Weekmarkt.
Donderdag den 24 Maart a.s.
Bericht.
Over dit en dat.
Onze Land- en Tuinbouw-Leestafel.
ZATERDAG 19 MAART 1910.
37ste Jaargang.
No 12.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv-Bureau D. Y. ALTA, Warmaesstr. 76-78, Amsterdam
ERICUS.
om
Zijn vader was
Bovendien
in dezelfde maand van 1909.
Dit blad verschijnt des Zaterdags
Per post 0 65.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
vrij van onkruid en plantenziekten.
2.
3.
De BURGEMEESTER van WORKUM maakt
bekend dat de WEEKMARKT die samenvalt
met Goeden Vrydag zal worden gehou
den op
Workum, 18 Maart 1910.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.
OOST-1NDISCHE KERS.
Er is ook heel laag blijvende, voor bloem
perken en voor
liet auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
haar leden en begunstigers toege-
voor anderen verkrijgbaar, als men
postwissel zendt. Ze is no. 2 van
Maar immers wij zoeken nog. Ook deze stel
ling over het nut van tuinbouwonderwijs is er
weer een bewijs van. Van afe kanten komt
men aandragen met nieuwe plannen. Er zijn
bouwstoffen te over om een nieuw systeem op
te bouwen. We weten echtei nog maar niet,
hoe de nieuwe stijl van het gebouw moet wezen.
en te Vlissingen.
i en kost per half jaar 50 cents
Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
blijven.
Tom Thumb.
laag en is in verschillende kleuren te koop,
ook gemengd. Dit dwergengeslacht heeft ook
een koning met een Engelschen naam. King
Godsdienst of Tom Thumbs heet deze (Koning van de
Tom Thumbs). Donkere bladeren en prachtige,
donkerroode bloemen heeft deze dwergenkoning,
paalden godsdienst, geen dogma’s en geloofsbe
lijdenis aan hun kinderen onderwezen wenschen
te zien, kunnen toch wel degelijk onderwijs
begeeren in de zedeleer.
Is dit eigenlijk wel juist'uitgedrukt: «onder
wijs in de zedenleer® Het is er toch niet om
te doen de kinderen wijs te maken in kennis
van zedekundige beginselen dat zou weer
bloot verstandelijke ontwikkeling zijn maar
om hen zelf goed te maken en braaf en edel.
Maar hoe moet men dat doen
In Den Haag heeft dezer dagen een bestuurs
lid gesproken van het tweede congres voor
zedelijke opvoeding, te Londen gehouden. En
deze heeft er terecht den nadruk op gelegd, dat
het niet voldoende is den kinderen te zeggen
«wees braaf en verstandig®, maar dat men hun
leeren moet, hoe men goed is. Het gaat dus
niet om de kennis der moraal, maar om haar
practijk in het leven. Kan men dat iemand
leeren? De Engelsche spreker had wel gelijk,
toen hij dit een uiterst moeilijk probleem noemde.
Zou hiervoor eigenlijk wel een bepaald stelsel
i zijn uit te denken Of moet niet veeleer de
1 geheele opvoeding en alle onderwijs meehelpen
i om de in het kind aanwezige krachten in de
(goede richting te ontwikkelen? Het is niet
altijd noodig het woord goed te noemen, om
het karakter van een kind zich tot braafheid
en adel te doen ontwikkelen. De wijze, waarop
men een kind tot zelfbewustzijn brengt zal
zeker van buitengewonen invloed zijn. En die
wijze wordt bepaald door de beantwoording op
de vragen van het hoe en het wat in het
onderwijs.
Maar die beantwoording is niet alleen van
invloed op de zedelijke, maar ook op de licha
melijke en verstandelijke ontwikkeling. Die
drie zijn trouwens nooit geheel te i cheiden, om
dat ook lichamelijke, vei standelijke en zedelijke
gesteldheid ten nauwste samenhangen. Daarom
is het ook zoo toe te juichen, dat men niet
alleen niet meer op geleerdheid en kennis aan
stuurt, maai- op de vorming van den geheelen
mensch. En men doet dat niet alleen door
bijzondere aandacht te vragen voor de zedelijke
opvoeding. Naar alle kanten wil men het veld
van onderwijs uitbreiden.
