Ilindeloopen en Stavoren.
ZATERDAG 29 OCTOBER 1910.
37ste Jaargang.
No, 44.
Land- en Tuinbouw,
Binnenlandsch Nieuws.
Hwerom.
L. B. kreeg
i
i
was.
ERICUS.
om plaats te maken voor honden die spoor
houden.
van
De kleeren waren geheel
t
a
t
f
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
t
j
r
I
1.
y
V
a
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
warde, it moast. En hawar! mei gouwens frege
d™ al yn Friso, tsjin heech lean, in
mastersfeint. Elkenien dy ’t er gading om makke
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
een man
verdwenen.
Aan de voeten waren echter nog gedeelten
van kousen en de schoenen.
liet vermoeden rees toen al dadelijk, dat
Theodora Kraak gevonden was. Dit vermoe
den kon echter niet zoo dadelijk worden be
vestigd Zelfs de Justitie kon geen zeker
heid geven.
Het lijkje was op last van den burgemeester
overgebracht naar de oude begraafplaats. De
schoentjes en de kousen werden later aan de
ouders vertoond, die deze voorwerpen moesten
herkennen, als van hun dochtertje Dora. Zoo
werd dus hierdoor vastgesteld dat hun doch
tertje door verdrinking om het leven is ge
komen. Of nu echter het kind zelf te water
is geraakt, dan wel daarin geworpen is, is
natuurlijk niet opgelost, en zal ook wel nooit—i
ontdekt worden. De Justitie zal natuurlijLoSPaar"
wel trachten hieromtrent licht te verp’
waar hij
1 toe, dreigende hem aan een mes te zullen
Dit zou beslist gebeurd zijn, als M. B.,
ook een van het viertal, dit niet verhinderd had.
In de daarop volgende worsteling ging het
I vreeselijk toe. De agent kreeg adsistentie,
de sabel werd getrokken en
eenige houwen over zijn hoofd en lichaam.
De woesteling sneed vermoedellijk zich zelf
nog in de hand, althans één zijner handen
bleek later één bloedmassa te zijn. Hij bleef
echter nog zoodanig te keer gaan, dat twee
toegesnelde rechercheurs het noodig vonden
eenige revolverschoten in de lucht af te geven.
Op het laatst kreeg hij zoo’n geduchten haal
met een sabel over zijn hoofd, dat men hem
meester kon worden Toen de agent Kroese
hem daarop het mes wilde afnemen, kreeg
deze een zóó hevigen trap tegen de borst, dat
hij eenige dagen geen dienst zal kunnen doen.
Ook de kameraad van L, B meergenoemde
M. B. kreeg een messnede over de hand.
Met twee handboeien aan elke pols ward de
vechtersbaas naar het politiebureau overge
bracht, waar men trachtte hem een dwangbuis
aan te doen met het oog op zijn over-woesten
toestand. Dit gelukte evenwel niet. Men
verbond hem zoo goed en zoo kwaad als ’t
ging en later werd hij in de R. K. Zieken
verpleging verder verbonden. De man had
enorm veel bloed verloren. Hij is reeds in
hechtenis gesteld.
Theodora Kraak gevonden.
Een meisjeslijk, Maandagavond uit het water
opgehaald, is dat van Theodora Kraak te Oos-
terbeek. De ouders hebben de nog aan
wezige kleedingstukken kousen en schoe
nen herkend als afkomstig te zijn van
hun vermist dochtertje.
Zooals men zich zal herinneren, had op 19
Juli j.l. de 13-jarige Theodora Kraak, zoo
als gewoonlijk, des morgens tegen 8 uur,
hare ouderlijke woning aan de Weverstraat
te Oosterbeek verlaten, om naar school te
gaan, op Lombok in de gemeente Arnhem.
Zij was daar echter niet aangekomen, terwijl
men haar spoor niet verder kon nagaan dan
tot op den Utrechtschen Straatweg bij On-
derlangs. Verder kon men hoegenaamd niets
te weten komen, hoeveel moeite de justitie
en politie ook in het werk stelde.
