omliggende Gemeenten.
voor WORM
en
Lanboufeest to Warkum.
I
i
I
1
Over dit en dat,
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1908.
No. 33.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch N ieuws.
I
1
I
I
34ste Jaarpan o’.
I
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
wol forgoed hwet moai’s.
sa net; as getügen: de flantriche wiete wite
Kol,
forlearen fen hjar onskildige reine kleur.
I
Utrecht, pantserdekschip, gebouwd 1898,
1.
2.
3.
middellijn
11 Prins Hendrik
gekend aan
Burgemeester C
die zich hier te lande eenigen tijd
het werk bij het Leger des Heils heeft ge-
hynsders to sjen yn ’e draef.
en loftich, it
En zou het dan niet een ongerijmdheid zijn de I oaren
kweekplaatsen van de bacteriën dezer ziekte i
ongestoord te laten voortbestaan, terwijl men zich eigen. Tapaslik derby seach men onder de folie
H
Wol wier spytich ge- I heden fen it lanboufeest, fierder binne dy for man-
«Leve de landbouw!”
Wol nou, mei dat sa wêze
Warkum, dizze 8ste fen Rispmoanne 1908.
JOH. RYPMA.
I
1
VERGADERING van den Raad der Gemeente
Hemelumer Oldephaert en Noordw. op Za
terdag 15 Augustus 1908, des voormiddags
te 91/2 ure.
Punten van behandeling
Notulen.
Mededeelingen.
Opmaken voordracht voor de benoeming
van twee leden van het College van Zetters.
Vaststelling van de gemeente-rekeningover
1907.
Nadere behandeling van het verzoek van
T. Riemersma.
Adres van F. Bijlsma en I. Feenstra te
Koudum, omtrent het maken van een riool.
Besluit van Ged. Staten, omtrent de her
ziening van de onderwijsverordening.
Nadere bespreking omtrent uitdieping van
de Potsloot, de opslag te Warns.
Voorstel aangaande verbetering van de
Woudweg.
Idem tot verbetering van de wal voor de
onderwijzerswoning in ’t Heidenschap.
De Burgemeester:
G. A. M. KALLENBACH.
Koudum, 13 Augustus ’08.
It hat in moaije dei wést forline Woansdei
5 Augustus, mei it lanboufeest hjir to Warkum,
dy’t wy net maklik wer forjitte scille.
De ljue dy’t de ondernimming op hjar nomd
en mei de saken hjar bilêstige hiene, sawol de
meihelpers om ien en oar to bioarderjen, komt
wol tige in plompke ta, hwent alles wier flink
foarelkoar en yn ’e puntsjes.
It is myn doel net om in opwarme forslach
to jaen fen de tentoanstelling, mar in foege
biskóginge oer de dei.
Dokter Eeltsjes wirden:
»Hwer binne brüzender lansdouwen,
Oerspriede mei sok hearlik fé
kaeraen yn myn gedachten op do ’t ik de lange
rigen fen bést fé lanseage. Allegjerre glêd en
tierich, flink en kreftich boud, en onder de
melkekij, malkrike bisten mei bloeijige en tichte
jaeren, as bliken fen kennis fen.boerkjen, yn
fokken, lanforbetterjen, melken, foerjen en hwet
der mear mei anneks giet, ta eare fen de boer
dy’t oppast dat it Fryske fé it béste fé fen de
hele wrald bliuwt, en dermei for him seis net
allinne, mar tagelyk for hele Fryslan in tige
tankber wirk docht.
Wirdt Fryslan wol it wetterlan neamd, it is
ek it lan fen bou en greide, fen büter en tsiis,
mar boppe alles lit hat it syn greate namme
troch syn pükbést fé, dat oer de hele wrald
bikend wirden is. Hwent it Fryske fé hat sa’n
namme krige seis, dat it forsifle rekke nei alle
oarden fen ’e wrald, en dertroch binne de
ütlanske bislaggen fé fbrbettere en foredele.
