voor de Gemeenten Worlmm. Hemelumer ftldephaert en Noordwolde Hindeloopen en Stavoren. I T Over dit en dat.. 35ste Jaargang. ZATERDAG 13 FEBRUARI 1909. No. 7. Binnenlandsch Nieuws. Uit de Kamers. J I 1 Uitgave Tot i slaagde er zóó en I heeft Zondag onder langstelling zijn t van zulk een zaak had kunnen maken. Dezer dagen is gemeld, dat de kinderen van een ouden hulpbehoevenden vader te Uitgave van T. GAASTRA Bz., firma H. BRANDENBURGH Zoon te WORKUM. als telkens met dezelfde felle duidelijkheid ver schrikkingen en vreugden zich aan ons opdrongen ren, Den eenen dag lonkt ze u toe met haar vriendelijksten en aanvalligsten glimlach. Het blozend gezichtje schijnt wel Er is dezer dagen in de Eerste Kamer heel wat overhoop gehaald, zoowel in letterlijken als in figuurlijken zin. De eene was het gevolg van den stormwind, die onze kamerleden de glas scherven om de ooren had doen stuiven en een nieuw bovenraam noodzakelijk gemaakt, de an- Uit den Haag meldt men het volgende Men verneemt, dat in den laatsten tijd maat regelen in voorbereiding zijn om, met het oog op de blijde verwachting van H. M de Koningin, einde Maart of begin April een toestand te doen intreden tengevolge waarvan het Hoofd van den Staat tijdelijk Haar regeertaak zou neerleggen om deze alsdan door een regent schap te laten waarnemen totdat H. M. weer in staat zal zijn het bewind te aanvaarden. Het bestuur der Friesche Maatschappij van Landbouw heeft besloten pogingen aan te wenden tot het stichten van eene onderlinge landbouw-ongevallen verzekering Spoedig zal een uitgewerkt plan aan de algemeene ver gadering worden aangeboden. - - Het vreemdelingenverkeer te Amsterdam. Dat beteekent nog al iets, zien we in een be- - I knopte Amsterdamsche statistiek over 1908. dere van de onderscheidene begroetingen, die -r noemde bedrag, eventueel na aftrek van verschuldigde schadevergoeding, uit te beta len Kortom zij heeft staangeld geheven, vol gens mr. Troelstra seen onzedelijk en anti sociaal middel”. Deze arbeiderscoöperatie heeft van meer dere harer werklieden bedragen van 50, 60 tot 4 00 gulden toe als staangeld geheven en dit geld in haar kas gestort Nu is de werkgeefster failliet en de arbeiders in haar dienst kunnen als concurrente schuldeischers De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij abonnement belangrijk lager. lot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam Och, zoo zegt mr. F. A. v. E. in Land en Volk, ware die sberoerde” wet op het arbeid- i contract maar een jaartje eerder ingevoerd. achtte klein b)an zou het staangeld hoogstens een bedrag van veel meer beteekenis, gelijk staande met het loon van 12 werk- zich veel gemak- tot gegronde kritiek aanleiding mag geven, daarmee is de waardeloosheid der wet allerminst aangetoond. Ten slotte begon de heer Staal nog over de begroeting van Marine. Hij bleek geen voorstander van groote schepen en materiaal voor ons omdat dat goedkooper is en kelijker bewegen kan in verschillende zeegaten. Een commissie tot instelling van een onderzoek leek hem wenschelijk. Standvastigheid heet een onzer Nederland- sche karaktereigenschappen. ’t Is mogelijk. Maar van de weergesteldheid in ons land hebben we die niet geleerd. Die is zoo grillig als een zenuwachtige juffrouw. P- 1 zc u toe met haar vriendelijksten en aanvalligsten Het blozend gezichtje schijnt wel enkel aanminnigheid en noodigt u tot een bij zondere vertrouwelijkheid. En als ge dan den volgenden morgen, in de herinnering daaraan, met een vriendschappelijk gezicht haar nadert, dan kijken eensklaps die oogen zoo staalrecht langs u heen, als hadden ze u nimmer toege lachen of het