voor WOHKl'JI en omliggende Gemeenten.
Bil Uil M«r öBlioorl een Uiivopl
Bericht
Weekmarkt.
Over dit en dat.
ZATERDAG 11 APRIL 1908.
No. 15.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws,
Uit de Kamers.
34ste Jaargang.
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11
De Uitgever.
waarnemend burgemeester had
de
Is het
Het was hun 'tb'—^inig.
t
n
nj
het er dus best op wagen kon. De Kamer bleek mige punten
eenigingen
hier te lande, alsmede
Toen ze een
een opkooper
ar
Achteraf blijkt nu, dat van B. geen cent
on
ze
'g
as
t
e
is
[i
et
et
m
n.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Wegens den G o e
grootste internationale oplichters, genaamd B.
den Brink, oud 38 jaar, afkomstig uit
Deze persoon heeft eenigen
i ver
een jonge dame
Men schrijft aan
is. Dat is de tucht, waaraan
zich vrijwillig onderwerpt in het belang
vordering van orde en tucht gaan begrijpen.
Vooral gemeenschappelijke oefeningen wen
nen den mensch reeds vroeg aan samenwerking
met anderen en werken zoo’n gezonde tucht in
de hand. En dit is ook iets, waaraan ieder volk
en vooral het onze behoefte heeft.
Wij zijn van dat begrip tucht wel eens wat
afkeerig, zien er een dwang in ons van boven
af opgelegd. Dat komt omdat wij steeds het
oog hebben op die tucht, die den mensch min
of meer vernedert, hem maakt tot een willoos
werktuig van hooger geplaatsen. Het is het be
grip, dat men in Duitschland aan het woord
tucht hecht, de tucht zonder begrip, zonder rede-
neering, waaraan men zich onderwerpt, omdat
men van hoogerhand gedwongen wordt en een
voudig heeft te gehoorzamen.
Maar er is ook een andere tucht, waaraan zelfs
den krachtigsten zelfbewuste geen zweem
gendeel zacht tegenover de stakers opgetreden.
te
ik
De BURGEMEESTER van WOBKUM maakt
bekend, dat de WEEKMARKT, die samenvalt
met «Goeden Vrijdag,” zal worden gehouden op
Donderdag den 16 April a s.
Workum, 6 April 1908.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder-
1 uur.
Lange jaren men kan haast wel zeggen
tot voor weinige jaren bijna geheel den nieuweren
tijd heeft men bij de opvoeding zoo uitslui
tend aan geestelijke opvoeding en dan wel aan
vermeerdering van kennis gedacht, dat men de
belangen van het jonge lichaam geheel uit het
oog verloor. Anders dan in den Griekschen en
Kyxu^eu^tjia werdaam
oetening zoo goed als geen zorg besteed. Men
meende, dat de kinderen al spelend lichaamsbe
weging genoeg kregen en brak zich daarover
verder het hoofd niet. De vechten, dié ook het
lichaam kan laten gelden, werden miskend en
het onverbrekelijk verband tusschen lichaam
en geest werd niet of slecht begrepen. Kennis
was noodig en de rest zou zich wel schikken.
Al bleven de gevolgen daarvan niet uit, zij begon
nen zich toch eerst duidelijker te openbaren,
toen de eischen van het maatschappelijk leven
steeds hooger eischen gingen stellen aan de jonge
hersenen en zenuwen. Mede onder den invloed
en met de voorlichting der medische wetenschap
begon men in te zien, hoe schadelijk een der
gelijke eenzijdige ontwikkeling voor het opkomend
geslacht moest zijn. En- men begon de open-
lucht-spelen, tot nu toe slechts geduld, meer en
meer aan te moedigen. De sport kwam in eere
zelfs. Men zag in haar niet alleen meer een
tegenwicht tegen den overmatigen hersenarbeid,
die van vele jonge menschen gevergd werd, men
leerde haar ook kennen als een middel tot oefening
en harding van het lichaam. En bovendien, men
begreep, dat een krachtig en gehard lichaam in
den maatschappelijken strijd even nuttig is als
rijke kennis en geestelijke handigheid en slim
heid.
Het militarisme van onzen tijd, de kracht en
de ijver waarmee ieder volk zich tegenwoordig
wapent om zich tegen mogelijke vijanden te
kunnen weren, werkten mee om de geoefend
heid en gehardheid van het lichaam meer en gaan,
meer te doen waardeeren. In oorlogstijd niet i'
alleen, maar ook in de oefeningen van vredestijd
bleek, hoeveel meer soldaten van krachtig gestel
met een gehard en vlug en geoefend lichaam
waard waren. En reeds daarom begon men
ook van overheidswege aan lichaamsoefeningen
meer aandacht te wijden.
