voor WORKVH en omliggende Gemeenten.
I
H.H. VEEHOUDERS.
Gier po mpenGierverspreiders.
Prima gegalv. Gier va ten
(inhoud van 200 tot 1000 liter).
1 en 2-pa(irds Ketting eg gen.
Schokbrekers,
Verkrijgbaar bij F. GöRTZ,
in halve en kwartflesschen
a f 1.en f 0.50. 1 1
Baggelaar Turf. Jaapte
2
Lange Workumer Koekfabriek.
Excelsior
HAARWATER
J. D. DIJK, Oude Kijk-in-’t Jatstraat,
GRONINGEN.
Steeds voorradig Jacquet en Colbert-oostnums, Pantalons enz. enz.
Pinna W. GLASTRA.
Over dit en dat.
ZATERDAG 3 OCTOBER 1908.
34ste Jaargang.
No. 40.
Binnenlandsch Nieuws.
Uit de Kamers.
DOET ÜW
s
s
o
N
I
VOORDEEL.
Alom bekend,
bij F. POSTMA. Zuiden!
Voor
over
voor
ft
L
4)
0
Ondergeteekende houdt zich beleefd aanbevolen tot het leveren van
(trekvermogen van 1500 tot 1600 kilo.)
AANBEVELEND,
Uitgave van. T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
loopt den geheelen weg langs stiekem te smullen van een koek. Bij thuis
komst vraagt Zus, die dol op die koek is, »toe Jaap, geef me een stukje”.
Breekt maar af, zegt Jaap ’t is een LANGE WORKUMER, daar kan Moeder
niets van merken.
Prijs 13 cent.
VB A AGT HET
Belet het uitvallen van het haar
Voorkomt het vroegtijdig grijs worden.
Bevordert de haargroei en voorkomt
alle haarziekten. Onmisbaar op iedere
Toilettafel.
F. GöRTZ, Coiffeur, Workum.
Van de Voordracht van Frans Rosiers eerste
ontvluchting zijn nog een paar stuks voor
handen. Deze worden, zoolang de voorraad
strekt, ook afgeleverd a 10 cent per stuk.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
mijn Laura te Eygelshoven.
Het ligt in het voornemen van den
minister van oorlog, bij mobilisatie van het
leger, behalve het noodration, samengesteld
uit vleesch of gehakt, eenige koffie- of thee-
tabletten te verstrekken, althans zoo deze in
den handel kunnen worden verkrijgbaar ge
steld. Men hoopt hiermede het gebruik door
den troep van gekookt water te doen ver
meerderen en dat van ongekookt water in
gelijke verhouding te doen verminderen, om
daardoor, juist in kritieke ©ogenblikken, den
gezondheidstoestand der soldaten te bevorderen.
Kamerverkiezing Ommen. Dr. Kuyper
heeft nog niet beslist. De centrale antirev.
kiesvereeniging handhaaft zijn candidatuur, en
de Roomsch-katholieken hebben zich daarmee
vereenigd. De Haagsche Kiekjesman van het
N. v. h. N. verneemt, dat dr. Kuyper liever
-- -
in alle maten en prijzen.
Neemt proef!
I
Onze straatjongens moeten wel echte rakkers
zijn. Wij hebben er al zooveel over hooren
klagen en telkens weer, vooral door vreemde
lingen, die ze maar moeilijk ongestoord schijnen
te kunnen laten. Maar ook landgenooten hebben
dikwijls van hun baldadigheid te lijden. En wie
weet hebben we ’t zelf misschien niet wel eens
met zulke kwajongens te kwaad gehad, als we
met een hoed op liepen, die niet in der heeren
smaak scheen te vallen of een jas aan, waarin
ze geen behagen bleken te vinden en blij mochten
wezen, wanneer we met wat vleiende uitroepen
eraf kwamen en geen gevaarlijke dingen naar
ons hoofd kregen.
