voor de Gemeenten Worlmm. Hemelumer ftldephaert en Noordwolde
Hindeloopen en Stavoren.
I
T
Over dit en dat..
35ste Jaargang.
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1909.
No. 7.
Binnenlandsch Nieuws.
Uit de Kamers.
J
I
1
Uitgave
Tot
i
slaagde er zóó
en
I
heeft Zondag onder
langstelling zijn
t van zulk een zaak had kunnen maken.
Dezer dagen is gemeld, dat de kinderen
van een ouden hulpbehoevenden vader te
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
als telkens met dezelfde felle duidelijkheid ver
schrikkingen en vreugden zich aan ons opdrongen
ren,
Den eenen dag lonkt
ze u toe met haar vriendelijksten en aanvalligsten
glimlach. Het blozend gezichtje schijnt wel
Er is dezer dagen in de Eerste Kamer heel
wat overhoop gehaald, zoowel in letterlijken als
in figuurlijken zin. De eene was het gevolg
van den stormwind, die onze kamerleden de glas
scherven om de ooren had doen stuiven en een
nieuw bovenraam noodzakelijk gemaakt, de an-
Uit den Haag meldt men het volgende
Men verneemt, dat in den laatsten tijd maat
regelen in voorbereiding zijn om, met het oog op
de blijde verwachting van H. M de Koningin,
einde Maart of begin April een toestand te
doen intreden tengevolge waarvan het Hoofd
van den Staat tijdelijk Haar regeertaak zou
neerleggen om deze alsdan door een regent
schap te laten waarnemen totdat H. M. weer
in staat zal zijn het bewind te aanvaarden.
Het bestuur der Friesche Maatschappij
van Landbouw heeft besloten pogingen aan te
wenden tot het stichten van eene onderlinge
landbouw-ongevallen verzekering Spoedig zal
een uitgewerkt plan aan de algemeene ver
gadering worden aangeboden.
- - Het vreemdelingenverkeer te Amsterdam.
Dat beteekent nog al iets, zien we in een be-
- I knopte Amsterdamsche statistiek over 1908.
dere van de onderscheidene begroetingen, die -r
noemde bedrag, eventueel na aftrek van
verschuldigde schadevergoeding, uit te beta
len Kortom zij heeft staangeld geheven, vol
gens mr. Troelstra seen onzedelijk en anti
sociaal middel”.
Deze arbeiderscoöperatie heeft van meer
dere harer werklieden bedragen van 50, 60
tot 4 00 gulden toe als staangeld geheven en
dit geld in haar kas gestort Nu is de
werkgeefster failliet en de arbeiders in haar
dienst kunnen als concurrente schuldeischers
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
lot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Och, zoo zegt mr. F. A. v. E. in Land en
Volk, ware die sberoerde” wet op het arbeid-
i contract maar een jaartje eerder ingevoerd.
achtte klein b)an zou het staangeld hoogstens een bedrag
van veel meer beteekenis, gelijk staande met het loon van 12 werk-
zich veel gemak-
tot gegronde kritiek aanleiding mag geven,
daarmee is de waardeloosheid der wet allerminst
aangetoond. Ten slotte begon de heer Staal nog
over de begroeting van Marine. Hij bleek geen
voorstander van groote schepen en
materiaal voor ons
omdat dat goedkooper is en
kelijker bewegen kan in verschillende zeegaten.
Een commissie tot instelling van een onderzoek
leek hem wenschelijk.
Standvastigheid heet een onzer Nederland-
sche karaktereigenschappen. ’t Is mogelijk.
Maar van de weergesteldheid in ons land hebben
we die niet geleerd. Die is zoo grillig als een
zenuwachtige juffrouw. P- 1
zc u toe met haar vriendelijksten en aanvalligsten
Het blozend gezichtje schijnt wel
enkel aanminnigheid en noodigt u tot een bij
zondere vertrouwelijkheid. En als ge dan den
volgenden morgen, in de herinnering daaraan,
met een vriendschappelijk gezicht haar nadert,
dan kijken eensklaps die oogen zoo staalrecht
langs u heen, als hadden ze u nimmer toege
lachen of het lipje staat zoo pruilend, als zou
er dadelijk een regen van tranen zich over de
blozende wangen ontlasten of, erger nog, een
storm van verontwaardiging giert u om de
ooren. Daarom is het altijd zaak op zijn hoede
te zijn en eerst eens voorzichtig om den hoek
te kijken, voor ge het raam wagenwijd open
schuift en te zorgen, dat altijd uw hoed vast jloe zouden we bestand blijven tegen het leven,
op UW hoofd staat. „1 I ...I /-.n. -
nog in het warme zonnetje gewandeld, wan
neer ge weer buiten komt, jaagt soms plotseling
een sneeuwstorm u haar witte vlagen in ’t g*-
met deze personen overeengekomen.
