Over dit en dat.
ZATERDAG 22 JANUARI 1910.
No. 4.
3Tste Jaargang.
Binnenlandsch Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
steden schijnen uitsluitend naar die eischen te
gaat het al aardig dien kant uit.
ERICUS.
Vooral onze I
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Van zonneschijn houden deze boompjes vol
strekt niet wanneer ze niet buiten met pot en
al in den vollen grond kunnen staan en ook
dan nog blijven ze veel fraaier, waar ze geen
zon, of alleen ochtend- en avondzon krygen,
dus op het noorden.
In huis staan ze dan ook het best vlak voor
!U
frisschende, opwekkende 1
edelende invloed er van uitgaat.
Bevolking Rotterdam.
De bevolking van Rotterdam bedroeg op
1 Jan j.l. 202628 m. en 215.155 vr., totaal
417.783 tegen 411.635 in 1908.
Rolschaatsenwedstryd.
Nu de winter en dus ook het ijs op zich
laat wachten, beginnen de ijsclubs te vreezen,
heid van ons land, aan zijn kleurigheid en
vroolijkheid te kort te doen.
ook wel.
Onze Araucaria excelsa komt van het eiland
I Norfolk (Australië) en verdraagt niet alleen geen
1 vorst, maar zelfs geen grooter koude dan 40 gr.
Fahr. (32 is het vriespunt). Binnenshuis heeft
ze ’t echter liefst niet warmer dan 50 gr. Fahr.
hoogstens 55. Is ’t warmer, dan moet er een
raam open of water stoomen. Droge, warme j
lucht doet de takken bruin worden en ombuigen, j
het je indirect nog eens te pas kan komen, hoe weldra slap neerhangen,
ka» „„n. b“" i-ai.iMaar schoon- I D;
W at doe je nou met schoonheid Hoe niet meer te behouden.
ARAUCARIA EXCELSA.
Australisch Sierdennetje.
»Een Kerstboompje lijkt het wel,” hoor ik
menigeen zeggen, als hij een Araucaria ziet.
Ja, ’t wordt er wel voor gebruikt, n.l. voor een
heel klein Kerstboompje en dan natuurlijk niet
afgehakt, zooals de groote Kerstboomen, maar
welig groeiend in bloempot of sierkuip, zoodat
we er ook nog lang na Kerstmis van kunnen
genieten.
Een heele groote Araucaria is wel de Arau
caria imbricata. Dit beteekent dat de bladeren
als ouderwetsche dakpannen op elkaar liggen,
’t Zijn n.l geen naalden bij deze verscheiden
heid, maar bladeren, breed bij den oorsprong in
verhouding en in een spitse punt toeloopend.
De Araucaria excelsa heeft wel naalden. In
huis ziet men zelden een Araucaria imbricata.
Meestal plant men ze buiten in een groot gazon
op een luwe plaats. Daar ze uit Chili afkom
stig zijn, moet men ze ’s winters zorgvuldig
dekken, door er een heel huisje van stroo en
rietmatten omheen te maken. Wanneer men
voor een tuinhek in de nabijheid ook nog een
rietmat aanbrengt, helpt dit veel bij gure win-
Deze bladeren zijn
prachtig donkergroen aan bijna horizontale tak
ken, zoodat telkens een kring van evenhoog
staande takken om den stam als ’t ware een
tafelblad vormt. »Tafelplant” noemt men daarom
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 6 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
want verschillende planten benemen dan het
zijlicht aan de Araucaria.
Zie maar eens, hoe ’t met sparren en dennen
in het bosch gaat, wanneer ze dicht bijeen
staan. De buitenste staan best, maar binnen
in het bosch vindt men slechts kale stammen,
die alleen aan den top takken en naalden heb
ben. De andere zijn afgevallen of zitten er nog
kaal. Net als bij een Araucaria, die midden in
een bloemtafel vol hooge planten zijn.
Geen zon, maar licht, veel licht willen ze en
volstrekt geen jalouziën, boven-, tusschen- en
ondergordijnen. De top vooral moet goed licht
staan en de plant moet eiken dag een kwartslag
omgedraaid worden om dien loodrecht óp
schietenden top niet schuin te trekken.
