nieuwe leerlingen
I
Hindeloopen en Stavoren.
Krüpe.
ZATERDAG 23 MAART 1912.
38ste Jaargang.
No. 13.
Binnenlandsch Nieuws.
Officieel Gedeelte.
r
0
troch en de oare moat er troch 1
ontstond te
WETHOUDERS van
Eerste Kamer.
De leden der Eerste Kamer zijn terverga-
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
’t Feest zal Maandag 8
Naar de
Zeven jaar geleden, in Januari, brandde
dezelfde fabriek geheel af.
mar op in oustand. 1
se ’t potsje britsen hawwe, bigjinne se I,
onskild to bipleitsjen. Se binne der onnoazel
ynroun, sizze se dan, en koene 't net helpe dat
»e mis wést hawwe.
Ja, forsiker, se hawwe mis wést. Hja mien-
te kunnen doen of ’t perceel te durven ver
laten. ’t Duurde niet lang of verschillende
projectielen als: palen, latten, steenen enz.
vlogen door de ruiten. Drie ramen werden
by na geheel vernield, meer dan zeventig ruiten,
groot at klein, verbrijzeld. Tot bijna half
fabriek, bevattende de machinerieën, geheel
uitbrandde. De beide vleugels met zaad- en
stoommachine bleven door het optreden der
minrruFKTFR WETHOUDERS van hja scille forsind bliuwe salang er noch minsken
BURGEMEESTER en WElnOUDEKo van m<>. tiwhsi(.ht fln qnlln fnrKtAn Vn’e maetskinnii
WORKUM brengen ter kennis van belangheb- I
benden, dat op Maandag den Isten April 1912
vis.
kunnen worden toegelaten tot de VEREENIGDE
BURGERSCHOOL (Hoofd de heer B. Jonkmans.)
Aangifte by het Hoofd der School.
Workum, den 5 Maart 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
T. M. ten BERGE.
De Secretaris,
A. de VRIES.
voorzitter van een comité, aan dr. Kuyper
Moordaanslag.
Zondagavond werd te Drouwenermond een
moordaanslag gepleegd. Zekere G. M. werd
door zijn zoon, die vroeger tusschenbeide niet
wel bij ’t hoofd was, eerst met een turf voor
't hoofd geslagen, waardoor de 73 jarige vader
bewusteloos achterover zakte, daarna bracht
hij hem met een mes een snede over de
slaap toe, waarbij de slagader werd geraakt.
Men wist het bloeden te stelpen, tot de on
middellijk geroepen geneesheer den gekwetste
kon verbinden. Deze kwam nog juist bijtyde,
daar de gewonde anders zou zijn doodgebloed.
Friesehe landbouwtentoonstelling.
Ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan
van de Friesehe Mij. van Landbouw zal van
26 Aug. tot en met 1 Sept. as. te Leeu
warden een groote prov. landbouwtentoonstel
ling worden gehouden.
De volgende afdeelingen zullen worden
gevormdAkkerbouw, kleinvee, landbouwin
dustrie en werktuigen, paarden, rundvee,
pluimvee, tuinbouw, vereenigingsleven, weten
schap en zuivel. Voor de verschillende af
deelingen zijn commissies gevormd.
Het doel van de tentoonstelling zal zijn
een zuiver beeld te geven van wat Friesland
op dit oogenblik op landbouwgebied betee-
kent.
Dit doel zal zij trachten te bereiken door
a. een nauwkeurig beeld te geven van
het ontwikkelingsstadium van het landbouw
bedrijf in Friesland
b. de afnemers van landbouwproducten in
de gelegenheid te stellen gemakkolijk een
overzicht te verkrijgen van de hoeveelheid
en de qualiteit van de landbouwproducten,
die in verschillende deelen van Friesland wor-
voortgebracht
c. het algemeen bekendmaken van de
resultaten van het vereenigingsleven in den
landbouw en van verschillende wetenschappe
lijke, technische en economische middelen tot
verbetering in verschillende takken van het
landbouwbedrijf.
