Bekendmaking
Bekendmaking.
I
Hindeloopen en Stavoren.
Over dit en dat.
37ste Jaargang.
ZATERDAG 25 JUNI 1910.
No. 26.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
maakt bekend:
Land- en Tuinbouw.
.2a
Uitgave
mest verwijderen, uitbranden
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
De BURGEMEESTER van HEMELUMER
OLDEPHAERT EN NOORDWOLDE
dat de COMMISSARIS dezer provincie voor
nemens is op Dinsdag 28 Juni e.k.,
-’s voormiddag» omstreeks llA/a uur ten
Gemeentehuize te Koudum te komen en
dat ieder, die den Heer COMMISSARIS
alsdan wenscht te spreken, hiertoe in de
gelegenheid zal worden gesteld.
Koudum, 23 Juni 1910.
De Burgemeester voornoemd,
P. ERINGA.
De BURGEMEESTER der Gemeente WORKUM
brengt ter kennis der Rijks-Ambtenaren en ver
dere Ingezetenen der Gemeente, dat de heer
COMMISSARIS der KONINGIN in deze Pro
vincie voornemens is op Dinsdag den 28 Juni
e.k., ’s namiddags omstreeks 31/4 uur deze
Gemeente te bezoeken.
Een ieder die Zijn Hoog Edel Gestrenge zou
wenschen te spreken, zal daartoe ten Gemeente
huize de gelegenheid worden gegeven alwaar
vanaf heden eene audiëntielijst ter teekening ligt.
Workum, 23 Juni 1910.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.*
Een duur zaakje.
De dienstbode M. had zich in Januari 1909
verhuurd bij den heer M. H. 0. K. te Zwolle,
haar koffer met kleederen enz. bracht zij
mede. Verschillende redenen waren oorzaak,
dat zij na een paar dagen den dienst weder
verliet, waarbij de heer K. weigerde de
goederen, die zij mede had gebracht, te laten
volgen. Toen het meisje zonder haar kleeren
op straat stond ging zij naar den commissaris
van politie,
Maar politiehulp mocht niet baten, evenmin
als de tusschenkomst van het bureau van
consultatie. Daarop werd langs civiel-rechter-
lijken weg een vordering tot teruggave inge
steld. Hiertegen verweerde de heer IG zich
door te zeggenie. dat drechtbank te
Zwolle, waarvoor hij gedaagd was, niet be-
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elko
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
INDISCHE LOOPEENDEN.
(Hoe ze in de broedmachine geboren worden.)
SLOT.
Wanneer de eieren van onze eenden zoo
ongeveer 30 dagen bebroed zijn, komen de
kuikens uit, als de lucht maar behoorlijk voch
tig was, zonder schimmels te bevatten.
Reeds na 28 dagen komen de eieren uit, die
pas gelegd waren denzelfden dag. En de oudste
laten nog wel drie of vier dagen wachten.
Dertig dagen is het gemiddelde tusschen 28
en 32.
In de broedmachine hindert dat volstrekt niet.
Het kuiken heeft van binnen eerst een gaatje
gepikt, eens flink ruim adem gehaald, degroote
wereld met verbazing aangezien en heeft toen
de eierschaal zoover gebroken, dat het er uit
kon kruipen.
Onder kip of eend zijn dan twee groote ge-
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
zijn halsboord gezien, dat half in zwijm lag?
i kens leeren de jongste eten
kunnen ze het zelf. Een pa
I blijven weldra niet lang achtereen onder den
knnstmflfio’on hrnpdvncrp] moor liarrinnon qI fn
Prinses Marie van Wied.f
Het overlijden van prinses Marie van Wied
is nagenoeg onverwacht geweest. Maandag
ochtend hadden er zich verschijnselen van
koorts voorgedaan, die echter een zoo spoedig
einde niet deden vermoeden.
Het overlijdensbericht heeft vooral in de
residentie een zeer treffenden indruk gemaakt,
zoowel in de hoogere als in de burgerkringen.