De pot moet voor een Araucaria tamelijk breed
zijn en de aarde zandige boschgrond en goed
gemeste tuinaarde met wat klei of leem er door
(half boschgrond, half tuinaarde). Elk jaar ver
plakten in April, de losse oude aarde afschudden
en door genoemd mengsel vervangen, is zeer aan
te bevelen. In ’t laatst van Mei zet men de
planten dan buiten.
In den zomer besproeit men ze, als ’t niet
regent eiken dag, in den winter minstens een
maal per week. Er moeten zooveel scherven
op den bodem van pot of kuip liggen (met den
bollen kant naar boven) dat nooit overtollig
water kan blijven staan.
- een raam op het noorden, natuurlijk niet op de
worden ingericht. Maar ook ten platten lande vensterbank, maar afzonderlijk op een standaard,
'L Naar iets waar alle takken vrij blijven. In een bloemtafel
anders schijnt men nauwelijks meer te vragen, op het noorden staan ze ook weer niet goed,
En men zou toch, zonder aan die eischen al te
zeer te kort te doen, ook zoo vaak nog aan de
eischen der schoonheid tegemoet kunnen komen.
Als men alleen maar zijn best deed te behouden,
wat vroegere tyden ons aan schoons hebben
overgeleverd.
Gelukkig worden de stemmen van hen, die
daarop aandringen, die opkomen voor wat meer
schoonheid in ons openbaar leven, den laatsten
tijd steeds krachtiger en luider. Men is zelfs
doende op het voorbeeld van Duitschland een
vereeniging op te richten tot bescherming van
het schoon van stad en land, een Heimatschütz-
bond, zooals die bij onze buren heet. Maar
hard schiet men er niet mee op. Dezer dagen
konden wij een klacht lezen over het treuzelen
van de benoemde commissie. Ziet men nog
niet genoeg de waarde in van het behoud dezer
bestaande schoonheid? Maar immers juist in
den laatsten tijd gaat men ook bij den uitleg
van steden meer en meer rekening houden met
het aesthetisch aspect. Laat men dan tenminste
bewaren, wat men aan schoons heeft.
Maar laat men dan daarnaast en daar
voor kan een reeds bestaande vereeniging zor
gen ook strijden tegen een andere ontsiering,
die de ons omringende natuur doodsch dreigt te
maken en zonder geluid. Het is nu de tijd, dat
de vogels het moeten ontgelden. In de buurt
van Arnhem en ook elders in onze boschstreken,
trekken jongens en mannen, gedreven ook hoofd
zakelijk door de begeerte om geld te verdienen,
bij honderden erop uit. En onze vogelenwereld
is toch zoo groot niet, dat we een dergelijke op-
meesten geven er
De Ryksmiddelen.
De jaarstaat is nu uitgekomen. December
gaf nog een flinke opbrengst. Directe belas-
tngen drie ton hooger. invoerrechten belang
rijk meer, accijnzen ruim een millioen meer
(echter bijna uitsluitend gewonnen op ge
distilleerd, door den grooten inslag vóór de
accijnsverhooging waarschijnlijk), directe be
lastingen een overschot, totaal over de geheele
lijst f 16,662,352 tegen f 14,790,450. Over
alle twaalf maanden was de opbrengst
f 169.114,515, tegen een raming van
f 163,959,940 en een opbrengst over 1908
van f 162 556 941. Er is dus een vrij be
langrijke vooruitgang te constateeren.
Eerste steenlegging.
Te Nijmegen is door Prins Hendrik, in
tegenwoordigheid van tal van autoriteiten, de
eerste steen gelegd voor den bouw van de
kazernen enz. der Koloniale Reserve. Voor
dezen bouw is, te verdeden over 6 jaar, 6
ton uitgetrokken.
Plaatskaarten in automaten.
Met het oog op de invoering der nieuwe
reizigerstarieven hebben de spoorweg-maat-
i voor
perronkaarten, ook voor het buurtverkeer de
plaatskaarten automatisch verkrijgbaar te stellen.