Voorzitter van het Hoofdbestuur is dr E.
van Welderen baron Rengers, vice-voorzitter
de heer J. P. Wiersma, secretaris de heer
C. Broekema, die tevens het dag bestuur
der tentoonstelling vormen, terwijl dr. H.
Molhuysen administrateur is.
De kosten worden globaal op 40 50000
gulden geraamd.
Parlementaire gebruiken in de school.
Men deelt in het Vad het volgende, niet
onvermakelijke geval mede, dat zich dezer dagen
op een der Hoogere Burger Scholen te den
Haag afspeelde
Een leerling heeft voor de klas zijn les op
gezegd. Een ander wordt voorgeroepen om
dezelfde les op te zeggen, maar heeft er
minder zorg aan besteed dan zijn voorganger.
Hij komt voor de klas en zonder veel na
denken komt ’t er uit- Ik sluit mij geheel
bij den vorigen spreker aan
Vandalen.
In de gemeente Havelte (Dr.) worden in de
laatste dagen ergelijke baldadigheden gepleegd
In een week tijds werden bij vijf personen
de glazen ingeworpen, bij twee door de rui
ten geschoten en zelfs tweemaal een of meer
personen aangerand.
*t Geen echter Zondagnacht geschied is,
verplaatst ons geheel in den tijd van de mid
deleeuwen, aldus wordt aan de Zie. Crt. ge
meld.
Des nachts ongeveer halftwee vervoegden
zich bij het >01de Besjes te Darp, bewoond
door den kastelein P. Broekman, twee nau
welijks 20-jaiige jongens, zekere G. M. en
G. W. Zij eischten jenever en verlangden
in de woning toegelaten te worden. Toen B.
aan hun verzoek niet voldeed, begonnen zij
onder razen en vloeken en ’t uiten van drei
gementen als: «doodschieten, doodsteken,enz.
paal- en hekwerken om en bij het huis af te
Ondertusschen zat B. met vrouw en
S. D. A. P.
Uit het in Het Volk opgenomen jaarverslag
over 1911 van den seeretaris van de 8. D
A. P. blijkt, dat in dat jaar het aantal af
deelingen is gestegen van 220 tot 253. Het
aantal leden van de afdeelingen steeg van
9992 tot 12.582. Het aantal verspreide le
den bedroeg op 31 December j 1. 131.
In zijn jongste vergadering heeft het bestuur
van de 8. D. A. P. omtrent de agenda voor
het congres besloten als afzonderlijke punten
van bespreking te stellende kiesrechtbetoo -
ging in 1913 en de Tariefwet.
Omtrent dit laatste punt zal een resolutie
worden opgesteld en na vaststelling door het
partijbestuur zoo spoedig mogelijk worden ge
publiceerd.
In al te feestelijke stemming.
Bij een huwelijksfeest te Meteren (Tieler-
waard) werd er door eenige feestgangers vol
gens gewoonte dapper op los geschoten, bij
wijze van vreugde uiting.
Een der schutters wilde eens op een ge
weldige wijze hulde brengen aan het jonge
paar en meende dat niet beter te kunnen
doen dan door het geweer zeer overdadig met
kruit te laden... Het geweer vloog uit elkaar
en de schutter werd zeer ernstig gewond.
Voor de omstanders, onder wie veel mede-
huldebetooners, liep het gelukkig goed af
Het drama by Spannenburg.
By de instructie in de zaak van ds. Ewoldt
is gebleken, dat mevrouw Ewoldt niet is ver
dronken, maar tengevolge van op haar ge
pleegd geweld is overleden en eerst na haar
dood te water is geraakt.
De preventieve hechtenis is door de recht
bank met 30 dagen verlengd.
Brand te Harlingen.
Dinsdagmorgen te ongeveer 5 uur is het
perceel Lanen 87 te Harlingen, bewoond door
den heer 8 van der Heide, die er een leder
handel drijft, totaal uitgebrand.
Bij de ontdekking van den brand was deze
al zoo ver gevorderd, dat de bewoners (man
vrouw en kinderen) zich ter nauwernood kon
den redden. Aan blussohen viel niet te den-
ken, hoewel een vijftal brandspuiten spoedig
ter plaatse waren. De belendende perceelen
hebben waterschade, doch bleven gespaard.
