Ilindeloopen en Stavoren.
ZATERDAG 16 APRIL 1910.
37ste Jaargang.
No. 16.
Binnenlandsch Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
I
schoorsteen in de kamer en de spijl van de
Welke van
toen de eerw. heer kapelaan De
man
pf
gadering van de Vereen, tot bevordering der
Gereformeerde Ziekenverzorging in Nederland zekerheidshalve vermoord hebben.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
en
van
den buurman v.
een rieten wand.
den moordenaar zoeken.
Men vond in het buis
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
huis vol rook stond en bij onderzoek bleek,
t een houten steunbalkje in den schoorsteen
een fornuis en een gaskomfoor
Reeds had het vuur
het behang verteerd en
is aangaande den bouw van een ziekenhuis-
opleidings-school besloten, een leening aan te
gaan van f 100.000, en het bestuur volmacht
te geven, zoodra die leening volteekend is,
naar een geschikt terrein om te zien en andere
voorbereidend maatregelen te treffen.
Bij stemming werd beslist, dat het zieken
huis in Friesland zal komen.
Vóór 1 Januari 1911 zal genoemde som
aan aandeelen en giften bijeengebracht moeten
zijn. Daarna zal het bestuur met plannen
komen om zoo snel mogelijk te besluiten tot
uitvoering van een bouwplan.
Onderzoek naar de godsdienstige gezindte.
Onlangs hebben de inspecteurs der poste
rijen in rondschrijf brieven bericht, dat: ten
einde de statistiek geregeld kunne worden bij-
gehouden”, bij de inzending van voordrachten
ons vee ook in den stal gehard
Zelfs in ’t koudst van den winter
nooit een te warme, onzuivere lucht. En tegen
dat de beesten naar de weide gaan en er nacht
en dag blijven, moet de lucht in den stal lang
zamerhand zoo koel mogelijk gemaakt worden,
’t Zal daar toch ’s nachts nog wel aanmerkelijk
warmer zijn dan in den koelen lentenacht
buiten. Laten we dus het verschil zoo gering
mogelijk maken, vooral voor de edelste, maar
ook teerste dieren.
ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Hoe verdrijft men mieren
Antw. Tegen mieren haalt men overdag bij
een drogist een maatje (dL.) zwavelkoolstof.
Deze is zoo brandbaar, dat niemand er met
kunstlicht bij mag. Nu zoekt u de nesten.
Van de kleine, zwarte huismieren zijn dit ge
woonlijk maar kleine gaatjes in het hout, ’t zij
in deurposten, ’t zij in reten of gaatjes van den
vloer. Weet men die gaatjes niet, dan legt
men een dikken, witten wollen draad in sterk
suikerwater, neemt ze er na een kwartier uit,
van v. d. 8. spoedig
een pas uitgewasschen boezeroen, die echter,
naar de vrouw verklaarde, niet door haarwas
uitgewasschen. Van der 8. hoorde inmiddels
in een café over den moord praten en toen
men zei, dat men een politiehond ging halen,
scheen het, dat v. d. 8. van kleur verschoot
en in de war geraakte. De politiehond uit
Helmond wist echter geen spoor te vinden,
hoewel v. d. 8. om halftwaalf nog even was
thuis geweest en om circa halfnegen nog
eens om zijn schoenen tegen klompen to komen
verwisselen, zeggende, dat hij laat zou thuis
komen.
Men riep toen de hulp in van den politie
hond van den brigadier Gooien uit Eindhoven,
die onmiddellijk het spoor vond doch het
spoedig weer kwijt raakte. Toen de nacht
viel waren de politiemannen nog op het pad
om kwart vóór één zagen ze iemand behoed
zaam naderbij sluipen, aan deur en vensters
luisterend? De Eindhovensche politiehond
begon nu te blaffen, besprong den man en
hield hem vast tot de politie hem had
gearresteerd.
Hij legde onmiddellijk eene volledige beken
tenis af, die hij later aan het Roermondsche
parket herhaalde, verklarende spyt van zijn
daad te hebben. Men kan niet begrijpen hoe
v. d. 8. tot de misdaad is gekomen. Hij
was een fatsoenlijk werkman, wel wat lui,
maar die toch een behoorlijk weekgeld ver
diende; hij dronk niet en leefde in goede
harmonie met zijne vrouw. Zijne kinderen
zijn hem door den dood ontvallen. Men
neemt daarom ook aan, dat hij, vreezende
als een dief te zullen ontmaskerd worden,
zijne zinnen heeft verloren en als *t ware
niet begnj pende wat hij deed de vreeselijke
misdaad heeft begaan.
Zijne stoutmoedigheid echter om zelf den
moord aan te geven, den priester te waar
schuwen, bij de toediening van het H. Oliesel te
helpen en bij het lijk te bidden blijft even
wel onbegrijpelijk. 's-H. Qrt.