In 1096 werd een commissie ingesteld in
zake de bevordering van de lichaamelijke geoefend
heid der Nederlandsche jongelingschap.
Deze commissie kreeg opdracht te onderzoe
ken, welke maatregelen genomen moesten wor
den om te bevorderen, dat de Nederlandsche
jongeling bij het bereiken van den dienstplich
tigen leeftijd zonder een bijzondere opleiding
te ontvangen, zou voldoen aan de voor verkorten
eerste-oefeningstijd te stellen eischen van lich
amelijke geoefendheid. Zij heeft thans aan die
opdracht voldaan en haar verslag aan de regeering
aangeboden. Daarin spreekt zij als haar een-
stemming oordeel uit, dat het gymnastiek-onder-
wijs op alle scholen verplichtend moet worden
gesteld en een normaal leerplan ^gevolgd worden,
dat tot vorming van het benoodigd aantal onder
wijzers een gymnastiek-school gesticht moet
worden en een inspectie voor het gymnastiek
onderwijs worden ingesteld. Wat er na den
schooltijd moet gebeuren, daarover zijn de hee-
ren het niet eens. Wel zijn ze er allen voor,
dat het onderwijs in de gymnastiek moet worden
voortgezet en met het schieten een aanvang ge
maakt. Maar sommigen willen dat ook na het
verlaten der school verplichtend stellen (dat is
de wensch der meerderheid), andere willen dit
alleen van regeeringswege doen bevorderen, maar
niet dien plicht aan ieder opleggen.
Blijkbaar zijn dus allen het over het groote
nut van gymnastiek-onderwijs ook voor den
aanstaanden soldaat geheel eens. Dat ze boven
dien ook oefeningen in het schieten willen doen
houden is te begrijpen.
Zeker is dus de oprichting van een Neder-
nomen
uitgebreid.
Evenals het vorig boekjaar is er geen enkel
verlies geleden. Het reservefonds bedraagt
ruim 166% van het gestorte kapitaal.
De commissie uit de Aandeelhouders, op
26 Maart tot nazien der balans enz. uitge-
noodigd, bracht dan ook een bijzonder gunstig
rapport uit.
Blijkens den beschrijvingsbrief zijn voor
het 14e congres der S D. A P te houden
op Zondag 19. Maandag 20 en Dinsdag 21
April, as., te Arnhem, niet minder dan 91
voorstellen ingediend en op deze voorstellen
weer 86 amendementen.
Te weinig loon.
Pr. Gr. Ct
De heer W. A. van Zuilen, van Nieuwolda,
aannemer van den bouw der cooperatieve-
cartonfabriek, te Koevorden. wendde zich tot
de Arbeidsbeurs te Groningen, om een elftal
flinke metselaars Hij wilde wat gedaan
Den mannen,
nemen in de plaats. Iets militairs zou er nog
wel in den bond blijven.
Op de vergadering, die tot vorming ervan in
Den Haag gehouden werd, werd nog oorspron
kelijk in de statuten als eisch gesteld, dat de
meerderheid van het bestuur later werd het
minstens de helft uit officieren of oudofficie-
ren moest bestaan. Maar het doel werd toch:
medewerking aan de lichamelijke opvoeding van
te verbeteren en de tucht te bevorderen. Want zelf betrokken
immers naast de waarde van lichamelijke oefenin- '„en
gen voor gezondheid en meerdere kracht van digheden
Bevolking provincie Friesland. Blijkens
eene mededeeling van het Centraal Bureau
voor de Statistiek in de Staatscourant bestond
de bevolking in de provincie Friesland-op 1
Januari j 1. uit 180.736 mannen en 178.372
vrouwen, totaal 359.108 personen.
1 jlctc opnemeri
Z. K. H. de Prins der Nederlanden 1 10 uur, bij aankomst
heeft aan dê voorzitters der verschillende ver -J J—
en maatschappijen van landbouw de Arnhemsche recherche aangehouden.
aan eenige voormannen bleek, dat de hand was gelegd op een der
op landbouwgebied een uitnoodiging verzon
den om Donderdag 23 dezer in het Konink
lijk Paleis te Amsterdam een 1
houden over de wenschelijkheid van
stand brengen van een
hechtenis veroordeeld Pliester tot 2X/S en de
Meyier tot 3 jaar gevangenisstraf.
