WORM en omliggende Gemeenten.
voor
1
Over dit en dat.
Landbouwfeest
I
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1908.
No. 32.
34ste Jaargang.
I
15
27
30
9
11
De Jong’s
oudsher bekende Tjerk Kui-
Roordahuizum.
Het was inderdaad de moeite waard al dat
15
7
10
I
15
18
21
7
19
9
le.
2e.
7
6
14
en Baukje van J. L. Blanksma te Pingjum eerv.
verm. F
1
i
Welderen Baron
voor een
te Makkum.
13 O. IJntema te WorkumEene nieuwe
tilbury.
14. F. Robijns te WorkumEen volledig een-
paardstuig, gehangen op een bijzonder fraai
Kunstpaard.
15. J. Piso te Workum: Een nieuwe tilbury.
Deze afdeeling werd ook druk bezocht. De
uitspraak der Jury was hierbij.
Eervolle vermelding voor alle inzenders.
Halfelf werd de Algemeene Ledenvergadering
geheuden in het lokaal Rehoboth op het Zuid.
Hierbij waren o.m. tegenwoordig de heeren
dr. J. J. L. van Rijn te Londen en R. Bloem-
Na het welkomstwoord van den Voorzitter
der afdeeling opende de Voorzitter der Friesche
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Smeding, Deinum, en Celia IV en Martha III
tier uiueeimg opeuue ue voorzuter uei
Maatschappij, dr. E. van Welden
Rengers, de Vergadering; hij stelde
viertal punten te bespreken.
Een goed geregeld pachtstelsel.
Een bevredigende oplossing van het af-
stroomings vraagstuk.
3. Regeling der Ongevallenverzekering.
4. Meerder gebruik van het landbouwonderwijs
Verder werd begroet de nieuwe secretaris de
heer Broekema en een woord gericht tot den
heengaanden secretaris Mr. Römer, die meer
dan 25 jaren de belangen der Mij. behartigde.
Namens het Bestuur werd den heer, Römer de
groote gouden medaille aangeboden en hij
tevens benoemd tot eerelid.
Nu werd het woord gegeven aan den heer
H. Steketee, werktuigkundig ingenieur aan het
Instituut van Landbouwerktuigen en Gebouwen
te Wageningen. Deze behandelde het vraagpunt
De inrichting der Friesche rund veestallen.
Daarna trad op de heer B. J. C. ten Henneppe Jz.,
bacterioloog aan de Rijks-serum-inrichting en
Rijksveearts te Rotterdam, die sprak over: De
zorg voor het drinkwater van het vee.
Ons bestek gedoogt niet de behandeling dezer
beide vraagstukken in extenso weer te geven,
velen zullen die trouwens reeds gelezen hebben
in de Leeuwarder Courant in het nummer van
Donderdag, dat Woendagavond 8 uur reeds hier
was aangekomen, en dat met benijdenswaardige
en bewonderenswaardige vlugheid bijna al de
gebeurtenissen van den dag vermeldde, zelfs de
uitslag van de keuring der tuigpaarden die eerst
om 3 uur was aangevangen.
Ten slotte sprak de Voorzitter een woord van
dank aan de sprekers en de in grooten getale
opgekomenen en sloot de vergadering.
De groote Keuring van Tuigpaarden (Concours
Hippique) in twee afdeelingen, begon precies 3
uur. Eene overgroote menigte was op het terrein
aanwezig om de edelste en mooiste dieren eter
schepping in hunne vlugge en bevallige be
wegingen te kunnen bewonderen.
De eerste afdeeling, Rubriek A, bevatte de
paarden die nog met geen eersten prijs zijn
bekroond. Hiervoor waren 27 ingeschreven.
In Rubriek B, paarden zonder onderscheid,
waren 16 ingeschreven.
Nog geen halfuur was men aangevangen toen
plotseling een onweer opkwam en een zware
regen uit de donkere wolken neerplaste. Natuur
lijk een algemeen »sauve qui peut” onder de
toeschouwers, het hemelwater gaf een conster
natie als een muisje op een dames-kostschool.