Allerlei grassen en
eiken en beuken en
men er tot sierlijke bouquetten.
mossen doet men wonderen, zoodat
krachtig blijven en
Ook maakt men er allerlei bloemen na. Fabrieksge
heimen vertel ik nooit.
Vraag. Waar kunnen wij snavelringen koo-
pen voor onze kippen, daar zij bijna alle eieren
opeten, en wat is ongeveer de prijs er van
Antw. Ze kosten 5 ct. per stuk hier en
worden hier in de grootste winkels voor vogel-
artikelen verkocht, o.a. bij P. Sluis, N Z.
Voorburgwal, Amsterdam.
Burgemeester van Arnhem.
Bij Koninklijk besluit is tot burgemeester
van Arnhem benoemd mr. A J. A. A. baron
van Heemstra
Baron Van Heemst a werd den 22en Juli
1871 te Vreeland geboren,
aldaar burgemeester.
RDksmiddelen.
Het maandelijksch overzicht in de Staats-
een
Toch is dit zoo en er is heel veel te leeren.
granen, Judaspenningen,
palmbladeren prepareert
Met allerlei
ze veer
de verlangde kleuren krijgen.
zeer
was, die f 460.000 minder had Middelburg
’t Is zaaitijd. Dat ieder zijn voordeel doe
met de vele nuttige wenken, hier gegeven.
opgebracht dan Februari 1908. We zijn
derhalve slechts met een bedrag van 2 ton
gekomen boven de opbrengst van Februari
1908, en bedenkt men daarbij, dat de accijns-
verhooging van het gedistilleerd dit jaar een
bedrag van f 732 000 boven de opbrengst
van Februari 1909 heeft opgeleverd, dan is
er zeker niet veel reden om over het gunstig
verschil met verleden jaar te juichen.
De voornaamste schuld hiervan dragen de
directe belastingen. De grondbelasting gaf
f 16 000 minder, de bedrijfsbelastingen (met
de opcenten ad f 26 000) f 185 000 minder
en de vermogensbelasting (met de opcenten
ad f 12.000) f 53 000 minder dan verleden
jaar, waartegenover een meerdere ontvangst
van f 9000 uit het personeel niet veel be-
teekent.
Een geringe stijging f (40 000) viel waar
te nemen bij de rechten op den invoer. Beter
hielden zich de accijnzen. Zondert men den
wijnaccijns uit, die f 1000 minder opbracht,
dan kan geconstateerd worden, dat de suiker-
accijns vermeerderde met f 75 000, die op
het gedistilleerd f 732.000 het zout met
f 30 000, op bier en azijn met f 2000
en op het geslacht met f 30.000. Wat
de vermeerdering van den accijns op het
gedistilleerd betreft, herinneren wij er aan,
dat de maand Januari slechts f 12 000 hooger
was geweest dan haar naamgenoot van 1909,
niettegenstaande de verhooging van den accijns
reeds 10 December van het vorig jaar in
werking was getreden De oorzaak hiervan
schijnt te zijn dat de «vóórverzorging® met
het oog op de accijnsvermeerdering haar in
vloed ook in Januari nog heeft doen gelden,
-terwijl Februari in dit opzicht een meer nor
maal karakter heeft gekregen.
Op de zegelrechten werd f 24 000 en de
successierechten f 104.000 minder ontvangen,
waartegenover slechts een geringe stijging van
f 27 000 op de registratierechten en van f 2000
op de hypotheekrechten valt te vermelden,
waardoor deze rubriek in haar geheel ongeveer
een ton minder dan verleden jaar opbracht.
Verder is op te merken, dat de domeinen
f23 000 meer opbrachten, de posterijen f31.000,
de rijkstelegraaf f 19 000 en de loodsgelden
f 21 000 meer dan in Februari 1909.