De brand te Schiedam.
De brand te Schiedam, die een zoo nood
lottig ongeval ten gevolge heeft gehad, blijkt
toch nog de oorzaak te zijn geweest, dat een
ongeval van niet minderen omvang wellicht
in n zv n»iln r»
I ia vw/ZAvrauvM.
Toen voor dien brand alarm werd gemaakt
in de kringen der brandweer werd, naar de
Sch Ct. meldt, daardoor ook gewekt de brand
weerman J. F. Den Houting. wonende Putters-
hoeksche straat.
By diens ontwaken ontwaarde hij dat zijn
niet te verraden, wat door dezen werd ge- dat
.1 1 AAA A a..^aaa Iam.aa.
de oude man
te zullen verklappen.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elks
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
droogt ze en knipt ze aan stukjes ter grootte
van een gewone rups. Nu legt men ze op ver
schillende plaatsen neer en de mieren, die zelfs
de grootste rups kunnen dragen, brengen de
heerlijke zoete stukjes draad naar haar nesten.
Nu zien wij ze meteen goed en letten op, waar j
ze verdwijnen. Daar gieten wij ’s avonds, als
alle mieren in het nest zijn, minstens een half
maatje in de opening van het nest en sluiten
die nu met stopverf. Alle mieren stikken.
Vraag. Hoe verdrijf ik de motten uit een
heel oud kabinet? Het inleggen van kamfer
en naphtaline heeft niet geholpen.
Antw. Neen, dat alleen helpt niet. Eerst
moet de kabinet ouderwetsch schoongemaakt
worden. Haal er eerst alles uit en laat dan
een pootige schoonmaakster haar werk doen
met warm zeepwater. Klop uw goed terdege
uit (niet in huis natuurlijk) verbrand alle larven
«wormpjes») die u in uw kleeren vindt, laat
uw kabinet goed droog worden, pak nu uw
kleeren er in met naphtaline en haal op de
ouderwetsch degelijke wijze, waarin men dit in
den kabinettentijd deed, elke maand alles uit.
Zie het dan meteen goed na en klop het deug
delijk. Vang de motvlindertjes, die nu al in
uw kamer vliegen en Zet nu al horren in alle
open ramen en deuren.
ERICUS.
Als het vee in de weide komt.
April is de grasmaand en zal dit jaar wel
meer in de weide geven, dan menig ander jaar
bet geval was. De boer heeft het voeder voor
zijn vee bijna op en wil niet liefst opnieuw
koopen. Hij had lang geen hooi genoeg en
heeft al veel hooi en krachtvoeder gekocht.
Maar de portemonnaie is ook leeg geraakt door
het betalen van de pacht.
De boerin wil den stal schoonmaken om in
vele streken daar kaas te maken en in het
netste gedeelte te wonen, als het met kleedjes
en matten en gordijnen tot een aardig, koel en
luchtig zomerverblijf gehaakt is. Vooral onder
een rieten dak huist het in de zomerhitte heerlijk.
Om al deze redenen moet het vee al spoedig
in de weide, het jongvee altijd heel vroeg. Dit
kan ook wel, als er werkelijk wat te grazen
valt en de weide niet te nat is, maar ’t moet
met verstand gebeuren.
Laag worden de meeste veestallen gemaakt,
juist in de streken, waar het vee het meest
veredeld is, maarook het teerst is door zijn
dunne, zachte huid. Erg warm is door die in
richting zoo’n stal, ’moral ter hoogte van de
koppen en ruggen der dieren. Stap er maar
eens op en hang er een poosje een thermometer
70 graden Fahrenheit en hooger teekent die.
En buiten?
’t Is overdag in de weide wel 50 a 55 gr.
Fahr., maar ’s nachts meestal niet meer dan
35, ja menige nacht onder ’t vriespunt en dus
kouder dan 32 gr. Fahr. Dit gebeurt nog in
menigen Meinacht. Berucht zijn bij alle tuin
bouwers in dit opzicht de «IJsheiligen,” zoo
genoemd, omdat ze dikwijls nachtvorsten geven
11 Mei St. Marmertus, 12 Mei St. Pankratius;
13 Mei St. Servatius en 14 Mei St. Bonifacius.
’t Is bekend, dat landbouwers en tuinlieden
meest bij Heiligendagen rekenen. Voor 15 Mei
brengt geen rechtgeaard bloemist de planten
buiten, die ’s winters in de broeikas staan.
Maar de koeien, die nacht en dag warmer
stonden dan deze planten, moeten nu in eens
maar buiten in de weide blijven en hebben tot
nachtleger den natten grond, menigen nacht
met ijzel bedekt, ’t Is toch te begrijpen, dat
vele bronchitis krijgen, ja longontsteking!
Hoe voorkomen we dit?
