Nieuwjaars-Advertentiën
ft 35» cents.
Over dit en dat.
1 1
VRIJDAG 25 DECEMBER 1908.
No. 52.
34ste Jaargang.
Binnenlandsch Nieuws.
Uit de Kamers.
1
sterfgeval
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en
Evenals het vorig jaar kunnen
genoemde Advertentiën weder ge
plaatst worden in FRISO van 1
Januari, welk No Oudejaarsavond
verschijnt en in Workum huis aan
huis bezorgd zal worden.
en behoorende
aan den heer R. Th. baron van Pallandt van
Eerde te Ambt Ommen.
De brand is ontstaan in een veeschuur
waarin 27 stuks jong vee aanwezig, even na
dat de bewoners zich ter ruste hadden be-
Deze schuur brandde geheel uital
voor wie haar behandeling moet aanhooren.
Het heele land reis je door in een paar dagen
wijzeres.
Schaatsentocht over de elf Friesche Steden.
Het Centraal Bestuur van de Friesche
IJbond heeft besloten te voldoen aan ’t tot
haar gericht verzoek van den Nederl. bond
voor lichamelijke opvoeding, om dezen winter
een schaatsentocht te willen organiseeren over
de elf steden van Friesland.
De voornaamste bepalingen zijn dat de
deelnemers minstens 18 jaar oud lid
moeten zijn van de Ned. bond voor Lich.
opvoeding, van de Fr. Ijsbond of van één
der bij de Fr. Ijsbond aangesloten IJsvereeni-
l De schriftelijke aangifte moet ge-
voor 5 Januari bij den heer S. H.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
gemak. Neen, met plotselinge rukken trekken 1
de kamerleden je gedachten mee van Delfzijl
naar Oostburg en van Schiermonnikoog naar
Maastricht. Je hebt moeite om op adem te
blijven en het begint je langzamerhand te dui- I
zelen.
En overal mankeert er wat, een haven of j
een spoorweg of een rivier. Je krijgt zoo den
indruk dat het er in ons land maar gebrekkig I
uitziet en voelt medelijden met den minister
van waterstaat, wien door ieder kamerlid den I
eiseh gesteld wordt, dat alles ten spoedigste op I
orde te helpen.
Gelukkig kent zoo’n minister zijn Pappen
heimers. Met belofte hier, een verzekering daar,
een goed of medelijdend woordje elders weet
hij de heeren tevreden te stellen. Of zoo ze 1
al niet tevreden zijn, laten ze net er tenminste 1
bij. Ze weten al. voor dat ze beginnen te
vragen, dat het wel vergeefsch zal zijn. Maar
terwille van hun kiezers O, neen, -
willen ze niet van hooren. T
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
De zachtere zeden, die onzen tijd niet alleen,
maar reeds de laatste eeuw kenmerken, open
baren zich niet alleen ten opzichte van den
mensch. Het »heb uw naasten lief alsuzelven”
heeft gaandeweg een wijdere strekking gekre
gen, waarin de liefde tot al het levende be
sloten ligt. De deernis, die van deze algemeene
menschenliefde de grondslag is, gaat ook tot
de dieren. En zij moest dat wel doen, zoodra
de diepere beteekenis van dat gebod zijn naas
ten lief te hebben, begrepen en doorvoeld werd
Immers het is allereerst over het zwakke,
het weerlooze, waarover zich deze liefde, die
deernis is, te ontfermen heeft. Want het is
niet de bewondering de hoogachting, waarin
die liefde wortelt. De genegenheid, die daar
van het gevolg is eene andere. Deze liefde is
die, welke allereerst het lijden voelt en de
smart, en troosten en helpen wil. F
de medemensch allereerst onze liefde vragen,
wanneer we begrijpen, dat ook het dier de
pijn kent en leed, dat daaraan verbonden is,
moet zij ook over de dierenwereld hare be
schermende hand uitstrekken.
