Ilindeloopen en Stavoren.
Bekendmaking.
Over dit en dat.
1
ZATERDAG 2 JULI 1910.
37ste Jaargang.
No. 27.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandscli Nieuws.
F
Land- en Tuinbouw.
;e
ie
;e
t.
i.
9
e
r
de lustrumfeesten tot iets werkelijk waardevols
zoo
1
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKU1YI.
r
e
>s
ie
e
v
Van heinde en ver komen
de blijde feestelijkheid te zien en de
i en de
te
;e
le
a.
.n
d
5
1-
n
k
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
van kaarten tegen
Herstemming Provinciale Staten.
In liet district Leeuwarden traden af 4 li
beralen en 1 sociaal democraatverkozen
zijn 2 liberalen en 3 sociaal democraten. De
liberalen verliezen daar dus 2 zetels aan de
i sociaal democraten,
iwcuo enctc wcn.cn iö ci
slakken of aardrupsen te zien 1
mooi.
Kijk, dat is toch wel iets van waarlijk arti
stiek genot, dat de tegenwoordige lustrumfeesten
ons brengen met hun prachtige optochten en
keurige schouwspelen, zooals we ze nu weer in
Leiden en een jaar geleden in Delft konden
bewonderen. Dat is meer dan jolige blijheid
alleen, dat is blijheid, die zich ui
in schoonheid en kunstzin en oogenblikken van
fijner en hooger genieten aan ons
ze om
De BURGEMEESTER der Gemeente WOR
KUM;
Gelet op eene aanschrijving van den COMMIS
SARIS der KONINGIN in deze provincie
Wijst bij deze de ingezetenen op het groote
belang, allereerst van henzelven, om het brand
gevaar door hooibroeien te voorkomen en
vestigt voorts de aandacht op den inhoud van
art. 158 van het Wetboek van Strafrecht,
waarbij onder anderen verschillende straffen zyn
gesteld tegen hen aan wier schuld, waaronder
is te verstaan, nalatigheid, achteloosheid, gebrek
aan voorzorg enz. brand is te wyten.
Workum, den 1 Juli 1910.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.
men er
ras aan. De schapen
De Koninklijke familie
In het district Franeker traden af 4 libe
ralen en 1 sociaal democraat. Verkozen zijn
3 leden van de vereenigde rechtsche partijen
en 2 liberalen. Hier moesten dus 1 sociaal
democraat en 2 liberalen het veld ruimen.
In het district Schoterland traden af 4 li
beralen en 1 vrijzinnig democraat.
Verkozen zijn 3 liberalen, 1 vrijzinnig
democraat en 1 sociaal democraat. Een li
berale zetel werd door de sociaal democrati
sche partij veroverd.
Wegens de dubbele verkiezing van den
heer Jansonius zal, zooals door den heer
J. is uitgemaakt, in het district Schoterland
een nieuwe verkiezing moeten plaats hebben.
De Staten van deze provincie waren tot nog
toe aldus samengesteld
22 liberalen en vrijzinnig democraten, 8
sociaal democraten en 20 leden van de recht
sche partijen.
Door deze verkiezingen stijgt het aantal
zetels der rechtsche partijen tot 23, dat der
sociaal democraten
meneer van middelbaren leeftijd met het nog
altijd bleeke gezicht snel invallend vragen «Heb
je niet een glas kwast voor -me Het dank
baar gezicht, waarmee hij een oogenblik later
het glas in een teug zal ledigt n, zal welspre
kender zijn dan de meest gloedvolle rede, die
hij de laatste dagen heeft aangehoord.
En hij heeft er menige gehoord in alle uren
van den dag en den nacht, ’s morgens, wan
neer allen rondom hem deftig keken en ’s mid
dags, wanneer al iets van verlangen in de oogen
begon te glunderen en diep in den avond, wan
neer de gezichten gloeiend stonden en de oogen
vreemd-levendig. Het is juist dit aanhooren
geweest en al wat daarbij gebeurd is, dat hem
zoo moe en bleek in den laten, stillen avond
heeft doen thuiskomen op zijn dorp of in zijn
stadje. En dit is opk de reden, waarom hij nog
dagen later, plotseling van zijn werk kan op
staan en met een gezicht, als was hij nog maar
20 jaar, een vroolijk deuntje kan gaan fluiten.
