Feestelijkheden te Worknm.
FLORALIA.
f
Over dit en dat.
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1910.
37stc Jaargang.
No, 36.
Officieel Gedeelte.
-1.—
Land- en Tuinbouw,
Helper:
3e
Begonia
semper-
flora
Colea
T. Hunia.
R. Broersma.
S. Bakker.
H. Bergsma.
J. Venema.
J. Walthuis.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. Ï24.
Met een
zitter der
maar een die hem, zij het dan voor zijn partij,
geld bracht. Hij had een paar goeie vrienden,
die hem al evenmin geld kostten, maar evenzeer
de partijkas stijfden. Had zich daarmee nu het
publiek te bemoeien Mocht hij dan zijn vrienden
niet bij zich te eten noodigen, zonder daarvan
rekenschap te geven Mocht hij hun den weg
niet wijzen, om hun land een dienst te bewijzen,
zij het ook, dat zij een wederdienst van dat
land terug verwachtten En mocht hij een
anderen vriend van hem, toevallig ook minister,
niet vertellen, dat die vrinden van hem zoo’n
bijzondere begeerte gevoelden naar een echt
Hollandsch lintje?
Al die vragen uit lang vervlogen dagen drin
gen zich weer naar voren, iru de eereraad, op
verzoek van Dr. Kuyper ingesteld, om naar zijn
handelingen onderzoek te doen, haar rapport
heeft openbaar gemaakt. Het was ook zoo’n
zonderlinge geschiedenis. Is het wonder, dat
de antwoorden op die vragen, dat het antwoord
op die eene groote vraag, of Dr. Kuyper zich
had schuldig gemaakt aan onverdedigbare en
oneervolle handelingen, zoo verschillend luidde?
Laten we een andere vraag doen. Wat is on
partijdigheid? Ieders denken en voelen wordt
beïnvloed door de omgeving waarin hij leeft.
Zoo is ook ieders gedachte omtrent deze zaak
afhankelijk van de omgeving van andere ge
dachten. We zijn nooit geheel onbevooroordeeld.
Dat moet ons voorzichtigheid leeren in het
oordeelen, ook nu, nu de ingestelde eereraad de
gestelde vragen maai- ten deele beantwoord heeft
en aan ieder ruimte heeft overgelaten om het
zijne te denken.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Door het Departement Workum der Maat
schappij tot Nut van ’t Algemeen werd in April
aan l08 aanvragers elk 4 stekjes uitgereikt en
wel Begonia, Begonia Semper flora, Colea en
Fuchsia, met het doel om ze op te kweeken en
later in Augustus in eene bloemententoonstelling
ter beoordeeling aan te bieden.
Dinsdag j.l. werd de tentoonstelling geopend
in het gebouw van den Protestantenbond.
Van de aanvragers hadden 87 hun planten
ingezonden, 56 alle vier, en de andere met een
en twee minder, in ’t geheel 300 planten.
Welk een verrassing bij de binnenkomst van
het gebouw, in ’t midden een fraai groen perk,
een zacht mostapeet, smaakvol versierd met
bontbladerige plantenaan de wanden stel-
laadjes waarop de ingezonden planten waren
palmen, heesters en fraaie bloemen, zoo bij
avond, in ’t licht van heldere gasvlammen leek
het een tooverwereld, de hoeken en de balustrade
voor het orgel smaakvol behangen met sierlijke
guirlandes van levend groen en bloemen, van
het plafond hingen rustieke bloemenmanden.
De tuiniers en bloemisten Peschar, wien door
de commissie dat gedeelte was opgedragen,
hebben alle eer van hun werk.
Het is toch eigenlijk wel om tureluurs te
worden. Wat ging dat het publiek nu aan,
dat meneer Lehman begeerig was naar een
Nederlandsche ridderorde Je voelt je zoo heel
gewichtig, een meneer in het zwart en met
ridderorden op de gekleede jas en met een
hooge zijden en de vriendschap van een mi
nister en een ijverige juffrouw. En daar in
eens gaan onbescheiden menschen je tot op
je hemd uitkleeden en zetten je in je naakte
ijdelheid voor heel Nederland te kijk. En dan
die arme juffrouw Westmeijer, die zoo ijverig
haar best deed voor de anti-revolutionnaire par
tijkas en voor de heeren Lehman niet minder,
al was dat dan ook terwille van haar eigen
particuliere kas, en die bijna tot een dame van
verdachte zeden gemaakt werd en die al de
glorie, waarmee de vriendschap van een mi
nister-president haar omstraalde, zag verdonkeren
in den nevel van politieke en andere raadselen.
