r
WERKSTER.
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1910.
37ste Jaargang.
No. 45.
Drinkers.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Hjerst.
Land- en Tuinbouw.
C'
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam.
werk
FRISO.
politiehond werken
Bravo
ERICUS.
3
streelen.
We
het schieten met een wapen.
De aardappelen zijn gerooid
een warm
Fen k&lde hjerstwyn beeft de beam
Grutsk op syn sier fen blêdden.
Bield fen sa mennich swiete dream
Noch eart er neikomt al birêdden.
Noch hat er earne in füglekloft
Him troch de blêdden mongen,
As om it skiedend simmerskoft
In groete nei to sjongen.
Drink kleare jenever,
Wost’ ier yn ’e groun,
Wost’ gammelich wêze
Ynpleats fen goed soun.
Drink kleare jenever,
Wost’ slaef wirde fen
Dyn sinlike driften
As earloaze man.
Drink kleare jenever,
Dan helpst dy wol del,
By tüzenden brocht it
Op ierde al in hel.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Gau hat de Hjerst syn hearskjen dien,
En scil de Winter gloarje.
En dan biklaget it gjin ien
Moast blom en bied fortoarje.
Noch jit syn goudne striellen üt
Dy frjeonelike sinne,
Krektlyk as scoed er dochs abslüt
Fen üs net skiede kinne.
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Ten GEMEENTEHUIZE van WORKUM wordt
een werkster gevraagd,
op eene belooning berekend naar f 125 per j aar.
Alle benoodigdheden worden vanwege de Ge
meente verstrekt.
Inlichtingen kunnen worden ingewonnen ter
Secretarie in de gewone kantooruren.
Aanmelding vóór 12 November e.k. bij den
Burgemeester.
Drink kleare jenever,
Wost’ yn dyn gesin
De wolfeart bidjèrre
En ’t wiif hjar goed sin.
Drink kleare jenever,
Haldst’ dyn sinten net grach
En jowst om gjin skande
Fen in stik yn ’e kraech.
De aardappelen zijn gerooid en meest in
kuilen geborgen, voor zoover ze niet verkocht
zijn. Duur moet men ze betalen.
Toen een boer te Nieuw-Helvoet ’s morgens
weer aan ’t werk wou gaan, zag hij, dat een
aardappelkuil opengemaakt was. Het bleek, dat
er wel 3 H.L. aardappelen misten. Op verzoek
van den gemeenteveldwachter kwam toen de
politie-agent M. A. Duisterhof uit Hellevoetsluis
met zijn Hollandsche herdershond Hector, door
hem zelven gedresseerd, wat altijd het beste is.
De hond werd bij den kuil gebracht, kreeg
daar «lucht” aan de voetstappen, ging al snuf
felend over het bouwland, sprong overeen
slootje, volgde aan den overkant het spoor tot
aan en langs een varkenshok en liep toen over
een mesthoop.
De dieven hadden stellig gedacht, dat een
varkenshok en een mesthoop de lucht van hun
voetsporen wel zou wegnemen, maar Hector
aarzelde niet eens. Nu kroop hij door een
kleine, niet in *t oog vallende opening in een
Wyld wrakselstriid is wer op til,
Sa ’t Hjerst it altyd hage.
De wolken dreauwen niis noch stil,
Nou wird’ se swypke en jage.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Mar net alheel. It tinken van
It moaije dreamd, it griene simmer,
Bliuwt by us yet, al is ’t forstoan;
Nin hjerstgaes keart dat nimmer.
Né, hoopjend sjucht it each foarüt,
It sjucht de Maitiid kommen.
En as it beammegüd ontsprüt
Wirdt al de boop fornommen.
Laei hieltiid krêft en libbensfleur
Oer heel natür noch hinne,
Nou fait er jamk ynpleats fen kleur
In donker skaed allinne.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0,65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
een oud-
Ook hij bekende. Avonds om-
heg, liep door naar de woning van S. J. en
bleef daar onder een zolderluik staan, waar hij
begon te blaflen. De trap was weggehaald.
Daar op zolder lagen de aardappelen. Nu
werd v. d. M. gearresteerd, die bekende, en liep
Hector naar de woning van v. d. S., die op het
land werkte, geroepen en door den hond aan
gewezen werd. '2’
streeks 9 uur, tpen alles daar al in rust was,
hadden zij de aardappelen gestoten. Prachtig
werk!
(Veel is nog bij mij in onderzoek.)
ERICUS.
Vragen en Antwoorden.