het eindigen hunner dienstbetrekking het ge-
ling goedvinden, langs een zijweg door de rechts- i
praktijk ingevoerd, besproken en werden de
bekende achterstandsontwerpen opnieuw voor
den dag gehaald om bekeken te worden en de
makelaardij in onroerende goederen en meer
nog ter sprake gebracht.
De begroeting van binnenlandsche zaken
bracht allereerst den heer van der Biezen aan
’t praten over de Woningwet, zijn lievelings
onderwerp. Veel goeds had hij er ook nu niet
van te zeggen. Maar naar de minister opmerkte
onderscheidde hij niet tusschen de wet zelve en
achtereenvolgens aan de orde kwamen. Dat men
over ’t algemeen over de financiën zoo spoedig
niet uitgepraat raakte, behoeft evenmin te ver
wonderen, als dat de heer Van Leeuwen het
onderwerp der berooide gemeente-financiën nog
zoo makkelijk niet losliet. Van uitbreiding van
belastinggebied verwachtte hij, burgemeester van
Amsterdam, voor die stad al erg weinig. Stuk
voor stuk ging hij daarbij de verschillende be
lastingen na, door den heer Van Nierop genoemd,
als ruimere belasting van vast goed, zakelijke
bedrijfsbelasting, gewijzigde forenzenbelasting,
belasting op de naamlooze vennootschappen enz.
Bovendien vreesde hij van dergelijke uitbreiding
een nog grootere trek van vermogenden naar
buiten. Rijkssteun scheen hem het eenige red
middel en vooi’ de billijkheid daarvan ten op
zichte van een stad als Amsterdam, van welks
werkzaamheid en bedrijvigheid toch ook het
heele land profiteert, hield hij een uitvoerig
betoog. Met dit laatste bleek ook de heer Van
Nierop het eens. En deze begreep maar niet
waarom de minister, die toch indertijd de nota
des heeren Heemskerk en Pollema mede in
diende, daarvan thans zoo weinig hooren wou.
De heer Sickinga hield naar aanleiding van dit
onderwerp, de gemeente-financiën, nog een be
schouwing over de oorzaken van den bestaanden
gemeentenood en over wijziging van de ge
meentewet.
Bij de begroeting van buitenlandsche. zaken
kwam de vraag aan de orde, of het lidmaat
schap van een der Kamers in dit geval de
Eerste eigenlijk wel vereenigbaar behoorde
te zijn met het ambt van gezant. Dit was naar
aanleiding van de nota van bet Kamerlid Van
Heeckëren, gezant te Stokholm, waarin op in
lichtingen vooral omtrent de gesloten Noordzee-
overeenkomst werd aangedrongen, iets, wat de
minister voor een gezant niet passend vond.
De begrooting van justitie bracht van allerlei
onder de aandacht. De heer Van der Biezen
had het over het wetsontwerp betreffende
het onderzoek naar ’t vaderschap en kon niet
begrijpen, dat de minister dit van zijn voor
ganger had overgenomen. Deze had ook lang
geaarzeld, maar het vele goede bleek den door
slag te hebben gegeven. En de aan het onecht
kind toe te kennen actie zou immers geen fa- I
miliebanden scheppen, maar alleen recht geven 1
op levensonderhoud. De werking der Kinder
wetten werd door verschillende heeren ter
sprake gebracht. Men had vooral bezwaar tegen
de gemakkelijkheid waarmee onverschillige
ouders zich van hun verplichting tot opvoeding
konden ontslaan, door zich uit de ouderlijke
macht te laten ontzetten. En het denkbeeld
werd overwogen om zulke ouders, die hun
verschuldigde bijdragen niet betaalden, te doen
opzenden naar een rijkswerkinrichting.