Maar het onaangenaamst immers was deze
zucht naar openbaarheid, waaraan de couranten
offeren, voor den minister-president zelven. Hij
hartelijke toespraak van den Voor-
commissie, de heer B. S. Gaastra,
werd de vergadering geopend, de inzenders
welkom geheeten en ofschoon een klein gedeelte
een prijs kon behalen, toch moest erkend wor
den dat alle stekjes met zorg waren behandeld
en al den inzenders daarvoor dank toekwam.
Bij vernieuwing is weer gebleken hoe goed
gezien het is van het Nut nu en dan de afdeeling
Floralia te laten werken, de vaste commissie,
aan wier zorg de belangen van deze Afdeeling
is toevertrouwd,heeft succes van haar werk en
ziet hare moeite wel beloond.
De bekroningen zijn als volgt:
Roelof Visser.
Sikke de Vries.
Pieter Pruiksma.
Sieds Bangma
Oene de Bruin.
Hidde de Jong.
Roelof Visser.
Aukje Glas.
Wieger de Jong.
Aukje Glas.
Cornelis Veldstra.
Pieter J. de Vries.
Fraaiste groep van 4 planten,
f 2.50 Sieds Bangma.
Wed. J. Bangma.
- 0.50 Aukje Glas.
Woensdag en Donderdag werd het publiek in
de gelegenheid gesteld de tentoonstelling te be
zoeken. Druk is daarvan gebruik gemaakt en
dankbaar genoten van de schoonheden in de
bloemenwereld.
Verjaardag van de Koningin.
Het programma luidt als volgt:
Voorm. 9 uur: Opstelling op de Markt van
de deelnemers aan den Vliegerwedstrijd.
Van 910 uur: Optocht door de stad.
Van 1012 uur: Vliegerwedstrijd op het land
van den Heer P. Haijtema, aan den Stations
weg. Elf pi ijzen, waaronder drie voor de
mooiste vliegers. Tentoonstelling van de vliegers
Dinsdag 30 Augs., van 25 uur in de voor
malige school voor m. u. 1. o. Entrée 5 cent.
Nam. ll/2 uur: Opstelling op de Markt van
de deelnemers aan de Ringrijderij en denFiets-
wedstrijd.
Van II/22 uur: Optocht door de stad. De
fietsen versierd met een bouquet op het stuur.
Van 2—31/2 uur: Ringrijderij, 6 prijzen, be
staande uit luxe-voorwerpen.
Van 4uur: Fietswedstrijd voor meisjes en
jongens van 1317 jaar, 6 prijzen.
Van 661/2 uur: Prijsuitdeeling voor al de
gehouden wedstrijden op de Markt.
Van 810 uur: Concert op de Markt.
Van 10IOI/2 uur: Vuurwerk op de Markt.
Vliegerwedstrijd.
Hoe dapper pareerden de jongens met hunne
vliegers in den optocht met muziek door de
stad. De wedstrijd in het land naast den
stationsweg kon niet mooier. Prachtig zomer
weer, een echte vliegerkoelte. Wat stonden
sommige vliegers daar hoog en statig in de
lucht, slechts een paar dwarrelden onzeker heen
en weer, maar de staart was ook niet genoeg
bezwaard, net het beeld van sommige menschen,
die al te lichtzinnig door het leven willen gaan
en dan hun stuur verliezen, het vliegermannetje
was een beetje topzwaar.
De heer P. Haijtema stond bereidwillig zijn
land af, het was een mooi terrein
Dicht bij het terrein, op het plein van de
school voor M. U. L. O. was een draaimolen
gestationneerd. Neen, maarl die blijft toch
altijd het groot aantrekkingpunt voor het kleine
volkje, als een magneet trekt hij aan, zelfs
grooteren bezwijken voor zijn magische kracht,
en hoe net zag deze molen er uit, zitplaatsen,
personeel en wit paardje, het zag er allemaal
even helder uit.
