Ilindeloopen en Stavoren.
Kwaad spreken.
38ste Jaargang.
No. 3.
Binnenlandsch Nieuws.
ZATERDAG’13 JANUARI 1912.
De loft is
dan aan diedat zij kwaad spreekt van den
r
s
e
FRISO.
te
a.
i»
Margarine in Amerika.
machinedeelen.
van
en
Wy wieme in pear, sont oardel jier
En ’t lokje, oan jiske het
It fet
De directie van de Amsterdamsche gemeen
tetram heeft besloten, over eenige maanden
één motorwagen van de tram te voorzien van
twee veiligheidsapparaten Protector.
De practijk zal leeren of deze toestellen
volkomen bevredigende resultaten zullen ople
veren.
De ratelwacht.
Sedert onheugelijke tijden roerde de nacht-
t-
t;
>r
d,
or
I,
a,
:n
ie
m
ig
>n
d-
kd
>n
Ü1
in
ir
ii:
in
P-
n.
ar
in
□-
in
in
at
van den landbouwer
den Zegwaartschen weg, te
t laten zakken
hooiberg tuaschen het
en werd dood opge-.
motorwagens van eiken aard vervaardigd.
De uitvinding is van een
weiden
lukkig kon bij echter gemakkelijk
openschuiven.
De Koningin. bereikt, en waren de vlammen gedoofd.
Uit den Haag wordt aan de N. Amh. Ct.\
'- lichaam.
MEI ’T HERT IS *T MIN TO ROAIJEN.
Ik ha hwet frjemds yn my: ja wierl
Öraech wo ’k in ding of sa
Hjoed ha;
En as ik ’t ha, scil binnen ’t jier
Dat selde ding, sjeder!
Myn hert dochs tsjinstean wer.
Forskeelt sa’n hert net bare fier?
Ik frege’s om in lokje hier
Mei tinken kin ’t wol ta
Fen hwa
Hja joech it my; ’k laei ’t, sa wier,
Op ’t hert. Wier dat net sleau,
Op sa’n plak sok in reau
Sa’n minskehert faek skikt nin sier!
van J. de
’k Tink dan om myn bernetiid
En oan ’t blinkend goudne tsientje,
Dat myn élde moaike Rientsje
Yn myn sparpot falie liet.
QREATSPREKKERIJ.
In hin, oan ’e igge fen ’e mar,
Dy skarle der, en warde hjar.
De béste wjirmen socht hja op
En loege dy fensels yn ’t krop
In kerper, dy ’t to loeren siet
En graech ek mei de hin opiet,
Lies troch syn ouginst hjar de preek
»Hwet dogst hjir, safier üt ’e reek?
Bliuw dou mar yn dyn eigen hok
En róp der keakelgat: tok-tok!
As wier it al in heel kerwei
It lizzen fen ién inkel aei.
Dou mienst fêst dat sa’n died, apart
De wrald yn ’t roun kraeit wirde moat
It is hwet! Né, sa doch ik net.
Gjinien dy ’t my oait keakljen hjerd.
Ik lis myn aeijen stil, mar gau
In hundert kear safolle as dou!
»Mar, sei de hin, se binne er nei!
Jaen op dyn aijen, en ik skaei,
Mei hüd en hier, en yn ’e dop,
Tsien-tüzend samar yn myn krop.
Forfryskingen nei v. Meurs.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De geëlectriseerde Eiffeltoren. De mi-
Schoon
Feuilleton
en
Tusschen lip en bekerrand.
Een jong paartje te Zaltbommel zou in het
huwelijk treden.
Ze blaakten van liefde en de bloem-omwon-
den ketenen zouden hen zeker al omklemd
hebben, als niet op ’t laatste oogenblik een
kink in den kabel gekomen was.
Pa en ma der bruid leefden namelijk in
onmin en gescheiden.
Op den trouwdag nu, even voordat naar
het stadhuis gereden zou worden, werd aan
pa verzocht zijn toestemming te verleenen.