It is to priizgjen dat mennich boer hjir to
lanne him der noch mear op ütleit, mei iver
en flyt, mei moeite en kosten om syn bislach fé
noch better to meitsjen om dertroch syn
boerkerije for gemaek en handel sa folie mooglik
folmakke to krijen.
Lyk as forline Woansdei oer in wike hjir to
Warkum, moat in Fries greatsk wirde yn syn
hert as hy de pracht fen fé oanskóget üt syn
eigen lan opsammele.
Gjin tentoanstelling fen hwet ek giet üs sa
nei as in tentoanstelling fen fé, hwent troch it
fé kin en scil Fryslan groeije en bloeije, yn-
dachtich de spreuk: »As ’t de boer goed giet,
giet it de measte ljue goed.”
Ta slot: Eare oan de fétentoanstelling to
Warkum op 5 Augs. 1908, dy’t wer op ’e nij
der ta bydroegen hat om it Fryske féslach, dat
heech oanskreaun stiet, syn namme fierder to
dragen.
foelen, mar dat hindere
skandlik is ’t to fallen
steun.”
De neimiddeis do’t ik
touwen lans stie, krige ’k, by de lije azem yn
’e nekke, de gounzjende coupletten yn ’e earen
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
ousjoen en harke ha.
We ha in kreas fjürwirk krigen ta slot, mei
it tapaslik hildewird: «Leve de landbouw.” dat
tige ynstimming foun by it publiek.
En dermei wieren de merkweardichheden fen
«hwet birder as ’t reint, hwet hirder as t eint” de drokke dei ofroan, to sizzen de merkweardich-
halrlp «yn wiprhoirl nn. Wol wier spytich ge-] heden fen it lanboufeest, fierder binne dy for mc.n
nóch de fleur in bytsje fen ’e baen, mar dochs nichien of twa earst bigoant.
van
voor ziekenverpleegster studeeren.
Nederland's vloot tegen Venezuela.
Van de capaciteiten der oorlogsbodems en
mar dy ’t ”''“'"'“*'1 voor West Indië geeft onderstaand
onder ’t baldounsjen heel efkes in bytsje hj8tje eea overzicht:
Cnolan m n rln+ tiiv, rln.n C..+ KT I Z3j»7r7z> /7 rviiiljr.
We gaan ons hoe langer zoo meer rekenschap
geven van wat we doen. De tijd is voorbij, dat
we alleen uit sleur de van de vaderen overge
leverde methode bleven volgen, zonder ons af te
vragen, waarom we dat deden en of het goed,
of het ’t beste was zoo. Elk gebied van ons
leven wordt aan de kritiek der voortschrijdende
wetenschappen onderworpen en telkens blijkt,
dat nieuwe vindingen en ontdekkingen nieuwe
methoden aan de hand doen, die ons zekerder
tot het gewenschte resultaat kunnen voeren. Het
eerste bleek dit wel voor die bedrijven, die aan
die zich staag ontwikkelde wetenschappen hun
groote vlucht, soms hun ontstaan te danken
hadden.
Maar ook die, welke al eeuwen beoefend waren
■werden thans aan de meerdere kennis van heden
getoetst. En het bleek daarbij gedurig, dat men
door van die kennis gebruik te maken soms
verwonderlijke resultaten te bereiken wist. Dat
maakte, dat ook de meest vasthoudende langza
merhand het oor neigde naar de lessen der we
tenschap en geneigd bleek oude gewoonten voor
nieuwere te laten varen, wanneer dat nieuwere
het betere bleek.
Dit bleek ook weer op den landbouwdag van
de Friesche Landbouw-Maatschappij, de vorige
week te Workum gehouden. Onze boeren heb
ben langen tijd voor buitengewoon vasthoudend
aan oude gebruiken, voor erg conservatief ge
golden. Of daarvoor reden was, weet ik niet,
maar ik veronderstel van wel. Ze wilden, en
willen nog soms, van al dat nieuwe niets hooren.