De uitslag dezer wedstrijd was als volgt:
Mooiste vlieger:
le prijs J. Jansen.
2e
3e
Hoogste vlieger:
le prijs G. Bakker.
De BURGEMEESTER der Gemeente WOR
KUM brengt ter kennis van belanghebbenden,
HET PARELHOEN.
(POULE PINTADE).
Als met parelen dicht bezet zijn de veeren
dezer eigenaardige hoenders in de meest voor
komende kleuren. Er zijn ook sneeuwwitte.
»Is dit misschien een nieuwe soort?« vraagt gij.
sNieuw Men houdt ze al wel volle twee
duizend jaar als huisdieren, maar toch ziet men
ze nog maar heel weinig.
Reeds een bekend schrijver in de oudheid
schrijft er over, n.l. Plinius. Nu hebben vele
oude schrijvers dit met vele nieuwe gemeen,
dat ze dikwijls gissen en daardoor missen, doch
hun gissingen als feiten verkondigen, waarover
niet meer te redeneeren valt.
Plinius nu vertelt, »dat het vleesch der parel-
hoenders een onaangenamen bijsmaak heeft.
Als Plinius ooit een Parelhoen gegeten
heeft (ze waren in zijn tijd nog zeer zeldzaam
en duur en er viel toen nog niets aan de kranten
te verdienen) dan heeft hij het niet van een
poelier gekocht en dus ook niet door dezen
laten schoonmaken, want poeliers waren er toen
nog niet.
Zijn vrouw, huishoudster, meid of hij zelf
moet het dier schoongemaakt hebben. Dit nu
zal bij zoo’n duren vogel wel geschied zijn, als r„Dr
men ’t nu nog met de dure, kleine snippen tentoongesteld, ter opluistering nog een menigte
doet. »Een snipje in zijn drekje is delicieuss,
zeggen de kenners.
De ingewanden zijn heel vet en zitten bij-
elkaar als een balletje. Dit nu wordt er in
gelaten, mee gebraden en door de liefhebbers
gegeten. Zoo’n balletje is het fijnste van de
snips, weet u.
»Het vleesch heeft een bitteren bjjsmaak Is
zegt gy terecht, als gij dit balletje proeft.
»Foei, mijnheer, zoo spreekt men niet in be
schaafd gezelschap. De smaak is pikant, maar
dan ook alleen van dat heerlijke balletje Is
Een gewoon nuchter mensch zou den kok
roepen en zeggen: skerel, wat heb je nu uit
gehaald. De ingewanden heb je er niet eens
uitgenomen. Die zitten vol mest en wormen
en dat alles heb je mee gebraden, gekookt en
gestoofd, viezerik 1 Weg met je vuile rommel.
Mest en wormen eten wij niet door ’t gevogelte.s
Behalve zoo’n balletje kan ook de krop of de
tranige sstuits er aan gelaten zijn en den bij
smaak gegeven hebben.
Als men echter jonge parelhoenders gewoon
slacht, zorgvuldig plukt en zuiver schoon maakt
van binnen, ze dan minstens 24 uren laat
liggen, voor men ze kookt, heeft men een heerlijk
gebraad, zooals ik bij ondervinding weet. Ze
zijn heel wat lekkerder dan pauwen, waarvan
het vleesch altijd min of meer bitter is. En dit
pauwenvleesch, dat werkelijk een onaangenamen
bijsmaak heeft, roemt Plinius hemelhoog, terwijl
hij dat der parelhoenders verguist.
Zeer lang deed zoo’n uitspraak zijn invloed
gelden. Zoo vond men ook eerst de aardappe
len een afschuwelijk gerecht, omdat men eerst
bij vergissing de zaadappeltjes gekookt had,
die zoo verleidelijk aan de stengels hingen. De
geheele planten waren gezonden, groeiende,
zooals ze uit Amerika meegenomen waren en
niemand dacht aan die onaanzienlijke knollen
in den grond. Op de Parijsche vogelmarkt
worden de geslachte parelhoenders, zelfs de
overjarige, tegen flinke prijzen verkocht en de
eieren zijn bepaald duur. Prettig zijn ze te
verzenden, want de schaal is heel dik en sterk.