Het Bestuur der Vennootschap ïFriesche
Handelsbank" heeft in de vergadering van
Aandeelhouders Donderdag j.l. verslag uitge
bracht over het boekjaar 1907.
Het dividend is bepaald op 25% gelijk als
in 1906.
De Deposito rekening is aanmerkelijk toege-
en de relaties hebben zich geleidelijk
Na deze beschouwingen over de locoburge-
meester van Krommenie begon men dan met de
Visscherij-wet. Deze wet is in haar oorspronke-
lijksten vorm
de heer Marez-Oyens heeft een regeling van de
zeevisscherij en minister Veegens een van de
kustvisscherij aan toegevoegd. De zoetwater- I
visscherij, waarvoor het aanvankelijk bestemd
was, was tot nog toe zoo goed als niet geregeld.
En welke zonderlinge begrippen begrippen
die uitrooving en uitmoording van het visch- i
water tengevolge hebben daaromtrent heer-
schen, daarvan wisten de heeren kamerleden
staaltjes te vertellen.
Nu dit ontwerp de drie verschillende soorten 1
van visscherij wenscht te regelen moest er na
tuurlijk een juiste onderscheiding gemaakt wor
den. Zeevisscherij dan zou visscherij zijn buiten
de territoriale wateren dat is 3 mijlen van
de kust kustvisscherij, de visscherij daar
binnen en op de Zuiderzee, de Zeeuwschestroomen
enz. al het andere natuurlijk binnenvisscherij.
Over wat territoriale wateren waren werd
hierbij lang getwist, als ook over de al-of niet-
wenschelijkheid van een verwijzing naar de
Noordzee-conventie van 1882, waarin dat begrip
omschreven werd. Ten slotte werd het amen
dement aangenomen, dat naar die conventie ver
wees.
Eveneens bleek men het niet eens over het
begrip «rechthebbende op het vischrecht” vreesde
althans, dat de huurders en pachters zonder na
dere omschrijving het kind van de rekening
zouden worden. Maar men besloot toch einde
lijk die omschrijving maar weg te laten. Daar
na is men begonnen over het afkoopen van het
vischrecht, dat derden op wateren van anderen
kunnen hebben.
De Tweede Kamer heeft dezer dagen van alles
onderstboven gehaald en zit nu midden in de
visscherijwet vast. Zij schijnt daarmee langer
werk te zullen hebben dan met de consignatie
kas of de Drentsch-Friesche sporen of den loco-
burgemeester van Krommenie.
Over het instellen van een consignatie-kas
was men het vrij gauw eens. Trouwens de
wenschelijkheid daarvan werd door allen erkend.
Alleen had men enkele bedenkingen tegen een
paar bepalingen. Zoo vond de heer Bos de
grenslijn tusschen sommen, waarvan wel en I
waarvan geen rente vergoed zal worden, wat I
willekeurig getrokken. En de heer Patijn had
er bezwaar tegen, dat het recht op uitkeering
der geconsigneerde sommen niet verjaart en
stelde daarom een verjaring na 60 jaar -voor,
waarmee de minister genoegen nam. Hoe de
Kamer over een en ander denkt, zal nog moeten
blijken, daar de stemming later plaats heeft.
De gezindheid ten opzichte van de Drentsch-
Friesche sporen bleek ten slotte nogal welwillend.
Wel gingen er in den beginne waarschuwende
stemmen op tegen het verleenen van zoo’n ren
teloos voorschot aan de Nederlandsche Tramweg-
Maatschappij. Ook de heer Treub scheen er wat
huiverig voor. De maatschappij zou niet te sterk j
staan. Maar daartegenover werd aangevoerd,
dat na de jongste reorganisatie de financieele
toestand heel wat beter was geworden en men
j 1,CV Cl UUO MCOV VJJ yvetgeu A.VX1, AZC lAUllICl M1CCA
i het Konmk- van den Bi
bespreking te Leeuwarden.
het tot tijd geleden een tiental dagen te Arnhem
centrale organisatie, toefd, maakte kennis met een
in verband met het landbouwtentoonstellings- j bracht haar ’t hoofd door mooi praten en ruime
wezen. verteringen op hol. Hij kocht aan de Steen-
j au n j j ii straat van een der makelaars een huis voor
Door Led. Staten is Donderdag last r
i i de som van f 20.000 eil kwam met den aan
gegeven tot het sluiten van alle zeesluizen.
nemer van A. overeen, dat deze dit zou sloopen
Uitspraak Pliester en de Meyier. met behoud van afbraak enz. voor f. 180.