Maar op den landbouwdag te Workum hebben
ze dat niet getoond, maar integendeel bewezen,
dat ook zij bereid zijn met de lessen der weten
schap hun voordeel te doen. De voordrachten,
daar gehouden, toonen het duidelijk aan. De
eene, die over het drinkwater voor het vee, zei
hun, dat niet alle water goed was en wilde hun
leeren, waarmee ze rekening hadden te houden.
Om hun dat stevig op het hart te binden, werd
eventjes medegedeeld, welke ziekten zoo al uit
verontreinigd drinkwater plegen voort te komen.
En werkelijk, dat lijstje was wel geschikt om den
meest verharden schrik aan te jagen. Maar de
tweede voordracht ging verder en tastte hen
in hun trots aan, raakte hun heiligdom. Immers,
waarop is de veeboer fierder dan op de goede
inrichting van eigen veestal, op de voortreffelijke
verzorging van zijn vee En hier werd den
Frieschen boeren zoo maar in het gezicht ge
zegd, dat hun stal niet deugde en daardoor de
verzorging van hun vee te wenschen overliet,
dat ze naar anderer voorbeeld hadden te kijken
en de stallen meer overeenkomstig de in Zuid-
Holland gebruikelijke wijze van inrichting had
den om te bouwen. Dat ze hiernaar wilden
luisteren en dat ze zelfs niet afkeerig bleken zoo
mogelijk met de bemerkingen hun voordeel te
doen, bewijst wel, dat ook zij zich rekenschap
willen geven van wat ze in hun bedrijf doen.
En dat de wijze van inrichting van veestallen
voor dat vee van belang is, laat zich gemakke
lijk begrijpen. Voldoende toestrooming van licht
en lucht en daaraan schijnt het volgens den
spreker bij de Friesche veestallen te mankeeren
is een eerste vereischte voor de gezondheid
voor het dier even goed als voor den mensch.
Voor ons zelven hebben we dat ook al lang
begrepen. We hebben zelfs de wetgeving in
den arm genomen om te verhinderen, dat som
migen, door armoede of omstandigheden ge
dwongen, in ongezonde woningen zouden ver
blijven. Daaraan danken we de Woningwet,
waartegen de huiseigenaren thans zoo velerlei
bezwaren doen gelden en die dan ook herzien
zal worden. Het rapport der commissie tot her
ziening is reeds verschenen en prijkte dezer dagen
in het Tijdschrift voor Sociale Hygiëne, waar
dus ieder, die er belang in stelt, het kan na
slaan. Tot geruststelling van huiseigenaars kan
onfortrietlik der by stean sjoen op hjar
jonges en famkcs to wachtsjen, wol bigrepen
i nou ha dy’t
hja seis hiene destiids, do’t se ek yet mar
safolle mansk wierne. Dus feest for ’e bern.
«Een kinderhand gauw is gevuld.”
Mar it wier ek feest for hjarren dy ’t de
berneskoen ontwoeksen binne, dat ha’k ek noch
süver nin byt. «Net
mar wol net op to
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
ik wel zeggen, dat wordt voorgesteld aan eige
naars van onbewoonbaar verklaarde woningen
tegemoetkoming te verleenen. Maar men wil ’t
toezicht verscherpen. Nu, op dat laatste zullen
wel weinigen tegen hebben. Een goede woning I
is een levensbelang en het verdwijnen van krot- j
ten en ongezonde huizen een waar volksbelang.
Want daar in de krotten woekeren ongestoord
de kiemen voort van zoo menige ziekte, die de
volksgezondheid bedreigt. Wat heeft b.v. de
gesteldheid van de woning niet een invloed bij
tering, die zoo’n groot deel van ons volk bedreigt.