(Zend uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld.)
Vraag. Wat zijn de vereischte vakken om
toegelaten te kunnen worden tot de Rijksveeartse-
nijschool Welke lessen of cursus moet ik daar- I
toe volgen? Wat is de duur des leertijds en
hoe hoog zijn de kosten?
Antw. Vraag dit alles met postzegel voor
antwoord aan de Directie van de Rijks-Vee-
artsenijschool te Utrecht, dan krijgt U prospectus
en programma van ’t examen.
Vraag. Mijn boter is erg sterk. Wat is
daaraan te doen.
Antw. Duchtig koken met open deksel, her
haald afschuimen, sterk af koeten en als ze dan
eetbaar wordt terstond in spijzen gebruiken. Is
ze dat niet, dan aan kippen geven of er karzen
mee smeren.
Slechte bereiding of bewaren, zoodat ze niet
goed onder den pekel staat, koel en vorstvrij,
is de oorzaak.
Vraag. Mijn vogel is geheel kaal en blijft
maar ruien. Hij eet de veertjes op en krijgt
toch best zangzaad. Is hieraan iets te doen
Antw. ’t Arme dier moet eiken dag min
stens een eierlepeltje opgehoopt vol kanarievoer
hebben en zoolang hij ruit twee. Daarbij een
stukje sepia in de kooi en eiken dag schoon zand.
Vraag. Mijn Margueriten hebben prachtig
gebloeid. Nu moeten ze binnen. Hoe ze te
behandelen
Antw. Zet ze in een matig verwarmd ver
trek in serre of erker vlak voor ’t glas. Snijd
alles, wat niet meer bloeit, flink in. Geef
lauw water en roer flink wat beendermeel door
de bovenaarde, nadat er eerst een laagje weg
genomen is. Vruchtbare aarde er daarna over
heen. Chrysanthemum frutescens heeten ze.
Vraag. Hoe werden de bladeren van mijn
palm zoo leelijk?
Antw. Door te droge lucht, te kleinen pot,
niet genoeg ouden koemest door de aarde, niet
geregeld besproeien. Geef flink wat beender
meel door de aarde en reinig de bladeren dage
lijks.
POL1TIE-HONDEN.
(SLOT.)
Een politiehond, die een revolverkogel ver
diend heeft.
Hoe nCapitaine" apachen arresteert.
Politiehondenwaarvan men trekhonden
moet maken.
Waardoor kan elke goede hond een spoor
met succes volgen.
Roland vindt den steenenwerper.
»’t Kan verkeeren T' zegt Brederode.
Hector en de aardappeldieven.
Aan wanhopige menschen in de Haarlemmer-
meerpolder geeft men brood inplaats van politie
honden op hen af te zenden, als zij dat gaarne
met zwaar werk verdienen.
Scheikundigen vinden in echte boter vluchtige
margarine vetzuren en onderscheiden ze daardoor
van. Ze moet een vast minimum percentage van die
vluchtige vetzuren bevatten, om het Rijkscon-
trolemerk te krijgen. Dat zijn de vetzuren van
een koe.
Bij G. Hingst Nachf. te Stralsund is nu een
boek verschenen van den scheikundige Friedo
Schmidt. Deze heeft een ernstige, langdurige
studie gemaakt van het spoorzoeken door
politiehonden.
Wat zit er toch in en aan die verloren voor
werpen en aan alles, wat iemand met eenig
bekleed of onbekleed lichaamsdeel aanraakt,
waardoor goede speurhonden elk spoor volgen,
zonder het te verliezen?
Deze vraag stelde hij zich en hij onderzocht
verschillende voorwerpen vóór en na dat ze door
iemand waren aangeraakt. En wat voor den
mensch niet te zien, te ruiken of te proeven is
in de boter, maar door den scheikundige met
wiskundige zekerheid wordt aangetoond, vond
Schmidt ook in die voorwerpen, n.l. vluchtige
vetzuren.
Onfeilbaar bleek hem door proeven, dat hon
den vluchtige vetzuren kunnen ruiken, wat den
mensch tot nu toe onmogelijk is. Deze vond
al werktuigen uit om onzichtbare dingen te
zien, onhoorbare geluiden te hooren. Er is veel
voor u te verdienen, heeren uitvinders!
zetten een microscoop voor het oog, om waar
te nemen, wat wij anders niet kunnen zien,
plaatsen een microfoon voor het oor om geluiden
te hooren, zoo fijn, dat er met het ongewapend
oor niets van te ontdekken is.
