Hindeloopen en Stavoren.
Maitiid.
ZATERDAG 20 APRIL 1912.
No. 17.
38ste Jaargang.
Biiinenlandsch Nieuws.
De grootste scheepsramp, die
ooit heeft plaats gehad.
750
500
1100
800
Totaal 3150
van New-Foundlmd.
Die
natür.
per
1
i
le klasse passagiers
2e klasse passagiers
Tusschendekspassagiers
Bemanning
liet Koninklijk echtpaar naar Parijs.
Do dagen 1 tot 3 Juni zyn thans definitief
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
opvarenden her-
Zons verduistering.
Bij prachtigen hel leren hemel waa Woens
dag de centrale zonsverduistering waar te ne-
leoer 4uu K.o. wegen. men. oyerai zag men toeschouwen met ge-
De Titamc van de vv hite-star-Line had een
totale lengte van 882 voet, een breedte van 92 ^leurd of berookt glas of ander oogscherm m
voet, terwijl de hoogte van de kiel tot de lucht staan turen Men moet eerbied en
kapiteinskajuit 105 voet en die van de kiel tot bewondering hebben voor de wetenschap, die
den top der schoorsteenpijpen niet minder dan
175 voet was. 1"
ton.
en yn hwet stimming
er yn jitnme omgiet
fen Ijeafde en
In geur scil üs tomjitte komme, jaen we
bütendoar, dy 't fen it earste jonge grien
oanslacht. T
sen tegelijk ontstond een lek. Het water drong
met groot geweld in het schip, dat reeds na
drie minuten begon te hellen.
De Titanic deed haar eerste zeereis van
De Titanic was reeds bij den aanvang van
de reis uit Southampton aan groot gevaar blootge
steld. Toen het uit Southampton afgesleept werd,
veroorzaakte ’t zulk een geweldige zuiging, dat de
zeven kabels, waarmee een ander schip, de
New-York, aan de kade gemeerd lag, als touw
tjes afknapten en c
der Titanic werd gezogen.
York. Toen de »Carpathia bij ’t aanbreken
van den dag op de plaats van de schipbreuk
kwam, vond zij alleen de reddingsbooten en
wat wrakhout. De Titanic was toen al ge-
Dat was gebeurd om 2 20 des nachts,
d. i. volgens Nedeilandschen tijd omstreeks
halfzeven Maandagmorgen.
Ieder kan zich een voorstelling maken van
het reusachtige van dit geweldige vaartuig als
hij leest, dat de ankers, bij een lengte van zes
meter, niet minder dan 15000 KG. wegen, en
dat de ankerketting uit schakels bestaat, die
ieder 400 K.G. wegen.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Sjoch de natür yn hjar folheid en pracht,
Slaen op it groeijen en bloeyen ris acht,
Moat it net al troch Gods myldens en macht
Ta de heeclistc loksdügens reitsje?
om mei hjar iwieh ouwik-
i en for
en us geest fris to
bilden. As it maitiid yn ’e skepping is, meije
wy ek de êlde net bliuwe. It béste toetsje foar,
en moedich foarut sjen mei de flinkste wille en
jonge, de hope oanfjürke, it allerhearlikst liet
fen libbenslust ophelle.
Wéz wolkom, wolkom Maitiid en bring us
segen.
FRISO.
de opbetterjenden stelden hjar hope, elke dei
f_ J-l. J L!... I-1 -
jende dagen, de berntsjes smachten nei sêfter seljen. En dan is ’t gefaerlik om ta in geregelde
den druksten tijd van passagiers-ver voer noodig
i vrouw en 8 kinderen
hun toevlucht in de boot moesten weken en
Harkje it fügelt, sa fleurich, sa blij,
’t Sjilpend en tsjottrend getsjetter;
Onder de freedsomme weidsjende kij,
’t Moederlyk skieppegebletter.
Sjen, ho dat löltsje der dounset fen nocht,
Boartsjend en
Sjiich,'hó forhüge is it al hwat me sjocht,
Ta it spartljend flskje yn it wetter.
,’t Grito en *t witi en ’t glido der skries,
Galmet oer boulén en finne,
't Kiwit der Ijipkes en ’t snettrjen der gies
Teant der sa Ijeaflik troch hinne.
Dryst jowt it reidmoskje op *t flotgers him dol,
’t Wipt op in reidtsje, dat widzet him gol,
’t Fluitet syn deuntsje den fronlik en wol,
En fljucht wer in eiutsje T fen diune.
