Foarjier.
Hindeloopen en Stavoren.
f
ZATERDAG 4 MEI 1912.
38ste Jaargang.
No. 19.
Binnenlandsch Nieuws.
FRISO.
i het water is gevallen
Zijn loon, den af,pflakt Wanneer zul
Een
In verband met een uitlating, dat men haar
i
indien de Commissarissen der Koningin voor daardoor de verpestende lijklucht onopgemerkt
zooveel noodig de burgemeesters in hun gewest is gebleven.
Het is onbegrijpelijk, hoe deze vrouw, die
vrij corpulent was, zich daarin heeft kunnen
verdrinken.
Aan het zuurstofvrije water is het toe te
schrijven, dat het lijk, dat vijf jaar daarin
gelegen heeft, niet geheel vergaan was, on
1
i
Friesche landbouwtentoonstelling.
Prins Hendrik heeft twee groote zilveren
medailles
Friesche
warden.
9 der Visscherijwet geen akte kan bekomen, niet meer zoude zien, en ook, omdat, voor
in de gelegenheid te stellen te visschen krach
tens lid van genoemd artikel in die wet.
ter beschikking gesteld van de
landbouwtentoonstelling te Leeu-
Aflevering lotelingen.
De Commissaris der Koningin in deze pro
vincie heeft bepaald, dat de aflevering der
lotelingen van de lichtingen 1911 en 1912,
die dit jaar in Mei voor korte oefening moeten
worden ingelijfd, zal worden gehouden te Leeu
warden, in het Beurslokaal,
voor de lichting 1911voor alle daarbij be
trokken gemeenten op Woensdag 29 Mei
1912, voormiddags 9^2 uur;
voor de lichting 1912: voor alle gemeenten
op Dinsdag 21 Mei 1912, voormiddags 91/a uur.
Hoofdredactie van De Standaard.
Men meldt aan de Utr. Crt., dat dr. Hugo
Visscher, hoogleeraar bij de faculteit der
godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, zeer ernstig in aanmerking komt om
als opvolger van dr. A. Kuyper benoemd te
worden in de hoofdredactie van De Standaard.
zouden willen verzoeken, indien eene akte
wordt aangevraagd door een minderjarige, aan
wiens vader of voogd ingevolge art. 16, lid
8 of 9 der wet geen» akte kan worden uit
gereikt, de aandacht van belanghebbenden er
op te vestigen, dat die akte den vader of
voogd niet in staat zal stellen om op grond
van het bepaalde in lid 7a van ovengenoemd
artikel te visschen, aangezien deze niet geacht
kan worden in dienst te zijn van zijn kind
of pupil.
Mocht de akte niettemin worden uitgereikt,
dan zal de Minister het op prijs stellen, dat
hiervan worde kennis gegeven aan den in
specteur der visscherijen in het 4e, 6e en 7e
district te ’s-Gravenhage.
Zaak ds. Ewoldt.
In zake het vinden van een pakje met het
opschrift «Zwaar Vergift< tusschen de
kleederen van mevr. Ewoldt in de pastorie te
Oosterzee deelt een der familieleden mee, dat,
volgens herinnering van den postbode te Oos
terzee, dit pikje twee jaar geleden, tijdens,
de eerste schorsing van ds. E. aan mevrouw
zelve geadresseerd is geworden. Het zat in
een enveloppe, waarop de naam gedrukt stond
van haar zwager M. Anema te Roordahuizum.
Niet de schoonmaakster, maar het familielid
heeft het pakje aan de marechaussee ter hand
gesteld.
Uit Lemmer wordt nog aan het Vaderland
geschreven, dat ds. Ewoldt Dinsdagmorgen te
omstreeks 11 uur eenige uren later werd
hij op telegrafisch bevel van het Gerechtshof
te Leeuwarden ten tweeden male gevankelijk
naar Heerenveen opgebracht wel tien mi
nuten lang met ontbloot hoofd en in biddende
houding op het kerkhof te Oosterzee bij het
graf van zijn vrouw heeft gestaan.
