I I
Onze Land- en Tuinbouw-LeestafeL
Over dit en dat»
I
3Tste Jaargang.
ZATERDAG 2 APRIL 1910.
No. 14.
Land- en Tuinbouw
Binnenlandsch Nieuws.
i
I
'I
I
Uitgave
(Zend
geweest, tegen elkaar te zeg; en
Hoe komt het toch, dat meest alle planten.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Wmium, llemelumer Oldephaerl en Noordwolde
üindeloopen en Stavoren.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzdkvid volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
I 1
begieten, ue piam een ween. m ue öuiriui
zetten en ze zal groeien, dat het een lust is.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
uitheemsche gezichten, hun
en slenterenden gang. Zoo-
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Ny verheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
de wortelkluis er niet bovenuit komt. Langs
den rand flink wat van de genoemde aarde met
de vingers goed aanstoppen tot 1 cM. onder
den rand en dan van boven de aarde goed vast
drukken. Nu met lauw water aarde en bladeren
begieten, de plant een week in de schaduw
ASPIDISTRA.
«Geen enkele plant kan ik in het leven hou
den®, zegt menigeen en meent het ook. Beproef
het dan eens met een Aspidistra. »Bladplant®
en ^kwartjes bladplant® wordt ze hier en daar
Bij W. E. J. Tjeenk Willink te Zwolle ver
schenen weer twee nummers van de
Goedkoope Tuinbonw-Bibliotheek,
n.l. No. 15, De Roos, door .1. K. Budde, hortu-
No. 16, De Appel, door
Doodslag.
Omtrent den doodslag te Dedemsvaart deelt
de Zw. Crt. het volgende mede
Toen Dinsdagmorgen, kwart voor zes, een
werkman van de kweekerij »Moerheim« zich
naar zijn werk begaf, vond hij aan den hoek
der Nieuwe wijk het lijk van den metselaar
Johs Keuken, zoon eener weduwe in de Wis
seling te Dedemsvaart.
Zoo spoedig mogelijk begaven, na aangifte
de burgemeester met gemeente- en rijksveld-
wachter, vergezeld van dr. H. Habermehl,
zich naar de aangegeven plek.
Reeds was bekend geworden, dat de ver-
slagene Woensdagavond met een meisje uit
deze buurt was uitgeweest en op aanwijzing
van deze werden de twee gebroeders Klaas
en Willem B. als de vermoedelijke daders
gearresteerd en naar de plaats gevoerd, waar
de verslagene lag. Hier bekende do jongste
der verdachten, de 17-jarige Willem B., dat
hij Keuken met een latje op zijn hoofd had
geslagen, maar hier niet, wel aan de Van
Roijenshoofdwijk.
Daar èn Nieuwewijk èn Oostwijk èn Van
Roijens hoofdwijk èn het Zestiende-wijkje, de
woonplaats der Bakkers, mét elkaar in ver
band staan, wordt vermoed dat Keuken zich
na den aanval nog een eindsweegs heeft
voortgesleept.
De B’s zijn in voorloopig in arrest gesteld.
Soliede en practische spaargelegenheid.
Door dezen vestigen wij de aandacht onzer
lezers op de in dit nummer voorkomende ad-
vertenti? der Obligatie-Maatschappij »Het
Witte Kruis® te ’s-Gravenhage, welke zooals
uit de advertentie blijkt de eenige Maatschappij
J «vu nuu iiu-nv, uai uc al IllUcUc iieil
uit hun land drijft, zien in die landverhuizing
daar ginds en van de behoeftige omstandigheden
waarin de menschen leven. Maar er is nog een
andere kracht werkzaam, die hen wegdrijft, dat
is de voortdurende werkzaamheid der agenten
van stoomvaartmaatschappijen, die menschen
noodig hebben om te vervoeren, willen ze win
sten maken. Die agenten werken natuurlijk bij
voorkeur daar, waar de menschen het niet al te
best hebben, maar hun voorstellingen van het J goed doorgemengd
verre land, huu praten en
Zoo ja dan zal de minister is die 3 pCt. rente gevende Obligatiën op termijn
betaling uitgeeft, en door welke geldbelegging
men eveneens den kans heeft een bedrag van
f 15000 aan premiën uitgekeerd te krijgen,
lanus te Utrecht en No. 16, De Appel, door
P. v. d. Vlist, vruchtenkweeker te Hees bij
Nijmegen. Zooals men weet, staan al deze
werkjes onder leiding van C. H. Claessen en
J. G. Hazeloop, Rijkstuinbouwleeraren te Bos
koop en Alkmaar. Elk werkje staat geheel op
zichzelf en is waard, dat men het koopt als
men belang heeft bij het besproken onderwerp
of er belang in stelt.