Nu moeten we nog een micronaso hebben,
om op den neus te zetten, als een neusbrilletje.
Dit werktuig moet ons zelfs de fijnste en zwakste
geuren duidelijk waarneembaar in den neus
doen komen.
’t Is gemakkelijk te onthouden. Micro be-
teekent fijn, klein? naso er achter beduidt, dat
ook dat fijne, kleine in den neus moet komen
door middel van het werktuigje, waarop ter
stond octrooi kan genomen worden. Wie weet
of wij nog niet eens zoover komen, dat we
speurhonden kunnen missen.
Maar in ernst. Het bleek, dat goede honden,
die Friedo Schmidt bij zijn proeven gebruikte,
het spoor volstrekt niet bijster werden, als
iemand op een bepaalde plaats van schoeisel
verwisselde, al trok hij ook nieuwe laarzen aan
pas uit den winkel, of nieuwe klompen. Het
inwrijven der zolen met sterkriekende stoffen
hielp evenmin, zooals hem telkens weer bleek.
Nu wij dit alles weten, is er geen excuus meer
voor honden die geen spoor kunnen vinden of
het verliezen. Verkoop ze als trekhonden.
Zelfs voor bewaking en veiligheidsdienst is het
noodig, dat de honden ook scherp ruiken en
schrander zijn. Vooral die schranderheid laat
bij vele herdershonden, vooral bij de overigens
zoo groote, sterke en fraaie Duitsche, dikwijls
zeer veel te wenschen over.
Reeds vroeger omschreven wij heldendaden
van Max. Nu onlangs op een Zondagnamiddag
liep de heer Van den Broeke met zijn hond op
de Kaasmarkt te Haarlem en hoorde dat er
geschoten werd. Toen hij op het geluid afkwam,
gingen terstond drie jongelui aan den haal en
trachtten te ontvluchten door de Berckenroode-
steeg. Max werd hen nagezonden en zonder
iemand te bijten, stelde hij ze alle drie en
hield ze zoo prachtig bij elkaar, dat het den
wakkeren inspecteur gemakkelijk viel ze te
arresteeren.
Dit is toch heel ander werk, dan een lief
zes-jarig kind te bijten, dat den hond wil
Een echte hond, hoe boos anders ook,
valt geen kinderen aan. Dit doen alleen glui
perds, die niets presteeren. Weg er meel
P. K., J. S. en P. W. werden naar het
politiebureau gebracht en gefouilleerd. P. K.
bekende terstond dat hij geschoten had en zijn
flobertpistool in de steeg geworpen had. Nog
13 schei pe patronen had hij bij zich. Veel
belovende 17-jarige jongelui!
Max haalde het pistool uit de steeg. Tegen
K. werd procesverbaal opgemaakt: 1. wegens
het verboden dragen van wapenen en 2. wegens
het schieten met een wapen. Toen werden de
jongelui netjes thuisgebracht. Ze zullen ’t wel
onthouden 1
Wel schrander was Roland, een politiehond
te Hagen (Duitschland). De firma Ostermann
Co heeft bij Schwerte een groote steen
bakkerij. Op de eerste verdieping boven het
magazijn woont de fabrieksbaas. Toen deze
’s avonds te 11 uur op zijn slaapkamer kwam
en licht maakte, werd een zware steen door de
ruiten geworpen, gelukkig zonder hem te treffen.
Hij hal de tegenwoordigheid van geest, zich
te herinneren, dat altijd in politiebladen wordt
aanbevolen, voorwerpen en voetsporen onaan
geroerd en geheel in denzelfden toestand te
laten en niets te zeggen.
Den volgenden morgen haalde hij er ongemerkt
de politie bij met den hond Roland. Hier was
natuurlijk geen doorloopend spoor in de slaap
kamer, de hond kon alleen lucht nemen aan
den steen. Toen liep het schrandere dier ter
stond de trap af naar beneden en bleef al snuf
felend staan op de plaats waar de steen naar
boven geworpen was. Toen had hij het spoor
en volgde het over een groote voormalige buiten
plaats naar een huis, waar toen 30 steenbakkers
woonden.
Roland liep naar binnen en al snuffelend naar
boven, waar zich op dat oogenblik 18 werklieden
der fabriek bevonden. Hij beet niet, blafte,
gromde of bromde niet, maar besnuffelde hen,
tot hij den schuldige had gevonden en bleef
toen zonder de minste aarzeling bij dezen staan.