Want hij is nog eens jong geweest daar in
Leiden, nog eens student. En hij heeft zich
een week lang bijna al de vrijheden veroorloofd
die hij 25 jaar geleden als z’n onvervreemdbaar
recht beschouwde, toen hij als reünist op de
Leidsche kroeg zat en door Leiden’s straten
flaneerde.
Het is wel eigenaardig wat een voorrechten
studenten genieten, voorrechten, die tot in den
hoogen ouderdom de zijne blijven. Laat een
koopman of ander mensch eens een week lang
op zoo’n manier gaan feestvieren ten aanzien
van iedereen. «Onsolidec heet het dadelijk.
Maar een oud-student als reünist mag dat doen.
Die zou alleen onsolide zijn door niet mee te
fuiven..,,.
Het is ook nog op andere wijze een voorrecht.
Zoo’n onderdompeling in de vreugde van je
zorgelooze jeugdjaren doet een mensch goed,
helpt hem aan wat meer blijmoedigheid in zijn
dagelijksch leven. Wij, maatschappelijke men-
schen, moeten zoo ijselijk gewichtig en ernstig
doen. Wij mogen geen vroolijken deun zingen
als we ons plotseling wat uitgelaten gevoelen,
tenminste niet zoo, dat anderen het hooren, wij
mogen niet onzen hoed in de lucht gooien en
niet onzen regelmatigen, kalmen gang in een
luchtigen danspas veranderen, wanneer we ons
plotseling zoo vreemd-jolig in de beenen voelen,
omdat de zon lokt en de wind streelt en het
leven zoo mooi is van kleuren en blijdschap.
Maar een reünist mag dat weer doen eens in
de vijf jaren. Er is niemand die het hem kwa
lijk neemt. Integendeel. De anderen hebben
er schik in, genieten ook mee van de blijde
feestroes, die een week lang door de straten der
zijn strak gezicht, toen academiestad waait
I kleurigheid der schitterende optochten
Zuid-Amerika vooral hebben den grootsten
kakkerlak ingevoerd (tweebeenige reken ik niet
mee), den Amerikaanschen. Den gewonen
keukenkakkerlak («bakkertor”) voerden die
schepen in uit Oost-Indië. De kleine Duitsche
kakkerlakken heeten in Pruisen «Schwaben,”
in Oostenrijk «Russen,” in Rusland «Pruisen”.
Ieder verdenkt zijn buurman van de invoering
dezer soort uit Noord-Afrika, Syrië of Egypte,
waar ze ’t meest voorkomt.
ERICUS.
Het zou me niet verwonderen, wanneer in
meer dan een dorp of stadje van ons land op
een der laatste dagen van de vorige week,
Donderdags of Vrijdags, misschien tegen den
avond een heer van middelbaren leeftijd
misschien waren er ook meerdere met een
citybag, een 'overjas, een wandelstok en een
bleek, vermoeid gezicht en wat dof staande
oogen, uit den trein of de tram was gestapt
de laatste, die aan dat dorpje of stadje
stopte even schuw om zich heen had ge
keken, dan met zichtbare inspanning een knik
had gegeven in zijn vermoeide lendenen, om
toch vooral rechtop te loopen en dan met ste-
vigen pas naar den uitgang van het stationnetje
was gestapt. Zenuwachtig zal die meneer mis
schien in zijn zakken gezocht hebben, om met
een zucht er eindelijk een verbogen spoorkaartje
uit te halen, maar zeker zal hij bij het naderen
van den uitgang den wachtenden beambte met
een vorschenden blik gemonsterd hebben en nog
even argwanend naar
hij hem het verwrongen kaartje in de hand
stopte. Een pas of wat verder zal hij nog even i -- --
hebben omgekeken, dan de citybag in de andere^ statige vertooningen vol levendigheid en kleuren-
hand hebben genomen en de demi over den
linkerarm gehangen, vervolgens speurend hebben
rondgekeken langs en rondom den schemerenden
stationsweg en als het een stille weg was, ver
van het dorp of stadje en zonder menschen, zal
hij zijn hoed van zijn hoofd genomen hebben.