’t Byke, dat gounzjend üs snoerret om ’t ear,
■’t Flinterke skek nei de blommen,
Alles forienet him, alles tsjocht gear,
d’ Iwige Meitzer to remmen,
Reukoffers stiigje onophaldlik omheech,
Neat as in tankfolle wr&ld sjocht üs eech,
Neat wirdt troch ’t ear oars fornommen.
Dizze strofen ha 1 r
Sytstra’s «Maitiid op it fjild,* in dichtstik sa
treflik,- sa kreftich en r“ l'~“”,:l'
it jim’iner biwünderje moatte, en dat net heal
genöch algemien bikend is; it is ien fen syn
dichtstikken, dy hoppe de tiid steai.e. Wy
hawwe dis^e-coupl- tten der fen dan nomd as in
oanrin for üs opstel oer de Maitiid, dy *t altyd
op ’e nij troch de sjonger, dy ’t as op wjukken
omheech driuwt, sadat syn liet oer ’t hele lên
to hearren is, en elk yn ’e enren klinkt en elke
hert mei Heling for it moaije yn de natür bi-
sielle yn-timt bisongen wirdt en ek sa faek
op ’e nij wer romme stoffe der ta jowt.
Ja forsiker, scil hja komme, de altyd nije, de
jünmer panfallige, blije eti boartlike maitiid, I
dy --1
wohder wer foar de eagen tsjoent. Wy hawwe jimme forkeare, hwet jimme libbenslot en libbens-
us der’op forgappe, der mei langst nei ütsjoen loop ek wêze mei, hwet er
op dy kalde, ynkalde winterdagen dy’t we efter ’t scil elkenien goed dwaen, om it fjild ris yn
’e rêch hawwe en der ’t we ek al mei gau- to gean.
wens üs nocht fen hiene.
Elkenien hat op hjar komste wachte. F
seagen troch it finster, fol forlangen nei in inkel bistean.
I
I vastgesteld voor bezoek van de Koningin en
den Prins aan President Fallières en aan Parijs.
Gouden vjjfguldenstuk.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend strekkende tot invoering van een
gouden vijfguldenstuk, en om de gelegenheid
te openen tot aanmunting van zilvergeld uit
baren (gelijk het in het ontwerp precies ge
zegd wordt: sanders dan uit zilver door ver
smelting van Rijksmunten verkregen*.)
Voorzichtig.
De Miuister van Binnenl. Zaken raadt be
langhebbenden aan om zich, alvorens werk
aan te nemen in Duitschland, te wenden tot
de arbeidsbeurs in de plaats hunner inwo
ning of bij gebreke van dien tot de Ned.
arbeidsbeurs ce Oberhausen.
Een trouwe koe.
Een oude koe, afkomstig van een boerderij
aan den Schermerdijk te Oterleek, werd ep
do markt te Alkmaar verkocht en in een
koppel van ruim 50 stuks langs zijn oude
woning gedreven Het dier sprong in de
sloot, zwom naar den overkant, waar het de
boerderij zag liggen, werkte zich tegen de*
dijk op en ging rechtstreeks op zijn vorige
woning af.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten W orkum. Ilemelumer Oldephaerl en Noordwolde.
zoo op de siconie af ta voren weet te bere
kenen. wanneer en hoe het verschijnsel zal
plaats hebben Een eigenaardige tint lag over
veld en wegen toen te ruim half een uur de
zon bijna geheel aan ’t oog onttrokken was;
de lucht had een donker grijze naar ’t zwart
trekkende tint, en het daglicht was zeer
merkbaar verinindeid.
Het bij uitstek heldere weer tijdens deze
eclips is voor de wetenschap een zegen Op
vele oorden der aarde zijn de astronomen op
verkenning uit geweest, om door juiste waar
neming nog steeds meer de geheimen der na
tuur te doorgronden.
Droevig ongeluk.
Dinsdagnamiddag te kwart over 3, toen de
tram in de richting van het spoorwegstation
de Willemskade te Leeuwarden passeerde, is
de 5 jarige llbertus Smit, wiens ouders in de
Baljeestraat wonen, op de treeplank van een
der wagens geklomm n In de bocht tusschen
I Willemskade en Sophialaan geraakten zijn
beentjes door het hellen van den w»gen don
grond en viel de jongen van de treeplank,
boord gymnastiekzalen, met het noodlottig gevolg, dat zijn hoofd onder
-- acjjter8ten wagen kwam en verbrijzeld
werd. Dok er v d Brug, die terstond aan
wezig was, constateerde den dood. Het Ijjkje
werd voorloopig in de woning van den heer
v. d. Sluis aan de Sophialaan gebracht, tot
bekend was waar de jongen thuis hoorde.