»De Roos” prijkt met talrijke prachtige foto’s
van »Nos Jungens Rosae,” de bekende rozen-
vereeniging.
Ook »De Appel” is fraai geïllustreerd. Ineen
kort bestek, geven beide werkjes veel nuttige
wenken omtrent bet planten, zaaien, stekken,
occuleeren van rozenstruiken en appelboomen in
de verschillende soorten omtrent het bewaren
en verzenden van appelen. Ook deze boekjes
zullen hun weg wel vinden.
Als wij geen grooteren pot willen geven, b.v.
aan heel groote planten in een sierkuip, ont-
blooten wij de wortels aan den rand. Dan zien
wij, dat de bladeren en ook de eigenaardige,
op den grond groeiende bloemen aan een
sterken wortelstok vastzitten, die aan den onder
kant wortels heeft. Als we telkens aan den
buitenkant een blad met een stuk wortelstok
zóó wegnemen, dat er gezonde wortels aan zijn,
maken wij de plant kleiner en planten de
sstekken” of liever: de jonge planten, die we
kregen, afzonderlijk. Spoedig zijn ze tot een
groote vastgegroèid.
Aspidistra’s kunnen veel verdragen, hitte en
koude, duisternis en veel licht, maar om ze
recht fraai te houden, zet men ze vrij licht,
doch niet in den zonneschijn, ’s zomers buiten,
zelfs wel in den vollen grond geplant tusschen
bloemen, anders eenvoudig op balcon of veranda,
’s winters niet kouder dan 50 a 60 gr. Fahren
heit. Als ze ’t kouder hebben, worden de
bladeren leelijk, ook in den feilen zonneschijn.
Geen plant is met zoo weinig licht en met
zulke droge kamerlucht tevreden. Zelfs op den
schoorsteenmantel boven een vulkachel blijft ze
fraai, als men ’t gieten en besproeien niet ver
zuimt.
ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan 1
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abnnné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluipen. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Aan welke soort van honden heeft
men het meest en wat kosten ze?
Antw. Dat hangt er geheel vanaf, welk doel
u er mee heeft en hoe u ze kunt huisvesten.
Schrijf dit nader s.v.p.. Den prijs vraagt u per
kleine advertentie in dit blad, levering franco
a rembours op zicht.
Vraag. Kent u een leeuwenberg?
Antw. Ik ken konijnenbergen (zand-of aard-
heuvels, waarin men konijnen houdt), marmotten- j
iv.vuwenuei«en. xue j
Maar u bedoelt zeker 'n een, P™a™'
Leonberger, Leon -
in aanraking.
volgde, een geweldige rookkolom steeg op.
De brand duurde een half uur. 38 zware
posten en een deel der luiken van het schip
verbrandden.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Hoog water.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
naar de N R Crt. mededeelt, aan de com
missarissen der Koningin in de onderscheidene
provinciën verzocht hem, kan het zijn eenigs-
zins spoedig, mede te deelen of tengevolge
van den Imogen waterstand in hun gewest
overstroomingen hebben plaats gehad van
landerijen, woningen, stallen, kerkhoven of
regenbakken, waardoor gevaar geloopen wordt
van het ontstaan van besmetfelijke ziekten bij
mensch en dier F
gaarne vernemen welke maatregelen zijn be
raamd om bovenbedoeld gevaar te trachten te
ondervangen.