Daarna zal die meneer een diepe zucht geslaakt
hebben en stil blijven staande, even diep hebben
ademgehaald en geglimlacht op een wijze, dat
ieder, die het gezien zou hebben, in twijfel
moest verkeeren of het van pleizier of van ver
driet was. Maar plotseling zal hij den hoed
weer stevig op zijn hoofd hebben gedrukt en
met resoluten pas zijn doorgestapt, nu en dan
het even-gebogen hoofd nauw-merkbaar schud
dend. Zoodra hij een groot heerenhuis aan den
kant van den weg in het oog kreeg, zal zijn
stap wat trager geworden zijn, en een vreemde
glimlach zal opnieuw om zijn mond gespeeld
hebben, toen hij wat aarzelend op het hooge
huis toetrad. Steelsgewijs zal zijn blik dan naar
een der ramen gegaan zijn rechts van de deur
en met een diepen zucht zal hij een sleutel op
zoeken uit het diepst van zijn broekzak, dien,
opnieuw zuchtend, in het deurslot steken, om
met een ongewone vlugheid binnen te wippen.
Dan, als hij juist zijn tasch heeft neergezet en
hoed en demi aan de kapstok hangt, zullen uit
de kamerdeur aan het eind van Je gang twee
jongedames naar voren stormen van 16 en 17
jaar. «Daar is Pa, dag Pa«. En de meneer
zal zich zuchtend twee onstuimige omhelzingen
laten welgevallen en naar het eind van de gang
stappen, waar hem een deftige dame tegemoet
komt. Er zal een kalmere omhelzing volgen en or
de deftige dame zal vragen hoe hij het gehad ze op den grond
heeft en de meneer zal moeite doen maar zoo
gauw mogelijk de kamer binnen te komen, zich
op een stoel laten neervallen en, glimlachend als
een boer die kiespijn heeft, op de verwarde
vragen van vrouw en dochters, telkens herhalen
dat het zoo aardig was, tot hij eindelijk dood
moe maar niet anders doet dan glimlachend ja
knikken.
Onderwijl zal mevrouw voor het theeblad zijn
gaan zitten en zullen de jonge dames zich dicht
naast papa zetten om de verhalen te hooren die
volgen, maar zal de papa zijn blikken laten
gaan over het theeblad en naar het buffet in
den hoek. En als dan eindelijk mevrouw vraagt
«Karei, wil je een kop thee of...« f
ook voor u geldt.
Vraag. Hoe verdrijf ik kakkerlakken?
Antw. Bijna in de geheele beschaafde wereld
heeft men tegenwoordig last van kakkerlakken,
vooral waar zij warmte, meel en zoetigheid
vinden of zelfs maar warmte alleen. Met de
ouderwetsche vuurpotten en haardplaten had
men ze in de meeste huizen. In en bij bakke
rijen vooral heeft dit insect zich schrikbarend
vermenigvuldigd. Gootsteenputten vinden ze ook
heerlijk, nestelen tusschen slecht metselwerk of
in gaten en reten en leven van het voedsel uit
het afvalwater, vooral van ’t afgietwater van I
aardappelen, waarin veel zetmeel voorkomt.
Als men hier flink wat chloor gebruikt verdrijft
men ze. Het best echter met zwavelkoolstof
in een afgesloten ruimte te gieten, liefst in
't nest zelf. De eieren zitten in harde kapsels,
maar worden toch door l/2 dL. gedood in ’t nest.
De zeer brandbare vloeistof wordt bij ’t uitgieten
gasvormig en ontploft als men er met vuur
bijkomt.
Een electrisch lantaarntje is daarom het
veiligst of men doet het ’s avonds, als de zon
pas onder is. Dezelfde stukjes dikke, lichte,
witte wollen draad (een kwartier in heel sterk
suikerwater gelegd en dan opgedroogd), die ik
voor ’t vinden van mierennesten aanbeval,
helpen u ook bij de kakkerlakken. Zij brengen
ze naar ’t nest en door de witte kleur en de
grootte van 3 cM. kan men ze boven den grond
gemakkelijk nazien. Waar ze verdwijnen moet
iets losgemaakt worden tot verder onderzoek en
men legt daar opnieuw draadjes.