lipje staat zoo pruilend, als zou er dadelijk een regen van tranen zich over de blozende wangen ontlasten of, erger nog, een storm van verontwaardiging giert u om de ooren. Daarom is het altijd zaak op zijn hoede te zijn en eerst eens voorzichtig om den hoek te kijken, voor ge het raam wagenwijd open schuift en te zorgen, dat altijd uw hoed vast jloe zouden we bestand blijven tegen het leven, op UW hoofd staat. „1 I ...I /-.n. - nog in het warme zonnetje gewandeld, wan neer ge weer buiten komt, jaagt soms plotseling een sneeuwstorm u haar witte vlagen in ’t g*- met deze personen overeengekomen. het eindigen hunner dienstbetrekking het ge- ling goedvinden, langs een zijweg door de rechts- i praktijk ingevoerd, besproken en werden de bekende achterstandsontwerpen opnieuw voor den dag gehaald om bekeken te worden en de makelaardij in onroerende goederen en meer nog ter sprake gebracht. De begroeting van binnenlandsche zaken bracht allereerst den heer van der Biezen aan ’t praten over de Woningwet, zijn lievelings onderwerp. Veel goeds had hij er ook nu niet van te zeggen. Maar naar de minister opmerkte onderscheidde hij niet tusschen de wet zelve en achtereenvolgens aan de orde kwamen. Dat men over ’t algemeen over de financiën zoo spoedig niet uitgepraat raakte, behoeft evenmin te ver wonderen, als dat de heer Van Leeuwen het onderwerp der berooide gemeente-financiën nog zoo makkelijk niet losliet. Van uitbreiding van belastinggebied verwachtte hij, burgemeester van Amsterdam, voor die stad al erg weinig. Stuk voor stuk ging hij daarbij de verschillende be lastingen na, door den heer Van Nierop genoemd, als ruimere belasting van vast goed, zakelijke bedrijfsbelasting, gewijzigde forenzenbelasting, belasting op de naamlooze vennootschappen enz. Bovendien vreesde hij van dergelijke uitbreiding een nog grootere trek van vermogenden naar buiten. Rijkssteun scheen hem het eenige red middel en vooi’ de billijkheid daarvan ten op zichte van een stad als Amsterdam, van welks werkzaamheid en bedrijvigheid toch ook het heele land profiteert, hield hij een uitvoerig betoog. Met dit laatste bleek ook de heer Van Nierop het eens. En deze begreep maar niet waarom de minister, die toch indertijd de nota des heeren Heemskerk en Pollema mede in diende, daarvan thans zoo weinig hooren wou. De heer Sickinga hield naar aanleiding van dit onderwerp, de gemeente-financiën, nog een be schouwing over de oorzaken van den bestaanden gemeentenood en over wijziging van de ge meentewet. Bij de begroeting van buitenlandsche. zaken kwam de vraag aan de orde, of het lidmaat schap van een der Kamers in dit geval de Eerste eigenlijk wel vereenigbaar behoorde te zijn met het ambt van gezant. Dit was naar aanleiding van de nota van bet Kamerlid Van Heeckëren, gezant te Stokholm, waarin op in lichtingen vooral omtrent de gesloten Noordzee- overeenkomst werd aangedrongen, iets, wat de minister voor een gezant niet passend vond. De begrooting van justitie bracht van allerlei onder de aandacht. De heer Van der Biezen had het over het wetsontwerp betreffende het onderzoek naar ’t vaderschap en kon niet begrijpen, dat de minister dit van zijn voor ganger had overgenomen. Deze had ook lang geaarzeld, maar het vele goede bleek den door slag te hebben gegeven. En de aan het onecht kind toe te kennen actie zou immers geen fa- I miliebanden scheppen, maar alleen recht geven 1 op levensonderhoud. De werking der Kinder wetten werd door verschillende heeren ter sprake gebracht. Men had vooral bezwaar tegen de gemakkelijkheid waarmee onverschillige ouders zich van hun verplichting tot opvoeding konden