Het is moeilijk de menschen daarvan goed
te doordringen. Voor velen blijft het dier, een
stuk goed, een meubel, een ding. En de mees
ten verstaan nog niet, dat het een wezen is
met gewaarwordingen, als de onze, van pijn en
droefheid, zij het ook, dat die gewaarwordingen
veelal niet altijd minder sterk zijn en
minder bewust. Zeker, een dier voelt lichame
lijke pijn, dat weten we; ook een plant doet
dat misschien. Maar dat een dier ook het leed
voelt van die pijn, dat het zich bewust is van
de smart, die pijn veroorzaakt, dat het dus an
ders nog dan zuiver lichamelijk lijdt, dat be
denken er maar weinigen. En dat verklaart
nog zooveler wreedheid tegenover de dieren.
Maar dat heeft het ook noodig gemaakt, dat
men uitgaande van de liefde tot alle leven, een
beweging moest gaan leiden, die zich de be
scherming der dieren ten doel stelde. Men
moest trachten het bewustzijn, dat het dier
recht heeft op onze liefde, de geheele menschen-
maatschappij te doen doordringen. En gelukkig
men slaagt daarin voetje voor voetje. Maar
men moest daarnaast ook zooveel mogelijk reeds
alle noodeloos lijden van de dieren afweren en
daartoe den sterken arm van het gezag te hulp
loepen, Wetten moeten te hulp komen waar
dikwijls de goede wil ontbrak of tekort
s choot. En de Nederlandsche Vereeniging
tot bescherming van dieren, die ten onzent deze
beweging leidt, heeft in deze beide opzichten
reeds heel wat bereikt.
Door het propageeren van haar denkbeelden,
het verspreiden van handleidingen voor de ver
zorging van verschillende dieren en dergelijke,
heeft ze in breede kringen de liefde voor het
dier weten te doen ontwaken. En haar invloed
heeft *eeds menigen wettelijken maatregel tot
afschrikking van kwaadwilligen en een nauwge
zetter toezien op dierenmishandeling ten gevolge
gehad. Maar niet alleen opzettelijke mishan
deling, ook het lijden, dat men een dier vaak
ondoordacht aandoet, wil zij door wettelijke
maatregelen trachten te keer te gaan. Reeds
langen tijd heeft ze op maatregelen aangedron
gen tot bescherming van de trekhond. En in
de vergadering van haar hoofdbestuur dezer
dagen gehouden, werd die zaak weer uitvoerig
besproken.
De hond is eigenlijk niet bestemd en niet ge
schikt voor trekdier. De bouw van zijn lichaam,
de vorm van zijn pooten, die vooral op grind
wegen zoo gauw zijn stuk geloopen, bewijzen dit
reeds. Maar hij is in ons land en ook hier en
daar elders, tengevolge van zijn goedkoopte en
de betrekkelijk geringe kosten aan zijn onderhoud
en verzorging verbonden nu eenmaal tot trek-
klas op 30 leerlingen; de zittingsdag heef4
j twee schooltijden, dan dus door de Wet to4
wering van schoolverzuim op dien dag
600 verzuimen
Een unicum. Aan de onderwijzeres aan
de o. 1. s. te Lisse, mej. E. R., is de salaris
vermeerdering, waarop zij volgens de nieuwe
salarisverhooging recht had, door den gemeen
teraad onthouden, op grond van lichamelijke
ongeschiktheid.
De afdeeling sZuidhollandsch Noordhoek”
van den Bond v. Ned Onderw. heeft zich
I met een gemotiveerd adres tot dengemeente-
provincies van belang is en de bevaarbaarmaking raad gewend om op het adres terug te komen,
van de Maas, die niet uitsluitend Noord-Braband Mej. R. staat bekend als een uitstekend onder
en Limburg maar het heele land raakt. Dat
laatste is ook waarschijnlijk min of meer het
geval met een vluchthaven te Lobith, waarvoor
de heer Van Nispen voorstelde een post uit te
trekken, een amendement dat hij na bestrijding
van den Minister weer introk.