Dan werd nog de echtscheiding met onder
do stadsbelt bijeengeraapt,
tuinman te verkoopen.
vol gaf deze 30 cent.
De arme vrouw was echter door ’n op
zichter gesnapt, die den moed had gehad
haar wegens diefstal aan te klagen. Bij
haar verhoor deed de vrouw uitkomen, dat
ze tot dezen «diefstal” was gedreven, omdat
haar man reeds lang zonder werk en haar
(|0 kind ziek was De rechters verklaarden, dat
i ze tot hun leedwezen geen termen tot vrij-
spraak konden vinden, daar de diefstal over
tuigend bewezen was, en door de beklaagde
erkend. Ze zouden echter de lichtste straf
opleggen en bovendien de arme dievegge voor
begenadiging voordragen.
De rechters gaven echter duidelijk hun
misnoegen te kennen over den opzichter, die
rapport
de uitvoering, die eraan gegeven wordt. Zoo de opkomen in het faillissement met 99 pCt 1 van een
laatste, zoo betoogde Mr. Heemskerk, al soms j kans nihil te krijgen. Katwijk-aan-Zee, omdat niemand hunner hem
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents.
Per post f 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
In de. 15 hotels, die opgaven verstrekten,
zijn in 1908 afgestapt 97 646 personen, tegen
91 595 ten vorige jare. Daaronder zijn be
grepen 1586 inwoners van Amsterdam en
34.241 van overige plaatsen uit Nederland.
Voorts 8678 Belgen, 21 645 Duitschers. 8048
Engelschen, 6242 Franschen, 879 Italianen,
2352 Oostenrijkers 11.450 Amerikanen en
de rest van andere nationaliteiten.
De oud-minister Mr. N. G. Pierson
zeer vele blijken van be-
70en verjaardag gevierd
Door vereerders is bij die gelegenheid een
Pierson-fonds gesticht, waaruit aan auteurs
van geschriften omtrent de studie der staat
huishoudkunde, zoo ze daarvoor in aanmer
king komen, eeremedailles kunnen worden
uitgereikt.
Op »de Heij” onder Pernis is Dinsdag
nacht brand ontdekt de tweede maal
binnen 10 dagen thans in eene schuur
op de hofstede van den landbouwer E Struijk.
Met de schuur die geheel in asch werd ge
legd gingen verloren twee wagens, een hooi-
hark, een maaimachine, ploegen, eggen en
andere landbouwgereedschappen. Zeven scha
pen en een varken kwamen bovendien in de
vlammen om. De schade wordt gedeeltelijk
door assurantie gedekt. De oorzaak is onbe
kend Algemeen wordt ook nu weer aan
kwaadwilligheid gedacht
De woning en verdere getimmerten op de
steê van E Struijk voornoemd werden vóór
ongeveer l1/? jaar ook door brand vernield.
Staangeld in theorie en praktijk. We
lezen in de Residentiebode
Te Utrecht is eene arbeiderscoöperatie in
staat van faillissement verklaard- Nog wel
een socialistische arbeiderscoöperatie, al zijn
de mannen der »S D A. P ook niet meer
hare bestuurderen Deze arbeiderscoöperatie
j omvatte o a eene bakkerij, een kruideniers
winkel en c
afd een aantal personen in haren dienst Zij
heeft het wenschelijk gevonden van deze per
sonen, neen zeker bedrag van het loon op
den betaaldag niet uit te betalen”, om zich
daardoor een onderpand te vormen ten einde
eventueele schade daarop te verhalen. Zij is
om bij
dagen zijn, wellicht voor geen dezer werklieden
50 gulden. Dan zou de arbeiderscoöperatie
verplicht zijn geweest het geheele staangeld
bij de Rijkspostspaarbank ten name van den
betrokken werkman te beleggen, die van het
oogen blik der loonuitbetaling daarvan geacht
wordt de eigenaar te zijn. Dan zouden in
geval van faillissement alle werklieden hun
staangeld ongeschonden ontvangen. Ziedaar
de practijk.