Ten einde de reizigers aan die nieuwe
wijze van uitgifte, mede aan het meebrengen
van gepast geld te gewennen, zullen deze
automaten bij wijze van proef reeds dit voor
jaar aan de voornaamste stations geplaatst
worden.
De groeikracht is uit die takken en ze zijn
--- 2In den zomer doet men
het best ze buiten te zetten, in de schaduw,
maar toch niet onder de boomen en beel licht.
-- De scheuten, twijgen en takken, die er dan - -
bet gevolg van de gedachtelooze wijze, opnieuw uitkomen, zijn gezond, de oude laten schappijen besloten, in den geest als
!*ieMe menschen het leven plegen de naalden vallen en breken ook zelf af, dik- perronkaarten, ook voor het buurtverke
owjj]s 00fc zonder dat men ze aanraakt. Als men
druk van schoonheid telkens en telkens weer, den kop niet afsnijdt (b.v. om dien te stekken,
al zijn die indrukken bij den een oneindig veel als men een gematigde broeikas heeft) loopen er
sterker dan bij den ander. Maar verreweg de op zij of van onder geen nieuwe spruiten, twij-
meesten geven er zich geen rekenshap van. gen en takken uit en blijft ons niets over, dan
En zoodoende weten zij ook niet, welk een ver- er aardige klimplanten bij op te. leiden, b.v.
frisschende, opwekkende kracht, welk een ver- Asparagus plumotus, de bekende fijne sierasperge,
edelende invloed er van uitgaat. Maar die in- groen- of bontbladerige, rijklimop, bontbladenge
vloed is zoo sterk, dat het leven in een schoone kamperfoelie enz. ’t Is dus ook hier beter de
omgeving de meeste menschen op den duur kwaal te voorkomen en dat kan men.
merkbaar verandert fijner maakt en opgewekter
en krachtiger daardoor. Daarom is het ook
wel degelijk van beteekenis hoe wij ons land
maken of mismaken. Want met dat laatste
zijn we hard bezig. En dat niet alleen door de
reclameborden. Alles moet wijken voor de
eischen van het directe voordeel.
ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
ruiming kunnen velen, zonder ook aan de schoon- Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Bestaat er ook onbrandbaar papier
of een stof om voorwerpen van waarde in te
pakken ingeval van brand.
Antw. Ja, asbestlinnen, dat ook bij electrische
installatiën gebruikt wordt.
Vraag. Zou u mij ook een adres voor een
werfagent voor de Oost-Indische troepenmacht
in Friso kunnen opgeven?
Antw. Hier te Amsterdam is er een Bureau
voor in de Paleisstraat, Kon. Paleis.
In kleinere gemeenten wende men zich tot
den Burgemeester.
Al is het streven van de meesten onzer uit
sluitend of in hoofdzaak naar geld verdienen
gericht, het zou er toch in onze samenleving
heel anders, het zou ei- miserabel uitzien, wan
neer daarnaast niet het leven en werken van
sommigen, van weinigen maar, uitging naar iets
anders en beters. Want laten de werkers om
geld, wier gansche leven slechts een zinnen is
op materiëel voordeel, het toch goed begrijpen,
dat heel de reusachtige ontwikkeling van handel
•en verkeer en industrie dat heel die inrichting,
•die hen in staat stelt hunne winsten tot in het
ongeloofelijke te vermeerderen, in laatste instantie
het resultaat is van het zoeken en werken van
vergeten geleerden, die in hunne stille studeer
kamers en laboratoria het koortsachtig jagen
daarbuiten schijnen te vergeten, om hun leven
te wijden aan een edeler streven. Ja, zeker,
wanneer die weinigen er niet waren, de zoekende
geleerde, de vorschende denker, de scheppende
kunstenaar, de krachtige organisator, de ideëele
wilsmensch, de geloovige profeet, wij leefden
nog ongeveer als in den oertijd. Hun streven
naar wijsheid en schoonheid, hun geloof geeft
ten slotte de stoot, die de wereld vooruitbrengt
in materiëel zoowel als in zedelijk opzicht. Zij
zijn de eigenlijke voortbrengers van heel den
reusachtigen rijdkom, waarmee anderen hun
voordeel doen. Maar meer nog, zij zijn het,
•die ons leven kleur geven en liefelijkheid.