Tot op dit oogenblik, schrijft de Arnh. Crt.
werd het onderzoek nog steeds voortgezet
door de marechaussée en de rijkspolitie op
last van den Rechter Commissaris, wien de
instructie in deze duistere zaak was opgedragen.
Reeds in het begin der instructie rees het
vermoeden, dat het meisje te water zou zijn
geraakt, ’t zij dan al spelende, of opzettelijk.
Als reden voor dit laatste vermoeden werd
gegeven, dat Dora des ochtends door hare
moeder zou zijn berispt en dat zij reeds on
derweg huilende was gezien. Ook in deze
richting werd gezocht. De moeder werd her
haaldelijk en langdurig ondervraagd, doch men
kwam niet verder. In bijzijn van de politie
is toen de Rijn van de Petroleumloods tot
Oos'erbeek afgedregd, doch daar het in die
dagen juist zeer hoog water was kon dit on
derzoek onmogelijk veel resultaat hebben.
Zoo bleef dan deze duistere zaak steeds
onopgelost.
Maandagavond hadden schippers achter een
krib even beneden de spoorbrug over den
Rijn te Oosterbeek, tegenover de steenfabriek
sRosande®, een lijk gezien.
Er werd toen door de politie ter plaatse
gedregd. Al spoedig werd het lijk opgevischt.
Dit was echter in zoo’n verren staat van
Seaklebaes hie in drokke skoenmakkerij. It
hele jier troch koe er fjouwer feinten oan ’t
wirk halde. Mar baes wier seis tonein. Lea-
brekkend wirk wier him ontkomd, hij koe oars
neat mear as yn ’e stoel sitte to smoken en
derby in stiwich wird fieresoms üt aerdichheid
hwet egewearje. Nou der wied er ek tachtig ontmoette. Plotseling en als een dolle schoot
jier for en hied er in drok en wirksum libben één der vier, L. B genaamd, op den agent
efter ’e rêch lizzen. Nou moast er, it koe net I jOe, i- -n
oars, in mastersfeint for him yn ’t plak nimme, rpeen
al ho ’t er der mei syn aide stege holle tsjin-
baes dan al
Eerste Kamer.
De le len van de Eerste Kamer der Staten-Gene-
j raai zijn thans ter vergadering bijeengeroepen
tegen Woensdag 2 Nov. as-, des avonds 8U2
uur.
Onderwijzers en de Ongevallenwet.
Ingevolge besluit van de directie der Rijks-
verzekeringsbank, moet de gemeente Bussum
voor haar onderwijzend personeel, werkzaam
aan de openbare scholen, een jaarlijksche
premie betalen volgens de ongevallenwet, om
dat die scholen met een centrale warmtege-
leiding verwarmd worden. De raad der ge
meente stond aan B. en W. een crediet van
f 500 toe, om voor deze aangelegenheid in
beroep te gaan bij den daarvoor te Haarlem
gevestigden Raad van Beroep.
Een jonge avonturier.
Het 4 3-jarig zoontje van een ingezetene
uit Oldemarkt moest Maandag in de buurt
schap Ossenzijl eenige gelden voor zijn vader
innen.