Waar geen menschen of dieren komen strooit
men boraxpoeder met suiker.
Onze koopvaardijschepen en stoombooten op
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
enkele van Belgisch
zijn Hampshiredowns.
gebruikt geregeld melk, boter en kaas van
hare eigen boerderij.
Zondagsrust by de spoorwegen.
Het Bestuur van den Protestantsch-Christe-
lijken Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel
KIPPEN.
«Als de kippen moet ieder er bij zijn, als er
wat te leeren of te verdienen is.” Dat weten wij.
Daar komt een worm, een echte regenworm,
maar even met den kop uit den grond kijken.
Dat ziet een kip, hoe «kippig” (bijziende) zij
ook is, al op eenige meters afstand. «Ziet die
pooten eens snel bewegen, ’t is of ze zweeft en
toch zonder eenig gedruisch te maken. Ze
weet bij ondervinding, dat anders de worm in
den grond wegkruipt.
Nu is ze er bij, in veel korter tijd dan ik
noodig had, om u dit te vertellen. Ze grijpt
met den korten, sterken snavel den worm zoo
laag mogelijk in den grond vast en trekt hem
zoo hoog als ze kan. Maar hij is erg lang en
haar pooten zijn maar kort. Zie eens, hoe
handig de kip zich redt. Met den staart steunt
1 en richt zich zóó hoog op,
rekt den hals zóó uit, dat de worm geheel uit
den grond te voorschijn komt.
Kippen zijn «alleseters”, zooals men zegt, maar
’t liefst van alles hebben ze wormen, slakken,
kevers enz. Daardoor zijn ze heel nuttig.
In natte weiden komt in het voorjaar het
jonge gras spoedig te voorschijn en ook in Juni
na ’t maaien. Slakken eten ’t gulzig af, aardrupsen
eten ’t op en vernielen nog veel meer en de boer
ziet heele kale plekken in hetfrissche, malsche,
jonge, groene gras.
Zoodra hij thuis komt, laat hij zijn verplaats
baar nachthok voor de kippen (waarin ook de
unviaagi. legnesten zijn) uit elkaar nemen, en op een
dan zal de I wagen laden.
in één groote hoender-
mogen geen stukken
-1 pJ1 1 I
Wel rivierzand met heel
er in. Die hebben de sociaal democraten tot 10 en daalt dat der
kauwen. Haar voedsel liberalen en vrijz. dem. tot 17.
De boerdery van Prins Hendrik.
Prins Hendrik maakt veel werk van heide-
ontginning. Onder Vaassen liggen 80 hectaren
prachtig hooi- en weiland, die 4 jaar geleden
nog dorre heide waren.
Op de perceelen, die vroeg gehooid werden,
loopen thans reeds de koeien en schapen op
de toemaat. Het grootste gedeelte der lande
rijen wordt met eigen vee geweid. Verder
worden er ook wel paarden van particulieren
aangenomen om te weiden tegen een vast
Ook worden er enkele paarden uit
het Remontedepot te Milligen geweid.
Onder ’s Prinsen paarden treft
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
Daarbij lokt hij de kippen en deze weten heel
goed, dat haar nachthok en daarmee haar
woning, weg zal rijden. Ze staan alle gereed
hem te volgen en om ze dit gemakkelijk te
maken, strooit hij wat rijst op den wagen. In
een ommezien zijn haan en kippen er op, de
boer rijdt weg en al etende rijden de hoenders
naar hun nieuw verblijf.
Daar vliegen ze bij ’t afladen van het hok
van den wagen in de weide, zoodra ze de laatste
rijstkorrels opgepikt hebben. Dan doen zij zich
te goed in de weide, eerst en vooral aan slakken
en aardrupsen en dan tot afwisseling ook aan
het gras. Nu, dat mogen ze bij den boer wel.