In Den Haag zwaaiden drie huzaren
op straat hunne sabels Een agent, die met
een politiehond aan den hand juist voorbij
kwam wilde den belhamel arresteeren, doch
deze rukte zich los en ging aan den haal.
De agent maakte den band van den hond
los en op het commando pakrende het
beest den huzaar achterna, greep hem met
de tanden in zijn pantalon en
in, hem op den grond te trekken en hem
daar vast te houden, tot de agent kwam
den huzaar arresteerde.
Dinsdagavond ruim 10 uur werd in de
dakgoot van een huis op de Fok te Heeren-
veen een persoon ontdekt. Eenige voorbij
gangers trachtten, met de huisgenooten, den
man te bewegen, uit den hooge neer te dalen,
doch klopten aan doovenmansdeur. Spoedig
bleek, dat men te doen had met sSignor
Castri” de jongleur van den tooneeltroep Hart,
die hier dezen winter verblijf houdt. Nu
was ’t reeds bekend, dat Castri aan vervol
gingswaanzin lijdt, en uit zijn woorden bleek
dit thans ook. Hij verzekerde, dat geheel
Heerenveen tegen hem samenspande. De
nachtwacht verscheen spoedig ten tooneele,
en hield op haar beurt een toespraak tot den
man, wel ’n weinig uit de verte, 't Gaf
niet. Toen gingen de beide dapperen om
de marechaussees te halen. Onderwijl werk
ten verschillende lok- en dreigwoorden uit,
dat Castri nog hooger klom, en met ware
virtuositeit den zadel van het dak en
vervolgens het schoorsteenbord besteeg.
De marechaussee kwam zag en klom hem
na. Maar 't viel niet mee, om den acrobaat
dicht genoeg te naderen.
Na ’n uurtje gezellig onderhandeld te heb
ben met de heeren van den sabel, waarbij
hij meermalen dreigde pardoes op straat te
zullen springen, klom Castri van den eenen
schoorsteen af, liep alsof ’t zoo niets was
over den srnaald” naar de andere schoorsteen,
en ging dien weer bestijgen.
Omstreeks 12 uur gelukte het eindelijk
hem met vereende krachten een touw om het
lichaam te werken, nadat hij 't eerst eenige
malen stukgesneden had, waarbij nog iemand
licht gewond werd
Castri werd toen aan ’t touw naar beneden
gelaten, en onder de hoede van een kennis
gesteld
Signor Castri” is van Deinum herkomstig
en heete daar Piet Huygens.
Te Ilalle is door het kantongerecht een
arbeidersvrouw tot één dag hechtenis veroor
deeld wegens diefstal van paardemest.
Ze had daarvan een zakvol op straat en bij
een café en had voor elk dezer de stadsbelt bijeengeraapt, om die aan een
Voor een handwagen
openbaring van den dood, maar ook van de
jammer van het leven, die mij uit die ijselijk-
verwrongen trekken scheen tegen te grijnzen.
Och, wat weet men als kind daarvan. Dan
lijkt het leven zoo blij en zonnig en vol kleu-
als moest men maar altijd zingen. Tot
plotseling de oogen verschrikt opengaan en men
verbijsterd blijft staren naar de wanstaltige
werkelijkheid. En langzamerhand groeit men
er dan in in die wezenlijkheid van zooveel
bittere ellende, tot men niet anders meer weet,
of het hoort zoo. Tot een plotselinge omstan
digheid een felle, nijpende herinnering weer in
volle duidelijkheid doet opleven en men niet
meer begrijpt, hoe men nu dat alles zoo gelaten
en nauwelijks aangedaan lezen kan van het
verdrinken van acht menschen, van een man,
die doodgevroren is, van werkloozen, die geen
brood in huis hebben, van kinderen, die ’s
nachts onbezorgd over straat zwerven. Her
haalde gewaarwordingen stompen het gevoel
blijkbaar af. Dat is misschien maar gelukkig,
mits het niet tot onverschilligheid wordt. Want
Want al hebt ge zoojuist
neer ge weer buiten komt, jaagt
zicht of striemt de hagel pijnlijk uw onbeschutte
wangen.