Arnhem, 9 April. De Rechtbank deed heden Van A. betaalde daarop reeds f 65 af.
uitspraak in de zaak der beide directeuren i Van een en ander werden door een notaris
der Arnhemsche Bankvereeniging. Mr. Pliester contracten gemaakt.
en de Meyier werden met vrijspraak op som-
en onder aftrek der preventieve bezit, reeds 7 jaar gevangenisstraf heeft
metselaars
hebben, maar ook goed betalen,
die hem aanbevolen werden, wekenlang al
werkloos en levende van de publieke liefda
digheid, bood hij dertig ct per uur, bij een
werkdag - van 11 uur. De daghuur zou dus
f 3.30 zijn.' 'T)é lui verkozen daarvoor niet
te werken. Het was hun T'd-yehiig. I
niet een rare wereld
Men dacht, dat het een verkleede
rMen dacht, dat het een verkleede man
ontworpen door minister Borgesius, in vrouwenkleeren was, die te Amsterdam, op
een tijdstip dat freule Boddaert uit was en
nadat ook de dienstbode met een valsche op
dracht was weggelokt, in het huis der dame
bijeen roofde wat er te krijgen was en met
een waarde van p m. f 3000 verdween. De
politie vond eenige der gestolen sieraden in
pandjeshuizen terug en twee rechercheurs
i slaagden er in, de dievegge zelve te ’s Hage
te arresteeren. ’t Was een dienstmeisje uit
de buurt, pas uit de gevangenis ontslagen,
dat met het doen en laten der freule zeer
goed op de hoogte bleek te zijn.
Een innemer, die voor aannemer speelde.
Een timmermansknecht te Nijmegen had wel
voor een kwartje dorst en geen cent in zijn
portemonnaie. Maar hij was fief en wist aan
geld te komen. Hij zocht een paar collega’s,
bracht ze in den waan, dat hij het sloopings-
werk aan de kazernegebouwen had aangeno
men, nam beiden in dienst en toen gingen ze
met z’n drieën het lood van het dak van de
Mariënburg kazerne losbreken.
wagenvol hadden, ging het naar
die er f 30 voor betaalde.
Vreemd, dachten de helpers, dat dat lood
zoo gauw verkwanseld moet worden. Zij
kregen argwaan, die spoedig zekerheid werd
en de «aannemer” werd gearresteerd vóór
hij vele «spatjes” genoten had.
Men vermoedde reeds in het Westland,
dat de aardbeziën, die naakt hebben over
winterd, ernstig door de vorst zouden geleden
hebben. Dat vermoeden blijkt thans gegrond.
De eerste vruchtknop is veelal vernietigd en
daardoor de kans op een flink beschot ver
vlogen. Alles wat onder de ramen overwin
terde, heeft volledige kiemkracht behouden.
Een oplichter. Maandagavond ongeveer
t van den trein uit Nij
megen, werd een der reizigers 2e klasse door
Het
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. /Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
i landschen Bond voor lichamelijke opvoeding, die het daarmee eens. Vijf negende der aanlegkosten
dezer dagen plaats had, geheel in den geest der j tot een bedrag van hoogstens 1% millioen zullen
commissie. Ook daarbij ging men allereerst uit I als voorschot gegeven worden voor het aanleggen
van het denkbeeld het lichamelijk peil van den j van allerlei lijnen, die Friesland’s Oosthoek zullen I
aanstaanden soldaat te moeten verhoogen. Men doorkruisen en in verbinding brengen met Noor- j
delijk Overijsel en met Drente. Lijnen van
Gorredijk naar Assen, van Steenwijk naar Oos-
terwolde en van Meppel naar Smilde zijn ont
worpen. Daar heeft de Kamer nog lijnen van
Drachten naar Gorredijk en van Leeuwarden I
naar Suameer bijgevoegd.