Want och, laat toch niemand zich wijs ma
ken, dat hij aan geld en rijkdom alleen ge
noeg heeft, ook al is zijn streven daarnaar uit
sluitend gericht. De mensch zal bij brood alleen
niet leven. Dat vermoeden zij niet, die geen
andere gedachte kennen dan geld verdienen.
En toch hebben ook zij aan dat geld niet ge
noeg. Ze vragen wat anders nog van het leven
en ze nemen het op, waar ze het vinden, zonder
zich af te vragen, hoe het er komt of er zich
rekenschap van te geven. Er is zooveel, dat
ons leven vermooit en dat er toch ook vaak
niet van zelf komt, of van zelf blijft, maar
het resultaat is van het werken en pogen dier
weinigen, die naar betere en mooiere dingen,
trachten. Maar het resultaat, gewoonlijk slechts
in dien zin, dat zij de leiding hebben, den stoot
geven, vooraan gaan om den weg te wijzen, of
de menschen oproepen naar nieuwe wegen.
De zakenman glimlacht dikwijls als hij dien op
roep hoort Het lijkt hem soms zoo nietig, zoo
beuzelachtig, zoo dweeperig ook wel vergeleken
bij eigen zakelijk streven. Maar hij vergeet, dat
dat ideëele streven, ook het kleinste vaak, zijn
eigen leven veraangenaamt en vermooit, er
dingen inbrengt, waarbuiten ook hij of hij
moet al een héél zakelijk man wezen niet
leven kan. En omdat hij dat niet weet, het niet
vermoedt zelfs, gedachteloos als hij de meeste
genietingen tot zich neemt, kost het strijd hem
te bewegen tot een enkele concessie, waar zijn a i l__
zakelijk streven met andere eischen in botsing den in strenge winters,
komt. Dat blijkt ook in onzen tijd zoo telkens,
nu men alles ontsieren gaat door reclame. Re
clame maken is noodzukelijk. Wij leven niet
meer in den tijd, dat goede wijn geen krans lo,clu,au uucimuieuunoiuui
behoefde. Wat je niet van de daken uitschreeuwt, de Araucaria veel en men spreekt van een plant
gelooven de menschen niet meer. Maar moet met een bepaald aantal tafels om de hoogte aan
nu aan die reclame-makerij alles opgeofïerd te geven. Verdiepingen” noemt men die tafels
'Worden? Moet de schoonheid van zoo menig
llandschap, van heel een land bijna in dorpen
<en steden er door bedorven worden?
Ik weet wel, men maalt niet veel om schoon-
Iheid. Braafheid, wijsheid, godsdienstzin, die
■wil ook de hardnekkigste zakenmensch nog wel
vaak een klein plaatsje gunnen. Je kunt nooit
weten, waar ’t goed voor is, denkt hij. Koop
je er al direct niets voor, je weet nooit, hoe
I -
ihet nog zijn nut kan hebben,
foeid! T” j
het ook keert of wendt, je komt er geen stap
verJer mee-
Zou het waar zijn? Och, het is immers al-
leen maar 'C
waarop de menschen het leven plegi
te ondergaan. allen «ndervinden den in-
al zijn die indrukken by den een oneindig veel
dat er geen penning zal behoeven uitgegeven
te worden. De ijsclub nHeomskerck” te
Zaandam is daarom op de gedachte gekomen,
wedstrijden op rolschaatsen uit te schrijven.
Tegen Maandag a s, heeft zij aangekondigd
een wedstrijd op rolschaatsen in één der
concertzalen, om levensmiddelen, ten bate van
behoeftige weduwen.
Rijders en njderessen, boven 16 jaar, kun
nen meedingen. Voor de prijswinners zijn
kleine geldelijke belooningen uitgeloofd.