Door den tuinman na te volgen. Sterkere
planten zet hij ook wel voor half Mei buiten.
Deze zijn niet in de warme broeikas geweest,
maar in een zoogenaamde «koude kas,” veel
koeler, dan ooit de koeien in lage stallen staan.
Dat die stallen ongezond zijn weten ook de
veehouders wel, maar het vee «toont” zoo in
die lage stallen en daardoor maken zij hooge
prijzen.
Gelukkig kan ook hier veel verbeterd worden
zonder verbouwing.
Doelmatige luchtverversching moet aangebracht
worden. Hiervoor wende men zich tot zijn
veearts of tot den veeconsulent. Zelfs in ’t koudst
van den winter ventileert de bloemist met ver
stand. Een thermometer hangt in elke broeikas
en als het kwik daarin ook maar even te hoog
stijgt, wordt gelucht. Tegen dat de planten
naar buiten moeten, lucht de bloemist nacht
en dag. Hij noemt dit zeer terecht «harden»
en zorgt, dat de warmtegraad in de broeikassen
nu zooveel mogelijk met dien buiten overeen
komt.
Zoo moet
worden.
Bezoek van Prins Hendrik aan Friesland
Omtrent het voorgenomen bezoek van Prins
Hendrik aan de Friesche eilanden deelt de
L. Ct. nog het volgende mede
Na den nacht van 20 op 21 April ten
huize van den Commissaris der Koningin te
Leeuwarden doorgebraebt te hebben, zal
Z. K. H. vroegtijdig per auto van Leeuwarden
naar Oostmahorn vertrekken, om vandaar per
motorboot naar Schiermonnikoog over te ste-
ken. Den volgenden dag wordt de reis per
boot van Schiermonnikoog naar Ameland voort
gezet, alwaar Z K. H. omstreeks half elf
zal aankomen, op dit eiland zullen, behalve
drie dorpen de stations der reddings-maat-
schappij bezocht worden, omstreeks half zeven
des avonds zal de terugtocht naar Schier
monnikoog worden ondernomen, alwaar
evenals den nacht tevoren Z. K. H. de
gast zal zijn van graaf Bernstorf
In den vroegen morgen van 23 April zal
het hooge gezelschap per boot naar Rottumer-
oog vertrekken, het bezoek aan dit eiland
zal tot vijf uur in den namiddag duren,
waarna Z K. H. zich per boot rechtstreeks
naar Noord polderzijl (prov. Groningen) zal
begeven. Aldaar staan auto’s gereed om
Prins Hendrik naar Leeuwarden terug te
brengen. De nacht van Zaterdag op Zondag
zal dan weder ten huize van den Commissaris
der Koningin te Leeuwarden worden door
gebracht.
Het vertrek uit Leeuwarden naar het Loo
is op Zondagochtend 24 April vastgesteld.
Eervol ontslagen.
Bij Koninklijk besluit is aan jhr. mr. T.
van Beyma thoe Kingma eervol ontslag ver
leend uit zijne betrekking van griffier bij het
kantongerecht te Lemmer.
Opkomst onder de wapenen.
De lotelingen der lichtingen 1909 en 1910,
die in Mei a s. voor korte oefening moeten
opkomen zullen worden afgeleverd te Leeu
warden, de lichting 1909 vooralle daarbij be
trokken gemeenten op Donderdag 19 Mei
half tien uur; de lichting 1910: voor de ge
meenten, behoorende tot het le militiedistrict,
op Dinsdag 24 Mei te half tien uurvoor de
gemeenten, behoorende tot het 2e militiedistrict
op Woensdag 25 Mei te half tien uur.
Voor verstandige menschen.
Omstreeks half Mei zal, naar het Hbl. ver
neemt verschijnen De Reactie, weekblad voor
verstandige menschen. Dit weekblad, dat den
vooruitgang wil dienen o m. door bestrijding
van alle uitersten der maatschappelijke bewe
gingen van onzen tijd, zal aanvankelijk in
groote oplaag kosteloos verspreid worden. I
De uitgevers stellen hun blad toch niet I
kosteloos verkrijgbaar uit vrees anders geen
lezers te zullen vinden? vraagt het Hbl.
Gereformeerd ziekenhuis in Friesland.
lu een te Utrecht gehouden algemeene ver-
deze twee lezingen ook moge juist zijn, vast
staat, dat er een worsteling is gevolgd, die
de wanorde in de kamer duidelijk verried
dat de moordenaar den ouden Munsters op
den grond heeft geworpen, hem de knie op
de borst heeft gezet en met een broodmes,
dat hij van de tafel greep, den ongelukkige
den hals afsneed en nog een snede over een
der polsen toebracht. Toen ging de snoord-
aard heen, doch keerde even later weer bij
den vermoorde terug, schudde dien heen en
weer, om zich te overtuigen, dat hij dood
was en hem dus niet meer verraden kon.