Pa ging zoover, zich tot op het bordes van
het gemeentehuis te wagen, in een zwak mo
ment van verteedering.
Maar hij bedacht zich, keerde terug en
ging in een naburig café kalm zijn borrel
drinken.
Afgevaardigden werden gezonden, onderhan-
delingen gevoerd met een ernst, als die tusschen
I Cambon en Kiderlen Wachter moet hebben
gesierd, maar niets hielp.
Pa bleef onvermurwbaar. Hij weigerde en
bleef weigeren, en onder een hartelijk en wel
gemeend hoeraatje van een saamgestroomde
belangstellende menigte reden de jongelui on-
verrichterzake terug.
Meisje in brand.
Janna, het zes-jarig dochtertje
Jong wonende Vinkenstraat te Zaandam, was
Woensdagmiddag door de moeder een oogen-
L111- 7-iv Irrrrnm
blik alleen in huis gelaten. Zij kwam toen
vermoedelijk te dicht bij de kachel, zoodat de
kleertjes vlam vatten. Een der buren, H.
Siffels, genaamd, hoorde haar gegil en snelde
toe. De buitendeur was echter gesloten. Ge-
een raam
Weldra had hij nu de kleine
Het
meisje had echter reeds deerlijke brandwonden
bekomen, vooral aan de rechterzijde van het
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid eu Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
nu nog niet genoemd heb de gevallen, dat men
kwaadspreekt of om z’n figuur te redden
wie in gezelschap weinig te zeggen heeft, vindt
dat wel eens drukkend en acht het een uit
komst dan, als hij het een of ander kwaad ge-
zijn; in welken waan van interessant te zijn
men gebracht wordt door de groote belang
stelling - ook die van u mijn lezers? waar
mee publiek luistert naar den kwaadspreker.
Niet naar hem, die als zoodanig algemeen ter
slechter naarn bekend staat, maar naar den
fatsoenlijken kwaadspreker; dat is hij, die op
beschaafde, conventioneele wijze het hoos ge
rucht door zijn gesprekken weet heen te vlech-
I ten. Ja deze groote, ongeveinsde belangstelling
van het publiek zij is de krachtigste bond
genoot van eiken kwaadspreker. Indien wij dan
H. M. de Koningin op het
1
wacht te Ruinen (Dr.) op gezette tijden zijn
was van dien aard, dat hij deze
het centraal bureau van politie
hij werd gehouden en naar
Bewaring overgebracht, aange- j
De politie bleek te doen te hebben met een
gewezen korporaaVstoker der marine.
Een nieuwe uitvinding.
De Ned. Fabriek van Werktuigen en Spoor-
wegmaterieel te Amsterdam heeft automatische keukenzoutoploB8ing°— Kunstmatige teelt van
veiligheidsapparaten itegen overriding door koralen< Margarine in Amerika. Is
--n---ju-j. gaslicht ofelectrischliohthetmee8t hygiënisch?
-o Hollander. Reeds e geëieciriseerue Siumiurvu.
eenige proeven afgelegd voor de di- crote]egraaf. Ken weg van leer.
recteuren der Amsterdamsche, Rotterdamsche maken van machinedeelen.
en Haagsche gemeentetram, die allen hun Het kiemyermogen van mummiegraan
tevredenheid hierover hebben uitgesproken. fltokoud brood. Bewaren van late appelen.
In de Kruis- Ta
ALD-MANNE-KLACHTE.
sa triestich och, wied er marblau
En wieren de lannen mar grien!
De snie blinkt as silfer och, wier it mar dau
En wieren de lannen mar grien!
De wyn is sa prykjend och waeide er mar lau
En wieren de lannen mar grien!
Myn hier is sa griis, myn bird stikelblau,
Myn lea bin sa stram en myn hert slacht sa flau
Wier Maert mar foarby, kaem de Maitiid mar gau,
Och wieren de lannen mar grien!
M1MER.