Dubbel spoor op de lijnen Groningen Mep-
pel en Leeuwarden Meppel, betere afstroo-
ming van het Meppeler diep, verbetering van
de Buitenweg in Drente, een vluchthaven te
Hoorn zijn zeker allemaal zaken van meer dan
uitsluitend plaatselijk belang. En zoo zijn er
nog wel meer. Maar waarvoor zou dat opnoe
men dienen?
Meer algemeene aangelegenheden werden be
sproken door de heeren Troelstra, Lely en
Marchant. De eerste had het over den toestand I
van het spoorwegpersoneel en de daar geldende
rust- en diensttijden, waarvoor hij weinig goede
woorden overhad. De heer Lely sprak over de
naasting der spoorwegen en de mogelijkheid dat
een der maatschappijen naasting zou vragen,
voor we gereed waren. In dat geval vreesde
hij, dat we leelijk verlegen zouden staan, omdat
we dan misschien in 1 jaar en 3 maanden de
heele exploitatie zouden moeten regelen en al
lerlei wettelijke en andere maatregelen vast
stellen. En de heer Marchant besprak de vei
ligheidsvoorschriften van het Algemeen Reg
lement op de spoorwegdiensten, die hij onvol
doende achtte. De minister bleek het met geen
dezer drie heeren eens te zijn.
Bij de afdeeling posterijen werd geklaagd
over te lage loonen van het verschillend per-
- - soneel en nog het een en ander. Voor de re-
der traktementen van commiezen en di
recteuren bleken afzonderlijke wetsontwerpen
te wachten te zijn.
De begrooting van Landbouw bracht de steun,
van regeeringswege gegeven, het nieuw ontwerp
l zoo lang op zich wachten laat en
de boerenleenbanken in bespreking.
Met de subsidie, aan die laatste gegeven, kon
de heer Tydeman zich niet vereenigen, omdat
daarbjj niet-katholieken werden uitgesloten.
Op den Vragendag werden den Ministers van
Koloniën, Waterstaat en Justitie lastig gevallen.
De laatste verklaarde op een vraag van Mr.
Treub, dat het zedelijk gedi ag van den Haagschen
hoofdcommissaris van politie blijkens onderzoek
niet te wenschen overliet.
Eindelijk werden nog enkele kleine ontwerpen vatte deze vlam zoodat
het landsbelang, dat er een aanlegsteiger moet
komen te Schiermonikoog, en een betere brug
te Princenhage en een halte bij Glanenbrug.
Waarom ook niet? ’t Landsbelang omvat
alles, dus ook dit. Maar gelukkig ondervindt I
dat landsbelang er geen buitengewone schade
van, als al die dingzigheidjes er niet komen.
’tZag er anders bedenkelijk uit.
Zeker er werden ook wel gewichtige dingen
besproken. Daar hadt je allereerst de droog
legging van de Zuiderzee, waarvan de plannen
nog altijd op uitvoering liggen te wachten en
waarbij zeker het heele land belang heeft.
Dan de indijking van de Lauwerzee, voor
Friesland en Groningen van beteekenis, de ver-
betering van den IJsel, die ook voor een paar
provincies van belang is en de bevaarbaarmaking raad gewend
en Limburg maar het heele land raakt.
lijden, dat het beest ondervindt, zoo gering
j te maken. Dit kan door het gebruik
i van oude, zieke en zwakke honden te verbieden,
bepaalde regelen te stellen voor het gebruik en
het tuig en de lasten, die vervoerd mogen wor
den. En deze regeling wil de vereeniging van
de provinciale besturen zien te verkrijgen. De Bond
tot bescherming van den trekhond, in Den Haag
gevestigd, tracht ditzelfde doel alvast te bereiken
door op gemakkelijke voorwaarden te koop stel-
i' len van goede honden, karren en tuigen. Van
het afkoopen van zieke of oude honden van de
houders schijnt men teruggekomen te zijn,
omdat die houders daarvan dikwijls gebruik
maakten, om met bedreiging, dat ze anders hun
honden zouden moeten laten werken, tot die er.
bij neervielen, van de honden tegen een goeden
prijs af te komen.