Maar het zijn niet alleen de jongens, die het
zoo burger en vreemdeling lastig maken; ook
anderen doen daaraan mee en menschen, waar
van men het niet verwachten zou en die moeilijk
tot het uitvaagsel der maatschappij te rekenen
zijn, ’t Schijnt wel, dat ons volk moeilijk het
gezicht van ongewone kleeding, ongewone ma
nieren en gedragingen velen kan. Al wat het
niet dagelijks ziet en wat het vreemd is,
werkt als een roode lap op een stier; het loopt
erop aan en zou liefst dat vreemde onder den
voet loopen. Of dat aan bepaalde eigenschappen
van ons volkskarakter is toe te schrijven, weet
ik niet. Misschien zijn we wat erg eigendun
kelijk en bekrompen van levensopvatting, meenen,
dat het leven ophoudt, waar onze gezichtskring
eindigt, of dat het daar althans behoort op te
houden en zijn geneigd, al wie zich zoo naar
onze meening buiten den maatschappelijken
levenskring stelt, ook als een uitgeworpene te
beschouwen. Misschien ook, dat we hierin vol
strekt niet bij andere volken ten achter staan,
maar alleen gebrek aan tucht ons onze gevoelens
ten deze in woorden en daden doet uiten, waar
anderen, die weten te onderdrukken. Dit laatste
is blijkbaar de meening van die velen tegen
woordig, die roepen om bonden en vereenigingen
tegen de tuchteloosheid. En die meening zou
zeker hierin haar bevestiging vinden, dat niet
alleen het ongewone, maar ook het heel gewone
nauwelijks ongemoeid gelaten worden. Immers
onze plantsoenen en straten hebben voortdurend
van allerlei baldadigheid te lijden, zoo zelfs, dat
de burgerij hier en daar vereenigingen gaat
oprichten om die schenderijen krachtdadig tegen
te gaan. Te Rotterdam heeft de Vereeniging
voor gemeente- en volksbelangen de zaak aan
gepakt en op maatregelen gezonnen om daar
tegen te strijden. Zij heeft daartoe per circu
laire alle Rotterdammers, die van goeden wille
zijn, tot een vergadering opgeroepen en daar
vooral de aandacht gevestigd op het daadwer
kelijk steunen van de politie door de burgerij
en op snellere en strengere berechting van kleine
overtredingen. Dit laatste zou dan bedoelen een
politie-rechtspraak in te voeren. Of wij in ons
land daarvan zoo erg gediend zullen blijken?
Wij zijn nogal bang voor de politie, d.w.z. we
zijn bang om haar te veel macht te zien toe
kennen. De toestand bij onze Duitsche naburen
strekt ons tot afschrikwekkend voorbeeld, ’t Is
waar, de tucht zit er daar beter in, maar we
zijn op dat soort tucht maar uiterst matig ge
steld.
Eigelijk zijn we van alle tucht en alle dwang
min of meer afkeerig. Dat ondervindt niet al
leen de politie, maar ook de wetgever. Nu
er sprake is van gedwongen winkelsluiting en
de Staatscommissie voor den Middenstand al
een ontwerp van wet gereed maakt, loopt men
De Tweede Kamer is al spoedig aan den ar
beid gegaan, zij het voorloopig ook slechts voor
een enkele vergadering, ’t Was de heer Plate
die haar dit werkje bezorgde. Onlangs waren
de premiën bij de ongevallenverzekering in het
havenbedrijf verhoogd en daarover wenschte deze
afgevaardigde met de regeering eens een woordje
te spreken. Dat ook andere heeren daarbij een
woordje gingen mede spreken was natuurlijk.
De Ongevallenwet deelt nog altijd niet in ieders
gunst en ook thans lieten verschillende kamer-
H.M. de koningin heeft een bedrag van
driehonderd gulden geschonken tot leniging1 wgrd gere(j
van den eersten nood der gezinnen, welke worden geateld om reden van> ontoe..
werden getroffen door de jongste ramp in de rekenbaarheid. Voor een jaar gaat hij naar
Medemblik in pension bij Frans Rosier.
niet in de Kamer wil, omdat zijne positie
daar zeer lastig wordt tegenover dit ministerie
Maar aan den anderen kant wordt de strooming
onder de partijgenooten die hem weer in de
Kamer wil brengen, hem te sterk. Er is geen
ontkomen aan. In Ommen zijn er bovendien
geen christelijk-historischen, die formeel voor
hem een beletsel zouden kunnen zijn, indien
zij tegen zijn candidatuur opponeerden, het
aanbod aan te nemen.
Er moet dan ook een groote waarschijnlijk
heid bestaan, dat dr. Kuyper candidaat wordt.
Latere berichten bevestigen de aanneming.
Te Kesteren, in de Betuwe, heeft zich
plotseling weer een geval van mond- en klauw
zeer voorgedaan. Een tegenvaller, want men
meende dat over geheel Nederland de ge
vreesde ziekte weer geweken was.
Tengevolge van het geval worden alle te
Tiel aan de markt gebrachte runderen nu
vooraf streng onderzocht.
Na de belangrijke zendingen van Friesch
fokvee naar Italië, is thans Rusland daarvoor
opnieuw aan de beurt. Er staan ongeveer
60 runderen, koeien, stieren en kalveren ge
reed om naar Warschau te worden verzonden.
