Hindeloopen en Stavoren.
37ste Jaargang.
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1911.
No. 7.
I
Binnenlandscli Nieuws.
Land- en Tuinbouw.
WORTELEN.
Uitgave
4
aangenomen.
zijn bijdragen ten behoeve i
het in exploitatie brengen
aan
ERICUS.
Door een 27-tal uitgevers en boekhandela-
is een adres gericht tot de Tweede Ka
der Staten-Generaal, met de bedoeling
bevorderen dat het door de Regeering
Het auteursrecht van den inhoud van dit
blad wordt verzekerd volgens art. 25 der Wet
van 8 Juni 1881, Staatsblad no. 124.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Traniwegbelangen.
De Staten van Friesland hebben aange
nomen de navolgende door Ged. Staten voor
gestelde wijzigingen in de bestaande besluiten
met betrekking tot het verleenen van rente
looze voorschotten aan de Ned. Tramweg-
maatschappij.
Var> het renteloos voorschot aan deze Maat-
het nog noodig den topgevel om te trekken.
De achterzijde van een der belendende gebou
wen heeft ook vrij veel van het vuur geleden.
In het pakhuis bevond zich, behalve de
takkebossen, een aanzienlijke hoeveelheid
turf en steenkolen Verzekering dekt de schade.
Te Leiden is Dinsdagnacht halfvijf een felle
uitslaande brand uitgebroken in een perceel
aan een uitwas van de Haverzaklaan. De
brand greep snel om zich heen, zoodat de
bewoners, waaronder veel kleine kinderen, niet
zonder moeite gered werden Daar het
straatje geen meter breed is, werden de slangen
gelegd door de woningen der omwonenden en
had de brandweer een moeielijke taak.
Het vuur bleef beperkt tot deze eene wo
ning, waarvan slechts brokken muur zijn over-
van een
petroleumstel, toen de vrouw in den nacht
naar haar kind wilde zien.
zoodra de lijn GorredijkOosterwolde in ex- i
ploitatie zal zijn gebracht en het restant ad
f 100.000, zoodra de lijn Suameer - Leeu
warden in exploitatie zal zijn gebracht.
Het voorschot, voor zoover het onafgelost
is, wordt opeischbaar, zoodra door genoemde
Maatschappij geen aan vang is gemaakt met
de exploitatie der lijn Suameer Leeuwarden,
der lijn Drachten Groningen en der Drentsch-
Friesche lijnen op de onderscheidene tijdstippen
die voor elk dezer lijnen door de Staat der
Nederlanden zullen worden bepaald.
De tramwegen
Drachten - Groningen
de Driehoek over T
Oosterwolde, ApeLchi
Oosterwolde over Noordwolde naar Steenwijk,
zullen in exploitatie moeten zijn gebracht
vóór het tijdstip dat zal worden bepaald inge
volge de door den Staat der Nederlanden aan
de verleening van
van den aanleg en
van die lijnen te verbinden voorwaarden.
Een timmerliedenstaking te Sneek.
Men schrijft uit Sneek aan het Volk
Maandagmorgen is er een
gebroken aan
woningen, aannemer L. Ytsma van Ried,
staking omvat alleen de timmerlieden (allen
georganiseerd), die sedert October voor een
uur is.
Zoodra deze woningen nu
waren; i
deelten de binnenbetimmering aangenomen en
dat hoewel door de hoofdbesturen van den
Timmerliedenbond en het R.-K. Timmerlieden
Secretariaat in een brochure voor dezen aan
nemer was gewaarschuwd. Het mocht niet
gelukken de timmerlieden van dit werk af te
houden Thans is op grond van het arbeids
contract wegens bet niet voorhanden zijn van
materiaal gestaakt. Het hoofdbestuur van
den Timmerliedenbond heeft de leiding in
handen.
ren
mer
te
aangeboden wetsontwerp inzage toetreding van
ons land tot de Berner Conventie, niet wordt
Zij stellen zich op het stand-
punt, dat aanneming van het ontwerp tot
I onberekenbaar nadeel van ons land zou bhi-
r en de tramlijnen van ken 1Junne bezwaren gelden njet de
‘JnJe erP> on er roe Bcherming van kunstwerken of verbod van
ha naar Assen en van I
1 nadruk, welke zy met het oog op den mu
ziekhandel zelfs zeer zouden toejuichen, maar
zijn voornamelijk gericht tegen de bepalingen
in zake de beperking van het vertalingsrecht.