Postzegels.
Een bekend Amsterdamsch postzegelver
zamelaar heeft dezer dagen twee postzegels
de »One penny” en de »Two pence” van
Mauritius, met het opschrift ïPost office,”
aangekocht. Van deze zeldzame postzegels
zijn slechts elf paren in omloop, die een
waarde van pl.m. f 14000 per stuk vertegen
woordigen. De aangekochte zegels zijn uit
Londen aan den heer B. H. M. te Amster
dam overgegaan. De vorige eigenaar heeft
voor het gebruikte exemplaar van 1 penny
een ongebruikte in de plaats gekocht. Die
ongebruikte 1 penny bevond zich in de be
roemde verzameling van Avery, onlangs door
een bekend Londensch handelaar voor 3 ton
aangekocht.
Twee vreemdelingen
te Amsterdam maakten er werk van om door
middel van scheikundige verbindingen aan
goudstukken eenig goud te ontnemen, waarna
ze dat geld bij winkeliers inwisselden. Een
sigarenwinkel in de Leidschestraat verloor zoo
op vijf Engelsche ponden acht gulden. Een
der vreemdelingen, een Italiaan, is nu ge
arresteerd. De ander is nog juist bijtijds den
dans ontsprongen. Op dit feit staat, voor
vreemde munten, een maximum van zes jaar.
Drama te Zeist.
Onder groote belangstelling had Dinsdag
morgen de teraarde bestelling plaats van de
beide slachtoffers van het drama te Zeist,
waarbij een moeder in de vorige week door
armoede en voortdurende werkloosheid van
h-.ar man bijna zinloos geworden eerst haar
jongst kindje en toen zich zelf van het leven
beroofde.
Op de eenvoudige baar rustte de kist der
moeder en daarop het kleine kistje van haar
kind, beide onder éénzelfde kleed-
Gevolgd door den vader met de twee
knaapjes, die hem gebleven zijn, en door ver
dere familieleden, ging het in den triesten
Januarimorgen naar de laatste rustplaats.
Op het kerkhof waren twee graven gedol
ven op korten afstand van elkaar.
Eerst zonk het kleine kistje in de groeve,
toen daalde het stoffelijk overschot der onge
lukkige moeder in het graf.
Nog een wijle toevens van den vader en
de kleine knaapjes, welke laatste niet bewust
waren van het feit, dat nu hun moeder en
klein broertje voor altijd waren weggedragen
nog een kort woord van den vader der vrouw,
en de droeve plechtigheid was afgeloopen.
Moord en poging tot zelfmoord.
Op den eenzamen weg langs het terrein
van de Amsterdamsche Ijsclub aan de Hobbe-
makade te Amsterdam heeft zich eergister
avond een drama, waarschijnlijk een liefdes
drama, afgespeeld. Daar klonken omstreeks
halfacht plotseling na elkaar drie revolver
schoten. Een politieagent, die op het geluid
van de schoten kwam aansnellen, vond een
omstreeks 22 jarigen jongen man en een
meisje van ongeveer 17 naast elkaar liggen.
Het meisje was doodze had een gapende
schotwond in de borsteen andere kogel was
haar onder de kin in het hoofd gedrongen en
had dit onder den linkerslaap weer verlaten.
De jonge man, naast wien een revolver werd
gevonden, had een sterk bloedende vleesch-
wond aan een der bovenarmen. Hij was
bewusteloos. Het wapen waarmede de ver
schrikkelijke daad was gepleegd, hield hij nog
in de hand geklemd. Blijkbaar had hij eerst
het meisje neergeschoten en daarna het wapen
tegen zich zelf gekeerd. Op het wapen werd
nog één scherpe patroon gevonden.
Nadat de jonge man voorloopig verbonden
was, werden beiden naar het Wilhelmina
gasthuis vervoerd.
Bij nader onderzoek bleek het meisje de
dochter van den heer van Driest te zijn, en
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, ilO ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Ny verheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Uemelmner Oldepbaerl en Noordwolde,
llindetoopen en Stavoren.