Och, ja, het eigenbelang blijft nu eenmaal
een sterke factor in ’s menschen leven en de liefde
voor het dier niet alleen, maar ook die voor
den mensch, moet daarvoor veelal wijken. Dat
openbaart zich niet alleen in het leven van
houders van trekhonden, maar van ons alle
maal. En laat het ons maar gerust erken
nen het is naast de menschenliefde een
noodzakelijke factor in het leven der menschen
en der volken. Zonder een zeker egoïsme gaan
we er onder, wij als menschen en wij als volk.
Dat ma&kt ook, zoolang er nog zijn, die het
op ons bestaan toeleggen, het leger en alle
andere militairisme, in welken vorm dan ook
noodzakelijk. Wij, Nederlanders, hebben gele
genheid, dat nu weer te overwegen, nu we
aan de grens van een oorlog staan, ’t Lijkt
voor ons wel geen gevaarlijke oorlog voorloopig.
maar hij kan ons toch nog heel wat last ver
oorzaken. Of het zoover komen zal Onze
schepen hebben een paar Venezolaansche oor-
logsscheepjes opgebracht. We wilden daarmee
geen oorlogsdaad begaan, maar alleen een maat
regel van tegenweer nemen tegen al wat presi
dent Castro ons in den loop der tijden voor
onaangenaams betrekkend heeft. Als nu de
voelt en d Venezolanen ook maar zoo goed zijn, het niet
F W'ft k a’s oorl°gsdaad aan te merken. We hebben de
•1 manschappen der scheepjes heel netjes aan den
wal gezet en zijn dus niet erg hardhandig te
werk gegaan. Maar ik houd het er toch voor,
dat de Venezolaansche regeering het wel als
een oorlogsdaad zou
log verklaren wanneer ze maar kans zag een
oorlog te voeren. Een vloot heeft ze echter zoo
goed als niet en met naar legertje kan ze ons
ook niet te na komen. Maar ook wij kunnen I
maar weinig tegen haar uitrichten. Troepen j JachtweFdat
aan wal zetten, daar zullen we wel niet aan -
denken. Als we nog eeu paar van die scheepjes j
opgebracht hebben, valt er niets meer op te l
brengeu. Een handelsvloot heeft Venezuela ook
haast niet. De handel is hoofdzakelijk in han-
den van vreemdelingen. En blokkade zou j
misschien nog het eenige zijn. Maar hebben we j
zelf schepen genoeg beschikbaar om die doel- 1
treffend te maken En dan blijft de vraag nog,
of Venezuela daarmee zoo erg getroffen wordt,
dat het toeschietelijker wordt. Misschien is
is het nog maar het beste te wachten tot de
revolutionairen, die daar altjjd op den loer lig
gen, ons helpen door Castro’s regeering omver
te werpen. Gastro zelf lijkt daarvoor nog weinig
bevreesd. Hij vermaakt zich te Berlijn met het
eten en drinken van ontzaglijke massa’s en
schijnt nog niet van plan vooreerst op te stap
pen. Of zou hij misschien een revolutie heb
ben zien dreigen en daarom maar tijdig het
lijf in veiligheid gebracht hebben? Hij kan
j hier in Europa dan nog een tijdje met z’n pre
sidentschap geuren.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Officieel Gedeelte. gepromoveerd En waar het moeilijk zal
vallen, een ander dier voorloopig in zijn plaats
De BURGEMEESTER van Wor- te stellen blijft dus slechtsdezorg delast en het
lijden, dat het beest ondervindt, zoo gering
kum brengt in herinnering, dat het mogelijk
JXTieu wjaarwenschen
bijlangs de huizen in deze gemeente
is verboden.
Workum, 22 December 1908.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.
Midden op de rivier neemt de veerknecht
het veergeld in ontvangsthet meisje betaalt
keert zich, loopt de pont af en verdwijnt in
de diepte. Pogingen tot redding zijn niet mo-
gerechtigd tot de ver- gelijk. Het is donker, mistig weer en niets
_j er te zien, geen kreet wordt er gehoord I
arme kind een
goedgekeurd. Bij die gelegenheid vroeg de j werd,
heer Ter Laan of de gemeentelijke accijnsheffing
op het gedistilleerd in de gemeenten Helle-
voetsluis, Helder, Vlieland eh Vlissingen niet
kon wordon afgeschaft waartoe echter de mi-
I nister, daar ’t historische rechten gold, zich
niet bevoegd achtte.
