Bij dit No. behoort een Bijvoegsel.
3Tste Jaargang.
ZATERDAG 30 APRIL 1910.
No. 18.
Land- en Tuinbouw.
Binnenlandsch Nieuws.
i
ERICUS.
-pillen,
hen niet goed'afgaan, want
(Slot volgt.)
846,595
aan
17 jarige
van zes
tegen kale plekken?
r
a.
v
a
e
e
e
Dat is in korten tijd reeds de tweede
Friesche famiilie, die op dergelijke wijze wordt
teruggehaald.
1,373,859 1,91
993,319 1,61
1,747,581 1,45
1,738,278 0,78
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
1
a
f
e
Antw.
groene of gele of zachte zeep,
en met vaseline insmeren. F
2 uur in de open lucht, liefst nog langer.
DE KIEVIT.
^Spoedig kievitseieren" lazen we in ’t laatst
van Februari in een onzer bladen boven een
berichtje. »Men had reeds een kievit gezien,
stond daarin vermeld.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Bevolking op 31 December
Verm.
1900 jaarl.
(Zend uw
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
en is gevankelijk naar Leeuwarden
dan 59 gr. Fahr., d. i. 15 gr. Celsius of 12 gr.
Tn'-De zoogenaamde ziektekiemen zijn
dan wel gedood en men kan de melk gerust
drinken, maar sommis'e, b.v. de lastige rottings,
bacteriën die aan een verhitting van meer dan
100 gr. Celsius worden blootgesteld, vormen
dan sporen, die volle kiemkracht behouden en
ontwikkelen in melk van bovengenoemden en
hoogeren warmtegraad.
Vragen en Antwoorden.
vragen per brief of briefkaart
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
van Friso behoeven geen postzegel
zou 1 o
het verwekt nu hier en daar al veel onte-
1899
in gemeenten met
meer dan 100,000 inw. 1,137,468
20,001—100,000 inw. -
5,001— 20,000 inw. 1,512.345
5000 en minder inw. 1,607,729
Was de geslachtsverhouding bij de 8e
volkstelling als 1000 mannen tegen 1025
vrouwen, bij de 9de volkstelling was die ver
houding als 1000 mannen tegen 1021 vrouwen.
In de bovengenoemde vier groepen kwamen
bij de negende volkstelling resp. 1107,1072,
987 en 963 vrouwen op 1000 mannen. De
vermindering van het relatief aantal vrouwen
in het rijk houdt verband met het eenigszins
kleiner worden van het jongenso verschot bij
de geborenen en het meer en meer gelijk
worden der sterfte onder de beide geslachten
gelijk bekend is, is de sterfte onder de man
nen nog steeds grooter dan onder de vrouwen.
De verschillen in de geslachtsverhoudingen
in de vier groepen van gemeenten is vooral
een gevolg van de omstandigheid, dat inzon
derheid vrouwelijke personen van het platte
land zich als dienstboden vestigen in de groote
steden.
Dinsdag is op het Loo aangevoerd een
tweede Shetlandsche pony voor het Prinsesje.
Het diertje is opvallend klein en zwart.
het voorschip betreft,
i van L.
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.) ^o. Het kolenruim bleek nog een
Vraag. Op een zinken kachelplaat is bessen- v™. Daar°P tw®e aan
sap gevallen en heeft vlekken gegeven, die het JerkL &et0Scn ,om te trachten het vuur
-- te blusschen, terwijl de stoompompen van
L. Smit Co. in werking blijven om het
ingevoerde bluschwater weder naar buiten te
brengente dien einde is aan stuurboordzijde
een groot gat in de wand, boven den water
lijn, gezaagd.
Het schip levert een treurigen aanblik op.
Men kan zich haast geen denkbeeld vormen,
hoe alles kromgetrokken en verwrongen is.
Aangehouden.
Te Rotterdam is op telegrafisch verzoek
van den Off. v. Just, te Leeuwarden aan
boord van het stoomschip Nieuw-Amsterdam
gearresteerd de 27 jarige smidsknecht J. Th
van Koudum. die op het punt stond met
vrouw en kind naar Amerika te vertrekken.
Muziek regeeringszaak.
Naar de N. Arnh Ct. meldt zijn de ge
meentebesturen in de Provincie Gelderland
verzocht om aan gedep. Staten inlichting te
strekken omtrent de navolgende punten
1Gaan in de Gemeente van de zijde van
bijzondere personen of vereenigingen bemoei
ingen uit tot verbreiding van goede muziek,
meer bepaald ten einde de minder gegoeden
in staat te stellen daarvan te genieten en bij i
hen het gevoel voor en de belangstelling in
de muziekkunst te ontwikkelen?
2e. Hebben zich onder de minder gegoe
den in de Gemeente vereenigingen gevormd
tot beoefening der muziek en zoo ja, met
welken uitslag?
