I en Noonlwolde,
Bi! Uil nummer Detail een liivonasil
voor de Gemeenten Workum, llemelmner Oldephaer
Hindeloopen en Stavoren.
Over dit en dat.
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1908.
Uit de Kamers.
Binnenlandsch Nieuws.
34ste Jaargang,
o o
r#
ie
Éi
t
1
dcbe‘rfte1!“>
NIE U W S- E N A I) V E R T E N TIE B L AI)
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau 1). Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam.
van
i
2
1
e
bij dra-
s
W,
Mond
Bij de Tweede
bij Kon. besluit herbenoemd
i.
iel
en
;de
middernacht
neemt, f
zuilen dan ook dien tijd (de Amsterdamsche)
weer aannemen
Nog juist gered. Zaterdag keerde de
K. 3 naar het eiland terug.
e
ik
ter
ur
n,
as
m
ns
ït
s-
e,
ti-
ar
st
m
or-
iet.
>m
jjn
het
bij
;en
en
;ht.
dezen
en
naar de
van het
Naar aanleiding dier weigering had nu ook
de minister van koloniën een dérgelijken post
op de Indische begrooting teruggenomen. Maar
men scheen langzamerhand in de Kamer over
Door den gemeenteraad van Grouw is
i aan de regeering te zenden
ten geldig op de lijnen van
pijen, overwogen wordt.
Uit den aard der zaak zal de invoering van
al deze wijzigingen, indien hierop de goed- onderwerp
keuring van den minister verkregen wordt,
niet zoo heel spoedig kunnen geschieden.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
- wa. vwi vu uinynvu to,
Naar het blad verder verneemt, zou
wou.
nu f
de post goedgekeurd. Zoodat we nu, i
waarschijnlijkheid toch nog in een officieel kostuum
te Brussel zullen verschijnen.
De meer speciale Indische aangelegenheden,
die uitvoeriger bespreking uitlokten betroffen
beide de militaire macht. C
ring der koloniale reserven, waarover ook het
de drie steden, die thans ieder een deel der
koloniale 1
Zutfen en
hart was, dat den ouden President de deur
voor den neus was dicht gesmeten.
Nu hebben we ’t dan anders gehoord. Frank
rijk en Rusland hadden ten gunste van dg Boe
ren tusschenbeide willen komen. Maar Duitsch-
land had geweigerd. En dat was nog niet ge
noeg geweest. Hij zelf, de Duitsche Keizer,
had met behulp van zijn generalen staf een
veldtochtplan tegen de Boeren uitgewerkt en
dit den Engelschen toegezonden, toen hun zaak
hachelijkst stond. Dat is het geweest wat ons
geërgerd heeft, bovenmate geërgerd in de uit
latingen van den keizer. Frankrijk, Engeland,
Rusland, Japan en zijn eigen volk niet het minst
mogen zich van woede verbeten hebben, toen
ze al dat andere fraais te hooren kwamen. Dit
was het, wat ons raakte. Want immers laten
we het maar erkennen we hebben toch altijd
nog zoo’n idee, dat wij van de Duitschers een
vriendelijkheidje meer mogen verwachten, dan
anderen. Wij zoeken ons nog zoo wat in de
familiën. Maar het is hier ook al weer geble
ken, dat je ’t van je familie niet hebben moet.
Want immers die zaak der Boeren ging ons
nauwernood den verdrinkingsdood is ontkomen.
Te Heusden zou een paartje in het hu
welijksbootje stappen, waarvan de bruid even
3 en de bruidegom ruim 7 kruisjes telt. De
bruidegom reed in een rijtuig naar de bruid,
doch niet steeds is de liefde bestendig
van duur en ’t spreekwoord een vrouwenhart
is wispelturig, bleek ook hier weer Ons
bruidje vertikte het om mee te gaan en de
bruidegom was niet bij machte ’t hartje zijner
er na het bekend
voegen, me verniaring was voor leaeruuiuenjK
geweest. Hij had daarbij opzettelijk niet van
christelijke beginselen gesproken, omdat hij ook
den ‘schijn wilde vermijden, als zou hij over de
beginselen der linkerzijde een oordeel vellen. Maar
daarom warendie beginselen toch dezelfde als van
het Kujper Cabinet en het vroegere ministerie-
Mackay. Daarom, zoo verklaarde de heer Nolens
verder, was dit kabinet nog niet precies hetzelfde als
die twee voorgaande. Temperament en aard der
ministers deden hun invloed gelden. En de heer Van
Dedum meende zelfs dat dit kabinet met Dr.