I president Mr. Heemskerk mededeeling
I
H. M. de Koningin.
Door H M. de Koningin daartoe gemachtigd, j <]en heer Van Loenen, deurwaarder te Zalt-
aJ m-tz j naar
de den overkant, om haar te Tuil wonende ou-
gingen
I schieden
Hijlkema Leeuwarden.
De tocht begint te Leeuwarden ’s morgens
5 uur waar zij dienzelfden dag eindigt.
De route zal zijnvan Leeuwarden naar
Dokkum en terug, over Leeuwarden. Franeker,
Harlingen, Bolsward, Workum, Hindeloopen,
Stavoren, Sloten, IJlst, Sneek en terug naar
Leeuwarden.
Als prijzen worden uitgeloofd
a. Een herinneringskruis voor eiken deel
nemer, die den geheelen tocht naar behooren
volbrengtb. een groote verguld zilveren,
dito zilveren en dito bronzen Bondsmedaille
voor de 3 beste, naar behooren gereden tijden.
Bovendien looft de «Friesche Ijsbond” uit:
een verguld zilveren medaille of dito schaats
voor den deelnemer-volbrenger van den rit,
die binnen twee maanden daarna de aardigste
beschrijving over deze elf-steden-tocht bij de
daarvoor nader te vermelden beoordeelings-
commissie inzendt.
- Zondag had te Akkrum een
plaats, dat algemeene deelneming wekt.
Voor 6 weken ontstond door ’n ongeluk met
een petroleumlamp een binnenbrand bij R.
van der Veen. De vrouw haalde een baal
om daarmee het vuur te dooven. doch door
dat haar kleeren met petroleum bemorst waren
t ze deerlijk gebrand
Met behulp van inmiddels toegeschoten,
personen werden de vlammen gedoofd, doch
handen en beenen van de vrouw waren ge
blakerd. Ofschoon de toestand zich in ’t eerst
niet ongunstig liet aanzien, en een trouwe
verpleging alles in het werk stelde, om haar
te behouden is de ongelukkige na een vreese-
lijk lijden bezweken.
Een droevig ongeval had Zondag op
de rivier de Waal te Zaltbommel plaats.
Teuntje Kaasjager, 16-jarige dienstbode bij
Zoo’n Waterstaarsbegrooting is vermoeiend deedDinsdng in de Tweede Kamer de minister- i bómmeli begaf zich met den gierpont
ip-—’-? Van de den overkant, om 11. T_” 2"-
onderstaande geneeskundige verklaring, die ders bezoeken.
tijd. En dat niet rustig, geleidelijk en op je j in de Staatscourant zal worden gepubliceerd
Aan H. M. de Koningin.
Mevrouw
»Wij achten ons
blijdende verklaring dat bij Uwe Majes- f9
teit ontwijfelbare zwangerschap bestaat j)e 8terke stroom heeft het
en dat deze tot in de tweede helft van graf bereid.
hare duur is gevorderd. Zaterdagavond omstreeks half negen ont
liet verheugt ons tevens te kunnen -n het boerenerf »Keulvoet”, een
verklaren, dat alle verschijnselen mover- K, te en voornaamste boerdenjen on
eenstemmig zijn met een volkomen der nte K en bemeierd door den
ongestoorde gezondheid. 'landbouwer E Gunnink Az.
(w. g.) Prof. Kouwer, Dr. Róssing.
De Leerplichtwet. Voor den Kanton
rechter te Heerenveen verschenen in de zitting
van Maandag 10 schoolhoofden als getuigen j
daar inzake overtredingen der leerplichtwet. Alzoo
’t Is terwille van 10 klassen dien dag vacantie I Reken elke geven.
RISO
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Worknm, Hemelumer Oldephaert en Noordwoide
llindeloopen en Stavoren.
1 wr i« tt»