Het resultaat van de eerste twee maanden
van dit jaar is f 22.160 397 016, terwijl in
hetzelfde tijdvak van 1909 werd ontvangen
f 21.156 950 246. Niettegenstaande we dus
in die twee maanden op verleden jaar
f 1 003.446 77* vooruit zijn, schijnt ons het
accrès met het oog op bovengenoemde om
standigheden niet zoo sterk als wel gewenscht is.
Geen grondstof gereed voor de regeer-machine
De Haagsche briefschiijver van De Tijd
meldt: «Ik heb gehoord, dat dé Kamer voorne
mens is een lange Paaschvacantie te nemen.
Vóór eind April zou zij zeker niet bijeenkomen.
Mogelijk wordt het begin Mei. Het zou daarbij
nu al vast staan, dat zij niet veel later dan
half Juni met groote vacantie gaat. Het
schijnt, dat geen enkel wetsontwerp van be
teekenis voor dadelijke behandeling gereed is,
dan alleen de wijziging van het vierde boek
van het Burgerlijk Wetboek omtrent het be
wijs, waaraan men vermoedelijk, in verband
met de eedsquaestie, niet schijnt te durven
beginnen, de wijziging der Militaire Rechts
pleging en het wetje tot subsidieering van
het meer uitgebreid lager onderwijs. Men
hoopt, dat nog enkele wetsontwerpen onder
het reces voor behandeling gereed komen.
Maar behalve voor de verhooging der Ge
meentebelasting, bestaat daarop niet veel kans.®
Een nieuw soort schoenzool.
Een militaire schoenmaker te Breda heeft
een nieuw soort schoenzool uitgevonden. Ze
bestaat uit drie smalle reepjes dik leder, waar
de eigenlijke zool onder wordt geschoven en
met een drietal schroef jes wordt vastgehouden.
De drie reepjes, óen neusstukje en twee
zijstukjes, hebben weinig te lijden en de
eigenlijke zool, dat gedeelte, hetwelk het
meest aan slijtage onderhevig is, kan telkens
opbrengst 1 gemakkelijk worden vernieuwd.
i en haar eigenschappen. Bovendien
ook het practisch tuinbouwonderwijs de.
ontwikkeling der kinderen te goede komen. En
groot°deel ten slotte zal het misschien terugkeer uit de
steden naar het land vergemakkelijken en be-
l vorderen en zoo de ontvolking van het platte
land tegengaan. Het zou dus niet alleen indirect
door de betere ontwikkeling der individuen,
maar ook direct der samenleving ten goede
kunnen komen.
Er is echter een groot bezwaar, dat ook in
de vergadering in het midden weid gebracht.
Het onderwijsprogram is reeds zoo zwaar bela
den. En zoolang de meeste kinderen maar tot
i 13 jaar school gaan, is de grens van het bereik-
opvoeding is het deze eigen- bare 8au.w overschreden,
anleg tot de schoonste vol- I Maar immers wij zoek
komenheid te on. wikkelen. Of zij daarin slagen
zullen, hangt voor een goed deel van hun doel
matigheid af. En die doelmatigheid wordt meer
nog dan door wat men den kinderen leert be
paald door de wijze, waarop men leert. Dit
wat en hoe zijn niet geheel te scheiden, maar
het komt mij voor, dat men op het wat, vooral
ten onzent, wel wat eenzijdig den nadruk legt.
Het is werkelijk niet voldoende den kinderen
kennis of ook begrippen bij te brengen.Het j
is meer nog hen die kennis en die begrippen
zelf te leeren vinden. Want h<t zelf gevondene
heeft een ongelijk giooter waarde voor een
menschenleven dan het van ouderen overge-
nomene.
Dit begrijpen ook blijkbaar zij, die voor meer
belangstelling in de zedelijke opvoeding van het
kind ijveren. Men heeft langen tijd uitsluitend
aan verstandelijke ontwikkeling gedacht. En
men ging daarbij zoo ver van te meenen, dat
deze verstandelijke ontwikkeling een zedelijke
ontwikkeling in zich sloot, dat men slechts een
knap mensch behoefde te worden om meteen
ook een goed mensch te zijn. Het kon wel niet
anders, of er i2
Zij kwam natuurlijkerwijs het eerst van den
kant van hen, die ook aan godsdienstige op
voeding aandacht wilden gewijd zien.