De argumenten der voorstanders van aan
sluiting bestrijden adressanten in hoofdzaak
op deze gronden
Copy- of auteursrecht, in de plaats geko
men van vroegere octrooien en privilegiën is
niet een eigendomsrecht als zoodanig, niet
een natuurrecht, maar op een grond van bil-
1 en rechtvaardigheid toe-
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
o.j er een werkstaking uit- I
de in aanbouw zijnde diaconie- lijkheid, redelijkheid
T De gehend voorrecht;
het algemeen belang, het welzijn en de
bloei van het geheele volk, mag niet onder
loon van 14 tot 16 cent per uur hebben ge- geschikt worden gem.akt aan het individueel
werkt terwijl het standaardloon 18 cent per belang van den enkele
oonder den kap
werd door de timmerlieden bij ge- verkrijgen
J. L:J I dn oianh
(Hoe men ze op rabatten kweekt.)
(Op verzoek.)
’t Valt ons terstond op, hoe veel vroeger
alles uitloopt en groeit, als het legen een muur
of schutting volop zonneschijn kan genieten,
zonder last te hebben van gure winden.
Reeds voor eeuwen, nog vóór zij broeibakken
maakten, waren onze kweekers er op uit, deze
beschutte plaatsen nuttig te gebruiken. Ja,
waar ’t maar eenigszins mogelijk was, plaatsten
zij juist hiervoor eenvoudige schuttingen, des
noods van rietmatten en planten er leiboomen
tegen ('t Westland en Andijk b.v.)
De ruimte vóór die boomen en daartusschen
werd bezaaid met vroege groenten. Om deze
tegen plotseling invallende nachtvorsten te be
schermen, bracht men verwarmenden paardemest
in den grond en beschermende bladaarde er op.
Bovendien maakte of kocht men stroo- of riet
matten, die over deze groentebedden gelegd
werden als men nachtvorst vreesde.
Op geregelde afstanden waren sterke, houten
pennen met breede koppen in den grond gestoken,
als de matten den grond niet mochten raken,
omdat de groenten al tamelijk hoog stonden.
«Rabatten®, heeten zulke beschutte bedden.
Reeds in het najaar kan men ze gebruiken
voor Brocoli, Bloemendaalsche Sevooie kool,
Brusschelsche Spruitkool. Winterprij en kooi
en slaplanten, die men wil overwinteren zonder
broeibak.
Half Januari wordt zoo’n rabat, dat vrij is,
gespit en flink voorzien van verschen paarden-
mest. De grond daarboven moet een mengsel
zijn van verteerden blad en zoel verteerden
paardenmest. Zaai nu, als de grond zuiver en
goed gelijk is geharkt, uw wortelen. Vermeng
het zaad met gedroogd witzand in een teil en
wrijf het tusschen de handen flink van elkaar,
want door de haartjes krijgt men ’t anders niet
afzonderlijk. De geur beloont u voor 't werk.
Maak de rabatten niet te breed, zoodat gij niet
op den grond behoeft te loopen, maar er aan
den kant goed bij kunt. Zaai uit de vólle hand,
als gij er goed mee vertrouwd zijt, om zulk lastig
zaad overal gelijk te verdeelen. Doe ’t anders
liever op rijen en strooi de zaden langs lijn of
lat tusschen duim en vinger of met een zaaihoorn.
Zaai er nu bij ’t uit de hand zaaien radijs
tusschen, alsof er nog geen wortelen op ’t rabat
gezaaid waren. Deze toch is bijna goed, om
gebruikt te worden, voor de wortelen flink op
groeien. Bij 't zaaien op regels, strooit men
’t radijszaad tusschen de wortelrijen.