De vorige week heeft er plotseling weer een
storm om onze hoofden gegierd, waar we ver
schrikt en verbijsterd van opkeken. Schoor
steenen en dakpannen kwamen naar beneden
gekletterd, boomen woeien om, daken, 'die niet
te vast zaten, werden opgenomen en een eind
verder, waar geen mensch ze noodig had, zoo
netjes neergezet als hoorden ze daar. Heele
bakken van 30 of 40 ramen gingen in het
Westland luchtigjes de lucht in, als waren het
veertjes, die de wind meenam. Het kletterde
en rinkelde overal, dat zelfs de leden der Eerste
Kamer de glasscherven om de ooren vlogen.
Ja, zoo’n storm is bijzonder democratisch.
Die heeft maling aan een gewichtige beraad
slaging over ’s lands belangen en de heoge
heeren doet hij hier even verschrikt uiteen
stuiven, als ginds een troepje kakelende kippen.
Die heeft evenveel of evenweinig ontzag voor
hooge als voor lage mijnheeren. Maar omdat
de lage nu eenmaal in de meerderheid zijn,
krijgen die toch het ergst de kous of liever de
schoorsteenen en dakpannen op den kop.
Het ergst is echter wel, dat die storm te
Amsterdam aan 8 jonge menschen het leven
gekost heeft. Er voeren 25 man van een fa
briek in een pont over, toen die tengevolge
van den hevigen wind vol water liep en omsloeg.
’t Was buiten Amsterdam tusschen Muider-
en Weespervaart. Menschen waren er niet in
de buurt en van de fabriek af kon men hen
niet bereiken. Zoo moesten de drenkelingen
voor zich zelven zorgen. En in het hoog-op-
jagende water ontstond nu een afschuwelijke
strijd om het eigen leven waarbij de een zich
aan den ander vastgreep en die ander, worste
lende om eigen levensbehoud, zijn medemensch
ruw in doodsangst van zich moest afstooten en
neerdrukken in het verraderlijke water. De
meesten slaagden er daarbij nog in weer aan
land te komen, maar 8, waaronder een kind
van 10 jaar, verdronken.
Toen ik dat verhaal las, kwam er eensklaps
duidelijk en fel met verwonderlijke klaarheid,
een beeld uit mijn kinderjaren mij voor de
oogen. Er was bij het dorp ook zoo’n onge
luk gebeurd. Een troep peeënwieders, mannen
en vrouwen, jpn allerlei leeftijd, zou ook over
varen in een kleine platte schouw, ’t Was,
anders als nu, stil weer en de vaart was niet
breed. Maar er waren te veel menschen in
gegaan, de jongeren stonden niet stil en mid
den in de vaart sloeg de schouw om. Er ver
dronken toen verscheiden mensehen. hoeveel
weet ik niet meer, maar meer dan acht zeker.
Maar wat ik nog heel goed weet en duidelijk
alsof het gisteren gebeurde, was wat daarna
volgde. Zoodra het onheil bekend was geworden
liep het heele dorp uit, wij kleine jongens na
tuurlijk vooraan. De lijken der drenkelingen
waren reeds allen opgevischt en in een loods op
rijen neergelegd. Daar om dat lugubere schouw
spel verdrongen zich de menschen en .wij jongens
drongen ons natuurlijk vooraan. Toen liep een
ijzige huivering mij door het lichaam. Ik had
nog nooit een lijk gezien. En daar zag ik nu
ineens een heele rij doode menschen. Een
oude man lag er hem zag ik het duidelijkst
met nog druipende grijze haren en va«t-toege-
knepen handen en pijnlijk verwrongen mond.
Hij had een blauw linnen kiel aan, die overal
bemodderd zat en een bloederige wond aan het
hoofd. En verderop lagen jonge menschen,
knapen nog, met ontbloote borst en uitgespreide
armen, en stoere mannen in de kracht van hun
leven. Ik sloop behoedzaam tusschen de men
schen door en liep stilletjes alleen naar huis.
Maar dagen en weken lang bleef mij dat ge
zicht benauwen van die rijen doode menschen
in de verlaten loods uitgestrekt op den grond,
’t Maakte mij vreemd-angstig, dat ik er telkens
nog voor terughuiverde, ’t Was da eerste felle
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
i
<3
B
I
1