Des avonds alleen krijgen ze hier wat graan,
even voor de zon ondergaat. Dit strooit hij in
het nachthok. In een oogenblik zijn alle kippen
er in, de haan voorop, die ze lokt. Dan sluit
hij het hok goed, haalt de eieren uit de nesten
en gaat er mee naar huis. Voor weinig graan
krijgt hij veel eieren en bovendien wordt zijn
weide gezuiverd. Reeds na enkele weken is er
niets meer van s'
en verhuizen de kippen op dezelfde wijze naar
een andere weide of naar een stuk akkermaals
hout («schaarhout”), dat pas ontbloot is en dat
meestal krioelt van allerlei schadelijke insecten.
Of wij een vroege of late Paschen hebben,
altijd zijn de kippen zoo vriendelijk, te zorgen,
dat er dan overvloed van eieren is. Maar in
Juni wordt het leggen al minder en minder. I
De arme dieren hebben ook zoo hun best ge
daan en vooral wanneer ze dag en nacht vast
zitten, geven de menschen hun lang niet altijd 1
wat .hun toekomt. Morgenzon, genoeg ruimte,
een losse, zachte, droge stof, om naar hartelust
in te scharrelen, geschikt voeder, goede zitstok-
ken en de grootste reinheid hebben ze
noodig om gezond te blijven, vooral tegen
den ruitijd.
Op de markt zien we
mand wel een flinken haan en twaalf hennen, maar
één haan of hen alleen heeft op den duur niet
genoeg ruimte in zoo’n mand. Als wij er mee
thuis komen zorgen we, dat het hok in orde
is. In de ren buiten i
kalkpuin, sintels, steenen, grind of andere harde,
vaste stoften liggen. ...22 1I
kleine grindsteentjes er in. Die hebben de
kippen noodig om te
slikken ze maar in, ook de hardste erwten en
graankorrels. Eerst wordt het geweekt in een
levenden zak, den krop. Uit dien krop komt
het in de maag, wel veel zachter dan het was,
maar toch lang niet zoo fijn als wij het eten
moeten kauwen om het goed te verteeren en
maag en ingewanden in orde te houden.
(Slot volgt.) ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze-wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en aaD_Se]
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor tarief,
antwoord in te- sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Ik heb veel last van zwarte torren,
itspreekt I Zou U ook een middel weten, waarmee ik deze
---
oveelal zoo
gelijkvloersche leven geeft. En dit is het wat heeten bakkerstorfen.
kan maken in het leven van ons volk.
insecten kan verdelgen?
Antw. De torren of kevers die u bedoelt,
Al deze soorten, die ons
in huizen of schepen plagen heeten gezamenlijk
«kakkerlakken.”
Zie de volgende vraag en het antwoord, dat i
j heeft aan de regeering de Tweede en Eerste
Kamer en de directies der spoorwegen een
uittreksel toegezonden van een rapport van
een uit leden van genoemden bond bestaande
commissie, waaraan was opgedragen een
onderzoek in te stellen onatrbnt de Zondags
rust bij de spoorwegen.
Aan het slot van het rapport zijn de vol
gende punten genoemd:
le. het personeel, dat niet dringend be-
noodigd is, worde op Zondag vrij gegeven
2e. alle niet noodzakelijke arbeid worde
op dien dag nagelaten
3e de treinenloop worde beperkt, opdat
weinig personeel als mogelijk in dienst
worde gehouden
4e. het uitgeven van kaarten tegen ver
minderd tarief op Zondag worde nagelaten
5e. er worde door telstaten vastgesteld,
welke treinen op Zon ag overbodig blijken
6e. de stations worden er met nadruk op
gewezen, dat er zoo weinig personeel als
mogelijk voor den dienst op Zondag worde
gebezigd
7e. in geen geval worde opnieuw overge
gaan tot het weer inleggen van goedkoope
of pleiziertreinen op Zondag
8e. het personeel, dat niet direct bij den
treinenloop betrokken is, worde Zaterdagmiddag
vrÜ gegeven, opdat reizen voor eventueel
familiebezoek of ontspanning plaats kan vinden
op dien middag;
J
I
1
1.
j.
i
i
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, flemelumer Oldephaerl en Noordwokle.
i.
e
.e
t.
a
is
--- - - J- 1-1 j Z6 OIT1 U1AJUÜ AUVOlCllJllllUlU IU ZlltlJ
i.._x-x-i .-.x.-1..1-JI. -j-1. t...:-.r _.i_-