(Slot volgt). ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
V. Wat moet ik een Vlaamschen Gaai
voederen
A. Doperwtjes, versche capucijners, tuin
boontjes en universeel voer. Ook een stukje
vleesch.
V. Waar worden hier champignons gekweekt
Is hiervan eene goede Hollandsche beschrijving
A. De firma Groenewegen Co., Santpoort,
zendt u gratis een prijscourant van champignons
broed, waarin beschrijving der teelt voorkomt.
Die kan u ook alle kweekers noemen.
V. Moet de tong van een grijze, roodstaart
gesneden worden
A Absoluut niet, misschien de tong van
wie ’t u aanraadt.
V. Onze klimroosjes tusschen ’t klimop
bloeien slecht. Hoe komt dat.
A. Volgens uw omschrijving, doordat uw
klimop te dicht wordt voor de. rozen en u niet
sterk bemest.
V. Hoe kan ik mij 't best op de hoogte
stellen en houden van stam- en struikrozen
A. Door lid te worden van de rozenvereeni-
ging »Nos jungent Rosaea® en het tijdschrift te’
lezen. Uw boekhandelaar kan ’t voor u be
stellen.
V. Hoe kan ik ’t verharen van mijn Fox-
terrier genezen
A. Door hem nacht en dag buiten te laten,
geregeld met een hondenschuier met schuine
haren te borstelen, hem nu veel te laten baden
en minstens 2 uur daags met hem te loopen.
ERICUS.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
schijnen bijwijlen zelfs geneigd politie en justitie
het werk uit de handen te nemen bij het na
sporen van misdaden en het uitvinden van mis
dadigers. Zij dringen zich in alle geheimen en
hangen die aan de groote klok der openbaar
heid. Zijn couranten indertijd zelfs niet binnen
gedrongen op het gebied van den haast almach-
tigen minister-president van Nederland, Dr.
Kuyper? Hebben zij niet zijn verstandhouding
tot mejuffrouw Westmeijer en de Amsterdam-
dat de passage voor rij-, voer- sche heeren Lehman aan het publiek ontdekt?
tuigen en vee, over de Noorder-
brug, (brug over de diepe Dolte),
vanaf Maandag den 5 September
a.s. tot nadere aankondi
ging GESLOTEN is.
Workum, den 2 September 1910.
De Burgemeester voornoemd,
T. M. ten BERGE.
Fuchsia, f 2.
- 1.50
- 1.—
Begonia. - 2.
- 1.50
- 1.—
- 1.50
- 1.—
- 1.50
- 1.—
J. Jansen.
U. de Wit.
P. Walthuis.
R i n g r ij d e r ij.
Van halftwee tot twee uur Opstelling op de
Markt van de deelnemers aan de Ringrijderij en
den Fietswedstrijd, begeleid door de beide
muziekcorpsen, Crescendo en Concordia.
Het was een imposante verschijning, de lange
rei van nette rijtuigen (ruim 30) en fraai op
getuigde paarden, elk rijtuig bezet door een
heer en eene dame, de eerste met de teugels
in de hand, de laatste gewapend met een spitse
staaf om de ringen te pikken, daarachter een
50-tal fraai versierde fietsen, bestuurd door
meisjes en jongens van 1317 jaar, voorafge
gaan, omgeven en gevolgd door eene groote
menschenmassa.
Ter opluistering werd het scheepsbedrijf nog
in beeld vertoondeen scheepje, opgetuigd en
Het lijkt tegenwoordig een gevaarlijke tijd.
Kinderen worden op geheimzinnige wijze ver
moord, meisjes verdwijnen spoorloos, zelfs de
politie, of wie zich voor politie uitgeeft een
Duitsche meneer ondervond het onlangs te Am
sterdam kan men niet meer vertrouwen.