Versteld stonden alten en de dader bekende
terstond. Zoo moet een
van welk ras hij ook zij!
’t Kan verkeeren. Eerst wilde men te Haar
lem niets van politiehonden weten. De heer
Van den Broeke echter, de geachte inspecteur
van politie aldaar, heeft met zijn Max getoond,
hoe nuttig en noodig zij ook te Haarlem zijn.
Tjop is er ook al en nu wordt den politiehond
in het openbaar hulde gebracht.
Bekend is de fraaie bloemen-étalage van den
heer van Eldik, in de Kruisstraat. Belang
stellende dames hebben voor de Haarlemsche
politie een prachtig vaandel geborduurd, een
meesterstuk van kunstnaaldwerk.
BravoDat is heel iets anders dan verguizen
en de Haarlemsche dames eeren hierdoor niet
alleen de politie, maar ook zich zelven.
Het is ontworpen en de uitvoering is geleid
door den heer Gustaaf van Kalcken aldaar en
tusschen de bloemen en sierplanten van den
heer Van Eldik artistiek opgesteld. Een politie
hond staat hier op den voorgrond als levend
geborduurd en sierlijk geornamenteerd. Bravo
nogmaals! Hulde aan de politie voor haar moei
lijke taakGeen politie zonder goede politie
honden.
Tweede Kamer.
De leden der Tweede Kamer zijn ter ver
gadering bijeengeroepen tegen Dinsdag 8 No
vember, des namiddags 4 uur.
Herinnering aan belastingbetalenden.
In de maand November behoort de grond
en personeele belasting geheel en de bednjfs
belasting gedeeltelijk te zijn betaald.
Reuzen op de heide.
Aan het «Tijdschrift der Ned- Hcidemaat-
schappijs doet de boschwachter Bruyns de
volgende mededeelingen over een beuk en een
eik, beide staande op de Buissche heide, gem.
Zundert in Noord-Brabant
De beuk heeft ter hoogte van 1.60 M. van
den stam een omtrek van 4,40 M. hoogte
van den stam zonder takken 6 M totale
hoogte 30 M.doorsnede van de kroon 25 M.
Deze beuk staat vrij bij een huis
De eik is ter hoogte van 1,60 van den
stam 3,65 M. in omtrekde stam tot aan de
takken is 9 M. hoogtotale hoogte 35 M.
doorsnede van de kroon 34 M.
Deze boom staat vrij op een erf.
Beide reuzen zijn gezond.
Limburg op zjjn malst.
De heer W. Tummers, een van de dertien
liefhebbers naar den vacanten Gemeenteraads
zetel te Sittard, heeft tot de kiezers het vol
gende «manifest” gericht:
Die voor is, die maalt!
Onder dit motto wil ik als candidaat voor
den Gemeenteraad met de h h. kiezers kennis
maken, en mijn program ontwikkelen.
Dat ik als Katholiek optreed, heeft men
genoeg gedurende de huidige Missie gezien.
Verder zal ik den geldbuidel met alle kracht
helpen toehouden, opdat hij niet zoo dikwijls
leeggeschudt wordt. Ook moet het ophouden
met dit werpen met die honderd duizend
leeningen.
De spaarzaamheid is immers
Hollandsche deugd.
Het stedeke kraakt nu al van alle kanten
onder de schulden, Tot nu toe kan hier geen
Raadsvergadering plaats hebben of de een of
ander ambtenaar vraagt verhooging, ook hier
aan moet een einde komen.
H. Kiezers, ik heb geen vijftig gulden
noodig om mijn uniform te onderhouden. Als
oud-veldartillerist wijs ik met trots naar mijn
vroegere uniform, waarmede ik voor het front
van Willem III, het Wilhelmus van Nassouwe
oude en nieuwe toonzetting gezongen heb.
Desnoods trek ik ze nog aan.
Ook de gerechtigheid draag ik
hart toe.
Ik houd niet er van, dat de geblinddoekte
Themis even het doekje opligt, om onderscheid
te maken tusschen vriend en vijand. Tien
gulden wegen immer zwaarder dan één, dit
is een physieke waarheid, en een buldog weegt
toch zwaarder dan een schoothondje. Dan
staan de schalen der gerechtigheid niet gelijk,
en zulke geblinddoekte maagd deed beter
heide-plaggen te gaan steken, als recht te
spreken. Dit heeft mij nog onze kolonel ge-
l
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workrnn, Hemelumer Oldephaert en Noordwolde,
Hindeloopen en Stavoren.