F -
kweekplaatsen van de bacteriën dezer ziekte
alle mogelijke moeite geeft om door de oprichting
van sanatoria voor teringlijders, de ziekte te be-
strijden. Voor die oprichting, vooral ook van
volkssanatoria, waar de lijders goedkoop kunnen
verpleegd worden, worden vaak geen kosten en
moeiten ontzien. W’at geeft men zich niet al
geruimen tijd moeite om het Friesch Volkssana-
torium te Joure tot stand te brengen 1 Dezer
dagen verluidde, dat de pogingen daartoe ten
slotte schipbreuk hadden geleden. Maar het
blijkt, dat het comité den moed nog niet opgeeft
en dat reeds het ontwerp der overdracht van
«Herema-State”, het landgoed dat Dr. Driessen
zoo vrijgevig aanbood, is opgemaakt. De tot
standkoming kan dus integendeel met grond
verwacht worden, al is het dan niet zoo van een
leien dakje gegaan als men meende te mogen
veronderstellen. Maar men heeft hier ook al
weer gezien, dat de meesten voor een goed doel
maar weinig geld over hebben. Wanneer het
aankomt op uitgaan, op pleiziermaken, dan is
er geld genoeg en wordt het gemakkelijk weg
gesmeten. En de gelegenheden daarvoor worden
den menschen zoo bij menigte geboden tegen
woordig. Met de afschaffing der verschillende
kermissen schijnen wel de andere vermakelijk
heden vermeerderd te zijn, al hebben die dan
vaak een weidschen en nuttigklinkenden naam.
Zoo heeft Arnhem op ’t oogenblik zijn Re-
clame-Tentoonstelling. ’t Is er aardig, heel aar
dig. Maar van de genoeglijkheden is meer terecht
gekomen dan van de reclame, of het moest de
reclame voor de tentoonstelling en voor Arnhem
zijn. Nu is dat gebied der reclame in onzen tijd
ook zoo reusachtig, dat men moeilijk verwachten
mag op een provinciale tentoonstelling daarvan
een volledig overzicht te krijgen. De Amerikanen
zeggen wel »de weg naar rijkdom loopt door
drukinkt”, maar we kennen nog heel wat meer
middelen van reclame dan de courant. Op de
Arnhemsche tentoonstelling is daarvan toch iets
te zien. Verder ziet men er Oud-Arnhem, heel
1 aardigCacadorus, ook aardig, en nog veel meer
aardigs.
Hwet de Rykslanbouwinterskoalle sjen liet
fen syn leermiddels wier ek tige de moeite
fen bisjen wirdich. Ik kin der net oer ütweidsje i
omdat ik lang alles net yn ’e fine puntsjes
trochnoaske ha mar ik ha al safolle sjoen dat
der to Ljouwert op dy skoalle noch al ien en 1
oar is to learen nefléns de forskate samling fen
planten, dieren, lidden der fen en sa foart.
Fierder wierne yn ’e skoalle, predukten mei
de lanbou bisibbe.
Dit yn en oar sloech. op wittenskip en arbeid,
ta nocht en nut fen ’e lanbou. Nou fierder.
De jouns wier ’t waer mar sa bihoarlik, howol
’t er krekt lans koe, en de feestfleur op ’e
proppen bleau. Ik ha tominsten yn ’e ierejoun
mei nocht by de draeimounle stien to sjen
ho ’t de bern hjar formakken of Ijeaver for-
meitsje lieten mei draeijen. Sa’n draei- en ek
wol mallemounle is for de jeugd net in ding
fen mallichheid mar wol forgoed hwet moai’s.
’k Ha ek alders mei draeijen sjoen, gedildich
en onfortrietlik der by stean sjoen op hjai
c-' -~ *-
dat hjar bern ek de selde rjuchten
Het Gysbert Japiksfeest.
Men meldt uit Bolsward
liet Gysbert Japiksfeest is uitstekend ge
slaagd ondanks den hevigen regen, die ’s mid
dags tijdens den optocht viel. Duizenden be
wogen zich door de stad, waaronder vele dames
in Friesche kleedij. De optocht was zeer
zwierig en kleurrijk
De jury ter beoordeeling van het mooiste
Friesche «pakje” bestond uit de heerenII.