Men zou meenen, dat de menschen met den I -
dag slechter worden. En er zijn menschen, die had een vriendin, niet een, die hem geld kostte,
zoozeer van dien achteruitgang overtuigd zijn,
dat ze nieuwe en strengere strafmaatregelen
wenschen, zooals onlangs in Frankrijk en Bel
gië vrouwen zich gezamelijk hebben uitgespro
ken.
Het zou er werkelijk bedroevend met ons uit
zien, wanneer dit werkelijk het geval was en
het menschelijk geslacht, in plaats van zich tot
betere volkomenheid te ontwikkelen, bezig was
te ontaarden in een gemeenschap van moorde
naars en inbrekers en oplichters. Hebben we
dan daarvoor steeds meer scholen gebouwd en
kerken Heeft daarvoor de Ineenschakelings-
commissie haar enormen arbeid verricht tot
hervorming van ons onderwijs Vergaderen daar
voor onderwijzersgenootschappen en leeraren van
gymnasiën Is dat alles alleen om ons tot
grooter schelmachtigheid op te leiden? Is ook
de klaarblijkelijke opwaking van godsdienstig
leven tot niets anders nut?
Maar het is immers een schijn. Het leven
verandert en met dat leven veranderen al zijn
uitingen naar den vorm. De misdaden worden
andere, maar daarom geen meerdere. Wanneer
men vroeger den eenzamen wandelaar op een
verlaten weg opwachtte om hem uit te schud
den en voor half of heel dood te laten liggen,
dan inviteert men hem nu tot een spelletje:
seen, twee, drie, klaveren aas«, om hem gemak
kelijker zijn geld en goed afhandig te maken.
Zeker, we zijn vindingrijker geworden in het
vinden van middelen om zich eens anders goed
toe te eigenen. Dat hebben we misschien wel
aan het beter onderwijs, maar zeker ook aan
de veranderde oeconomische levensomstandig-
te danken. Maar getuigt dat tegen ons? Als
men zich toch in eens anders eigendom wil
dringen, geef ik nog de voorkeur aan een slimme,
ingenieuze, fijne manier boven de hardhandige,
maar lompe van vroeger dagen. En het is wer
kelijk naïef te meenen, dat nu, in evenredigheid
tot het vermeerderd aantal menschen, de be-
rooving van z’n medemensch zoo veel meer
voorkomt dan vroeger. Misschien dat het zelfs
verminderd zou zijn, wanneer hier niet ongun
stige omstandigheden hun invloed lieten gelden.
De armoede is toegenomen, d. w. z. niet de
absolute armoede, maar de betrekkelijke armoede.
Anders gezegd, het verschil in bezit tusschen
de menschen is enorm veel grooter geworden
en daardoor is natuurlijk bij de minder bedeelde
de neiging om zich ten koste van anderen te
verrijken sterker en de verleiding grooter ge
worden, maar is bovendien ook de moeite om
door het leven te komen voor geheele klassen
van menschen verzwaard.
Daarentegen echter is het aantal halsmisdaden
verminderd. Dat lijkt sommigen niet zoo. Maar
het komt alleen, omdat dergelijke misdaden
meer ontroering wekken dan vroeger, nu het
menschelijk leven meer geteld wordt en de zeden
zachter worden. Bovendien weet men meer
dan vroeger, welke misdaden bedreven worden,
omdat men van al wat er op de wereld gebeurt
kennis krijgt, terwijl men vroeger alleen in
eigen omgeving rondzag. Het terrein, waarover
we het uitzicht hebben, is ontzettend uitgebreid
naar alle kanten. Eerstens wordt alles ijverig
nagespoord door een betere en steeds zich ver
beterende inrichting van politie en justitie, blijft
er dus minder in het duister der onbekendheid
voor allen verborgen, maar dan ook wordt alles
wat op de wereld, waar ook, gebeurt, publiek
gemaakt in den meest volstrekten zin. Aan dat
laatste zijn natuurlyk de couranten schuld.
Voor de speurzin en de nieuwsgierigheid der
courantenschrijvers is niets meer veilig. Zij I
i 55 ^1
LA®
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Bemelumer Oldephaert en Noordwolde,
Ilindeloopen en Stavoren.
2e
4e
- 2.—
- 2.—
PT’