Want prinses Marie bleef, ook na haar huwe
lijk, door hechte banden van liefde, genegen
heid en sympathie aan het vaderland ver
bonden. Op velerlei gebied, vooral dat der
weldadigheid, gaf zij daarvan blijk.
De begrafenis zal plaats hebben Dinsdag
28 dezer, nam. 4 uur, in het familiegraf te
Neuwied.
De overleden Vorstin bezat uit de nalaten
schap van wijlen haar vader Prins Frederik
uitgestrekte eigendommen, gelegen te ’s Graven-
hage en onder Wassenaar, die in den loop
der tijden door verkoop in andere handen
zijn overgegaan.
Alleen het huis «de Pauw” met aangrenzend
landgoed «Backershagen”, aan den Leidschen
weg, en het zeepaviljoen te Scheveningen
met omliggénd terrein, heeft de Prinses tot
aan haar dood in eigendom behouden.
- Bij Koninklijk besluit van gister is op
verzoek eervol ontslagen als rechter plaats
vervanger in de Arr.-Rechtbank te Leeu
warden de heer mr. J. Tjebbes, onder dank
betuiging voor de in deze betrekking bewezen
diensten.
Ik weet niet, wie het heeft uitgevonden, dat
de verkiezingen ten onzent in den zomer plaats rivieren
hebben, maar mij dunkt, dat deze den dank i naar de hoogten van eenige sneeuw en ijs.
van het Nederlandsche volk niet verdiend heeft inJu ta
Wat is er nu een ongeschikter tijd om je
warm voor iets te maken dan wanneer je al
zonder een dergelijke reden voortdurend je zak
doek moet hanteeren vanwege de warmte?
,’t Is waar, de wetgever, aan wien we deze
uitvinding verschuldigd zijn, kan er zich op
beroepen, dat Nederlandsche zomers maar zelden
warm zijn, vooral niet in Juni. Maar hij had
toch moeten rekenen met de mogelijkheid en
dat die mogelijkheid aan ettelijke honderden
of duizenden zijner medeburgers menig extra
zweetdroppeltje zou kunnen kosten. Ik heb nu
niet het oog op de kiezers zonder meer. Die
maken zich zoo druk niet, dat ze het er warm
van zullen krijgen. Maar wat zou een verkie
zing zijn zonder de menschen, die haar in
mise-en-scène zetten? Het is de vraag, of ze
zonder die heeren van de kiesvereenigingen, de
propagandistende sprekers, de rondbrengers
van strooibiljetten, de mannen die met groote
borden de steden door wandelen en zooveel
anderen nog, eigenlijk wel een verkiezing zou
zijn. Die gedachte geeft geen hoog denkbeeld
van de belangstelling van het volk in de regee-
ring des lands. Maar och de menschen hebben
immers ook zooveel te doen. Ze moeten hun
koeien melken, hun aardappelvelden verzorgen,
hun effecten nazien, ze moeten een nieuw pak
passen en hun schoenen laten poetsen en hun
kinderen afstraffen. En er is nu immers in
onze maatschappij verdeeling van arbeid. Nie
mand maakt zijn eigen kleeren en bakt zijn
eigen brood en repareert zijn eigen schoenen,
tenzij hij kleermaker of bakker of schoenmaker
is. Waarom zouden er dan ook geen menschen
zijn, die voor de verkiezingen zorgen en speciaal
voor dat wat de verkiezingen interessant en
aantrekkelijk maakt.
Want ieder zal mij toegeven, dat, zoo zonder
hen misschien al een verkiezing mogelijk mocht
zijn, dan toch alle geur en kleur eraf zouden
zijn. Als je geen verkiezingvergaderingen had
en geen meetingen en geen strooibiljetten en
geen stukken in de couranten, als je zoo maar
zonder meer in je huisjasje naar de stembus
moest loopen, zonder dat ze je van alle kanten
aan je mouwen trekken, dan was er heelemaal
geen pleizier meer aan. Wij, Hollanders, komen
er toch al zoo kaaltjes af. Er wordt in ons
land geen enkel legercorps mobiel gemaakt,
terwijl ze in Hongarije het halve leger op de
been brengen bij zulke gelegenheden. Niet eens
de rijksveldwacht wordt opgecommandeerd met
geladen karabijnen. En de gemeentelijke politie
agenten kijken zoo onverschillig goedmoedig,
al ging hun het heele zaakje niet aan. Als we
nu ook nog al die andere roerigheid moesten
missen van toeterende auto’s en volksvergade-
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Antw. Met heele kleine wormpjes, of, als
men die niet heeft, een stukje mager rundvleesch.