Toen hij des avonds tegen 8 a 9 uur
nog niet tehuis kwam, maakten de ouders
zich ongerust en werd de politie hiermede
in kennis gesteld. Eerst vreesde men, dat
de knaap een ongeluk met de fiets gekregen
kon hebben en misschien wel van den dijk
in een diepe sloot kon terecht gekomen zijn,
waarom tal van menschen den geheelen weg
met lantaarns naspeurden, doch zonder eenig
spoor te vinden. Uit enkele uitdrukkingen,
die het ventje zich wel eens had laten ont
vallen, kwam men op het vermoeden, dat
hij misschien naar de Lemmer was gefietst,
om met de nachtboot naar Amsterdam te
gaan. Daarom werd naar Amsterdam en de
Lemmer getelegrafeerd. Uit eerstgemelde
plaats kwam den vo'genden morgen bericht,
dat de knaap was aangehouden en onder
geleide zou teruggebracht worden. Men kan
zich voorstellen, welk een vreesehjken nacht j
de ouders hebben doorgebrachtontbinding dat onmogelijk kon worden vast-
Een aanklacht. gesteld, of het een vrouwenlijk, dan wel
Door de firma J. B. W. te Groningen is
tegen de firma P. N. bij de justitie een
aanklacht ingediend ter zake nadruk van
den door eerstgenoemde firma uitgegeven
P. R. Bos’ Schoolatlas. In verband daarmee
zijn bij een steendrukker daar ter stede door
de justitie drie lithograpische steenen in be
slag genomen.
Een woesteling.
In den voornacht van Maandag op Dinsdag
heeft zich op de groest te Hilversum een
heele geschiedenis afgespeeld. Vier personen
liepen daar »onder den invloed» toen de sur-
veilleerende agent van politie Witpeerd hen
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. V. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
moast him persoanlik by baes oan hüs forfoegje,
op Woansdeineimiddei, dan en dan.
En sjuch, op dy selde Woansdei, hwerop baes
de middeis syn ssollesitanten® forwachtsje koe,
waerd de foarmiddeis syn brechje, dat foar hüs
oer ’e sleat laei, ferwe. En do ’t de ferwer
it oustritsen hie, spikere hy in boerdtsje oan ’t
ein fen ’e lening, der ’t er op skreaun hie »Pas
geferfd®.
De neimiddeis siet baes al foar ’t finster to
loeren en to wachtsjen, nijsgjirich fensels. En
en j ja man! der kaem al ien oan. In hele greate
skaeijer. Hy slingere op it brechje en seach
gjin boerdtsje noch neat, sadat de knaep mei in
pear swartbonte ondereinen bij ald-baes yn ’e
keamer kaem. Baes kearde ’m mei hannen en
foetten ou en tocht: »ik ha al genóch sjoen.®
Fen ’t bistellen kaem neat.
In hoatsje letter der kaem nummer twa oan.
Hy lies »Pas geferfd® enkoe ’t net litte
hy moast ris efkes fielle. En do ’t er fielde
dat de lening krekt droech enóch wier, liet hy
syn han him lans glide. Baes seach it en krige
sa’n bytsje in wearoksel yn dy feint noch ear
’t er him spritsen hie.
Fen ’t bistellen kaem net.
Wer in hoatsje letter kaem nummer trije. Hy
seach it boerdtsje, en pakte syn jas fen onderen
goed by-inoar en wier wakker op syn hoede.
Baes seach dat ek en makke fort syn oardiel.
Hy woan dy feint for in jier. Hwerom?
FRISO.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
POLITIE-HONDEN.
Een politiehond, die een revolverkogel ver
diend heeft.
Hoe y>Capitaine” apachen arresteert.
Politiehondenwaarvan men trekhonden
moet maken.
Waardoor kan elke goede hond een spoor
met succes volgen.
Roland vindt den steenenwerper.
Ft Kan verkeeren!” zegt Brederode.
Hector en de aardappeldieven.
Aan wanhopige menschen in de Haarlemmer-
meerpolder geeft men brood inplaats van politie
honden op hen af te zenden, als zij dat gaarne
met zwaar werk verdienen.
Algemeen was de verontwaardiging van het
publiek, toen een Haagsche politiehond zijn
heldhaftigheid toonde, door een lief zes-jarig
kind, het aardige, vriendelijke meisje van den
rijksveldwachter H. aan te vallen en duchtig te
bijten, toen het hem streelde. Hij wou het
zelfs naar de keel grijpen en allicht dooden,
maar werd met geweld van het arme kind
afgetrokken. Dat gebeurde ’s Maandagavonds
op den hoek van de le van den Boschstraat en
de Juliana van Stol bergstraat tot groote ver
ontwaardiging van allen, die het zagen. Heel
jammer is het, dat de geleiders en alle andere
politiebeambten in zoo’n geval niet het recht
hebben, ja, verplicht zijn, parate exécutie toe te
passen en zoo’n ondier een revolverkogel in den
den kop te geven. Dat bevredigt het publiek.