3e- Worden uit de Gemeentekas subsidiën
verleend ter bevordering van vooromschreven
directeur der tuchtschool waarschuwen, maar
de jonge vluchteling wist zich inmiddels weer
uit de voeten te maken.
’s Avonds laat kwam hij bij den landbouwer
0. S. en daar wist men hem zoo lang aan
de praat te houden, totdat de gemeente-politie
uit Ginniken verscheen en hem naar de tucht
school terugbracht.
Treurig.
De Harlinger beurtschippers S. en De G.
boomden met hun schip door de Zuidergracht
te Harlingen. Plotseling bleef de vaarboom
van De G. steken, en bij het grijpen er naar
geraakte de man zelf te water. Hij schoot
direct onder de schuit op, en eerst na veel
moeite bracht men hem bewusteloos weer
boven. Hij werd naar het ziekenhuis ge
bracht, doch overleed kort daarna.
Voorloopige uitkomsten van de volkstelling
van 31 December 1909.
In een bijvoegsel tot de Nederlandsche
Staatscourant zijn thans opgenomen de door
het Centraal Bureau voor de statistiek ge
publiceerde voorloopige uitkomsten van de
negende tienjaarlijksche volkstelling van 31
Dec. 1909.
Provinciesgewijs worden daarin de door de
gemeentebesturen uit de tellersregisters bere
kende bevolkingscijfers vermeld, voor iedere
gemeente naar de geslachten gesplitst.
Aan het slot is eene recapitulatie opgenomen
voor de verschillende provinciën en voor de
4 groepen van gemeenten, terwijl enkele be
schouwingen daaraan zijn vastgeknoopt.
Aan de cijfers wordt het volgende ontleend.
Bevolkingscijfer op 31 December 1909
Noord-Brabant 310,838 m., 311,909 vr.,
totaal 622,747Gelderland 322,401 m.,
316 848 vr., totaal 639,249; Zuid-Holland
674 600 m., 714,672 vr totaal 1,389,272;
Noord-Holland 536,359 m., 570,251 vr.,
totaal 1,106,610; Zeeland 115,387 m„ 117,057
vr., totaal 232,444; Utrecht 141,258 m.,
147,122 vr., totaal 288,380 Friesland 180,466
m., 178,748 vr., totaal 359,214; Overijsel
193,726 m., 188,406 vr., totaal 382,132;
Groningen 162,105 m 165,599 vr., totaal
327,704; Drente 90,026 m., 83,238 vr.,
totaal 173,264 Limburg 168,988 m., 163,033
vr., totaal 332 021 over het geheele rijk
2,896.154 m 2,956,883 vr., totaal 5.853,037,
terwijl die cijfers voor 1899 waren2.520,602
mannen en 2,583,535 vrouwen, totaal 5,104,137
De toeneming der bevolking van het rijk
in de laatste 10 jaren bedroeg gemiddeld per
jaar 1,38%.
De vermeerdering der bevolking is sedert
1849 steeds stijgende geweest. Van 1830 af
bedroeg die vermeerdering jaarlijks om de 10
jaar: 0,91%, 0,67%, 0,79%, 0,80% 1,14%,
1,18%, 1,24% en 1,38%.
In de 4 groepen van gemeenten vermeer
derde de bevolking in de laatste tien jaren
als volgt:
Ruw optreden.
Het H.bld. vertelt het volgende
Een lantaarnopsteker was Maandagavond,
na zijn gewone werkzaamheden verricht te
i hebben, door de Leidschestraat te Amsterdam
huiswaarts gekeerd, toen hij zich, ter hoogte
van de Keizersgracht gekomen, plotseling on
wel gevoelde. Het was of zijn beenen hem
den dienst weigerden. De man was op de
Keizersgracht op een stoep gaan zitten en er
waren een paar jongens bij hem komen staan,
die zeiden, dat hij dronken was. Een van
de jongens had een agent gehaald, die met
een collega den man wilde overbrengen naar
het politiebureau op het Leidsche plein, in de
meening, dat hij beschonken was. De lan
taarnopsteker ontkende dit, zeggende dat hij
ziek was, en hij verzocht den agenten hem
naar zijn woning in de Passeerderdwarsstraat j
te brengen, een afstand weinig grooter dan
die naar het politiebureau. De agenten wei
gerden dit echter en droegen den man, die
niet op zijn beenen kon staan, tusschen hen
in naar het bureau. Daar werd hij op de
gebruikelijke wijze ondervraagd naar naam.
ouderdom, enz De arme man hing tegen de
balustrade in het bureau aan, daar hij niet
op zijn beenen staan kon. Een agent gaf
hem, volgens zijn verhaal, een schop tegen
de hielen en voegde hem op ruwen toon toe,
dat hij overeind moest staan.