ontslaan, door zich uit de ouderlijke macht te laten ontzetten. En het denkbeeld werd overwogen om zulke ouders, die hun verschuldigde bijdragen niet betaalden, te doen opzenden naar een rijkswerkinrichting. Dan werd nog de echtscheiding met onder do stadsbelt bijeengeraapt, tuinman te verkoopen. vol gaf deze 30 cent. De arme vrouw was echter door ’n op zichter gesnapt, die den moed had gehad haar wegens diefstal aan te klagen. Bij haar verhoor deed de vrouw uitkomen, dat ze tot dezen «diefstal” was gedreven, omdat haar man reeds lang zonder werk en haar (|0 kind ziek was De rechters verklaarden, dat i ze tot hun leedwezen geen termen tot vrij- spraak konden vinden, daar de diefstal over tuigend bewezen was, en door de beklaagde erkend. Ze zouden echter de lichtste straf opleggen en bovendien de arme dievegge voor begenadiging voordragen. De rechters gaven echter duidelijk hun misnoegen te kennen over den opzichter, die rapport de uitvoering, die eraan gegeven wordt. Zoo de opkomen in het faillissement met 99 pCt 1 van een laatste, zoo betoogde Mr. Heemskerk, al soms j kans nihil te krijgen. Katwijk-aan-Zee, omdat niemand hunner hem Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents. Per post f 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur. In de. 15 hotels, die opgaven verstrekten, zijn in 1908 afgestapt 97 646 personen, tegen 91 595 ten vorige jare. Daaronder zijn be grepen 1586 inwoners van Amsterdam en 34.241 van overige plaatsen uit Nederland. Voorts 8678 Belgen, 21 645 Duitschers. 8048 Engelschen, 6242 Franschen, 879 Italianen, 2352 Oostenrijkers 11.450 Amerikanen en de rest van andere nationaliteiten. De oud-minister Mr. N. G. Pierson zeer vele blijken van be- 70en verjaardag gevierd Door vereerders is bij die gelegenheid een Pierson-fonds gesticht, waaruit aan auteurs van geschriften omtrent de studie der staat huishoudkunde, zoo ze daarvoor in aanmer king komen, eeremedailles kunnen worden uitgereikt. Op »de Heij” onder Pernis is Dinsdag nacht brand ontdekt de tweede maal binnen 10 dagen thans in eene schuur op de hofstede van den landbouwer E Struijk. Met de schuur die geheel in asch werd ge legd gingen verloren twee wagens, een hooi- hark, een maaimachine, ploegen, eggen en andere landbouwgereedschappen. Zeven scha pen en een varken kwamen bovendien in de vlammen om. De schade wordt gedeeltelijk door assurantie gedekt. De oorzaak is onbe kend Algemeen wordt ook nu weer aan kwaadwilligheid gedacht De woning en verdere getimmerten op de steê van E Struijk voornoemd werden vóór ongeveer l1/? jaar ook door brand vernield. Staangeld in theorie en praktijk. We lezen in de Residentiebode Te Utrecht is eene arbeiderscoöperatie in staat van faillissement verklaard- Nog wel een socialistische arbeiderscoöperatie, al zijn de mannen der »S D A. P ook niet meer hare bestuurderen Deze arbeiderscoöperatie j omvatte o a eene bakkerij, een kruideniers winkel en c afd een aantal personen in haren dienst Zij heeft het wenschelijk gevonden van deze per sonen, neen zeker bedrag van het loon op den betaaldag niet uit te betalen”, om zich daardoor een onderpand te vormen ten einde eventueele schade daarop te verhalen. Zij is om bij dagen zijn, wellicht voor geen dezer werklieden 50 gulden. Dan zou de arbeiderscoöperatie verplicht zijn geweest het geheele staangeld bij de Rijkspostspaarbank ten name van den betrokken werkman te beleggen, die van het oogen blik der loonuitbetaling daarvan geacht wordt de eigenaar te zijn. Dan zouden in geval van faillissement alle werklieden hun staangeld ongeschonden ontvangen. Ziedaar de practijk. In Den Haag zwaaiden drie