Vieemdelingan zijn het, dat zie je op ’t eer
ste gezicht, mannen meest, de nauwsluitende
broek in de hooge laarzen, een kort buis, waar
onder dikwijls de witte wol uitsteekt, strak om
het slanke lijf en op het hoofd de puntige muts
van astrakan of de verschoten pet. De Rotter-
d; miners kennen ze wel, kijken er nauwelijks
naar, foeteren alleen eens in de courant over
de last, die ze ervan hebben. Maar wie een
enkele maal Rotterdam bezoekt, blijft nog on
willekeurig stilstaan, als hem plotseling een
vreemdsoortige stoet voorbijtrekt. Vooropgaan een
paar handkarren, vol gestapeld met dikke pakken
goed in grauwe zakken en geduwd door Hol-
landsche dienstmannen. Maar daaromheen en
daarachter zwermen ze, de mannen met de
grauwe kleeren en in hooge laarzen meest en de
vrouwen in haar vreemdgekleurde rokken, bloots
hoofds, maar met grauwe doeken om de smalle
schouders over de openhangende jakken en de
voeten soms in hooge, zware manslaarzen. Een
enkele loopt dicht bij den wagen, houdt behoed
zaam de balen vast, die er telkens dreigen af te
schokken. Maar de meesten blijven ver achter.
In hun gladde, simpele gezichten, boersch veelal
boven het grauwe kleed, gaan de verwonderde
oogen vragend naar alle kanten. Verwonderd
blijven ze kijken voor een groeten winkel soms,
naar hoog opgeladen wagens, lachen schokschou
derend om het vreemde van de uitheemsche stad
schrikken plotseling op bij het bellen van een
electrische tram of het aanbolderen van een
sleeperswagen en loopen op een sukkelig drafje
weer achter den stoet aan.
Straks zie je ze bij groepjes van drieën of
vieren doodbedaard door de stad kuieren of voor
een groot winkelraam hangen de fraaie uit
stalling bewonderend. Of je ziet ergens in een
onaanzienlijke straat op de stoep van een klein
logement de vrouwen in een levendig, luid e-
sprek, waarvan je geen woord verstaat. En
wanneer je een week later weer in Rotterdam
komt, zie je nog die mannen, dezelfde misschien,
en die vrouwen en die kinderen. Maar over
een maand zijn ze er nog, of zijn er weer anderen
die er net zoo uitzien met hun hooge kaplaarzen genoemd, omdat de prijs gesteld wordt naar bet
en ruige mutsen, en hun verwonderde gezichten, aantal bladeren dat zoo’n plant heeft, zelfs op
Ze hooren hij Rotterdam als dr schepen in de de markt. Echter zijn de bontbladerige altijd
havens en op de Maas en de lawaaiende sleepers
wagens over de keten. En toch zijn ze als
wat vreemds tusichen die stadsdrukte, vreemder
nog dan negers of Chineezen met hun eenvou
dige en toch zoo vreemde kleeding, hun wel
blanke, maar zoo ■•:*1-- -
langz ime manieren
op ze de menschen de reis gemakkelijk weten
te maken, alles voor hen bedisselend en bezor
gend, is een machtige factor om de menschen
tot landverhuizing te bewegen. En voor een
groot deel is de voortdurende trek naar Noord-
Amerika het gevolg van het bestaan van zooveel
Amerika-lijnen. Haar behoeften houden den
voortdurenden stroom vloeiende. En de zeker
niet belangelooze ijver harer agenten doet zoo
nu en dan dien stroom cgvervloeien.
Zoo kon het gebeuren, dat er te Rotterdam
de vorige week "1800 landverhuizers, meest
Russen en Polen, wachtten op vertrek. Ze waren
opgepropt in de enkele logementen, die die
menschen herbergen, zoodat ten slotte het ge
meentebestuur het vroegere krankzinnigengesticht
dat thans leeg staat, voor hun onderdak beschik
baar moest stellen.
Eu hun ontevredenheid steeg ten slotte tot
zoodanige hoogte, dat ze enkele logementhou
ders te lijf gingen en de politie eraan te pas
moest komen. De gemeente Rotterdam heeft
dan ook de Engelsche maatschappij, wie het
hier aanging, de Atlantic Express, en, haar
agent te Rotterdam verzocht den ijver der
Russische en Duitsche agenten wat te matigen.
Men begon er last van te krijgen.
Mij dunkt, men mocht ook in het belang dier
menschen zelven wel eens op den ijver dier
heeren toezien. Het ligt natuurlijk niet op onzen
weg de Russische en Duitsche overheid te zeggen
wat zij tot bescherming harer onderdanen doen
moet. Maar, al is het dan allicht niet op zoo
reusachtige schaal, ook in ons land wordt door
de heeren gewerkt. We willen hen in geen
enkel opzicht van bedrog beschuldigen, maar
wanneer het eigenbelang erbij betrokken is,
kleurt men de zaken zoo gemakkelijk wat mooier.