Toen moet het ook gebeurd zijn, dat hij
met het hoofd tegen den muur sloeg, omdat
hij niet bij machte was te blijven zitten op
de bank, waarop men hem geplaatst had.
De oude man vroeg of men met een kruier
een boodschap naar zijn vrouw wilde sturen,
dat hij niet thuis kwam, ’t Verzoek werd
geweigerd en de zoogenaamd-beschonkene, die
beslist verklaarde dien avond niets gebruikt
te hebben, werd door eenige agenten naar
een arrestantenlokaal gesleept hij kon
immers niet op zijn beenen staan? Daar
heeft hij tot den volgenden morgen zes uur
op den kouden vloer gelegen, in het donker.
Toen kwam zijn vrouw hem halen en toen
eerst scheen men op het bureau te begrijpen,
met een zieke en niet met een beschonkene
te doen te hebben.
Zijn vrouw was er ’s nachts om drie uur
ook al geweest. Men had haar toen gezegd,
dat haar man niet op zijn beenen kon staan
en dat hij niet eerder dan zes uur zou wor
den vrijgelaten. Het goede mensch was toen
naar den »posti van haar man in de Laze-
russteeg gegaan, om te melden dat hij ziek
was, en om half zes stond ze al weer voor
het bureau te wachten.
Naar binnen gaan vóór den tijd dorst ze
niet tot ze eindelijk binnengeroepen werd.
Ook de familie van den bejaarden lantaarn
opsteker verkeerde niet beter wetend, aan
vankelijk in de meening, dat vadert dien
avond wellicht door een kennis was getrac-
teerd en daardoor beschonken was geworden.
De agenten, die den man naar het bureau
brachten, zijn waarschijnlijk te veel afgegaan
op de kenteekenen, welke bij onze politie als
criteria voor dronkenschap geldenhet rieken
naar sterken drank, in casu spiritus, een
zwaaienden gang (de arme man kon zelfs niet
op zijn beenen staan) en het spreken van
wartaal. De ongesteldheid, waardoor hij ge
troffen werd, had de spraak van den ouden
man belemmerd.
Ontvlucht.
Zaterdagmorgen wist een 17 jarige ver
pleegde, G. H. geheeten, uit de tuchtschool
te Ginniken te ontvluchten, terwijl hij met
anderen, onder toezicht van den tuinman, aan
het werk was.
Onmiddellijk gingen eenige beambten van
het gesticht, weldra bijgestaan door rijks- en
gemeentepolitie den omtrek doorzoeken, doch
zonder resultaat.
’s Avonds negen uur kwam hij doornat bij
den landbouwer C. L. onder Ginneken aan
de jongen was de Mark overgezwommen.
Een der huisgenooten ging per fiets den
Smit Co. j
Daarop zijn twee stoomspuiten
A raag. Op een zinken kachelplaat is bessen
niet weg te schuren zijn. Hoe is die glad te
krijgen
Antw. Met zoutzuur. Voorzichtig met de
behandeling. Dit zuur verbrandt huid en
kleeren en verteert zelfs de kurk van de flesch.
4 raag. Hoe krijg ik een glazen stop los, die
op een stopflesch vastgekleefd zit?
Antw. Door die flesch met de stop naar
beneden in warm water te zetten en daarin
een kwartier te laten staan. Eerst omkeeren
en dan de stop er af nemen, als er nog wat in
de flesch is.
raag. Hoe zuiver ik mijn hond
maanden van insecten?
Antw. Door hem met brandspiritus in te
wrijven, goed op de huid.
Vraag. Wat doet men
Omtrent de bedoeling dezer enqête wordt
niets medegedeeld maar de formuleering der
vragen doet veronderstellen, dat er meer be
doeld wordt dan alleen cijfers voor de stati
stiek te verzamelen. Er blijkt, belangstelling
uit van de Provinciale overheid voor de ont
wikkeling van het kunstgevoel bij het volk.
Kwakzalversmiddelen.
Hebben wij indertijd aldus de Nieuwe
Ct. toen men het ons en andere bladen
zeer kwalijk nam dat wij kwakzalversadver-
tenties opnamen, er op gewezen dat dergelijke
advertenties en van de ergste eveneens
voorkwamen in geneeskundige en hygiënische
week- en maandbladen, die zich de organen
noemen van die kringen waaruit het verwijt
tot ons kwam, thans lezen wij in het Tijdschrift
voor Geneeskunde, dat de Coöperatieve Apo-
J een prijslijst uitgeeft van
de middelen, die zij verkoopt en daaronder
vindt men ook echte kwakzalversmiddelen
zooals Abdijpillen, Hollowayzalf en
Haarlemmerolie, Zwitsersche pillen, enz. Maar
dit niet alleen. Het T. v. G. deelt ook mee,
dat Unitas Medicorum die prijslijst aan haar
leden (geneesheeren) zendt, voorzien van een
omslag dat den titel voert -van Mededeelingen
i van Unitas Medicorumc en daardoor voor
den inhoud ook deze vereeniging verantwoor
delijk maakt!