Om 8 uur konden de spuiten weer inrukken.
De brand is waarschijnlijk ontstaan door
het laten walmen of in brand raken van een
petroleumlampje. Inboedel en pand zyn ver
zekerd.
Een commensaal lijdt gevoelige schade, daar
hij, voornemens zijnde in het huwelijk te tre
den, eenige meubelen in het huis had. Ook
een som gelds van f 100 is als verloren te
beschouwen.
Fabrieksbrand.
Dinsdagnacht tegen 12 uur,
Kollum door onbekende oorzaak brand in de
olieslagerij van den heer 8. Tjjmstra, met het breken,
gevolg, dat het middengedeelte, de eigenlijke kinderen in angst en vrees in huis zonder iets
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
hjar krópen net to sjen, hjar falskens to troch-
grounjen. Mar do hiene se hjar forsind, en
vk-1___-L i._n
mei trochsicht en soun forstiln yn ’e maetskippjj
binne.
Dan is er noch in soarte krópen dat we ek
net foarby gean moatte. Dat is it krópen for
de greate wróld, wol to forstean, it krópen for
de ljue mei jild.
Der binne greate ljue, dy ’t heel wol fen dat
krópen hólde. Dei ’t men fen sizze kin mei
W. Dykstra.
In lege dop, in man fen neat,
Bideeld mei jild en goed,
Wirdt Ijeafst mar tige flaeit en eard,
Oars hat er min syn moed.
En mannich liepert Bonder splint
Dy 't graech de swierste sile ontrint,
Docht maklik der syn foardeel mei.
Dit sjucht men sahwet alle dei.
Dizze wirden hawwe wol for goed reden fen
bistean. Sok in great man, scil net biseffe dat
er yn ’e pet litsen wirdt, net ynsjen dat min him
for de gek hóldt en for sóker op ite om dat it him
swiet smakket, hwet in plomstriker op syn eigen
goede dagen him oanbiedt. Mar der scille,
scoe men hoopje, mear greaten noch wêze, dy
’t mei genóch minskekennis, dat krópen en dat
striken mei de hunichkwast fen hjar onderli-
zenden, tsjinstiet en walget, der tige oukearich
seis fen binne.
It moat dan ek wol »in lege dop« wêze, dy
’t it moai fynt dat men him yn syn bywêzen
priisget, dy ’t it duldsje kin, dat men him
deugden en wiisheden tamjit, der ’t er selsgjin
deel oan het. Siker, it moat in great bern wêze,
dy ’t soks wolgefallich is, in degelik persoan
scil dat lang net fornearre kinne.
Do ’t wy noch op skoalle gyngen en fenseis
gnap ondoagens wierne, hiene we op ien fen us
kameraden fatsoenlik it grou. Dat wier sa, as ien
fan uzes yn ’e twiskenskoften ris hwet kattekwea
utsetten hie, dan brocht dy jonge dat trou mei
de waerme han by master oer. ’t Is wier, dy
jonge wier seis sa balsfjurrich en boartlich net
as de oare jonges, en teffens sa oplettend en
oandachtich wol op ’e bank. Sadat master, nei
us sin, ryklik genöch mei him op hie. Wy
wierne for master dan ek lang sa njuet net.
Mar hwet it gefal waerd njunkelytsen, dy jonge
dy ’t op it lést oan master alles, it allergeringste
oerbrocht, hwet de oare jonges seine en diene
en dermei seis noch better yn ’e graesje by
master tocht to kommen, forsinde nim raer
syn oerblaeyen, syn forklappen en krópen makke
him min yn ’e eagen fan master. Hy bigie to
walgjen fan dizze onbitroubere jonge. Do doochde
master, dy *t hy earder folie mear priisge as
wy, en dy ’t hy sa oankrópte foartiid, ynienen
samar, lang net mear, en hy joech dy man in
bleam yn pleats fan lof.