Fennema, notaris te SneekD. Cannegieter,
notaris te Tjum en J. Hepkema, uitgever te
Leeuwarden. Zij had een zware taak. Zij
kende de groote zilveren medaille van H. M.
de Koningin toe aan mejuffrouw Hieke Lam-
minga te Makkum.
Mej. Lamminga droeg als oud-Friesch cos-
tunm een gebloemd katoenen jak, een groen
geruite zijden doek over de schouders, puntig
toeloopend op rug en borst, een rood en wit
geruit sch >rt, een blauwbonte gebloemde rok
en een Friesche gouden kap waarover een
oud Friesche stroohoed van een halve meter
De zilveren medaille van Z. K.
voor ringrijden werd toe-
8. van der Woude te Bolsward.
I. van der Veen reikte
met een toepasselijk woord de prijzen uit Na
het spelen van het Wilhelmus en het Wien
Neêrlands Bloed door do muziek en het zingen
van het Friesch Volkslied ging men uiteen,
’s Avonds half acht werd de optocht herhaald
met fakkelverlichting, hetgeen een zeer fan-
tastischen aanblik leverde.
Bij de Regeering zijn plannen aanhangig
tot opheffing van de Rijkslandbouwschool te
Wageningcnde Rijks Hoogere Land-Tuin-
en Boschbouwschool zou aldaar evenwel ge
handhaafd blijven. Het is niet de bedoeling
de Rijkslandbouwschool voor goed te sluiten,
alleen zal zij verplaatst worden, vermoedelijk
naar Groningen. De Indische klasse zou wor
den verplaatst naar Haarlem, waar binnenkort
door het Rijk een tuinbouwwinterschool zal
worden gesticht.
Het bericht aan het Volk ontleend, dat
wol ouloerd. Meast op it’lan by it «bal mej- Lilly van Kol, dochter van het lid der
champêtre is ’t sa hast netha’k de jonk- Tweede Kamer, eerstdaags naar Zwitserland
heit op ’e wei fen roazen sjoen, altyd yn vertrekt als onderofficier van het Leger des
figueilike sin, hwent yn werklikheid wier dat j Heils, is niet juist, zegt het Vad. Mej. van
sa net; as getugen: de flantriche wiete wite R dj t d eeni»™, tüd non
rokken en jurken, dy’t by de fiif minuten oan 1 1 1 d eenl.-,eli HU aan
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
Op ’e neimiddei is de keuring fen tüchhynsders to okriuwen hwet ik tomük
ek tige by tige slagge. Meidoggers in bulte en j
béste op ’e baen, en in tichte wudze fen min-
sken der omhinne. Al like it wol efkes dat
I «Pluvius” de baes spylje woe, it Aide sprekwird
-
halde syn wierheid op.
1
koe de edele kriich foartset wirde.
It levere in prachtich gesicht op, dy forskate
i j___ jt jene ioddrich
oare greatsk en sierlik, wer in
steatlik en treftich. Derby harke it
Frysk Folksliet do fen Concordia sa ynmoai, sa
1 forskate flaggen ek de Fryske flagge, as 'tsym-
boal fen in Frysk lanboufeest, tomidden »it
lan fol griene weiden, dér rjue de büterblom
yn blinkt” sa ’t Jan Gelinde van Blom sizze
scillen hie.
Yn üs flaggeliet fen Waling Dykstra stiet:
O, flagge, forspried nou in echt Fryske sin
Oer doarpen en stêdden en oeral hwer’t kin.
Dy echt Fryske sin dy’t Walingomme bidoelt,
forspriede bysonder de hear K. D. Hibma fen
Sechsbjirrem mei syn reau op ’e baen.
Hy, as Fryske boer fen postür en yn ’e klean,
hja as Fryske boerinne, mei ’t gouden earizer
op en de fearen foar, nést inoar op in krom-
sidige sjeas mei in moaije swarte merje der
foar, deftich draefend mei lange wiuwende
moannen.