Daarna is het naar de woning zjjner ouden
vervoerd.
Behouden aan laud gekomen.
Gistermiddag zijn te Harlingen aangebracht
door het Zeeuwsche visschersvaartuig H. O. N.i,
schipper J. Heydens van Hontenisse, de op
varenden van het tjalkschip Voorwaarts, schip-
W. de Vries, thuis behoorende te Har
lingen, dat eergisteravond vastgeloopen waa
op de Abt en bij vallend water zoodanige
d^New- York i^de** richting lekkage bekwam, dat het vol water liep, zoo-
Men kon nog maar dat de schipper, zijn v.--.. 2 Li
Irnrnan Vinn tnnvLiAht-. in Ha h
De „Titanic,” het grootste stoomschip der
wereld, in botsing met een Ijsberg
en daarna gezonken.
Een ontzettende ramp heeft de wereld met
ontsteltenis geslagen. Een scheepsramp zoo
Vele bonder- Par®n-
kapiteinskajuit 105 voet en die van de kiel tot
J. i
Het had een inhoud van 46,382
Het had elf stalen dekken boven elkaar.
De Titanic kon totaal 3150
bergen, als volgt verdeeld:
De measten moatte it élde ientoanige
myld sinnestrieltsje yn sikenhüs en sikenkeamer, tsjernpaed lans
j- L--- J i weroan i'
op de maitiid mei hjar heailike sinnige, opbeur- al de wei oubeakene dy ’t se hawwe ou to tsjok-
issnrlia Hocrsan rln Lflrnfcioc cmanhfari nni cAFfar czvlian ITn rlan ia nrrt fa in nrorAtrald*
wser en moaijer boartersplakken, nei droege en masine to forfallen,
oan 1
Er binne güds net mei goed net in natür wie,
foei en sa swier om der troch to kommen, stjêrren us eagen iepen,
Earme minsken, dy ’t fen de iene dei op ’e osre
libje moatte, hast hjar rie tonein, hwer hjar
Mar nou
De Maitiid is weryn’tlèn oprjuchste mieningen yn ’t sin, de kreft for-
komd, de heilsingel, elke jier op ’e nij wolkom I
Ja, I
hja is der wer, dy ’t by dagen, dea en nacht
hjar kreften binimt. Dy ’t glimpkjend oer de
wrMd wjnkkelt om it Ijocht heger en helderder
yls sjongeade fen Ijocht en sinne, groot, als de historie er waarschynlyk geen
üs den menschen zjjn de
i yen millioenen aan waarde zjjn
It is sêft in ’e loft en de himel is In één woord een ramp, die in omvang tot de
eftich ou to stekken om jimmer Ijochteroan to treffen,
wirden. De sinne smyt bilde skynsels oer de
dakken en yn de beammen skatterje en tsjotterje
de fügels al. De lamkes boartsje yn ’t griene
l&n, de eintsjes snetterje yn feart en greft. AIDs
hwetjibbet koester him yn de earste maitiids-
sinnè en ek de minske fielt him Hugger en jon
ger. Ongeraiiken scil it him remmer om ’t hert
wirde en rekket er de soargen ut syn holle
kwyt en alles hwet hy sa tjuster tomjitte seach scil
er nou wer flterje en oerhinne komme kinne.