Vraag. Wat moet ik een gezonden, honge-
rigen, doch mageren lerschen setter voeden.
Antw. ’s Morgens eerst een paar flinke sneden
droog bruin brood met een ons vetten vleesch-
afval goed vermengd en fijngemaakt, ’s Middags
12 uur een paar kalfsbeentjes en ’s avonds om
streeks 6 uur rijst met vleeschafval gekookt,
ook een ons ongeveer. Dan zooveel de hond lust.
Vraag. Welk boek stelt mij goed' op de
hoogte van de bijenteelt, ook practisch
Antw. Geen enkel. Vraag per advertentie
in dit blad voorwaarden voor het leeren van de
praktijk. Ieder heeft weer een andere methode.
Losse bouw is het best. Het werk van Kelting
is voor een beginner zeer goed.
Vraag. In welk boek wordt het vervroegen
van vruchten en groenten het best behandeld?
Antw. In den 2en druk van het «Leerboek
voor de Groenteteelt” door Claasen en Hazeloop.
Vraag. Hoe verdrijf ik luis uit een kipperen?
Antw. Alle mest verwijderen, uitbranden
(vooral naden). Witten met chloorkalk.
Vraag. Hoe verdelgt men mieren in huis?
Antw. De kleine, zwarte huismier is een
ware huisplaag, als zij overvloedig voorkomt,
temeer, omdat men haar nesten niet gemakkelijk
vindt. Neem een dikke, witte, wollen draad,
leg d e een uur in sterk suikerwater, droog dien
goed, knip hem in stukjes van een paar cM.
en leg deze op verschillende plaatsen neer. De
mieren vinden die zoete «versnapering” en
dragen ze naar haar nest. Door de witte kleur
van den draad kan men de kleine diertjes ge
makkelijk nazien. Waar ze blijven is het nest.
Zoek zoo al uw vertrekken na, merk de nesten
en giet er ’s avonds zwavelkoolstof in. Ze zijn
dan alle in de nesten en stikken door die vloei
stof, welke terstond gasvormig wordt. Geen
open vlam er bij, dan ontploft de zwavelkool
stof. De nesten zijn meest gaatjes of reten in
het hout. Met geduld vindt gij ze alle wel.
ERICUS.
En ’s avonds, wanneer een zachte koelte te
waaien begint, konden we langzaam, altijd lang
zaam gaan langs het koele zeestrand of tusschen
de lage heggetjes van de open dorpswegen.
Maar werken moesten we nu niet doen en
vooral niet werken in het zweet van ons aan
schijn. En om den tijd niet heelemaal nutte
loos te besteden, zouden we dan b.v. tentoon
stellingen gaan bekijken.
Ja, tentoonstellingen, dat is het ware. Daar
kan je altijd een gezicht zetten of je erop uit
bent, om kennis op te doen en intusschen bij
je zelf denken, dat je lak hebt aan alle kennis.
Want ze hebben zelf, die tentoonstellingen, ook
het aanzien, als waren ze tot der menschen
leering en ontwikkeling ingericht, maar heime
lijk houden ze allerlei amusementen verborgen.
Dat maakt ook, dat ze hoe langer zoo meer in
trek komen. De menschen amuseeren zich graag.