De prijzen er voor zijn steeds klimmende.
Wat de Russche opkoopers er voor
hebben, kan blijken uit het feit, dat
een stierkalf van slechts drie maanden niet
minder dan f 1000 werd geboden. Te ver
geefs echter, de veehouder wilde het zelfs
voor dezen hoogen prijs niet afstaan.
Men schrijft uit Arnhem
Weer ontoerekenbaarEn we hebben het
te gelooven na medisch advies. De vader
Cordes, die uit Oberhausen z’n 14-jarigen
jongen nuchter mee naar hier nam, hem in
een guren Maart-avond meelokte naar den
Zijpschen weg, toen hij zich bedronken had,
om hem daar te vermoorden; den knaap zoo
ernstig met een scheermes verwondde, dat
hij niet dan na zeer zorgvuldige verpleging
die vader zal buiten vervolging
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters worden berekend naar
de ruimte die zij innemen. Bij abonnement belangrijk lager.
leden weer merken, dat ze van die wet lang
niet gediend waren en het liever zonder onge
vallenwet zouden willen doen. Zoo ver ging
de heer Plate niet. Nog liever deze Ongeval
lenwet dan in ’t geheel geene, verklaarde hij,
maar op deze bleek hij toch ook nog al het een
en ander aan te merken te hebben. Er waren,
meende hij artikelen die als tot bedrog uitlokten.
Ook minister Talma bleek van deze wet geen
bewonderaar. Maar hij kon den Rotterdamschen
afgevaardigden niet toegeven dat het met die
premie verhooging niet in den haak was. De
wanverhouding tusschen de premiebetalingen en
in de schadevergoedingen in het havenbedrijf
was zoo groot, dat noodzakelijk ingegrepen moest
worden. Of dan, dit toegegeven een dergelijke
verhooging van 7 8 op 201/2 procent noodig
was vroeg de heer Plate. De minister meende
van wel.
Of er dan geen maatregelen genomen kon
den worden, om de ongevallen te verminderen?
Had men door toepassing van maatregelen, als
die der Veiligheidswet, op het laden en lossen
niet veel kunnen doen De minister verklaarde,
dat er een onderzoek naar dergelijke maatre
gelen gaande was, maar verwachtte er niet veel
van. De fout zat hem niet in het gebrek
kig materiëel. Waarin dan wel In de
ongeoefendheid en ongeschooldheid van een
groot deel der Rotterdamsche bootwerkers
(immers juist te Rotterdam waren de ongeval
len zoo talrijk), bewoners van de eilanden, die
de meer geoefende bootwerkers verdrongen
hadden, meende de heer Schaper. De minister
deelde die meening. »En in te langen arbeids
duur” voegde hij er nog bij. Na deze interpel
latie kwam de overeenkomst met de Maatschappij
Zeeland wegens het uitvoeren van een maildienst
tusschen Vlissingen en Queenborough of een an
dere Engelsche haven, nog in behandeling. De
heeren bleken daarover niet veel te zeggen te
hebben. Alleen vond de heer Jansen de boete
van f 15.000,wanneer de maatschappij schepen
op buitenlandsche werven liet bouwen, wat laag
gesteld.
van verschillende kanten te hoop, om daartegen
te protesteeren. Ook de vereeniging Amster-
damsche Belangen heeft dezer dagen besloten
de actie tegen die gedwongen winkelsluiting
krachtig te steunen. Zij had principiëel bezwaar
tegen ingrijpen in de bedrijfsvrijheid van win
kel en magazijnhouders. Nu ik wil graag aan
nemen, dat daartegen wat m te brengen valt.
Maar ook andere bedrijfsvrijheid wordt dik
wijls ten bate van het algemeen beperkt. En
men dient te bedenken, dat zonder ingrijpen
in de vrijheid van particulieren geen geordende
samenleving mogelijk is. Elke wet beperkt
onze vrijheid. Van vele voelen we dat nauwe
lijks meer.
We zijn er in gegroeid. Alleen van nieuw
opgelegden dwang voelt men het lastige en
drukkende. Maar dat went ook al weer. En
onze kinderen weten niet beter meer. Die
groeien in in den rechtstoestand van tegenwoor
dig en zullen misschien dien tegenstand tegen
zoovele sociale wetten nauwelijks meer begrij
pen. Zij zijn ten bate der samenleving even
goed als de strafwetten, die we zoo heel natuur
lijk vinden. En voor het welzijn dier samen
leving zal ieder individu wat van zijn vrijheid
moeten offeren. Dat dat welzijn zich nog ver
der uitstrekt dan tot het weren van misdaad en
het handhaven van de rechtsorde, gaan we hoe
langer hoe meer begrijpen. Al verder en ver
der zien we de zorg van de overheid zich uit
strekken. En de overheid doet dat zoo maar
niet op eigen houtje. De drang daartoe komt
uit de maatschappij zelve.