Sjen ’k jouns yn ’e fierte yet
’t Goudne sintsje yn ’t Westen blinken
En tonei yn ’t wolkje sinken
O, dan wird ik weak fen hert.
gemeld, dat uit de beste bron kan worden
medegedeeld, dat de blijde gebeurtenis, waar
op werd gezinspeeld in verband met de af
wezigheid van
jongste Hoffeest, tegen het begin der maand
Juli a s. mag worden tegemoet gezien.
Majesteitsschennis.
Een der politieagenten, die bij het Koninklijk
Paleis in het Noordeinde te Den Haag dienst
doen, had Dinsdag een zonderlinge ontmoeting.
Hij werd daar aangesproken door een man,
die zich tegenover den politiebeambte vragen
derwijze op minachtenden toon uitliet over de
reden waarom hij hier geposteerd stond, on
der aansporing om liever een helsche daad te
verrichten in het gebouw dat hij moest be
waken.
De taal
persoon naar
meenam, waar
van
ratel. Voor eenige dagen werd hem, van ge
meentewege aangezegd, dat hij niet meer
mocht ratelen, omdat het als burengerucht
werd aangemerkt. Zooals in vele Drentsche
dorpen bestaat van ouds nog een boerenbe-
stuur »de volmachten,» die uit en door de
boeren worden gekozen om hunne belangen te
behartigen. De volmachten, door wie de
nachtwacht is aangesteld, hebben hem thans
gelast te blijven ratelen. Met belangstelling
wacht men ter plaatse af of het oude gebruik
al of niet zal worden afgeschaft.
Inhoudsopgav-J van No. 6. van het
Maandblad tegen de Vervalschingen.
De aanwending van Krengenvleesch« in
Nederland. Een vergiftig haarmiddel
Waarschuwing tegen maretine. Melkver-
valsching.Vervalsching van surrogaten.
Bedrog met kunstmeststoffen. Vergiftigingen
van Vee. Waterzuivering. Typhus
recurrens. De ooglens vervangen door een
Uitgave van T. (JAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
Het apparaat is aan elk motorrijtuig aan te I
brengen zonder dit te ontsieren. I
I laan te Watergraafsmeer werd gistermiddag
het apparaat beproefd.
Een man i
een auto, voorzien van zulk een apparaat met
j een snelheid van ongeveer 20 K M. kwam j
aanrijden. Men schrikte een oogenblik, doch A. Droogh,
de auto had al geremd en de man zat gevan- Zeg waart,
dat wij
aangaande onze
warenja, dan zouden wij onzerzijds althans
het onze doen, om dit groote kwaad eenigszins
te stuiten. En om zelf zoo veel mogelyk aan
de verleiding van dit kwaad weerstand te kun
nen bieden, is m. i. nog altijd dit een uit
nemende raad, waaraan een mensch zich kan
houdendat men, zooals ik eens ergens las, bij
elke opwelling om kwaad te willen spreken,
vooreerst vrage is het noodig dat ik dit doe
vervolgens is het ergens goed voor, dat ik dit
doe? en eindelijk; zou ik ook iemand kunnen
schaden, als ik zoo doe? Tien tegen één zegt
deze raad, dat gij dan een wacht voor uwe
lippen zult zetten. En deze raad wordt nog
uitnemender, dunkt mij, als wij er aan toe
voegen dit ten vierde: veronderstel, dat hy of
zij, van wie gij dit kwaad nu wilt zeggen, eens
uw eigen kind of een eigen moeder ware;
zoudt gij gaarne willen, dat iemand over dezen
zoo sprak
Ach, ik weet het, wij zullen al dezen raad
telkens weder ter zijde stellenoch, als wij
ons dan ook telkens maar weer eens dwingen,
om straks hem toch opnieuw ter harte te
nemen, want ook voor onzen tijd is waar het
bekende woord van den apostel: kwade samen-
sprekingen bederven goede zedenik zou er
gerust aan toe durven voegenen nog veel
meer dan dat!
Maar, om te verklaren het feit: dat wij, die
schier zonder uitzondering op onzen tijd schuldig
staan aan de ondeugd van het kwaad-spreken
ja; dat wij des ondanks allen, bij iedere ge
legenheid hartgrondig durven verklaren, dat wij
geen deel hebben aan dit kwaaddaartoe
zie ik geen kans; dat is voor mij een psycho
logisch raassel.