Natuurlijk! Maar ze gaan toch ook niet graag
door voor wezens, die niets anders kennen dan
pleizier en vermaak. Ze hebben graag iets ge
wichtigs over zich, een waas van ernstige
degelijkheid. En dat gaat op zulke tentoon
stellingen immers zoo prachtig samen. Niemand
ziet aan je, of je om de amusementen of om
het tentoongestelde komt. En hoe grooter de
tentoonstelling des te moeilijker is dat uit te
maken. Naar de Brusselsche tentoonstelling ga
je voor je pleizier, maar naar de landbouw
tentoonstelling, die de Zeeuwsche Landbouw-
Maatschappij dezer dagen in Axel had georga
niseerd, niet voor je verdriet natuurlijk, maar
als de landbouw je heelemaal niet schelen kan,
blijf je er toch gewoonlijk weg.
varen te duchten. Meestal blijft de kip of eend
zitten en drukt het kuiken tegen de eieren
dood, omdat zij er te vast op zit, tot alle kui
kens zijn uitgekomen. En zit ze los, dan
worden de andere eieren niet warm genoeg
j gehouden, zoodat de kuikens in den dop sterven.
Daarbij de voeding. Elk kuikentje krijgt bij
de geboorte een knapzak mee op reis, de dooier-
zak. Hierin heeft het volle 24 uren voedsel
i genoeg, zoodat men het niets mag geven. (Dat
«kuiltje® diende tot verzamelplaats van lucht
voor het kuiken, tot het zelf lucht maakt).
Maar van 28 tot 32 dagen is volle vier dagen
vasten, dus drie dagen hongerlijden, als de
broedende vogel niet van de eieren gaat. Dan
sterft het sterkste kuiken. Gaat hij er af en
loopt hij met de kuikens dan laat hij de eieren
in den steek.
Met de machine gebeurt niets van dit alles.
De kuikens die uit den dop zijn, worden 24
uren in de droogkamer gelegd en komen daar
uit in de opfokmachine, waar ze «Opfokvoer Ia®
krijgen en warm onder flanellen lappen kruipen
die ook weer door een groote lamp warm ge
houden worden, zonder dat een kuiken zich kan
branden. Ze zitten even lekker als onder een
broedende kip of eend, maar veel veiliger, want
het zachte flanel drukt hen niet dood en loopt
niet weg in nat gras en vochtig groen.
Daarbij worden ze geregeld elke twee uur
gevoed in de machine. Een paar oudere kui-
i en heel spoedig
-- - Een paar van de vlugste
kunstmatigen broedvogel, maar beginnen al te
scharrelen in zand, kaf en fijn «kuikenzaad®,
dat voor hen op den grond onder een glasraam
litgespreid ligt.
Zoodra ze koud worden, warmen zij zich weer.
Zwakke stumpers warmen zich ’t meest.
’t Was hier een goede gelegenheid om een
denkbeeld vrn broed- en opfokmachine te geven
aan hen die ze niet kennen. De kuikens der
Indische loopeenden krijgen eerst 14 dagen
Opfokvoer Ia met kuikenzaad. Dan 3 weken
Opfokvoer Ha, met kuikenzaad, muur en elk
eens per dag een meelworm. De laatste drie
weken (6e, 7e en 8e) Opfokvoer lila, kuiken
zaad, muur en elk drie maal per dag een meel
worm.
Van de eerste week af aan wordt langzamer
hand de warmte verminderd en na 4 weken
geheel aan de natuur overgelaten. De opfok
machine wordt bij zacht weer buiten geplaatst
en de kuikens beginnen al spoedig* los te loo
pen in het gras. Reeds als ze acht weken oud
zijn, betaalt de poelier de in den winter uit
gebroede heel duur. Als men ze behoudt, leggen
ze in den nazomer en den geheelen winter door,
wel 150 eieren in een jaar, ook als ze maar een
klein plasje of een ruime teil hebben.
Er zijn zuiver witte, witbonte (wit en zwart
of wit en bruin), reebonte (reekleurige met wit)
en zuiver reekleurige. Deze laatste zijn het
meest gezocht en worden het duurst betaald,
maar léggen niet beter, dan de andere.
ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Mijn kanarie heeft een pootje ver
zwikt en heeft daaraan veel pijn. Ik heb het
ingesmeerd met boorvaseline en eibeschuit en
sepia gegeven, maar ’t wordt nog niet beter.
Hoe komt dat?
Antw. Omdat u er niet terstond mee naar
uw vogelhandelaar of naar een dierenarts gegaan
is. Die moet het pootje «zetten” en spalken.