Kuiper als hoofd onbestaanbaar zou zijn. Maar
daarom bleef wel de antithese het kenmerk der
politieke partijgroepeering, al sprak minister
was en van de adressen aan haar gericht.
kwam nu
niet misschien de minister van koloniën een
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
en klauwzeer.
van wat
aeze aansluiting, maar meer nog ae versen mencre
sprekers, die op haar dezer dagen gehouden
eerste vergadering het woord voerden, toonden
aan, hoe volkomen zich in deze vereeniging
de volkseenheid openbaart. Daar waren liberale
en antirevolutionnaire, christelijk-historische en
Roomsch-Katholieke kamerleden aan het woord.
Hun aller beginsel was, ook misschien ten op
zichte van armenzorg, verschillend, maar allen
bond toch deze gedachte samen, dat -als
een antirevolutionnair spreker het uitdrukte
niet gelden mag het Kaïnswoord »Ben ik mijns
broeders hoeder Toch naast deze gedachte
zal er nog een andere geweest zijn, die allen
bezielde. Immers het Tweede Kamerlid de Vis-
De Indische begrooting is afgehandeld.
Nadat de algemeene beschouwingen beëindigd
waren, zijn nog verschillende onderwerpen
besproken, waaronder wel het uitvoerigst de
kazerneering van de koloniale reserve, de
bewapening der bereden artillerie, en een
onderwerp, dat zoo oogenschijnlijk al heel
weinig met de Indische begrooting en met
In'die heeft uit te staan, n.l. de Brusselsche
tentoonstelling in 1910.
Men zal zich herinneren, dat het crediet,
door minister Talma voor officieële deelname
aan die tentoonstelling aangevraagd door de
Tweede Kamer geweigerd was.
firma Krupp gedaan werd en sprak
JZ_. -TJ TJ
de Oostenrijksche Ehrhardt zouden volgens hem,
De minister trachtte hem te
weerleggen, vertelde van de genomen proeven en Urker botter U K. 3 naar het eiland terug,
had voor Krupp enkel lol. En de Kamer hield Oe 17-jarige knecht stuurde, de beide andere
llPt tPn Q1ATTQ ÏYIOT rliVn nn <ln.-i A/xIr I
opvarenden sliepen. Toen sloeg ’t zeil over
en de jonge stuurman geraakte overboord,
•nd erwijs-aangelegenheden gesproken, waar- Geruimen tijd later ontwaakten de anderen,
'i en wel gingen ze toen zoeken, doch tever-
lager en middelbaar als inlandsch onderwijs be- geefs. Gelukkig ging een ander botter een
j v i v Dap kregen half uur later denzelfden koers. De schipper
ook nog de behandeling van rechtszaken, het j
zoutbriketten-stelsei en dergelijke meer een beurt. zag?ets drlJven' ee“ kurkzak meende hij. Er
Na de Indische begrooting kwam het ontwerp werd op aangestuurd, en de bijna bewustelooze
--'x -.r__ w visschersknecht was gered. Dit is reeds de
scheen niet goed te weten, wat dat onder- s d irde maal in zijn jonge leven dat hij ter-
De strekking was het verleenen van concession
tot ontginning van mijnen door de Kroon niet
te doen plaats hebben dan na goedkeuring door
de Staten-Generaal. Maar hoe dacht men zich
die regeling verder. Daarover is de Kamer een
dag bezig geweest zonder resultaat.
Kamer is ingediend een wetsontwerp tot
wijziging van de begrooting van landbouw,
nijverheid en handel voor 1907.
Daarbij wordt de post voor kosten, subsi-
diën en schadeloosstellingen tot afwending van
het gevaar, waarmede ziekten den veestapel
bedreigen, verhoogd met f 435 000 en mitsdien
Deze verhooging is
een goed deel het noodzakelijk gevolg
van de omvangrijke maatregelen die ter be
strijding van het op uitgebreide schaal voor
gekomen mond en klauwzeer in het ^fgeloo-
pen jaar zijn toegepast, alsmede van de tal
rijke vergoedingen, toegekend, ter zake van
de schade, veroorzaakt zoowel door het ver-
uitvoer uit afgesloten kringen van
vleesch als door de buitengewone
veevoeder, voortvloeiende uit de
hetterschap Hemelumer Oldephaert en aanhoorige
tevens in de bedoeling liggen om kilometer- Zeedijken is
boekjes uit te geven, welke niet alleen op O. Tjebbes alhier.