N. v, h. N. S.
Daar is geen ondeugd in de wereld, waaraan
de menschheid zich veelyuldiger schuldig maakt b'reidén óf om interessant te
dan aan diedat zy kwaad spreekt van den
medemensch. En daarnevens is er geen ondeugd
die zoo beslist door ieder mensch wordt ver- I
oordeeld als deze enniemand zal willen
erkennen, dat hij zich aan haar bezondigtDat
klinkt als een tegenspraak, waarbij de eene
m ogelykheid door de andere wordt buitenge
sloten immers wat zoo unaniem veroordeeld
wordt, dat moest, zou men zeggen, in den loop
der eeuwen ook inderdaad reeds lang zijn uit- j
gebannen 1 en toch is het waar. Zoo hoog
klimt niet der menschheid historie, of men leest
van de onbedwingbare epidemie dezer ondeugd. »ok den kwaadspreker ;ltijd onmiddellijk den
Fama ruit zeiden de oude Romeinen. D. w z.konden afsnij§en door hem duidelijk - met
het gerucht snelt voort; het booze gerucht; het £nze houding of ons zwijgen te kennen te
gerucht van des menschen slechte daden. Men dat 6wij van z0JBnige mededeelingen
zou ook kunnen zeggen: het spoelt rusteloos nde onzJe medemenschen niet gediend
verder, gelijk een baar der zee en het stuwt
met zich voort ook de opmerkingen der men-
schen: wat die wel eens hoorde en die; en uit
al welk vuil zich samenpakt straks de argelooze (1)
laster en als er een rots in zee is, de baar
slaat er tegen; maar als zij merkt, dat zij op
die geen vat heeft, dan splitst zij zich eenvoudig,
vereenigt zich weer aan de andere zijde en
spoelt rusteloos verder. En zoo vloeit zij voort
over onmetelijke afstanden, brengend een naam,
waar iemands voeten nooit geweest zijn of zul
len komen.
Ja, zoo was het en zoo is het nog. Ook in
onze dagen behoort het haast tot de onmogelijk
heden om een gezelschap te treffen, in welker
midden de kwade samenspreking niet somwijlen
aan het woord komtondanks de plechtige ver
zekering, dat men van kwaadspreken nu-zoozeer-
juist-niet-houdt 1 Inderdaad, deze stereotiepe
introductie zou belachelijk zijn, als het niet zulk
een ernstige zaak gold. Nu is zij een dubbel-
kwaad. Met de verzekering dat men van dat
kwaadspreken niet houdt, erkent men te be
seffen den ernst van dit euvel. En dan toch
aan de verleiding toe te geven dat iszooiets
vanovertreden met meer nog dan voorbe
dachten rade.
Ja, zóó verbreid is de smetstof van dit kwaad
onder ons, dat ik vrees, dat niemand nog onaan
tast er door is en indien wél hij zal met een
lantaarn gezocht moeten worden. Mij aangaande,
zoo oud als ik ben, heb ik nog maar van een
mensch gehoord, dat hij nooit had kwaad-ge-
sprokenmen had het er wel eens op toegelegd
om hem daartoe te prikkelen, maar tevergeefs.
En daar myn zegsman een zeer betrouwbaar
persoon is, wensch ik ook aan dit zyn woord
niet te twijfelenmaar wel is dit voorbeeld een
unicum onder tien, neen onder honderdduizenden
zou ik denken.
Maar, hoe is het dan met deze ondeugdzit
zij ons misschien in het bloed, zoodat zij onuit
roeibaar is Ik geloof het welSpinoza noemt
als bronnen van menschelijke boosheid deze drie
hebzucht, heerschzucht en zinnengenot. Welnu,
in de hand van elk van deze drie soorten der
boosheid is het kwaad-spreken het instinctief
en bijna feilloos wapen. Om het doel der heb
zucht te bereiken, zal de mensch zijn concurrent
niet meer schade kunnen toebrengen, dan door
kwaad van hem te spreken. Laster zou voor
het oogenbltk nog meer kunnen uitwerken
misschien, maar met laster is hij niet zeker van
zyn zaak. Laster kan ontmaskerd worden en
dan zal de schade grooter worden dan de winst
is geweest.