De brand op de Sommelsdjjk.
Het stoomschip Sommelsdijk is in de haven
abonnés van Friso behoeven geen postzegel voor Rotterdam, wat 1
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats leeggepompt met de stoompompen
vuurzee.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
Schuieren met lauw zeepwater van Hij wordt verdacht van bedriegelijke bank-
Dan afdrogen breuk
Dagelijks minstens overgebracht.
Vraag. Waarom is zelfs onder hooge tem-
peratuur geprepareerde melk in Juli en Augus
tus veel meer aan bederf onderhevig dan anders.
Antw. Juli en Augustus zijn de maanden,
waarin het in ons land gewoonlijk ’t warmst is.
Zelfs in de betere hoog-gepasteuriseerde of ge
steriliseerde melk kunnen niet alle bacillen
gedood worden, die rotting, gisting en bederf j
veroorzaken, wanneer de melk warmer staat
Enkele van deze vogels blijven in een zachten Réaumur,
winter op pl vatsen, waar ze ruim voedsel vin
den, wel eens over, maar tegen Maart komen
ook de andeie weer terug.
Lekkerbekken maken er een sport van, de
eerste, allereerste en aller-allereerste kievits
eieren te eten. Deze worden heel duur betaald.
Eierzoekers maken er een sport van, de eerste
te vinden en op een dag soms een tientje daar
mee te verdienen, hoewel dit een groote uit
zondering is. Meestal wordt er met het zoeken
van kievitseieren gemiddeld geen dagloon ver
diend en dit nog alleen maar door ervaren
zoekers.
Denk niet, dat ze met de oogen naar den
grond een geheele streek afzoeken. Ze wan
delen langzaam en dikwijls gebeurt het dan,
dat een kievit van het nest loopt, om meestal
weg te vliegen.
Ervaren eierzoekers hebben door langdurige
ondervinding leeren zien aan zoo’n kievit of er
reeds eieren in ’t nest zijn, ja, zelfs of deze
reeds bebroed werden en dus niet meer ver
kocht kunnen worden.
«Maar dan is dat vinden van kievitseieren
toch heel gemakkelijk,” denkt gij. Men wandelt
op zijn gemak in een weide. Een kievit komt
van ’t nest. Nu is ’t wel heel mooi aan den
vogel te kunnen zien of bij eieren heeft en of
deze bebroed zijn, maar dat zien we al heel
spoedig. We gaan naar de plaats, waar de
kievit te voorschijn kwam en vinden«
«Nietszei Teun, die ons de eerste (betaalde)
lessen gaf in het zoeken van kievitseieren. Hij
had gelijk, hoewel ik het eerst niet wou ge- doeleinden?
looven. Waar de kievit te voorschijn kwam
vonden we nooit iets. Daarvoor zorgt de slimme
vogel wel.
Als hij met zijn guitig voorkomen zichtbaar
wordt, doet hij juist alsof hij zeer verschrikt
het nest daar vlak bij verlaat. Maar hier is
geen nest. Zoodra hij iemand hoort of ziet of
ruikt met zijn buitengewoon scherpe zintuigen,
bedekt hij de eieren, die van het gras bijna niet
te onderscheiden zijn, met nog wat grassprieten,
versch of nog over van het vorige jaar.
Nu kruipt hij onhoorbaar en onzichtbaar voort
door gras of riet, tot hij een heel eind ver is.
Alleen, wanneer hij vreest, dat de eierzoeker
zijn eieren zal vinden, komt hij verschrikt te
voorschijn en doet soms, alsof hij niet vliegen
kan; wanneer ervaren eierzoeker stil blijven,
waar zij zijn en daar juist gaan zoeken.
Menigeen laat zich dan nog verleiden, om naar
den kievit toe te loopen, hoewel sedert 1857
niemand een kievit mag vangen of schieten.
De eieren mogen slechts tot 1 Mei gezocht thekersvereenic-ino-
worden en dan nog alleen, wanneer de eigenaar
of pachter van den grond het niet verbiedt.
Dit nu wordt hoe langer hoe meer gedaan,
zooals men in Maart en April in vele bladen
geadverteerd ziet.
«Willen die verbieders dan zelven de eieren
zoeken
Neen, dat
vredenheid.
■i,
e
1
i
I
I
i.
i.
n
ie
;v
1.
e
e
!S
e
1.
e
e
e
a
i.
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Demelnmer Oldephaerl en Noordwolde,
üindeloopen en Stavoren.