het net der Hollandsche Spoor, maar ook op WORKUM. In eene Donderdagavond ge-
dat der Exploitatie Maatschappij geldig zijn, houden openbare vergadering van de afdeeling
terwijl eveneens het afgeven van abonnemen- sWorkum” van de vereeniging «Volksonder-
beide maatschap- wijs”, op de bovenzaal der Sociëteit Harmonie”
behandelde de beer KI de Vries Sz., Secre
taris der groote landelijke Vereeniging het
De openbare school, de school
voor onze kinderen. Hij deed dit op even
keurige als waardige wijze, in eene van het
’t Gebeurt maar zelden, dat wij ons iets heb
ben aan te trekken van wat er buiten onze
grenzen in de politieke wereld gebeurt. Wij
hebben een vredige plaats en leven als geachte,
maar vergeten burgers in de samenleving der
volkeren. Och, dat is werkelijk zoo kwaad nog
niet. Vergeten burgers leven het gemakkelijkst
en het gelukkigst veelal. Voor menigeen moge
de plaats der eere eene bijzondere aantrekking
hebben, wie werkelijk het geluk zoekt, zal be
merken, dat het niet daar in de eerste plaats te
vinden is. Wat een last, wat een zorgen en
teleurstellingen gaan meestal niet naast ons zit
ten op dat begeerde eere-gestoelte. En het geluk....
dat is niet daar, dat is nergens dcx
mensch, maar in z’n hart. Al dat andere is
schijn wie daaraan z’n koude leven te war
men poogt, zal kommer lijden en gebrek. I
Wanneer men met wat blinkend speelgoed en
verguldsel zich zijn leven lang vermaken kan,
ja dan.... Maar wie wat anders noodig heeft,
moet het niet in den uiterlijken praal en het
bellengerinkel zoeken, waarmee men kinderen
zoet houdt, maar moet in eigen innerlijk leven
de plaats zoeken, waar de stroom van het ge
luk ontspringt. Er zijn er nog zoovelen, die
dat niet begrijpen voor het te laat is. De een
zoekt het hier, de andere daar. Och, de
uiterlijke aardigheden, waarmee men zich zelf
tracht zoet te houden, zijn nauwelijks te tellen.
Maar....
Maar ik ben zoodoende geheel van mijn a
propos afgeraakt. Want ik wou het niet over
het geluk of de eer of de nederigheid gehad
hebben, maar over Nederland en over den Duit-
schen Keizer.
Een vreemde samenvoeging is dat niet? de
Duitsche Keizer en nederigheid. Enfin.... Maar
die Duitsche Keizer is het geweest, die ons in
eens in de hooge politiek gehaald heeft. De
Keizer heeft z’n mond weer eens voorbij gepraat.
Dat doet hij wel eens meer. Maar ditmaal heeft
die praterij voor hem en voor anderen alleronaan
genaamste gevolgen gehad. En ook ons hebben
z’n uitingen gehinderd.
Kijk, we wisten wel, dat hij zich nu juist
niet als een vriend der Boeren gedragen had,
toen die het ergst in het nauw zaten. Zijn
weigering om den ouden Kruger te ontvangen,
toen die ten einde raad, voor zijn getergd en hebben Dat
gedrukt volk een beroep ging doen op de groote listieke’ beroep,'waarvan vooral
mogendheden van Europa en meende, hij een- conega’s kunnen mccFIilK.u,
voudig Afrikaander, dat er nog een oor, zou zjjn glimlachend te bespreken,
zijn voor de roepende stem van recht en mensch-i -
lie»jndhe,’d‘. gewoonten willen gaan invoeren
Maar toch wij dachten.... Zie, de sym- Z00veel van Duitsche tucht tegenwoordig en richt
pathie der Duitschers voor de Boerenzaak was j tuchtbonden op ’I’tr
zoo sterk hij zelf de Keizer, had toch inder- anereerst die tucht eens aan den lijve te doen
tijd den Boeren geluk gewenscht toen ze den voeleu Want een andere hoofdredacteur
verraderlijken inval van Jameson afsloegen. En zal v00r den rechter d d wor(jfen Hij ha(]
daarom dachten we, eenvoudig en misschien ook in zijn blad laten vertellen van twee meisjes en
dat het gedwongen, maar met een bloedend twee stel boterhammen met worst en van een
douane-beambte, die van de boterhammen-worst
invoerrecht wou heffen en gezegd, dat... Maar
meer zeg ik er niet van. ’k Heb geen lust om
ook misschien de doos in te gaan. Niet, dat ’k
bang ben 1 Maar wie zal dan m’n vrouw en
kinderen te eten geven
eigenlijk ook aan. ’t Waren Hollanders van af- j
komst, menschen die nog Hollandsch spraken.