Gelukkig was het van korten duur, de bui dreef
over, de grijze lucht opende zich, spoedig brak
het zonnetje weer door en het publiek verscheen
weer op het tournooiveld.
De uitslag van deze keuring was, dat in de
afdeeling A den eersten prijs f 25 en V. Z. M.
verwierf sFredda” van E. Rademaker te Schild-
wolde;
de 2e prijs f 10 en V. Z. M. werd gewonnen
door «Kol” van T. Yetsinga te Arum
de derde prijs f 5 door «Caspera” van K. D.
lexbierum, terwijl een bestuursprijs
Er is misschien wel nooit een tijd geweest,
meer overtuigd van de waarheid der woorden,
dat kennis macht maakt, dan de onze. Op elk
levensgebied hooren we steeds sterker den eisch
dringen naar meerdere ontwikkeling en be
kwaamheid. De reusachtige ontwikkeling der
techniek heeft de eenvoudigheid van ambacht
en bedrijf omgekeerd en wij zien duidelijker
dan ooit, dat ook in den oeconomischen strijd
kennis, vakkennis vooral, een belangrijken voor
sprong geeft. Dit heeft geleid tot een zorg
voor het onderwijs, die in geen vroegeren tijd
hare weergade heeft. Maar het is wel opmer
kelijk, dat, waar vooral de ontwikkeling der
techniek ons deze waarheid duidelijker heeft
gemaakt, juist voor het technisch onderwijs, al
thans in ons land zoo betrekkelijk weinig wordt
uitgegeven. Immers op onze begrooting, die
voor 1908 f 194.768.959 bedraagt, is slechts
f 1.492.829 voor technisch onderwijs uitgetrok
ken. En van dit bedrag is maar f56.000 be
stemd voor middelbaar technisch onderwijs. Is
het wonder, dat op twee congressen, dezer
dagen gehouden, op verbetering van dat mid
delbaar technisch onderwijs werd aangedrongen
Het waren wel is waar belanghebbenden, die
dezen eisch lieten hooren. Maar de voorzitter
van het Congres voor middelbaar technisch on
derwijs wees er in zijn openingsrede terecht op,
hoe groot dit aantal belanghebbenden is. Vol
gens de beroepstelling van 1899 zijn er in ons
land pl.m. 500.000 menschen, die technischen
arbeid verrichten, waarvan pl.m. 200.000 in de
groot-industrie en pl.m. 300.000 in onderschei
dene ambachten werkzaam zijn. Hun aantal
wordt alleen overtroffen door dat van hen, die
landbouwarbeid verrichten, waarvan er 570.000
in ons land zijn. Het is dus niet alleen groeps
belang maar een landsbelang, dat voor goed
technisch onderwijs gezorgd wordt. Het aantal
arbeidenden toch wijst erop, dat een groot deel
van den nationalen rijkdom door de technische
arbeiders wordt voortgebracht. Onder hen nu
bekleedt dat deel, dat behoefte heeft aan mid
delbaar technisch onderwijs, een belangrijke
plaats. Het hooger technisch onderwijs, dat
aan onze Technische Hoogeschool gegeven wordt,
is maar voor betrekkelijk weinigen, voor hen,
die de groote bedrijven leiden of de leiders daarvan
vervangen en onmiddellijk terzijde staan. Het
lager technisch onderwijs is voor de werklieden,
de arbeiders in meer beperkten zin. Maar tus-
schen hen in staat een groep, die de voorzitter
van het Congres met den algemeenen naam van
opzichters bestempelde. En voor de vorming
van dezen wordt op onze begrooting niet meer
dan f56.000 uitgetrokken, waarvan f29.000 ge
geven wordt aan de Textielschool te Enschedé,
f15.000 aan de Academie van Beeldende Kun
sten en Wetenschappen te Rotterdam en f 12.000
aan de Kweekschool voor Machinisten te Am
sterdam. Middelbare technische scholen, als
Duitschland er zooveel heeft, ontbreken geheel.