It jonge foarjier is yn ’t lénIt hat syn
earste moaije dagen üs al brocht, de earsten,
dy ’t nou wol gau troch hieltiid wer oare folge
wirde scil, dy ’t de iene forrassing nei de oare
yn ’e natür, us taparte scille It gérs hat sa
ringen de moaije, djippe griene kleur wer werom
krige. De tüken oan ’e beammen bigjinne al
Als bewjjs wat voor zulk een reuzeoschip in
is, wordt gemeld, dat de proviandeering alsdan
bedraagt: 75,000 pond versch vleesch, 35,000
eieren, 25,000 pond gevogelte, 1500 gallons melk,
5 ton suiker, 1000 pond thee, 250 vaten meel,
10,000 pond boonen en dergl., 12,000 flesschen
mineraalwater, 15000, flesschen bier, 10,000
flesschen wijn. 25,000 stuks aardewerk, 7000
glazen, 26,000 vorken en lepels, 21,000 borden
en schotels. Een officier vertelde, dat hij, na
I ruim vier dagen aan boord te zijn geweest, den
weg nog absoluut niet kende. Wie de boot ge
heel wilde bezichtigen, moest een afstaud van
9 K M. (zeven kwartier gaans) afleggen.
’t Spreekt van zelf, dat de inrichting aan
boord niets te wenschen overliet en dat de tjjde-
lijke bewoners van deze dryvende stad ook de
meest niteenloopende wenschen konden bevredi
gen. Men vond aan 1 J 1
tennis- en raketbanen, een groot zeewater-zwem-
bad. De eetzaal bood ruime plaats aan 532
passagiers. Op ’t achterdek voud men een
veranda-café, waar men tusschen bloemen en
planten zat en over zee keek alsof men zich in
een villatuin aan het strand bevond. Er waren
wittebroods-apartementen voor millionairs-bruids-
Natuuilyk waren de door de passagiers
te betalen pryzen overeenkomstig al deze luxe.
Een apartement op het promenadedek kostte in
De inrichting voor de passagiers derde klasse
behoefde niet onder te doen voor die voor eerste
klasse-passagiers op de kleinere naailstoomers.
Titanic voer met een snelheid van 20 Eng.
De zee was
Plotseling zag men op een
een ysmassa op-
Het was echter te laat om ’t schip
koers te doen veranderen. De commandant
nog met alle kracht achteruit «toornen en
oyaraaien, doch de vaalt was te groot om deze byijj(js een botsing voo<komen. hun toevlucht in de boot moesten zoeken en
“^“reuMdUige1 schip^flep’ met volle vaart fen Negram uit New-York meldt De Car- daarin den nacht doorbrachten, totdat zjj door
met bakboordzijde tegen de geweldige ijsmassa, Jongenoemd visschersvaartuig werden opgemerkt
Een ontzettend gekraak volgde en op drie plaat- J 6 PK en aau boord genomen
Eenig huisraad is geborgen. Het zchip
was geladen met schelpen, afkomstig van den
stoomzuiger «Paul Kruger.*
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 oents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing va* adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. kdv.-Bureau D Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
i üt to rinnen, en de lytse knopkes dy ’t hjar
der sa tomük op festige hawwe, kinne mar
amper mear de blêddeskat bisletten h&ide,hwer
't strak alles mei optoaid en forsierc wirde scil,
as de inaitiidssine syn Ijocht yette mylder en
soeler oer de wiüld stjürt en aller fügeleliet
ear.st wekke hat, dat dan earst as in lofsang
klinke scil fen de iere moarn ont de lette joun,
yn bo>k en wild, yn miede en fiune, oeral mar
der de Ijeafde brilloft hélde scil.
Der binne, en dat is sa spitich, minsken hwa
each en hert ontbrekke om to bewonderjen de
hearlikens fen it opwekkjende libben yn de
dertljend de greiden oertsjoclitntttür. Hwet misse sokken in rein geniet.
r_ -x _i e.x Hja sjenne net om hjar hinne, bja sjenne net
omheech, hja sjenne net foarut. En derom merke
hja neat fen dat ynmoaye om hjar. Der binne
en wy bikleije sokken béste, oppassende
minsken, sa op hjar plak, sa troch hjar saken
yn beslach nomd, dat se gjin tiid miene to
hawwen of de lust der ta forlearen, om hjar
oandacht to fêstigjen op dat jinge der bard,
buten hjar om.
Eare oan dy restloaze iver, arbeidsje en soargje
üs bést dwaen en wrakselje wolle we; oan de
easken fen 't gewoane libben en plichten wolle
wy gehoar jaen en neat forsomje, mar dochs
meije wy gjin masinen wirde. Eu derom, sjen
ek ris yn ’t waerl Oars sein, üs lichemskreften,
üs gesountheid, en ek üs geast fieegje om in
j<*fte fen natür.
Wij moatte de mailiidsloft ris ynazemje, it
maitiidsiiet er ris hearre. In opfrisjende for-
kwikkende bis eiing giet er op us allegjerrre fen
wy oernomd üt Harmen ut. It jowt us wer nije libbenswille; wer nije
sa hearlik moai, dat wy
wy fiell» in nije lust yn us wekker wirden, om zonken.