Werkelijk het goud ligt in Amerika ook niet
voor het oprapen. En menigeen, die daar voor
uitkomt, zou het hier misschien ook doen, als
hij even hard aanpnkte als hij het daar nood
gedrongen ten slotte wel heeft moeten doen.
Personen vervoer.
De conducteurs van de Rotterdamsche
electrische tram hebben met de Paaschdagen
nu juist geen vacantie gehad. Zij hebben aan
niet minder dan 189,055 petsonen die dagen
een tramkaartje moeten uitreiken, n 1. 79,267
op den eersten en 109 788 op den tweeden
Paaschdag. De Amsterdamsche tram vervoerde
nog meer; eerste Paaschdag 169,711, tweede
Paaschdag 191,135.
Een valsche brief.
In de gemeente Acbtkarspelen moest Zater
dag eene onderwijzeres benoemd worden aan
de school te Surhuisterveen. Mej. De Jong,
te Drachten, stond als no. 1 op de voordracht,
en dacht benoemd te worden. Ze werd niet
benoemdter raadsvergadering werd een
schrijven gelezen, waarin ze zich terugtrok.
Het blijkt nu, dat juffrouw de J. van dat
schrijven niets afweet. De brief is gestempeld
te Drachten. De politie heeft de zaak in
handen.
De wachtende emigranten.
Men meldt d d. 30 Maart uit Rotterdam
Aan de Rijnhaven vertoefden hedennamiddag
ongeveer 2000 landverhuizers, om, na 'weken
wachtens, zich eindelijk in te schepen in het
stoomschip Campania, welk schip kort geleden
door verkoop is overgegaan in handen van de
North Western Transport Line. Een deur
waarder legde na dezen verkoop, op verzoek
van de Steenkolenhandelsvereeniging, dadelijk
het schip aan den ketting, waardoor de in
scheping onmogelijk werd. Elf honderd teleur
gestelde emigranten werden ondergebracht in
het stoomschip Uranium en de rest werd te
ruggeleid naar logementen in de stad. De
financieele toestand der landverhuizers, die
reeds zoo lang worden opgehouden, wordt hoe
langer hoe hachelijker.
Brand in een praam.
Woensdagmorgen was men te Winschoten
voor den heer H. M. van Meekeren van
Hindeloopen, aannemer van het maken eener
walbeschoeiïng aldaar, aan 'het koken van
posten in een ketel met carbolineum. geplaatst
Plotseling kookte de brand
bare vloeistof over en kwam met het vuur
Een vreeselijke ontploffing
en caviabergen, maar geen leeuwenbergen. Die
zouden te gevaarlijk zijn. T’
een groot soort van hond, een
en lion beteekent leeuw, maar daarom is een
Leonberger hond nog geen leeuwenberg. De
Leonberger is een groote, zwaar gebouwde hond
en werd het eerst gefokt in het stad je Leonberg
(Wurtemberg). ’t Moet een kruisingsproduct
--- -- Er
zijn heel goede en buitengewoon slechte.
en
ze
Echter zijn de bontbladerige altijd
duurder dan groene.
«Wat kost deze plant, baas?® vraagt gij aan
den eenvoudigen kweeker, die er mee uit Aals
meer kwam. In een oogenhlik heeft deze ge
zien dat ze vijf bladeren heeft en nog een op
gerold, dat boven de vier niet meegerekend
wordt. i L j -J-j-
als men hun hun vreemdelingschap aanziet, zoo bladeren en een kleintje toe«, zegt de onder
wachten, het doellooze wachten, dat weken en
maanden soms kan duren.
Want ze komen
maar niet even te Rotter- voorzichtig zijn
chPDAn. bindvprKiliyprs nf maar fp lafp
en Polen en oostelijk Duitschland vinden.
’t Is heel verstandig, een onbekenden bloemen-
Neen, ze worden er opgehoopt als handelswaar. verkooper, vooral een venter, die met een kar
vol planten bij de huizen langs gaat, te ver
zoeken, de Aspidistra even uit den bloempot te
nemen. Meer dan eens wordt men anders be
en haar agenten drogen door menschen, die uit al te volle potten
1 een paar bladeren weggesneden hebben en die
doorzenden dezer menschelijke koop- zonder wortels met den steel in de aarde ge-
Als de agenten wat al te ijverig zijn
stroom
slenterenden gang. Zoo-
»Dat is vijf kwartjes, mijnheer. Wjf zjjn van st. Bernard en New-Foundlander.