huzaren op straat hunne sabels Een agent, die met een politiehond aan den hand juist voorbij kwam wilde den belhamel arresteeren, doch deze rukte zich los en ging aan den haal. De agent maakte den band van den hond los en op het commando pakrende het beest den huzaar achterna, greep hem met de tanden in zijn pantalon en in, hem op den grond te trekken en hem daar vast te houden, tot de agent kwam den huzaar arresteerde. Dinsdagavond ruim 10 uur werd in de dakgoot van een huis op de Fok te Heeren- veen een persoon ontdekt. Eenige voorbij gangers trachtten, met de huisgenooten, den man te bewegen, uit den hooge neer te dalen, doch klopten aan doovenmansdeur. Spoedig bleek, dat men te doen had met sSignor Castri” de jongleur van den tooneeltroep Hart, die hier dezen winter verblijf houdt. Nu was ’t reeds bekend, dat Castri aan vervol gingswaanzin lijdt, en uit zijn woorden bleek dit thans ook. Hij verzekerde, dat geheel Heerenveen tegen hem samenspande. De nachtwacht verscheen spoedig ten tooneele, en hield op haar beurt een toespraak tot den man, wel ’n weinig uit de verte, 't Gaf niet. Toen gingen de beide dapperen om de marechaussees te halen. Onderwijl werk ten verschillende lok- en dreigwoorden uit, dat Castri nog hooger klom, en met ware virtuositeit den zadel van het dak en vervolgens het schoorsteenbord besteeg. De marechaussee kwam zag en klom hem na. Maar 't viel niet mee, om den acrobaat dicht genoeg te naderen. Na ’n uurtje gezellig onderhandeld te heb ben met de heeren van den sabel, waarbij hij meermalen dreigde pardoes op straat te zullen springen, klom Castri van den eenen schoorsteen af, liep alsof ’t zoo niets was over den srnaald” naar de andere schoorsteen, en ging dien weer bestijgen. Omstreeks 12 uur gelukte het eindelijk hem met vereende krachten een touw om het lichaam te werken, nadat hij 't eerst eenige malen stukgesneden had, waarbij nog iemand licht gewond werd Castri werd toen aan ’t touw naar beneden gelaten, en onder de hoede van een kennis gesteld Signor Castri” is van Deinum herkomstig en heete daar Piet Huygens. Te Ilalle is door het kantongerecht een arbeidersvrouw tot één dag hechtenis veroor deeld wegens diefstal van paardemest. Ze had daarvan een zakvol op straat en bij een café en had voor elk dezer de stadsbelt bijeengeraapt, om die aan een Voor een handwagen openbaring van den dood, maar ook van de jammer van het leven, die mij uit die ijselijk- verwrongen trekken scheen tegen te grijnzen. Och, wat weet men als kind daarvan. Dan lijkt het leven zoo blij en zonnig en vol kleu- als moest men maar altijd zingen. Tot plotseling de oogen verschrikt opengaan en men verbijsterd blijft staren naar de wanstaltige werkelijkheid. En langzamerhand groeit men er dan in in die wezenlijkheid van zooveel bittere ellende, tot men niet anders meer weet, of het hoort zoo. Tot een plotselinge omstan digheid een felle, nijpende herinnering weer in volle duidelijkheid doet opleven en men niet meer begrijpt, hoe men nu dat alles zoo gelaten en nauwelijks aangedaan lezen kan van het verdrinken van acht menschen, van een man, die doodgevroren is, van werkloozen, die geen brood in huis hebben, van kinderen, die ’s nachts onbezorgd over straat zwerven. Her haalde gewaarwordingen stompen het gevoel blijkbaar af. Dat is misschien maar gelukkig, mits het niet tot onverschilligheid wordt. Want Want al hebt ge zoojuist neer ge weer buiten komt, jaagt zicht of striemt de hagel pijnlijk uw onbeschutte wangen. De vorige week heeft er plotseling weer een storm om onze hoofden gegierd, waar we ver schrikt en verbijsterd van opkeken. Schoor steenen en dakpannen