Maar naast dit streven naar godsdienstige op
voeding is er de laatste jaren ook een beweging
ontstaan ten gunste vim een zelfstandige zede
lijke opvoeding. Het is duidelijk, dat deze laatste
twee niet geheel te scheiden zijn. C-2..21
en zedelijkheid staan daartoe in te nauw ver
band. Maar geheel samenvallen doen ze toch
ook mat altijd. Measchen toch, die geen be- I een prachtige purperen mantel dus.
Wegens den GOEDEN VRIJDAG zal het
eerstvolgend nommer van „FRISO” een dag
eerder verschijnen, dus Donderdag 2-L Maart.
DE UITGEVER.
Naast het zoeken naar een oplossing der tal
rijke oeconomische kwesties is liet wel deze
gedachte, die onzen tijd beheerscht: hoe we
onze kinderen moeten onderwijzen, wat we hun
moeien leeren en hoe we dat doen moeten.
Niet alleen in ons land, maar overal elders
is deze vraag naar de beste inrichting van het
onderwijs en de meest rationeele wijze van op
voeding, aan de orde. Dit bewijst reeds, dat
we in een overgangsstadium leven, dat de oude
vormen en stelsels niet meer voldoen en men
een nieuw passend stelsel nog niet gevonden
heeft, dat we zoekende zijn. En in dezen tijd
van zoeken moeten natuurlijk wel allerlei nieu
we plannen gevormd, allerhande nieuwe vormen
aangeprezen, tallooze stelsels als de eenig ware
den volke voorgesteld worden. Het wordt een
verwarrende menigte, die menigeen onwillig en
verdrietig het hoofd zal doen afwenden van de
geheele kwestie. Te begrijpen is dat maar goed
daarom nog niet. Want het is niet maar een
mode, die deze vraag naar wijze van opvoeding
en j
houdt. Neen, het is wel
Er is ook nog een «gouden koning” (Golden
King) met goudkleurige bloemen en een «robijn-
koning” (Rubi-King) met robijnkleurige bloemen.
Zelfs een «keizerin” is er bij, die ook al
weer Engelsch spreekt en zich «Empress of
India” (Keizerin van Indië) noemt. Deze heeft
een scharlaken mantel, n.l. schitterende, donker-
scharlakenroode bloemen en donkere bladeren.
Een van deze dwergen blijft niet alleen laag
bij den grond, maar heeft ook kleine bladeren
en bloemen, ’t Is de Lilliput (in kleuren).
Al deze dwergen worden niet liooger dan 20
a 30 cM. Maar nu de reuzen, die tot 4 M.
hoog kunnen worden en zelfs de hoogste veranda
eerst tot boven toe kunnen bedekken en dan
weer in sierlijke slingers («guirlandes”) naar
beneden groeien, ’t Is verrukkelijk 1
Het hoogst groeien twee d unes, n.l. de
prachtige «Koningin der hybriden” met bonte
bladeren en bloemen in verschillende kleuren
en «Madame Günther,” met donkere bladeren,
«Lucifer” met schitterende scharlaken bloemen
tusschen de donkere bladeren, blijft onder de
zelfde behandeling en omstandigheden altijd 50
cM. lager ongeveer. «Tropaeolum majus” wordt
niet hooger dan 2 M.
Van begin April af zaait men de groote zaden
in huis op een koele plaats, maar één korrel
in een kleinen bloempot, 3 in een matigen, 5
in een grooten. In die bloempotten moet,
beste tuinaarde, die verleden jaar goed bemest is.