Letter ha ’k sjoen dat de krópers sa gewoanwei
dogge. Is de kans op foardeel forspile, dan
flapt de krópery om ta haet.
To krópen foar minsken dy ’t it weardich
binne, of Ijeaver dat bipaeld fikse ljue binne,
makket de króper op syn minst bispotlik, hwent
flinke minsken achtsje it hjarren seis neat bi-
- tx sonders ta to libjen en to dwaen as persoenen,
acoe, sjuch dat is er wol fier by troch. De dy -t hjar nei ear en licht h&lde en drage.
t mei syn wirk eint as in lós op in ag men for jn >iege dop,« for neat-
bitsjuttende en minne ljue fan kaptael, hjar
skandelike dieden for lytse flaters troch de fin
gers glide lit, soms misskien dy noch weipraet
en omdraeit ta priisber, dan is dat in minne
menier fen dwaen, in falskens, dy’t syn weargea
en gelikenisse net hat.
De iene hoecht net foar de oare to krópen,
dat kin fry. Fensels dy ’t us goed dogge moat
we tankbaar wêze, mar tankberens en krópen
is twaderlei. Men moat wol onderdanich, wol
gehoarsum wêze oan hjar, dy ’t er for oanstelt
binne yn 't bilang fan oarde yn ’e maetskippy,
om us to plak to setten of us plichten op to
lizzen, wol fatsoenlik en beskieden, wol gehoar
sum wêze, mar we hoeve net to krópen.
Dy 't krópt for de greaten en for sokken, dy
’t great lykje wolle, is flau; de greaten, dy ’t
er nocht oan hawwe dat men far hjar krópt
binne min, of op syn moaist, «lege doppen.
FRISO.
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
Dit bedrag is bestemd tot steun van De
Standaard.
Men beoogt daarmee het blad uit te brei
den en het ook onder het financieel bereik te
brengen van de duizenden anti revolutionaire
arbeiders in den lande.
Staatspensionneering.
De Bond voor Staatspensionneering had op
het einde van 1911 in het geheel 396 afdee
lingen met 44761 leden, benevens 353 alge
meens leden, samen 45114 leden. Bovendien
waren 106 bonden en vereenigingen met plm.
32000 leden, bij den Bond aangesloten. Een
jaar te voren waren er 357 afdeelingen met
36440 leden.
De bend heeft 9 federaties, te zamen plm.
150 afdeelingen vormende. Daaronder be-
hooren 3 Friesehe federaties, de Drentsche
en de propaganda-commiasie »Het Wester-
k wartier.
Hwet is krópe?
Nou, dat is ek in fraech der ’t Friso hjoed
mei ynset, scille jimme licht sizze, achte lêzers
en lêzereskes. En jimme hawwe gelyk, dit
bigiet wol hwet leech oan en plat by de groun,
hwent krópen is oars neat as op bannen en
foetten rinne, en dat diene wy do *t we noch
lyts wierne, sa lyts dat we noch rinnen leare
moasten. En do ’t we in bytsje êlder waerden
en
as hyngsteriders,
r ek noch ris krópe mocht. Lit ós twisken
ieakjes yn nou mar sizze, dat we alle
dy ’t him sa oan hjarren gelegen lizze wol; in
heit dy ‘t mei syn bern seis in bern wêze kin,
dy ’t mei hjarren boartsje wol en, al prottelt
mem ek in bytsje mei ’t each op ’e knibbel-
lapen en de glêd wreaune flier, noch ris mei
in keppeltsje op *e rech op ’e flier omkrópt.
Sokke wille mei bistean, dy neat kostet as
ip bytsje wryt en slyt oan dit of dat, en dy ’t
sok in opfiedende kreft ótwirket, dy ’t de bern
sa nei oan de heit bine kin.
In heit, der 't de bern oars noait as in strang
en stroef gesicht fen komme to sjen, en dy ’t
by it minste lódroftige fen 'e skrepskutels al
bigiet to gnoarjen en to brimmen, leau mar
grif, dat dy syn bern, en hjar kerakter, net
heal kennen leard, en hjarren meiien ek fan
him forfremdet. Derom is ’t spitich for in heit,
dat hy it onder syn weardichheit skat, him mei
syn bern beusich to hélden, hwent dat mei en
moat him noait to min wêze.