Ook van regeeringszijde is deze lacune inge
zien. Dr. Kuyper heeft destijds een ontwerp voor
een Middelbare Technische School in gereedheid
gehad. Maar de politieke omstandigheden heb
ben het op zij geschoven. En sinds dien wacht
men weer tevergeefs. Dat zijn niet alleen de
opzichters, die wachten. Deze naam brenge ons
niet ih de war. Het is eigelijk de geheele handel
drijvende en industriëele middenstand die daarop
wacht.
Het Congres van den Middenstand, de vorige
week te Dordrecht gehouden, getuigt daarvan.
Want onder al het andere, dat daar behandeld
werd, was dit punt wel het voornaamste: de
vakopleiding van den middenstand. En vak
opleiding van dezen middenstand hoe kan die
anders zijn dan door middelbaar technisch on
derwijs? Dat onderwijs zal van verscheiden
aard moeten zijn. En daarom, en om de scho
len voor iedereen gemakkelijk bereikbaar te
maken, zullen zeker meerdere scholen meer ge-
wenscht zijn dan één middelbare technische
school, als het ontwerp-Kuyper voorstelde. De
heer Bos, die over de vakopleiding een zeer uit
voerig prae-advies uitbracht, vond dit ook. En
het Congres scheen het daarmee over ’t algemeen
eens. Of deze scholen van Staatswege moeten
worden opgericht dan wel door particulieren
met Staatssubsidie, is een tweede vraag, waar
over men het niet zoo algemeen eens bleek.
Hoofdzaak is, dat ze er komen. Dat is een
levensbelang voor den middenstand. Want zoowel
Dr. Bos op het Middenstandscongres, als de heer
Hendrikse, als voorzitter van het Congres voor
Middelbaar Technisch Onderwijs, wezen er te
recht op, dat ontwikkeling en kennis de beste
oeconomischen strijd.
Dat zijn echter niet alleen technische ontwik
keling en vakkennis. Het algemeen onderwijs
ga vooraf. Op de algemeene vergadering van
het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap werd
erop gewezen, dat de school de kweekplaats
hoort te zijn voor bruikbare burgers en onmid
dellijk moet aansluiten aan de steeds wisselende
eischen van het leven. Maar welk een eisch
stelt dat niet aan de onderwijzersIs het wonder,
dat ook op die vergadering op betere opleiding
werd aangedrongen Het is de eisch, die overal
wordt gehoordbetere opleiding, meerdere ont
wikkeling. Is het dan niet de drang van het
leven zelf, die deze eischen doet stellen En is
het niet onze tijd, die deze drang duidelijker
II 1906
III 1907
IV Kalve koeien, voor 1
November kalvende
V Vette koeien
VI Tweetallen melke koeien,
ouder dan Twenterrieren
VII Tweetallen melke
twenterrieren
VIII Tweetallen melke
enterrieren
De verschillende leden der jury hadden dan
De uitslag was
Ei’ waren 19 Rubrieken, verdeeld als volgt:
RUNDVEE.
Rubriek I Stieren geb. in 1905 of vroeger 4 nos.
Ter gelegenheid en ter eere van de Algemeene
I Vergadering van de Friesche Maatschappij van
Landbouw, op Woensdag 5 Augustus te Workum,
i meende het Bestuur der Afdeeling Workum
een feestelijke dag te moeten arrangeeren.
I Ten einde alles goed te doen slagen werd er
I een feest-comité benoemd, bestaande uit de
heeren.’ Eere-Voorzitter T. M. ten Berge,
C. Tjebbes, P. Gaastra en J. Boonstra.
Het programma, in gemeenschappelijk overleg
opgemaakt, was als volgt:
9 uur; Opening der Tentoonstelling en Instal
latie der Jury.
911 uur. Muziek op het terrein, te geven
door het Harmoniecorps Crescendo, dir. de heer
J. B. Dijkstra.
10i/2 uur: Algemeene Ledenvergadering in
het Lokaal Rehoboth op het Zuid.
O. a. behandeling van de volgende vraag
punten
a. De inrichting der rund veestallen. Inleider:
de Heer H. Steketee, W. I. te Wageningen.
b. De zorg voor het drinkwater van het vee.