- o - -r-. - - - - -71in linnl orvorlp OW
ziet en voelt men ook in al hun doen het wetsche kweeker. De nieuwerwetsche taxeert
„u. j n u en jpggjjt zoovee] te krijgen als maar eenigs-
zins mogelijk is, vooral wanneer wij zoo on-
•»rz\z-v»»rri r»lo re p-z» z\ fvazw z»*-»
dam om zich in te schepen, deze landverh'nizers of maar te laten blijken, dat wij die plant mooi
uit Rusland c~ P..!c..
op hun reis naar Amerika, het beloofde land. 1
OP tl rZ O CAZ P P r 1 O V’ P Az-fA I. PP vx L, n «r» rl <-• I «v<rb p »->
die ieder koopman immers in voorraad heeft in
zijn pakhuizen, niets anders dan waar voor de
stoomvaartmaatschappijen, die moeten kennen
doorwerken met haar vervoer i
hebben in Rusland en Duitschland voor het op- i
koopen en d L..
waar. Maar het kan lastige koopwaar worden 1 stoken hebben. Ook zien we dan of do pot
soms. Als de agenten wat al te ijverig zijn, groot genoeg is. Wanneer de wortels dien
dat de booten met den steeds toevloeienden geheel ingenomen hebben, geven we meteen
stroom geen weg weten, en ze zoo maanden i een grooteren.
wachten moeten, dan worden ook deze goed- Hoe komt het toch, dat meest alle planten,
moedig uitziende menschen ongeduldig en be- die wij verkoopen, te kleine potten hebben, al
ginnen roerig te worden en te protesteeren. is ’t van de grootste kweekers? Hebben die
Hun laatste penningen, die ze noodig hebben planten daarvan geen last bij den bloemist?
om in New-York aan land te komen, teren op i Neen, deze heeft ze met pot en al in broei-
door het gedwongen verblijf in de logementen aarde van een warmen, mrtig warmen of kou-
hier. Want de maatschappijen, die ze hierheen vun'.av
dirigeeren, laten ze verder voor zich zelven zorgen, heel poreus zijn, trekken de wortels, die
En zoo gebeurt het, dat ze niet genoeg overhou
den en weer terug moeten. Dat zou toch ook
den goedmoedigsten en geduldigsten buiten zich
zelven brengen. Door allerlei mooie voorstel
lingen van de altijd werkzame agenten zijn ze
op Amerika verlekkerd geraakt, hebben hun
boeltje verkocht en zich opgemaakt voor de reis
naar het verre land, waar ze zich gouden bergen
beloven.
Wij denken zoo licht, dat de armoede hen
uitsluitend een teeken van de slechte toestanden koopers licht bij een ander gaan of alleen afge-
zoo groot zijn, dat
Neen, deze heeft ze met pot en al in broei-
J n 1
den bak staan en omdat de gewone bloempotten
van
binnen vlak tegen den rand gedrongen zijn,
genoeg voedsel uit het vocht, dat er uit de
goed bemeste aarde aan den buitenkant door
dringt. De kleinste bloempotten kosten hem
’t minste geld, kosten ’t minst aan vracht en
nemen de kleinste plaats.
Dat zoo’n plant in zoo’n pot, als die bloot
staat in droge lucht, wel verwelken moet na
eenigen tijd, vindt hij best. Dan kunnen de
menschen weer nieuwe planten koopen. Hij
vergeet dat de pret er zoo afgaat en dat zijn
sneden bloemen koopen.
De nieuwe pot moet juist
de oude er in staan kan en vooral iets lager
is. Heeft er nooit een plant in gestaan, dan
moet die pot een kwartier in ’t water. Een
oude moet goed safgeboend” worden, vooral
ook van binnen. Wat beste, zandige bladaarde
en voor een vierde goed verteerden koemest er
uursit-imig^u van net i goeu ooorgemengd op den bodem. Nu de
dringende wijze waar- I plant er in, goed in t midden, maar zoo, dat