't Is een gevolg van het fokken met honden,
die in een menagerie thuisbehooren, niet in
een kennel, hoe prachtig ze ook mogen zijn.
Omdat men ze in een menagerie niet eens
hebben wil, is ’t verstandig, ze maar terstond
te dooden.
In Duitschland heeft men veel last van
bijtende honden bij de politie. Dat men er op
deze afdoende wijze een eind aan makel
Politiehonden mogen nooit bijten, zonder bevel.
Om te voorkomen, dat anderen schade lijden,
door zulke dure rashonden te koopen, make
men de namen der kennels bekend, die zulke
honden leveren. Als dat ras moet heeten is
’t galgenras.
Stel daartegenover Tjop, de schrandere, scherp-
ruikende, uitmuntend spoorzoekende hond van
den heer Frans Huysmans, landschapschilder te
Haarlem, Kinderhuisvest 1, wiens politiehond
te Alkmaar zoo goed werkte, dat het als wettig
bewijsmiddel werd aangenomen, wat hij deed,
èn door den i echter te Alkmaar èn later door
dien te Amsterdam.
»Maar die Tjon is ook van zulk oud, edel ras.
Hij stamt regelrecht af van” ja, dat weet
niemand.
»Uit welke beroemde kennel is hij dan?”
Ja, die is eigenlijk te voornaam om zoo maar
in het openbaar te noemen, n.l. het berg
hok van den voddenkoopman Kollaart, wiens
kar hij bij den weg trok, ’t Was de broer van
zijn vorigen baas, dien Tjop als schuldige aanwees.
Bij onderzoek bleek mij, dat het geen ras
zuivere Groenendaler wasr maar een intelligente
straathond met doggen-, herdershonden- en
straathondenbloed in d’adren. Tjop wordt altijd
gaarne ter beschikking van politie-beambten
gesteld, maar zijn baas komt mee om met hem
te werken. Dit gebeurde ook voor het gerecht
te Alkmaar.
Werd Tjop alzoo van trekhond tot politiehond
gepromoveerd, ’t is billijk, dat het evenwicht
bewaard blijve, want er is werkelijk gebrek aan
flinke trekhonden. Zoo’n hond wordt aange
spannen voor een kar en zijn baas zorgt wel,
dat hij »het spoor niet bijster wordt,” zooals de
zoogenaamde politiehond te Oosterhout.
Bij den landbouwer M. H. op ’t Oosteind
werd ingebroken. De dieven hebben onder de
schuurdeur doorgegraven en konden door de
schuur in het huis komen. Veel geld werd
meegenomen en de beurs, waarin dit gezeten
had, werd ’s morgens bij den weg gevonden.
Gemakkelijk genoeg alzoo voor een politiehond,
niet alleen hand- en voetsporen, maar zelfs een
verloren voorwerp, dat bepaald door den dief
aangeraakt moest zijn, anders had hij het geld
er niet uit kunnen nemen.
De hond nam wel telkens de richting naar
het dorp, maar werd daar het spoor bijster.
En dat te Oosterhout, terwijl een echte speur
hond zelfs langs Nieuwendijk en Kalverstraat
te Amsterdam een spoor volgt. Deze hond
degradeere men tot trekhond voor een vodden-
baas, die hem wel in 't rechte spoor zal houden,
ook door het dorp. De politie mag niet ver
liezen. Ook de honden, die spoor verhezen,
moeten daarmee meteen hun carrière verliezen
In geheel Frankrijk is ’t nog steeds onveilig,
vooral te Parijs. Een Augiasstal moet daar
gereinigd worden, maar als er geen politie
honden waren, zou Parijs al lang onbewoonbaar
zijn.