De grond wordt nu voorzichtig en niet te dik,
maar toch gelijk, met gezeefde bladaarde be
strooid om het zaad te bedekken. De zaden die
anders soms zes weken kunnen liggen vóór er
wortelen uit den grond komen, hebben dan niet
meer, dan de helft van dien tijd noodig. Een
speciaal hiervoor ingerichte grondzeef wordt
daartoe gebruikt.
Direct na ’t bezaaien worden de rabatten met
matten bedekt, die men eerst maar een paar
weken laat liggen. Bij zacht weer ziet men
eens of de plantjes te voorschijn komen en ge
went ze dan langzamerhand en met verstand 1
aan lucht en licht.
De bedekking houdt het zaad niet alleen be
schut tegen vorst, maar geeft ook duisternis,
die zoo bevorderlijk is aan het kiemen van
zaden. Gele Friesche wortelen zijn best, maar
niet vroeg rijp.
Algemeen wordt «vroege korte Duivik voor
eerste zaaisel aanbevolen. Vergelijkende proeven
deden me jarenlang zien dat men de Amster-
damsche bakwortelen even vroeg op deze rabatten
kan uitzaaien. Daarbij oogst men er meer van
en zijn zooveel lekkerder en zoeter.
Vragen en Antwoorden.
(Zeud uw vragen per brief of briefkaart aan
Ericus, Amsterdam, dan komen ze wel terecht.
De antwoorden worden kosteloos gegeven en
abonné’s van Friso behoeven geen postzegel voor
antwoord in te sluiten. Naam of woonplaats
worden zelfs met den voorletter niet vermeld).
V. Gaarne zou ik in Friso de vraag beant
woord willen hebben: Wat moet ik doen om
mijn Oleander in bloei te krijgen? Hij groeit
flink, ’t is een groote plant van 4 jaar oud.
A. Uw Oleander had, terstond na den bloei
of na den bloeitijd flink gesnoeid moeten worden.
(Denk er aan, dat geen dier die takken mag
eten, zij zijn heel vergiftig. Dan zet u de plant
s zomers buiten (laatst Mei) in den vollen zonne
schijn en neemt die half October binnen, koel,
maar vorstvrij. Geef na den bloei voedzame
aarde met veel goed verteerden koemest er in.
Nu flink wat beendermeel onder de bovenaarde,
die u even voorzichtig wegneemt.
Eergisternamiddag ongeveer kwart vóór vijf
uur is er in perc. no. 8bis aan het Koekoeks-
plein hoek Havikstraat te Utrecht een kleine
binnenbrand ontstaan. De oorzaak is onbe
kend de bewoonster was even afwezig om in
de buurt een boodschap te doenzij had
eenige nog jeugdige kinderen in de woning
achtergelaten, één der kinderen, lag nog in de
wieg. De wieg stond voor een groot gedeelte
in brand, terwijl ook een vloerkleed was in
brand geraakt Op het hulpgeroep der kin
deren kwamen eenige bewoners uit de buurt
toesnellen, die uit de brandende wieg het kind
dat reeds ernstige brandwonden had gekregen,
redden het moest onmiddellijk worden over
gebracht naar de Rijksklinieken
schappij, zal worden uitgekeerd f 224 500, Het brandje is door 3 burgers gebluscht,
I door de brandende wieg uit het raam te wer
pen en het vloerkleed te dooven.
Berner Conventie.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warinoesstr. 76-78, Amsterdam
gesloten deuren en de openbare zitting voor den
duur daarvan geschorst. Na heropening wordt
het kohier met algemeene stemmen vastgesteld
tot een bedrag van f 18994.22i/2.
De punten der agenda zijn hiermede afge
handeld en bij de gewone rondvraag heeft geen
der leden iets op te merken of voor te stellen.
De Voorzitter deelt nog mede dat heden bij
hem is ingekomen de beschikking van Ged.