Inleider: de heer B. J. C. ten Henneppe Jzn.
te Rotterdam.
121 uur: Muziek op het terrein, te geven
door het Harmoniecorps Concordia, dir. de heer
J. H. Lümer.
lï/221/2 uur: Muziek op het Marktplein,
te geven door Crescendo.
3 uur: Groote Keuring van Tuigpaarden,
(Concours Hippique) in 2 afdeelingen.
35 uur: Muziek op het terrein, te geven
door leden van de vroegere Schutterij-muziek
van Bolsward.
51/2 uur: Gemeenschappelijke maaltijd met
Hoofdbestuur en Jury in het Lokaal Rehoboth
op het Zuid.
671/2 uur: Muziek op het Marktplein, te
geven door Concordia.
8 uur; Bal Champêtre op het verlicht terrein.
IO1/2 uur: Schitterend Vuurwerk.
Was men in den vroegen morgen bevreesd
voor ongunstig weder, weldra was die vrees ge
weken, de zon brak door en beloofde een
mooie dag en spoedig voerden treinen, stoom-
booten, rijtuigen en fietsen een indrukwekkend
getal bezoekers hier aan.
Nadat de Jury was geïnstalleerd, werd het
tentoonstellingsterrein opgezocht. Dat terrein
is mooi gelegen, aan de Droge Dolte, van de
Waterliezen tot aan de Rogmolensteeg. Twee
wegen leidden er heen, een voor vee en rij
tuigen aan de Noordzijde der pastorie van ds.
Swart en een voor de menschen door de Rog
molensteeg, tot welke door een tourniquet toe
gang werd verleend,
Het was verbazend hoe snel het terrein door
bezoekers werd bevolkt, in korten tijd waren
reeds duizend kaarten verkocht.
In de ruime consumptietent van de heeren
Veltman en Westra kwamen de leden der
Afdeeling en de heeren van het Hoofdbestuur
bijeen en daar hield de Eere-Voorzitter, de heer
I ten Berge, een hartelijke en waardeerende toe-
spraak en verklaarde ten slotte de tentoon-
wapenen zijn, die men kan verschaffen in den stelling geopend.
Het was inderdaad de moeite waard al dat
mooie vee daar aan de lijn te zien staan.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post f 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
voelt? Welke verandering heeft onder den
invloed daarvan ook niet het onderwijs onder-
I gaan In Den Haag wordt thans een tentoon
stelling gehouden «Opvoeding van het kind.”
Daar kan men van die verandering iets bespeuren.
Iets maar! Want de tentoonstelling beoogt
hoofdzakelijk een beeld te geven van de op
voeding van het kind van 3 tot 14 jaar. Maar
daarnaast komt ook een overzicht van oude en
nieuwe leermiddelen. De voornaamste verande
ring kan men echter niet zien. Die is in den
aard, den geest van het onderwijs. De Haagsche
wethouder van onderwijs noemde bij het ope
nen der tentoonstelling als doel mede een ge
zonde, volledige, harmonische opvoeding te be
vorderen en onze leermiddelen en schoolgebouwen
te doen beantwoorden aan de eischen van praktijk
en schoonheid. Teekent dat doel al niet een
verandering van het onderwijs van vroegere
tijden. Een harmonische opvoeding en eischen
van schoonheid, men dacht er vroeger niet aan.
En zijn wij nu met dat veranderd onderwijs ge
lukkiger geworden? Want ook dit meende de
wethouder, dat uit het tentoongestelde te leeren
zou vallen, wat er gedaan kan en moet worden
voor het geluk van het toekomstig geslacht.
En immers dat is ook ten slotte het einddoel
vermeerdering van het geluk. Of we die vinden
zullen?
I
i van A. N. Wassenaar, Jelsum.
Tweetallen melke twenterrieren. Eerste pr.
f 15 en V. Z. M. Witte Jantje II en Jeltje III
van J. L. Blanksma, Pingjum; tweede pr. Lady
II en Diana van F. Wassenaar, Leeuwarden;
eerv. verm. Agatha en Nella van denzelfde, en
Jetske en Wilhelmina van R. D. de Boer, Arum.