kwamen naar beneden gekletterd, boomen woeien om, daken, 'die niet te vast zaten, werden opgenomen en een eind verder, waar geen mensch ze noodig had, zoo netjes neergezet als hoorden ze daar. Heele bakken van 30 of 40 ramen gingen in het Westland luchtigjes de lucht in, als waren het veertjes, die de wind meenam. Het kletterde en rinkelde overal, dat zelfs de leden der Eerste Kamer de glasscherven om de ooren vlogen. Ja, zoo’n storm is bijzonder democratisch. Die heeft maling aan een gewichtige beraad slaging over ’s lands belangen en de heoge heeren doet hij hier even verschrikt uiteen stuiven, als ginds een troepje kakelende kippen. Die heeft evenveel of evenweinig ontzag voor hooge als voor lage mijnheeren. Maar omdat de lage nu eenmaal in de meerderheid zijn, krijgen die toch het ergst de kous of liever de schoorsteenen en dakpannen op den kop. Het ergst is echter wel, dat die storm te Amsterdam aan 8 jonge menschen het leven gekost heeft. Er voeren 25 man van een fa briek in een pont over, toen die tengevolge van den hevigen wind vol water liep en omsloeg. ’t Was buiten Amsterdam tusschen Muider- en Weespervaart. Menschen waren er niet in de buurt en van de fabriek af kon men hen niet bereiken. Zoo moesten de drenkelingen voor zich zelven zorgen. En in het hoog-op- jagende water ontstond nu een afschuwelijke strijd om het eigen leven waarbij de een zich aan den ander vastgreep en die ander, worste lende om eigen levensbehoud, zijn medemensch ruw in doodsangst van zich moest afstooten en neerdrukken in het verraderlijke water. De meesten slaagden er daarbij nog in weer aan land te komen, maar 8, waaronder een kind van 10 jaar, verdronken. Toen ik dat verhaal las, kwam er eensklaps duidelijk en fel met verwonderlijke klaarheid, een beeld uit mijn kinderjaren mij voor de oogen. Er was bij het dorp ook zoo’n onge luk gebeurd. Een troep peeënwieders, mannen en vrouwen, jpn allerlei leeftijd, zou ook over varen in een kleine platte schouw, ’t Was, anders als nu, stil weer en de vaart was niet breed. Maar er waren te veel menschen in gegaan, de jongeren stonden niet stil en mid den in de vaart sloeg de schouw om. Er ver dronken toen verscheiden mensehen. hoeveel weet ik niet meer, maar meer dan acht zeker. Maar wat ik nog heel goed weet en duidelijk alsof het gisteren gebeurde, was wat daarna volgde. Zoodra het onheil bekend was geworden liep het heele dorp uit, wij kleine jongens na tuurlijk vooraan. De lijken der drenkelingen waren reeds allen opgevischt en in een loods op rijen neergelegd. Daar om dat lugubere schouw spel verdrongen zich de menschen en .wij jongens drongen ons natuurlijk vooraan. Toen liep een ijzige huivering mij door het lichaam. Ik had nog nooit een lijk gezien. En daar zag ik nu ineens een heele rij doode menschen. Een oude man lag er hem zag ik het duidelijkst met nog druipende grijze haren en va«t-toege- knepen handen en pijnlijk verwrongen mond. Hij had een blauw linnen kiel aan, die overal bemodderd zat en een bloederige wond aan het hoofd. En verderop lagen jonge menschen, knapen nog, met ontbloote borst en uitgespreide armen, en stoere mannen in de kracht van hun leven. Ik sloop behoedzaam tusschen de men schen door en liep stilletjes alleen naar huis. Maar dagen en weken lang bleef mij dat ge zicht benauwen van die rijen doode menschen in de verlaten loods uitgestrekt op den grond, ’t Maakte mij vreemd-angstig, dat ik er telkens nog voor terughuiverde, ’t Was da eerste felle NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD i <3 B I 1

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Friso nl | 1909 | | pagina 1