Ja, Friezen en Friezinnen dy’t noch kleare
Fryske eagen ha, in skilderstik wie ’t. To
minsten yn myn eagen wier dat djüre Fryske
pronk, Fryske pronk üt Fryslans gloarje.
To Fryske boeren fier mear sokke pronkstikken
op ’e dyk. Wieren der mear of Ijeaver in bulte
moaije reauwen, yn myn eagen roan dit er üt,
wol to forstean, hjir to Warkum, de stêd fen
1001, tüzend en ien jier.
Er
i vrienden.
Mei ’t aech op ’e romte yn Friso giet it net I zeggen
as it dounsplak to 3900 torlj 28 kanonnen, 4 torpedo inrichtingen,
dounze men der dea ienfaldich omhinne. J
as de wille mar goed is dan redt men it lang,
sin en wille kin’ ommers folie tille: «Hwet
scill’ wy joun dan skotsel”
slaapje” is ek wer róppen, al is er al troud,
ja sit er seis al yn ’e niten, men scoe al
hoopje dat er for ’t lést roppen is, mar ’k wol
’t net leauwe noch, hwent in
wol hast leauwe djip üt it efteroulan wei
Adam, Adam, kile, kile Dus dy wierne
safolle noch byn-efter, dat se noch lang net
oan «Jaapie” tabinne, en Jaap is dochs fêst op
’e nije moade? Nou, dan komrne dy der op
in oar jier ek yet ris mei ’m op ’e lappen.
Mei ’t aech op ’e romte yn Friso giet it net zeggen die met. De vrienden lazen op n
op, om hjir fen de jounspret to skriuwen, alles avond van de vorige week een advertentie in
ergewaesje fen’e rjuchthabbende, ta leedformaek wjjd. heeft daarvan afscheid genomen en gaat
fen ’e tsjinstander. Onder dy tsjinstanders 1 te Lausanne in de bekende inrichting
rekkenje ’k ek, op myn avontürlik oardiel on dy prof Krafft
feinten dy ’t to dryst by de iene en to bang
by de oare faem wierne en derom net slaggen.
Hwent sokken ha ’k sjoen. ’k Ha ek fanamen
sjoen dy 't de foetten to heech of net heech 1
genóch optilden, der wo’k ouwêze, mar dy ’t l bestemd
Gelderland, pantserdekschip. gebouwd 1898,
4033 ton, 28 kanonnen, 4 torpedo-inrichtingen
343 koppen.
Heemskerck, pantserschip, gebouwd 1907,
5000 ton, 22 kanonnen, 2 torpedo-inrichtingen,
343 koppen.
Friesland, pantserdekschip gebouwd 1896,
3900 ton, 28 kanonnen, 4 torpedo-inrichtingen,
343 koppen.
Holland, pantserdekschip, gebouwd 1896,
as taskouwer by de
’e nekke, de gounzjende coupletten yn ’e
«Hwet scill’ wy joun dan skotsel
’k Haw tweintich skeljen yn ’e büs’.
Dy ha ’k fen omke Watse;
Dy hat se by de rus.”
En ’t is ek sa ütkomid i i „u.,
lyts wier, dan wie ’t noch neat, hwent dan ^43 kopp’en
ƒ2’ Utrecht, pantserdekschip, gebouwd 1898,
4033 ton, 28 kanonnen, 4 torpedo-inrichtingen,
343 koppen
B j de ouders van schoolgaande kinderen
te Winschoten circuleert een adres, dat zal
rigè fammen, ik worden gericht aan den Raad met verzoek
- om niet over te gaan tot de invoering van de
songen laitsjende en tierjende noch«Adam, nieuwe spelling op de scholen aldaar.
Over ’n huwelijksadvertentie.
waren in Amsterdam eens twee
We hebben hun namen, maar we
die niet.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
ffeg
O o
1
w
«plc biAnö rl oef i i rl e* oa
ta I
ju«jjcai.iv kjj ceuuvn niQii vuiuuci uc iviió
AVzlX 1 IJ 0,1 U11OIV11CI Igc lUUlU ftICUl, Lel V,