Gemeentelijke abattoirs in de grootere ste
den waar alle vee geslacht wordt, vinden we
al heel gewoon. Melkcentrales, waar alle leve
ranciers verplicht zijn hun melk te laten onder
zoeken, gelijk sommige gezondheids-commissies
die wenschen, lijken ons zoo erg vreemd niet
meer. Maar nu heeft op de vergadering van
den Bond van kleermakers-patroons een der
heeren in een krachtig toegejuichte rede den
wensch uitgesproken naar kleeding-centrales.
Dit zouden algemeene werkplaatsen zijn met
lift, centrale-verwarming, bad-inrichting, ont-
smettings-inrichting enz. verdeeld in frissche,
van licht en lucht welvoorziene lokalen, inge
richt voor een aantal, afwisselend van 4 tot 10
man en waarin iedere patroon zijn eigen loka
len zou kunnen huren. Dit zou, meende de
spreker, de hygiëne en reinheid bij de vervaar
diging van kleeding bevorderen en bovendien
der vakopleiding ten goede komen. Hij wilde
deze centrales door den Bond doen oprichten,
maar wenschte toch, dat de wetgever het wer
ken in die inrichting verplichtend stelde en
alle huiswerk verbood. Zoo zouden we dus een
nieuwe inperking krijgen van de persoonlijke en
wel meer bijzonder, van de bedrijfsvrijheid.
Dien kant gaan we nu eenmaal.
1 Krachtige argumenten. Zekere heer Kuipers
te Amsterdam heeft opgemerkt, hoe men maand
in, maand uit heeft gepost” voor ’t huis van
een diamantwerker, en vraagt nu of er wer
kelijk geen rechtsmiddel is om de menschen
tegen zoo’n onbeschaamdheid te beschermen.
Kan de politie daar niet een eind aan maken
vraagt hij.
»Zoo dat niet kan,” vervolgt de schrijver,
»zou ik in zoo’n geval zelf een paar particu
liere gerechtsdienaars in dienst nemen in den
vorm van stevige kruiers. En hun opdragen
zoodra die menschen zich daar vertoonen, ga
jullie er ook staan, de straat is blijkbaar zeer
vrij, dus ook voor juffie. Je brengt dien men
schen met klem en gewicht je argumenten on-
der het oog. Eerst onder het eene oog en
dan onder het andere. Zoo noodig daarnst
Voorzitter de heer T. M. ten Berge, Burge
meester.
Tegenwoordig alle leden.
Na opening door den Voorzitter, stelt deze als
punt 1 aan de orde Notulen der vorige verga
dering, welke na lezing door den Secretaris on
veranderd worden goedgekeurd en vastgesteld.
Punt 2. Mededeeling van ingekomen stukken.
a. Een schrijven van Mej. A. van der Wal,
waarbij zij bedankt voor hare benoeming als on
derwijzeres aan de school in het Heidenschap.
b. Een schrijven van den heer S. Dijkstra in
het Heidenschap, waarbij hij genoegen neemt met
de door B. en W. vastgestelde bepalingen inzake
den door hem aanteleggen nieuwen weg, welke
beide stukken zonder hoofdelijke stemming voor
kennisgeving worden aangenomen.
Punt 3. Adressen om afschrijving van Hoof-
delijken Omslag, dienst 1908. Na voorlezing der
desbetreffende adressen, wordt na toelichting van
den Voorzitter dat een en ander door B. enW.
in orde is bevonden, zonder hoofdelijke stemming
besloten de gevraagde afschrijving over 4 maan
den te verleenen aan Mej. G. Kwint en A. van
der Wal.
Punt 4. Adres van Corn. Gielstra, om voor-
langs zijne woning een bestrating te mogen
J. B. MOLENAAR, Mr. Smid, WorkumI meentewege bestrating van waalsteen wordt ge-
I vraagd, om een einde te maken aan den onhoud-
baren toestand, vooral met den komenden herfst
en winter, wijl van Gemeentewege daar geen af-
watering bestaat. De Voorzitter stelt namens
B. en W. voor afwijzend op het adres te be-
schikken maar aan adressant te berichten, dat
1 wanneer hij op eigen kosten eene bestrating van
goed materiaal aanbrengt, de Gemeente genegen
is deze in onderhoud over te nemen. De heer
Jansen zou gaarne worden ingelicht omtrent de
Aieuvve
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
I
FRISO.