Hij ging nu regelrecht naar brigadier Van
der Waardenburg en riep dezen toe, dat Pietje
de bakker, zooals Munsters in den volksmond
heette, vermoord was. De brigadier zond
hem naar de pastorie om geestelijke hulp te
halen en
Kort, niet zeker wetende, of de oude
dood was, dezen nog het H. Oliesel toediende,
was de moordenaar er bij tegenwoordig, was
mede behulpzaam en bad met de anderen.
Toen het tijd was geworden voor de Hoog
mis, zei hij, dat hy nog naar de kerk moest
en ging dus heen.
Men begon nu een onderzoek in te stellen
ontdekte reeds dadelijk, dat de woning
mej. B op den zolder van het huis van
d. 8. gescheiden was door
In die richting ging men
weigerd, terwijl volgens eene andere lezing waaronder een fornuis
beloofd zou hebben, hem niet staan, in brand stond.
Daar de dief echter een gedeelte van I v
niet aan zijn woord geloofde, zou hij hem toen hadden voorts de houten betimmering van den
ter benoeming van personeel, voortaan steeds
moet worden vermeld: de godsdienstige ge
zindte van de cindidaten.”
Mr. Levy, van Amsterdam, schrijft naar
aanleiding daarvan in het Hbl.Zou die in
specteurs niet duidelijk gemaakt kunnen worden
hetgeen hun onbekend schijnt dat het Neder-
landsche volk, in langen strijd, het juk der
inquisitie van de schouders zich geworpen
heeft en niet van zins is zijne vrijheid ten
offer te brengen ook niet: »aan statie
tische gegevens”?
Kale hoofden en verstand.
In een medisch tijdschrift doet een dokter,
Chavanne, mededeelingen over het verband
tusschen kale hoofden en intelligentie, welke
wij gaarne overnemen, daar zij misschien
menigeen onzer lezers tot troost kunnen
strekken.
Kaalhoofdigheid, zegt hij, is meestal een
teeken van intelligentie. Volken, die weinig
geestesarbeid verrichten, Eskimo's, Lappen,
Indianen, vooral Negers, hebben sterken haar
groei.
Daarentegen hadden Newton, Leibnitz,
Cervantes, Shakespeare en Goethe, Caesar,
Gustaaf Adolf, Karel XII, Frederik de Groote,
Napoleon I, Zola, Moltke reeds vroeg erg
kale hoofden en Bismarck, zooals bekend is,
slechts drie haren.
Concours Steenwjjk.
Ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan
heeft het Steenwijker Fanfarecorps een Con
cours uitgeschreven op Maandag 16 Mei a s.,
(2e Pinksterdag), waaraan door de volgende
muziekverenigingen zal worden deelgenomen
Harmonie, HarderwijkHarmonie, Enschedé
Eendracht, Ooevorden Ons Genoegen, Hattum
Concordia, HengeloDe Eendracht, Ambt-
AlmeloConcordia, IJlstWorkumer Fanfare,
Workum; Concordia, Balk; Fanfare-Corps
lieerde, HeerdeApollo, HarenOns Ideaal,
Tjalleberd; Fanfare-Corps Oldemarkt, Olde
marktAmicitia, BrummenChr. Fanfare-Corps,
Oldemarkt; Fanfare-Corps Wijhe, Wijhe.
De afschuweljjke moord te Deurne.
Wij laten hieronder eenige bijzonderheden
volgen over den afschuwelijken moord, die
Deurne in opschudding heeft gebracht. Telkens
onder de Zondagsche Mis miste mej. M. B.,
het een of ander. Het was niet veel, nu
een dubbeltje, dan een kwartje of een klein
artikeltje uit haren ijzerwinkel. Om daaraan
eens een einde te maken, vroeg ze aan ie
mand om onder kerktijd te komen oppassen.
Deze persoon weigerde en zei, dat de juffrouw
maar naar de politie moest gaan. Mej B.
schijnt er liever geen politiezaak van te hebben
willen maken en deed eenzelfde verzoek aan
den 69-jarig en Piet Munsters, die er graag
voor een glaasje bier aan voldeed. Toen de
juffrouw dan Zondag om 8 uur naar de kerk
ging, verborg hij zich in de woning Plotse- is voorkomen,
ling hoorde hij een geritsel. Er kwam iemand
naar beneden, die door Munsters aanstonds
herkend moet zijn als de buurman v. d. 8.,
en hij riep hem toeZóóden eersten keer,
dat ik hier zit, heb ik je al
De indringer moet toen den ouden Mun
sters tot driemaal toe gevraagd hebben hem
1
mso
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workmn, Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
1 rvzr Lr I TT „rxMrv./xzM.rl 1-, VA/ z\ll*r, A 1 n rï/A ti-rtTTrtZVW Z1TT rl/’j BrAlil vta wt