De korrels moeten maar even onder den
grond komen. Legt men er meer in een pot,
dan bloeien ze slecht, groeien niet hoog en
krijgen gele bladeren. Verplant ze liefst niet
en zet ze half Mei bij zacht weer buiten.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Abonné te M. Het schijnt U vreemd toe,
,.v„ dat men in de zoogenaamde «kunstbloemen-
Zoo is kort geleden in de te Utrecht gehouden fabrieken” ook natuurlijke planten prepareert,
algemeene vergadering van de Nederl. Maatschij.
voor Tuinbouw en Plantkunde een uitvoerige
rede gehouden over het nut van tuinbouw
onderwijs op de lagere scholen. Men moet
liefde leeren voor de omringende natuur, voor
planten en bloemen en die liefde zal het zekerst
gewekt worden door der kinderen aandacht er
bij te bepalen en hun zorg er voor te vragen.
Ze moeten vertrouwd worden met den groei en
onderwijs onder°de aandacht der menschen de ontwikkeling der planten, met haar levens-
2_. 2’_1 werkelijk het groote, j behoeften 1 - >- J
overwegende belang dezer vraag, die elke andere I za' ®°k
naar achteren moet dringen. Opvoeding en ont
onderwijs immers bepalen voor een 2—2
den toekomstigen vorm onzer samenleving en steden naar het land vergemakkelijken en be
de toekomst van het menschelijk geslacht.
Ik wil niet zeggen, dat men van een kind
alles maken kan wat men wil. Het zou de
ontkenning zijn van een gansche rij waarheden.
Ieder kind komt met bepaalde eigenschappen
van geest en lichaam, met een zekeren aanleg
ter wereld. Maai die aanleg, gansch die geeste
lijke gesteldheid, bepaalt alleen wat er uit een
kind zal kunnen groeien, niet wat er noodzake
lijk uit groeien moet.
Aan onderwijs en i
schappen en dezen aanleg tot de schoonste vol-
Bevordering van het gebruik van goed
zaaizaad en pootgoed.
Dit is de titel der brochure, nu door de
Koninklijke Nederlandsche Landbouw- Vereeni-
ging" (Bureau Lange Voorhout 23, ’s-Graven-
hage) aan
zonden en
f 0.25 per
dit jaar.
Na een inleiding over ’t nuttige en noodige
wordt een overzicht gegeven van
1. Wat in Duitschland gedaan wordt
goed zuiver zaaizaad en pootgoed van hooge
kiemkracht (80 0/0 gegarandeerd) te krijgen,
Wat iren er in Nederland voor doet.
Wat er hier nog meer voor zou kunnen
gedaan worden,
lage randen om perken. Vraag >t Ts zaaitiid
vooral hoog of laag groeiende, al naar gij de
planten verlangt. Voor weinige centen (of voor
niemendal, als een goede buur ons een handvol
zaden gaf. die hij zelf won), kan ieder zich
door het zaaien en opkweeken van Oost-Indische
kers veel rein genot verschaffen, dat nooit ver
veelt en nooit slechte gevolgen heeft. Die ze
ook maar één jaar op de rechte wijze gekweekt
heeft, wil ze niet weer missen.
’t Is nu de tijd terstond zaden te bestellen
naar onze keus. Schrijf de namen maar goed
_v_. -- op, dan krijgen wij de verlangde soorten en
moest daarop een reactie volgen, verscheidenheden, als ze maar bij een vertrouwd
zaadhandelaar gekocht worden.
Eerst de verscheidenhedendie ’t laagst 1
Deze krijgt geen ranken, blijft wt. geeft over Februari 1910
aan van f 10.563.383 566, tegen f9,907.425 516 heeft deze «bezuinigingsschoen® ’n lederen,
Het voor dit draaibare hak, waardoor ook van dat gedeelte
jaar gunstig verschil bedraagt dus f 6.55 958 05. de slijtage belangrijk wordt verminderd.
He< 1 mooi kan dit niet heeten, schrijft de Bij het leger worden reeds proeven met
N Crtomdat Februari 1909 een zeer dezen «bezuinigingsschoen® genomen, n.l te
I slechte maand T"na zon nnn v—J
4.
RISO,
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Uemelumer Oldephaert en Noordwolde,
Hindeloopen en Stavoren.