Neen, we konden niet verwachten, dat de Duit- j
schers zich ten hunnen of ten onzen wille in een
oorlog met Engeland stortten zouden.
ze omgekeerd tegen hem en ons partij zouden
trekken, neen, dat hadden we toch niet gedacht.
Er is gezegd, ’t zijn niet de Duitschers,
hun Keizer en regeering, die ons
hebben.
dan niet voor zijn regeering verantwoordelijk
Neen, ook dit vooral moge ons weer leerén, dat
wye heusch van
niet veel te verwachten hebben.
Er heeft nog een ander verhaal de ronde ge
daan dezer dagen, dat ons leeren kan tegen hen
op onze hoede te zijn. Toen tijdens den Rus
sischJapanschen oorlog het een oogenblik
spande tusschen Rusland en Engeland zou, zoo
- vertelde een ongenoemd diplomaat, de Duitsche
buiten den Kejzer gedreigd hebben onze havens te bezetten,
als we ons niet dadelijk in beteren staat van
j verdediging stelden. Dat klinkt nog minder
I vriendelijk zeker. Er is op dat verhaal reeds
een tegenspraak gevolgd. Maar er is ook van
een zijde, waar men het weten kan, gezegd, dat
die diplomaat blijkbaar de klok had hooren lui-
den, maar niet wist, waar de klepel hing. Dat
zou er dan toch op duiden, dat iets dergelijks
gebeurd is. Maar van dergelijke zaken komt
men nooit het rechte te weten. En daarom is
het zekerst het verstandigst, zich er het hoofd
niet meer over te breken. Die RussischJapan-
sche oorlog is al lang voorbij, en nu hebben we
weer wat anders, wel geen oorlog, maar een
aangelegenheid toch, waaruit een oorlog zou
kunnen ontstaan.
President Gastro van Venezuela heeft gewei-
I gerd aan onze wenschen te voldoen en het de-
creet in te trekken, dat den handel van Curacao
met den nekslag trof. In antwoord daarop heeft
onze regeering het verdrag geschorst, waarbij wij
op ons namen den uitvoer van wapenen uit onze)
koloniën naar Venezuela te beletten, ’t Gaat
dus nu hard tegen hard. En ’t is zeker niet
onmogelijk, dat het op een Nederlandsch-Ve-
nezolaanscbe oorlog zal uitdraaien.
Maar hoe dit zij, die Venezoiaansche geschie
denis heeft alvast in ons land een gebeurtenis
veroorzaakt, voor ons even vreemd ongeveer als
een oorlog. De Telegraaf had, voordat de tus
schen de twee regeeringen gewisselde stukken
publiek waren gemaakt, de geheimen al verklapt.
En directeur en hoofdredacteur zullen zich des
wege voor den strafrechter te verantwoorden
Dat zijn de gevaren van het journa-
waarvan vooral onze Duitsche
i meepraten, maar die gewoon
Zou men bij ons misschien ook de Duitsche
Men spreekt
Waarom de journalisten niet
Want nog een andere hoofdredacteur
Maar, dat die deelname anders te zijn gaan denken, een
gevolg misschien
worden der weigering in den lande gebeurd
suiiuiö, niticir j
dat geleverd om
Maar is een groot volk, als het Duitsche
I bedrag voor deelname kon aanvragen, dat dan
onze buren en bloedverwanten
bod van
melk en
kosten van
verplichte opstalling of opfokking.
Anderdeels is de overschrijding van den be-
trekkelijken begrootingspost veroorzaakt, door
de omstandigheid dat de veehouders in steeds
toenemende mate gebruik maken van de ge
legenheid om hunne tuberculeuse runderen
aan het rijk over te doen.