De wakkere Capitaine is de schrik der straat-
roovers, die hem al lang kennen. Drie dezer
vagebonden, Dinmet, Moreau en Thomas, had
den, met nog anderen, straatroof gepleegd
wel zoo ongegeneerd, dat zij daarbij van vuur
wapenen gebruik maakten.
Óp het geluid der schoten kwam de politie
af en de geheele bende vluchtte. Toen de
boeven zagen, dat de onverschrokken politiehond
Capitaine er ook weer bij was.
Maar Capitaine dacht blijkbaar, »daar komt
niets van-in, kerels! in de doos moet je.” Hij
greep vast een in de ruime bedekking van zijn
zitvlak (heel iets anders, dan een onschuldig
kind in het aangezicht te bijten) en hield hem
stevig vast, tot hij gearresteerd werd. Zoo
haalde hij er achtereenvolgens nog twee. Din
met en Thomas kregen 2 jaar, Moreau zes
maanden.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vr. Wanneer moeten tulpen- en hyacinthen-
bollen in den grond gebracht worden om de
volgende lente bloem te geven
A. Nu terstond. Meng voor het planten wat
zand door den grond en strooi er na ’t planten
wat turfstrooisel over.
Vr. Ik moet verhuizen en mijn boomen en
heesters uit den tuin ook naar dien van mijn
nieuwe woning overbrengen, vóór Febr. Wan-
neer kan ik dat nu het best doen?
A. Laat uw tuinman nu alles rondsteken,
d. i. met een scherpe spade rondom eiken boom,
elke heester een diepen kring steken, zoover de
wortels er aan kunnen blijven. Vóór Febr. zijn
om de snijwonden nieuwe wortels gegroeid,
vooral wanneer u er flink wat zand om laat
brengen (in de spleet, door de spade gemaakt
en dan met een gieter inspoelen). Natuurlijk
zullen vele dan meteen flink gesnoeid moeten
worden. Als ze verplant zijn, laat u terstond
den grond om den stam tot iets verder dan de
wortels reiken, met koemest bedekken. Hierover
aarde.
Vr. Wat is het kenmerkend onderscheid
tusschen boomen en heesters?
A. Boomen vertakken zich pas als ze flink
uit den grond zijn gegroeid, heesters laag bij
den grond.
Vr. Moet een terrarium steeds in een ver
warmd vertrek staan of is een vorstvrij verblijf
voldoende
A. Voor inlandsche dieren en die uit Zuid-
Europa, ook uit Australië* China en Japan is
een vorstvrij, zonnig verblijf voldoende. Voor
dieren uit tropische landen is eene geregelde
verwarming noodig.
Vr. Wat moet ik in den winter voederen
aan waterschildpadden, die nu wormen krijgen
A. Ook volop wormen, tot ze in den winter
slaap zijn. Die kunt u in uw woonplaats altijd
koopen bij handelaars in hengelaars-artikelen.
Vr. Kan men bij huidziekten altijd volstaan
met wasschingen en smeersels?
A. Integendeel! ’s Is altijd verstandig ter
stond een veearts te raadplegen. Een inwendige
ziekte is dikwijls de oorzaak en moet dan als-
zoodanig bestreden worden.
Vr. Hoe leer ik ’t mijn hond af, dat hij
wildspoor volgt
A. Met een parforce-halsband, verkrijgbaar
bij groote handelaars in jacht-artikelen. ’t Is
echter jammer, dat u den hond twee jaar oud
hebt laten worden, voor u deze vraag deed.
Reeds als een hond 3 maanden oud is en niet
tot jachthond wordt opgeleid, moet hij leeren
vogels, konijnen enz. met rust te laten. Als ’t
nu maar niet te laat is.
hwet egewearje. Nou der wied er ek tachtig
efter ’e rêch lizzen.
i
i
i
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Worknm, flemelumer Oldephaert en Noordwolde.