Tweetallen melke enterrieren. Eerste pr. f 10,
med. van Z. K. H. Prins Hendrik en V. Z. M.
Isabella III en Hoogland XV van A. N. Was
senaar, Jelsumtweede pr. Atje F en Cerus I
XIV van fa- Schaap, Deersum eerv. verm. Pietje
en Klazina van S. van der Wier, Goënga, en j
Pietje en Willemke van A. de Boer, Parrega. j
Tweetallen hokkelingen. Eerste pr. f 10 en j
V. Z. M., R. de Boer, Arumtweede pr. A. L.
de Groot, Deersum; eerv. verm. Hessel Adema,
Tjerkwerd, en B. IJ. Galama, Bolsward.
Kalverstieren, geb. vóór 12 Febr. Eerste pr.
f 10 en V. Z. M. P. Huistra, Scharnegoutum,
tweede f 5 en Z. M. KI. IJ. Vellinga, Tirns.
Kalverstieren, geb. na 12. Febr. Eerste pr.
f 10 en V. Z. M. P. Huistra, Scharnegoutum,
tweede f 5 en Z. M. J. Haagsma, Workum, eerv.
verm. B. W. Okma, IJpecolsga en H. Sieperda,
Tjerkwerd.
Tweetallen koekalveren, geb. na 31 Dec. 1907.
Eerste pr. f 10 en V. Z. M. W. S. Andringa,
Tirns, tweede f 5 Z. M. B. W. Okma, IJpecolsga.
Overjaarsche rammen. Eerste pr. f 7 en Z.
M. S. J. Wiersma, Achlum, tweede f 3 Tj. S.
Westendorp, Workum, eerv. verm. J. Zijsling,
Tjerkwerd.
Melke schapen, bij tweetallen. Eerste f 7 en
Z. M. K. H. Westra, Kimswerd; tweede f 3
S. J. Wiersma, Achlum; eerv. verm. S. Vrolijk,
Workum.
Lamrammen, bij tweetallen. Eerste f 7 S. J.
Wiersma, Achlum; tweede f 3 K. H. Westra,
Kimswerdeerv. verm. J. E. Dijkstra, Workum.
Ooilammeren, bij viertallen. Eerste f 7 K. H.
Westra, Kimswerdtweede f 3 S. J. Wiersma,
Achlum; eerv. verm. G. W. Hilwerda, Franeker.
Beeren, geb. in 1908. Eerste f 7 S. P. Huitema,
IJlst; tweede f 3 wed. S. H. IJdema en Zn.,
Abbega.
Zeugen, geb. in 1908. Eerste f 7 S. P. Hui
tema, IJlst; tweede f 3 dezelfde.
Vee ter opluistering. Eerste pr. Z. M. uitge
loofd door den Commissaris der Koningin in
Friesland M. J. Nauta, Jutrijp tweede pr. Z. M.
M. S. Huitema, Tjerkwerd; tweede pr. A. W.
Landman, Kolderwoldediploma’s F. Folkertsma,
Parrega en S. P. Huitema, IJlst; eerv. verm.
H. Flapper Workum.
Rubriek XX.
Producten, werktuigen, rijtuigen, tuigen, hoef
beslag en wat verder met de landbouw in ver
band staat, was tentoongesteld op het voorplein
en in drie lokalen van de openbare school.
1. Rijkslandbouwwinterschool te Leeuwarden
(Directeur C. R. Brinkman)Verzameling leer
middelen van die school. Zeer de moeite waard
om te aanschouwen en te bestudeeren, maar de
tijd voor het laatste ontbrak.
2. Dirk J. Bouma te Sneek: Lijnzaadkoekjes Hibma te Sexbierum, terwijl een bestuursprijs
1
met suiker van de H.H. Bertels en Co. te Amster-
am
3. A. E. Atterna te Nijmegen: Veevoeder-
Melasse van de Suikerraffinaderij Spakler en
Tetterode te Amsterdam.