We hawwe ouwiksel nedieb, om net to for-
Siken dodzjen yn de sleur en wénst fen it alledeiske
r
i en hjar tofreden stelle mei altyd
it selde, en fine yn hjar jonge jierren
om alle winsken en bihoeften
griene l&nnen, nei blomkes en blomkesiikjen oan hwet heger, ek mar faire to litten, as der
En de greaten F j
en rêd’lom bideeld, hwae ’t de winter sa bird seljend tooneel fen opgroeijen, bloeijen
Earme minsken, dy ’t fen de iene dei op 'e
f.’
kost en hjar brénje wei to finen
ophélde fen kleijen.
juten mei wille en biwündering, as hiene wy
hjar noch noait earder sjoen. Sjuch, hwet in
woelen en warren by minsken, planten en dieren I
Alles libbet op, en dat oplibjen lükt üs. De
sliep en réstdodde, it skyndeade wol üs dochs
net oan. Né! we wolle libje en it libjen om
üs hinne tierjen sjen. Nou, sjuch dan ek hwet
in foroaring yn ’e natür pleats hawn hat en
ho *t tomük alles klear makke is for de pronk
en pracht, en greatske majesteit dy ’t we nou
oanskdgje, en mei gauwens heechtiid fleren sjen,
nei it gedicht der ’t we mei ynset binne.
i
hjar kreften binimt. Dy ’t glimpkjend oer de
to klearjen. Dy ’t it ljurkje nei boppen wiist ontsteltenis geslagen. Een scheepsramp
en ’t rize lit wyls sjongende fen Ijocht en sinne,
libbenssegen. tweede zal weten aan te wijzen.
i x- x_ -.-.x. i- j-Jx, zee ten ofjer gevallen,
.V» verloren geg»e. KffiTXÏllO
!1 is In één woord een ramp, die in omvang tot de
seaftgriis ferwe, mar bigiet sa swietsjeswei blau- allergrootste behoort, welke de wereld kunnen
eftich ou tn stekken om iimmer liochtnrnan to treffen.
Een kabeltelegram uit New-York zegt: De
/rex-x on
zeemijlen per uur naar New-York.
tamelijk rustig.
afstand van ongeveer 300 M.
duiken.
van
liet
bijdraaien, doch de vaart was te groot om deze
Southampton naar New-York en was niet ver
van New-Foundland.
In groote spanning verbeidde men nadere
benchten, want de Titanic had niet minder
dan 1600 passagiers en 800 man equipage aan
boird ea voer een waarde vah ettelijke mil
lioenen aan effecten en andere stukken,
nadere berichten lieten zich niet wachten.
Gedurende de beide sedert verloopen dagen
heeft een stroom van telegrammen de meest
tegenstrijdige berichten gebracht. Kwamen de
eerste met de geruststellende mededeelingen
«alle passagiers zyn gered* en «er zijn in ’t
geheel geen menschenlevens te betreuren,* de
volgende waren minder stellig en de directie
der White-Star-Line moest Maandagavond reeds
de mogelijkheid toegeven, dat er vele menschen
levens bij deze ramp zouden zijn te betreuren.
Dinsdag nog waren de telegrammen uiterst
verwardabsolute zekerheid kon nog niet wor
den gegeven, doch de berichten werden in den
loop van den dag steeds ernstiger en meer dan
een telegram sprak ten slotte de veronder
stelling uit, dat niet minder dan 15 a 1600
menschen zouden zyn omgekomen.
Wat er van deze ontzettende veronderstelling
waar is zal nader blijken.
Voorshands schynt alleen vast te staan, dat
er een 675 reizigers, meest vrouwen en kin
deren, zyn gered en een 200 van de bemanning.
Dat zijn dan de mannen, die de reddingsbooten
hebben bemand. Al deze bevinden zich aan
boord van de Carpathia, een stoomschip van
de Cunard-Line, dat thans op weg is naar New-
us wer nye nooenswuie; wer nye
hbbensmoed. it jiwt us nije hope en forsterk-
jende fearkiêtt, hwent it seit us: »il aide is
foarby gien, sjuch alles is wer ny wirden.* En
de taek, dy ’t fuar us leit, oan to kinnen en te
bisljuchtsjen. Wy fielle de moed wer om nije
dingen oan to p >kkeu en nije plannen ré to
meitsjen.
Us gemoed scil dan foerre wirde en forwaerme,
en derom scil it elk foegje en goed dwaen, sa
nou en dan yen beusich to béiden mei it moaije
yn ’e skepping, en der komt in wijing oer us,
dy ’t us forheft en us de dingen en minsken
mei in oar each oanskouwe lit.
S Isbiwênners ek foaral, gean nei büten,
’t üs it oprizen ten de natür as it iwige hwa ’t jimme ek binne,
us der ’op forgappe, der mei langst nei ütsjoen loop ek wêze mei, hwet