Over den loco-burgemeester van Krommenie
of liever over diens doen en laten is de Kamer
het niet eens kunnen worden. De interpellant
Helsdingen en zijn medestanders bleven erbij,
dat de houding van dezen waarnemenden burge-
het geheele volk ten einde de volksgezondheid meester in de stakingsgeschiedenis waarbij hij
was geweest, niet te roemen viel I
dat hij in geen geyal .in de gegeven omstan-
1 aL waarnemend burgemeester had
het lichaam, was men ook die waarde voor be- i moeten optreden. Die laatste meening werd door
den heer Schaper in een motie den Kamer voor
gelegd, maar slechts 19 leden vereenigden zich
er mee. Toch voelde men wel wat voor de
meening, dat het in ’t algemeen niet wenschelijk
was, een industrieel, die in een stakingstrijd
betrokken is als waarnemend burgemeester te
doen optreden, in welke hoedanigheid hij op het
verloop .van dien strijd een grooten invloed kan
uitoefenen. Dit bleek uit de aanneming der
motie-Roodhuizen, die de wenschelijkheid der
wijziging van art. 77 uitsprak. Maar men wilde
den persoon van den waarnemenden burgemeester
van Krommenie, den heer Verwer er buiten laten.
Deze had toen hij wegens ziekte van den Bur
gemeester als oudste Wethouder dat ambt had
moeten vervullen, terwijl aan zijn fabriek gestaakt
werd, naar de meening van minister Heemskerk,
die natuurlijk de heer Helsdingen bestreed, in
geen opzicht enkel van zijn macht misbruik
gemaakt en was niet uiterst streng, maar inte-
voor
van vernedering
men 7 "J”'
■stelselmatigelichaams- i. vari het algemeen, dat is het zich gewillig v<x?-
gen in de samenwerking van het geheel, het
opofferen van eigen lusten en neigingen ter wille
van het belang van allen, omdat men begrijpt
of onbewust voelt, dat men zoo alleen gezamen
lijk wat bereiken kan.
Dat is de tucht, waaraan vooral het Zwitser-
sche volk zich gew'end heeft. Het is niet de
tucht van bovenaf, maar van onderop. En deze
tucht hebben we telkens en overal noodig. Het
is ook de tucht, die de Algemeen Nederlandsche
Diamantbewerkers-Bond sterk maakt, een sterkte,
die hij zeker de eerste weken ten zeerste noodig
zal hebben.
Immers de strijd tusschen dezen Bond en de
Amsterdamsche Juweliersver. is opnieuw, na
jaren van vrede uitgebroken. De Amsterdam
sche juweliers hebben alle looncontracten met
den bond opgezegd, omdat deze er niet voldoende
de hand aan houden kon. En de bond heeft
daarop geantwoord met het stopzetten van ’theele
bedrijf tot 4 Mei. Hij heeft daarbij den steun
van den Antwerpschen Bond, die eveneens het
bedrijf te Antwerpen heeft stop gezet. Als men
nu bedenkt, dat buiten Amsterdam en Antwer
pen ’t diamantbewerkersbedrijf bijna niet wordt
uitgeoefend zal men begrijpen, welk een invloed
dit op de diamantmarkt moet hebben.
Mhar de meesten onzer zullen met die markt
wel weinig te maken hebben. Daarop hebben
alleen de menschen met uitpuilenden geldbuidel
te letten.
Er zijn echter dingen, die ons allemaal aan-
De tering bezoekt alle standen, rijken
en armen, en de laatsten misschien nog wel
het meest. En daarom heeft ook de opening
van het Zeehospitium te Katwijk door de Ko-
ningin-Moeder voor ons allen beteekenis. Daar
zullen kinderen, die een bijzondere voorbeschikt-
heid voor die gevreesde ziekte vertoonen, ver
pleegd worden. Laat ons hopen, met veel succes.
het denkbeeld het lichamelijk peil van den j van allerlei lijnen, die Friesland’s Oosthoek zullen
wilde een militairen bond oprichten. Maar lang-
d e D V T i i d tlzamerhand trad een ander plan voor dat voor-
v-x 'f ir» rln nlaotc Tnfc mililQiVQ 7nil Pl* nno*
zal het eerstvolgend Nommer van
«FRISO” een da.gr eerder ver
schijnen, dus DONDERDAG 16
APRIL.
SO
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
2
el.
1
p
L
■t
it
y
it
it
i,
nr, Arl n r. in 1 o <1 zv 4 z. la 4 TTmn
o o
.Fan -Wft'<Tpj’ir>,<r om het biiro-nmppstp’-jQ n^jit wjpy
te nemen zou hem in botsing gebracht hebben
met art. 77 der Gemeentewet.