4. J. A. Borger te Sneek: Nieuw Kracht-
voederartikel van de firma Jozeph Thorley te
Londen en diverse Veevoeder-Artikelen.
5. A. Visser Az. te WorkumKunstmest
stoffen. Importeur G. J. Krol en Co. te Zwolle
Delfia Lijnkoek, f n n o
Wagen-, molen-, leder- en hoefsmeer. Machine-,
cylinder-, molen- en collingsasolie. Thomas
Bigg’s schapen-waschmiddel.
6. J. W. de Jong te WorkumDe Jong’s
Uierzalf. Van Eden’s schapen waschmiddel. Van
Eden’s Zaaigroen en Tarwepoeder.
7. Firma D. S. Gaastra te WorkumAmeri-
kaansch Lijnmeel. Boekweit, Grutten-, Boek-
weitmeel, soorten Boekweitgort enz.
8. G. Landstra te Wieuwerd; Collectie Hoef
beslag,
9. IJ. S. Faber te Tjalleberd: Collectie Hoef
beslag.
10. F. Nauta te Workum: Collectie Hoefbeslag
en landbouwgereedschappen.
11. F. Cuperus te Bozum: Eene koe in hard
steen bewerkt Nederlandsch wapen op afroliend
kleed. Eene melkkoe (Friesche type) zwart-
krijtteekening.
12. T. Popma te BolswardEenige potjes
Uierzalf. De van oudsher bekende Tjerk Kui
pers Zalf, eenige fabrikant Jacob P. Andringa
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
IX Tweetallen hokkelingen
X Kalverstieren, geboren
vóór 12 Februari
XI Kalverstieren, geboren
na 12 Februari
XII Tweetallen Koekalveren,
geboren na 31 Dec. 1907
SCHAPEN.
Rubriek XIII Overjaarsche Rammen
XIV Melke schapen bij tweetallen 11
XV Lamrammen
XVI Ooilammeren viertallen
VARKENS.
Rubriek XVII Beeren, geboren in 1908
XVIII Zeugen,
XIX Vee ter opluistering
ook geen gemakkelijke taak.
dat de navolgende bekroningen zijn toegekend
Stieren geboren in 1905 ot vroeger. Eerste
prijs f 25 en V. Z. M. Johan van K. Vrolijk,
Koudum tweede prijs f 10 en Z. M. Mulder XIV
van J. Haagsma, Workum.
Stieren geboren in 1906. Eerste prijs f 25,
med. van H. M. de Koningin en V. Z. M. Jan
van fokver. »de Eersteling”, Roordahuizum
tweede prijs f 10 en Z. M. Zwarthak van wed.
P. H. Nauta en M. J. Nauta, Jutrijp; eerv. verm.
Theunis van R. K. Seinstra, Oudkerk en Pel
Knol van stieren ver. »de Trije Doarpen”, Woudsend
Stieren geboren in 1907. Eerste pr. f 20 en
V. Z. M. Marten van H. R. Jonkman, IJtens;
tweede pr. f 10 en Z. M. Buringa III van F.
M. de Boer, Hartwerd; eerv. verm. Catrinus II
van S. W. v. d. Zijp en D. F. de Boer, Molk-
werum.
Kalve koeien vóór 1 Nov. kalvende. Eerste
pr. f 10 en V. Z. M. Willemke II van H. Zijsling,
Tjerkwerd; tweede pr. f 10 en Z. M. Griet van
J. Haagsma, Workum; eerv. verm. Peter II van
T. Popma, Bolsward en Hovinga van J. Postma,
Vette koeien. Eerste pr. Z. M., S. Vrolijk,
Workum; tweede pr, Br. M., K. Pruiksma,
Workum.
Tweetallen melke koeien, ouder dan twenter
rieren. Eerste pr. f 15, med. van H. M. de
Koningin-Moeder en V. Z. M. Keulen en de Mooie
van de fa- Schaap, Deersum; tweede pr. Geiske
Boerin I en Gerbens VII van Th. A^ berf?en Ez-, l‘d der Eerste Kamer.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
I
L te WORKUM.
1 it IX
Lijnzaadkoek H E en Co.