Neen, het kwaad-spreken, met de verzekering,
dat men heusch de waarheid spreekt, is veel
zekerder middel. En zoo is het ook met de
heerschzucht; wie zijn mededinger wil af
maken, grypt als bij instinct naar het wapen
der kwaadsprekerij. Hij begint met te erkennen
de groote verdiensten van den mededinger
plaatst hem grootmoedig, met woorden, boven
zich zelvenmaar besluit zijn ophemeling met
de bekende tiradenatuurlijk heeft hij als ieder
ander z’n gebreken zoo weet ik.
En al pratend worden des mededingers kansen
steeds geringer en als hij genoeg is zwart-ge-
maakt, eindigt de vijand met nog eens weer de
mooie verzekering: maar enfin we hebben
allen onze gebrekenEn wederom niet
anders is het met het zingenot. De jongeling,
die dingt naar de hand der maagd, begeerd door
meerderen dan hij ja, als bij instinct zal hij
zyn eigen kans trachten te vergrooten, door
kwaad te spreken tegenover haar van den mede
minnaar. Én daar deze drie hoofdbronnen van
menschelijke boosheid naar wateren doen uit
vloeien naar velerlei stroomen en stroompjes;
anders gezegddaar hebzucht, heerschzucht en
zingenot in duizenderlei gestalten optreden zal
de zonde der kwaadsprekerij ook dag aan
dag uit duizenderlei oorzaak worden begaan.
En wederomdaar hebzucht, heerschzucht en
zingenot de bronnen der boosheid zijn en
blijven zal het wapen der kwaadsprekerij
door elk geslacht van vleesch en bloed als bij XUItcl my u»u na uu eu uwei.
instinct gehanteerd blyven. By al hetwelk ik >Nou, ik wol wól, mar hja wol net.”
De ouderdom der aarde. Vraagbord
Is azijnzuur een conserveermiddel? Zeep
poeder Bofor. Chocolade-kaas.
r- Conserveermiddelen in gecondenseerde Melk,
stak dwars den weg over toen Boekbeoordeling.
Een 5-jarig zoontje
aan f
geraakte bij het
gen in een groote schaar zonder eenig letsel van de kap van een
te hebben bekomen. De proef werd nogmaals hooi en de kap bekneld
herhaald met hetaelfde succes. i nomen.
TA TANK.
Ik seach yn ’e finne in blomke
Moai glinstrjen fen peareltsje dau
It seach as in eachje sa Ijeaflik
Nei ’t hege flewielige blau.
Ik krige sa’n langst om dat blomke
To plantsjen, as sier, op myn hoed,
sBliuw er ousei myn hert »Lit it bloeije
Somstiids is myn hert fiersto goed.
Hwent do ’t ik foarby wier en efkes
Noch omseach nei ’t sté, flak by ’t stek,
Stiek de kou, sa krekt hie ’k ’m molke»
It siersel ta tank yn syn bek.
AL HEAL ER TROCH.
Sa ’k hearde, och, ’t spyt my mar
Dan krigest’ jister blau fen hjar?
»Ik Blau Hwet grouwe IjeagensSjpeh
It is er heal en heal al troch
Fortel my dan ris ho en hwet.
bet Huis
klaagd wegens majesteitsschennis.
Yn ’t süpenbrysteal, fyn ’k fen Knier
Ién hier... ik brom: »smoarch wiif!»
En ’t hert keart m’ om yn ’t liif.
In minskehert is soms ek tier!
s
2
e
s
Q
Q
re
ge
ir
it
k
u
i;
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Ilemelunier Oldephaert en Noordwolde.
it
m
et
I,
k
vt>-» n i aL ftnmo
aan .0