Terwijl in de jaren 1905 en 1906 overge
nomen werden resp. 2556 en 4407 dieren,
ci icu oiunc uk, u uucu- atec8 dat aantal in het afgeloopen jaar tot
den Indischen post, die, inmiddels ®318, terwijl het getal aangeboden dieren
betee- gedurende dat tijdsverloop bedroeg ruim 23
pet. meer dan in het jaar 1906 en ongeveer
stellen van i
nemen, verwerping daarentegen, die de heer
x-u- de mjnjster opvatten als j
Daarmee stemden de partijen in. En nadat vruchtdragende uitkomsten, welke
Daar- I
de heer Van Bylandt vragen, of gebracht op f 935 000.
I voor
verleend zou kunnen worden onder voorwaarde, l
I dat ook aan minister Talma gelden werd en toe
gestaan.
Minister Idenburg scheen niet ongenegen.
En minister Talma toonde zich wat toeschie
telijker dat de vorige maal door reeds vooraf
te verklaren, dat hij wel met wat minder dan de
destijds gevraagde 4 ton genoegen wou nemen, nu
hem na gehouden overleg met zijn adviseurs geble
ken was, dat het desnoods met minder kon. De
vraag was nu maar, hoe de zaak in ’t vat te
gieten. Een toestaan van het crediet van
f25,000, dat minister Idenburg fluks als eerste
termijn aanvroeg, zou toch eigelijk omtrent gen
aan minister Talma te verleenen crediet nog
niets beslissen. Trouwens dat wenschten de
heeren ook niet, althans niet in die zin, dat een
Nederlandsch crediet in beginsel werd goedge- I
keurd.
En toch zonder Nederlandsch crediet was
een Indisch crediet onnoodig. Hoe moest dat
dan Men vond er ten slotte dit op. Goed- I
keuring van c1-- - - J-
van f 25000 tot f 1000 verlaagd werd zou
kenen, dat de kamer bereid was, nadere voor- pet. m
minister ^Talma in overweging te 80 pet. meer dan in ï'905.
Schaper voorstele',~zo^ de" mïnister ’opvatten als j ^eSe“OTer vermeerdering van ae
een teeken, dat men er niet meer van hooren eenter behalve op da goede
Schaper’s amendement verworpen was, werd minister opmerkt, de bestrijding
nnct Zoodat we nu, naar alle i mond- en klauwzeer heeft opgeleverd te wijzen
iL-nstimm Op de omstandigheid, dat de ontvangsten ter
zake van den verkoop van overgenomen
tuberculeuze runderen over 1907 bedragen
Omtrent de kazernee-J hebben ruim f 255.000.
WCLuLTG VC* óolï. li óv x/uui ai uil 'J -
vorig jaar reeds strijd werd gevoerd tusschen besloten een adres^
dp ririP «teden, die thans ieder een deel der m x „„ij -
troepen herbergen, n.l. .Nijmegen, ™et 'orzoek de wet d*en zin te wijzigen,
va Harderwijk, werd besloten tot uitwonende eigenaren in den hoofdelijken
den bouw eener kazerne in eerstgenoemde ge- omslag kunnen worden aangeslagen.
meente, waarvan de Raad t 70.000 wou bijdra- Invoering van wetlelijken tijd. Bij Kon
Uitvoeriger nog was de discussie over de aan- wet 23 Juli 1908 tot invoering van een
schaffing van nieuw geschut voor de Indische 1 tijd, in werking treedt den Isten
bereden artillerie, waarvoor 2 millioen noodig: Mei 1909, met den aanvang van het etmaal,
was. De heer Thomson kon er zich maar niet dat na middernacht van den 30sten April
in vinden, dat deze bestelling bij de Duitsche 1909 zijn begin neemt. Sporen en posterijen
firma Krupp gedaan werd en sprak van een - - J
Krup-monopolie. De Fransche firma Creusoten
f'- r'--‘-j' .1 TJ'
nog beter leveren.
had voor Krupp enkel lof. T
het ten slotte met den minister, en dus ook met
Krupp.
Behalve over deze militaire werd er nog vooral
over onderwijs-aangelegenheden gesproken, waar
over verschillende heeren, zoowel wat Europeesch
treft, nogal wat te klagen hadden.
uuJ-J- J.v van
dergelijke meer een beurt.
i!.. 1 lx i
eener mijnwet van Van Kol in behandeling. Maar
men s
werp nu precies wou.