Dan binne der yet oare en mear soarten fan
krópen. It giet ongelyk yn ’e wrêld, de iene i
fljucht er troch en de oare moat er troch I
krópe, seit bygelvks in êld Frysk sprekwird.
De wierheit hjirfen kin men daegliks om üs
hinne sjen, lit üs dat derom nou mar ris oer-
slaen. Howol wy al efkes oanhelje wolle hwet
tige nei krópen aerdet, dat al to sunige, loome
dwaen en rinnen as men yn tsjinst fen in oar
is en it lean opstrykt, dat fêststeld is mei de
bedoeling, dat flyt en iver net forgetten wirde
i
feint dy
tarre planke, dy ’t it om sa mar to sizzen sa
bidaerd oan leit, dat men it forgelykje kin by
krópen, dat is de beste just wol net. Hy lit
him ütbitelje hwet er net fortsjinne hat, it hat
er wol oan om dat earlik to neamen of Ijeaver
sein dat is wol bislist min dwaen.
Hwet seoene Myntsje en Tryntsje-en-hjar
Bauw by 't noaske l&ns sjen, as hjar frou-en-
hjar for al de forleutere en fordideldeine óren
yn 'e wike, of yn ’t heal of heel jier, mei rjucht
op ’e keper biskoud, fan hjar lean ynkoarten,
for ’t fiers to lang weibliuwen by hjar boadskip-
rinnen, op ’e einloaze lange praetsjemakkery
by de doar mei slachters-, bakkers-, kródeniers-
•n oare feintjes. We nimme nou mar allinne
Myntsje-en-hjar, mar dit binne licht de
minst skildige wol net mar misskien de
kweadaerdichste ek noch fan fierren net. Op
dat gebiet binne der mear krópers.
>Yn 'e skulp krópe, is in ütdrukking alge-
mien bikend. Men seit dat fan him of hjar,
dy ’t hjar wird net halde, dy ’t dat netweagje
doare. Hja hawwe der giin moed ta. Hja
binne ny- of Alderwetsk al nei *t dat utfalt, al
nei ’t it hjar it foardeeligst utkomt. Hjoed
binn’ s« modern, moarn froom as *t er by leit.
5e witte te bógen en to nigen, to striken en
to flaeijen, en litte jimmer it hoedtsje hingje
al nei ’t de wyn waeit. It binne, om sa mar bering byeengeroepen tegen Woensdag 27
to sizzen, wearhoannen, dy ’t ek mei alle winen dezer, des avonds te uur.
graeye. En as men hjarren it bield fan hjar Standaard,
kerakter toand, dan krópe hja yn ’e skulp. i e.
jisr sokke draeijers, sokke onoprjuchte kerak- i het hoofdorgaan der antirev. party, heeft thans
ters, ken men der gau ut, en dan héld men se 40 jaren bestaan. u A
Doch sadré se merke, dat April te Utrecht worden gevierd.
v V! hjar fei meldt, zal dan prof. dr. H. Visscher. als
voorzitter van een comité, aan dr. Kuyper
een groot bedrag in geld overhandigen, samen- brandweer behouden,
gebracht door alle kringen van de anti revo-
den, dat in oar to blyn wier om hjar draeiery, lutionaire partij
En do ’t we in bytsje êlder waerden
wizer, gyngen we op heite rêch sitten lyk
en gunden we heit de wille
dat hy ek noch ris krópe mocht. Lit üs twisken
twa n<
lytse bern lok winskje mei ’t besit fan in heit
i
heit dy ‘t mei syn bern seis in bern wêze kin,
ek in bytsje mei *t each op ’e knibbel-
op *e rech op ’e flier omkrópt.
s
e
r
3
1
1
r
i
i
i
1
B
l
r
l
l
b
k
5
5
f
l
I
L
e
i
t
i
t
I
FRISO.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Ilemelumer Oldephaert en Noordwolde.
l