Staten op het bovengenoemde besluit tot afstand
van grond in erfpacht. Deze luidt dat Ged.
Staten zich met in verband uitgebrachte adviezen
van den Hoofdingenieur van den Provincialen
Waterstaat en van den Inspecteur van de Volks
gezondheid kunnen vereenigen en dat is besloten
Het Raadsbesluit met genoemde adviezen in
handen van B. en W. van Workum te stellen
met verzoek den Raad in overweging te geven
in den daarin aangewezen zin werkzaam te zijn
en deze vergadering te zijner tijd onder terug
zending dier adviezen, den uitslag van ’s raads
overweging te berichten. j gebleven. Oorzaak is het omstooten
Na lecture der genoemde adviezen wordt op
voorstel van B. en W. besloten het desbetreffende
besluit van 13 Januari j 1. in te trekken en in
het opnieuw vast te stellen besluit op te nemen
dat de erfpacht zal worden bepaald op 4 cent
per M2.
De vergadering wordt daarna door den Voor
zitter gesloten.
VERSLAG van de Vergadering van den Raad
der Gemeente
WORKUM,
op Donderdag 9 Februari 1911, ’s nam. 6 uur.
Voorzitter- de heer T. M. ten Berge, Burgem.
Tegenwoordig alle leden.
Na opening der Vergadering door den Voor
zitter stelt deze als punt 1 aan de orde:
Notulen, welke na lezing door den Secretaris
onveranderd worden goedgekeurd en vastgesteld.
Punt 2. Mededeeling van ingekomen stukken.
a. Een schrijven van de heeren B. S. Gaastra
en A. Brandsma, houdende aanneming der voor
waarden, waaronder hen een stuk Gemeente
grond in erfpacht is afgestaan.
b. Een apostille van Ged. Staten, houdende
goedkeuring van het kohier der schoolgelden.
c. Een extract uit het resolutieboek van
Ged. Staten, waarbij te kennen wordt gegeven,
dat de beslissing hunnerzijds is aangehouden op
het besluit tot afstand van 2500 M2, grond
in erfpacht.
d. Een procesverbaal van de gehouden kas
opname van den Gemeente-Ontvanger, waaruit
blijkt dat op den vorigen dienst is ontvangen
f 62478.91, op den tegenwoordigen dienst
2220.341/2, op den vorigen dienst is uitgegeven
f58623.97, op den tegenwoordigen dienst f692.49,
zoodat in kas moet zijn een bedrag van
f 5382.781/2, tot welk bedrag kas en boeken
overeenstemmen, welke stukken zonder hoofde
lijke stemming voor kennisgeving worden aan
genomen.
Punt 3. Verslag van de Commissie inzake
den leerplicht over 1910.
Op voorstel van den Voorzitter wordt besloten
genoemd verslag gedurende 14 dagen ter visie
te leggen ter Secretarie, ter inzage voor de
leden.
Punt 4. Adres van het Hoofdbestuur der
Vereeniging voor M. U. L. O. houdende verzoek
eene jaarlijksche bijdrage van f 25 toe te staan
aan het examenfonds.
Na voorlezing van voornoemd adres, alsmede
van het te dier zake uitgebracht advies van het
Hoofd der School voor uitgebreid lager onder
wijs alhier, wordt het voorstel van B. en W.
om afwijzend op het verzoek te beschikken, met
algemeene stemmen aangenomen.
Punt 5. Aanbieding der rekening en verant
woording van het Pensioenfonds van Gemeente-
Ambtenaren over 1910. met betrekkelijk rap
port der Commissie.
Uit de door den Secretaris der Gemeente op
gemaakte rekening blijkt dat de inkomsten
hebben bedragen f 4799.331/2, de uitgaven
f IOI.621/2, zoodat het netto bezit of reservefonds
f 4697.71 bedraagt. Aan het rapport is eene
opmerking der Commissie, bestaande uit de
heeren W. Kroese en P. Gaastra, die belast is
geweest met het nazien, toegevoegd, n.l. over
de wijze van opmaking der rekening, waarin
deze verandering wenscht aan te brengen, door
n.l. de inkomsten en uitgaven van elk jaar ge
scheiden te houden van het reservefonds.