Dan eerst geeft u kanar ievoer en sepia en smeert
met boorvaseline.
Vraag In een bloempot van 22 cM. wijd
en 22 cM. hoog heb ik een Clivia met 3 stek
ken ruim 4 jaar staan. De oude plant bloeit,
de stekken niet. Moet ik soms verplanten?
Antw. Na den bloei geeft u een pot, waarin
de vorige ruim staan kan en eenige cM. hooger.
Geef tot aarde een mengsel van een derde goed
verteerde, uitgeplozen graszoden, evenveel blad
aarde en evenveel goed verteerde koemest, alles
goed vermengd. Druk goed aan.
Vraag. Mijn cactus krijgt wel knopjes, maar
die vallen telkens af. Hij krijgt tweemaal per
week heel weinig water. Is dat genoeg?
Antw. Neen, als men water geeft moet men
volop geven Zet de plant maar eens een
vol kwartier in lauw water, geef dan een groo-
teren pot met wat bladaarde en beendermeel
er goed door geroerd, druk ze aan de kanten
goed aan, zet de plant in de vensterbank van
een verwarmd vertrek en geef ze volop lauw
water, zoodra de bovenaarde droog is. Komt
er een 'knopje, dan giet u volop lauw water,
zoodra de bovenaarde begint droog te worden.
Vraag. Waarmee moeten goudvisschen ge
voed worden?
ringen en heftige menschen, dan was het de
moeite niet meer waard, om verkiezingen te
houden. Maar tot nu toe hebben we dat ten
minste nog. En het schijnt er, gelukkig voor
de fleurigheid der voorstelling, niet minder op
te worden.
De menschen, die dat alles voor ons en eigen
genoegen in werking hebben te brengen, moeten
echter, dunkt mij, met den tijd, waarin de ver
kiezingen vallen, niet erg ingenomen zijn. Of
hebt ge nooit medelijden gevoeld voor de mannen,
die zuchtend onder de groote reclameborden,
door onze straten wandelen, wanneer de ther
mometer 850 in de schaduw wijst Hebt ge
de heeren der kiesvereenigingen niet beklaagd,
dié in snikheete achterkameis zich met, moeite
een flauwte van het lijf houden, als in de dis
cussies een dronk waters hun eenig behoud is.
En met welk gevoel hebt ge wel gekeken naar
de witte zakdoek in de hand van den spreker
in de smoorheete zaal? Het is geen onwille
keurige beweging, wanneer hij die telkens en
telkens weer naar zijn voorhoofd brengt, om
daar met een vlugge beweging de zweetdruppels
weg te vegen. Neen, het is een strikte nood
zakelijkheid en de onwillekeurigheid daarin gaat
alleen zoover, als ieder mensch onbewust doet
wat voor zijn levensbehoud noodzakelijk is.
Hebt ge na afloop der meeting wel eens naar
Sprekender nog, hebt ge wel opgemerkt hoeveel
sprekers lage boorden dragen? Dat is niet
enkel om de hitte van het politieke vuur, dat
in hen brandt. De zomer is er ook schuld aan
en het verlangen om in den koelen avond te
zitten op het begroeid terras in dichte parken.
Maar er zijn er, die nog erger te lijden heb
ben, maar wier lijden nauwelijks een enkele
merkt. Dat zijn zij, die draven van huis tot
huis, om de menschen op te zoeken, met hen
te praten, hen naar de stembus te halen straks.
Die armen, die het onaanzienlijke werk doen,
arbeiden ook in het zweet huns aanschijns,
zonder daarbij en daarvan nog hun brood te
eten. Zij hebben wel allermeest recht zich te
beklagen over een dergelijk gebruik van den
gouden zomertijd.
Want eigenlijk moesten we nu niets doen,
dan in schaduwrijke parken onder hooge, dichte
boomen liggen, op mollige grasvelden of onder
zonnetenten ons laten drijven langs blauwe
en over overglansde meren of stijgen
1
j
'3
s
3
4
F
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
Qr»ral-«nrlov nnnr UoUf era wal nrrramarl-t ViaavopI D— ---