De rekening wordt met algemeene stemmen
tot voormelde bedragen goedgekeurd, nadat door
den heer Potma te kennen is gegegen zich met
de opmerking te kunnen vereenigen, hopende
dat de wenk der Commissie ter harte zal
worden genomen. De Voorzitter antwoordt
daarop, dat deze opmerking reeds met de Com
missie is besproken en dat daarop in het ver
volg zal worden gelet, waarna hij een woord
richt tot den Gemeente-Secretaris voor zijn ge
houden beheer en der Commissie dank zegt voor
het nazien der rekening.
Punt 6. Adres van G. de Vries om eervol
ontslag als Hoofd der openbare lagere school
in het Heidenschap
Door adressant wordt ontslag verzocht met in
gang van 1 April a.s. maar op voorstel van B.
en W. wordt met algemeene stemmen het ge
vraagde eervol ontslag verleend met inachtne
ming van het bepaalde bij art. 12 der verorde
ning (3 maanden na indiening van het verzoek.)
B. en W. verkrijgen echter machtiging dat tijd
stip te vervroegen wegens huiselijke omstandig
heden, mits zulks zonder kosten voor de Gemeente
door vervanging, kan plaats hebben. Tevens
wordt hun college gemachtigd eene oproeping
van sollicitanten te plaatsen, ter voorziening in
de ontstane vacature.
Punt 7. Voorstel van B. en W. tot het vra
gen van machtiging voor het doen van beta
lingen uit den postonvoorziene uitgaven der
begrooting, dienst 1910.
Deze betalingen betreffen een post van 17.55
t_.. d_„ _L
de Rijksverzekeringbank en een post van f6.I den heer Merkz Jr
ten laste van den directeur voor geleverd gas
bij het voorbereidend militair onderwijs. De
gevraagde machtiging wordt met algemeene
stemmen verleend.
Punt 8. Vaststelling van het primitief Kohier
van Hoofdelijken Omslag, dienst 1911.
Op voorstel van den Voorzitter wordt besloten
dit punt te behandelen in eene vergadering met I het vuur in een klein uur meester. Toch
waar eenerzijds de wet maatregelen neemt
om te zorgen, dat de auteur belooning kan
voor zijnen arbeid, anderzijds ook
de eisch mag worden gesteld dat hem niet
meer dan dit worde toegekend, en de maat
regelen niet zóó worden overdreven, dat het
eene bevoorrechting van den individu dreigt
te worden.
aangezien de mate dezer belooning uit den
aard der zaak gelijken tred zal houden met
de grootte van oplage en debiet, welke op
haar beurt weder wordt bepaald door den om
vang van het land, de ontwikkeling zijner be
woners en de uitgebreidheid van het gebied
der taal waarin werd geschreven, (waardoor
een auteur in Duitschland, Frankrijk of En
geland reeds in gansch andere conditie ver
keert dan een auteur in Nederland) na
tuurlijkerwijs ook het gebied waarop de au-
Het vuur vond voedsel te JT kan “rbeiden v00r het verkrijgen zijner
belooning, door de grenzen van zijn taalgebied
wordt getrokken en belijnd, en er geen en
kei wettelijk motief kan worden aangevoerd,
I waarom door ander taalgebied zou moeten
worden gezorgd voor nog meerdere belooning.
Branden.
r™. Omstreeks 8 uur Dinsdagavond is er brand
ten laste van den Voorzitter, als voorschot aan uitgebroken in het brandstoffenpakhuis van
aan de Spoorstraat te
Breda. In een ommezien stond het geheele
p^nd in vlammen,
over; nog kort geleden waren drie karre-
vrachten takkebossen in het pakhuis opgestapeld.
Door middel van zes slangen op de waterleiding,
bediend door politie en brandweer, was men
was
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workom. Ilemelumer Oldepliaerl en Noordwolde.