Seiskip „Friso” to Amsterdam.
Op Snein 5 Maeije om healwei achten
haldt it Selskip Friso* in bütengewoane gear-
komste yn it büs Bellevue.
De wirklist for dizze joun jowt oan >In
krich yn foardrageni, ófwiksele meiitsjongen
fen twa fryske lieten »Oan it jonge Fryslan*
en «Simmeijoun* troch it sjongselskip «Troch
«jongen ien.« Nei ófrin dounsjen.
Een zonderlinge vondst.
Omtrent het vinden van een lijk bij bet
sloopen van gashouders enz. te Deventer
meldt de Zw. Crt. het volgende
Maandagmiddag bezig zijnde met het sloopen
van de kap van de klok van den waterstof
gashouder der oude fabriek, ontdekte men in
het water het lijk van een onbekende vrouw.
Zooals bij onderzoek bleek verkeerde het lijk
in reeds verregaanden staat van ontbinding,
’t Is een raadsel hoe de vrouw ter plaatse is
gekomen, omdat het meer dan 16 jaren is
geleden, dat men binnen den gashouder werk
zaamheden heeft verricht en hij tot voor 3
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
It foarjier yn 't Fryske Idn en ’t Fryske
libben yn 'e stêd mei syn drokte en be
weging yn 'e hüshimmelerstiiden dat
yn stêd en lan fen beiden.
Ei né, men fynt hjir gjin heuvels, gjin allées
fen sierlike bükebeammen, gjin nijmoadrige
lénhüzen, né, neat fen dat alles. It kin heel
wol biteare dat de lêzer, dy ’t dit noemer fen
Friso yn ’e hennen kriget op in plak wennet,
der *t it keal is en men mar in bytsje beam men
hat, lit stean fen moaije slingertünen mei
blommen fen in frjemde oarde. Der ’t de boeren
hierboeren binne, dy ’t skoerre en skreppe
moatte om hjar bistean. Dy 't it lytse stik
groun, dat se onder hjar biskaeiing hawwe, om
't sa mar to sizzen, onderste-bopperst helje
moatte om it léste der üt to heljen, dat allinne
for hjar seis is, en dan komt it oan moaije
tónen net earlik ta. Dat it er der by de boeren oer 't
algemien, sa om hüs en hear mar in bytsje
rüch ütsjucht, en dy ’t it al hwet eptiger yn ’e
es bat, yn gefaer is dat syn bürljue oer him
tomük skodholje en tinke of faeks ek wol sizze
«Hy is de rjuchte net, om to fangen hwer ’t it
wei komme most.” Dat der, om koart togean,
de boeren binne lyk as bast oeral en rounom
ljue fen praktyk. Lit üs nou gau sizze. dat hjar
oer 't geheel nomd de wei dat ek wol
leard. De measten scille ommers üt in moaije
ton net folie meitsje kinne. I An hear en lênfrou
mei licht wol tige fen blommen hélde en der
folie mei op ha, mar it scoe dochs net to
weagjen wêze, en mien hjar tofreden stelle to
kinnen mei in rüker en in pear kop farske
ierdbeyen. Om Maeije en Alderheljen hinne
moat der efkes oars hwet brocht wirde, en dat
jowt yn ’e regel frijhwet heljen oan ’e klink.
Sadwaende kin de gewoane boer gjin lusthof
fen syn hiem meitsje, mar dat it ynpleats er
wol ris in bytsje neat to kreas is? Né, hou,
we wolle net sizze dat de Fryske boer snüs-
trich üt syn aerd is, né, dat scoe kweaspraek
wêze, hwent sa drok is ’t net of Snjeons skikt
er it sa, dat it er Sneins him mei en knap hinne
leit. Né, hy is üteraerd skjin, mar wy woene
mar sizze, ho 't al syn tiid en tinken yn bislach
nomd wirdt troch syn bidriuw, syn boerkerij,
der ’t de hier ütskoerd wirde moat, dy ’t er
jierliks hat to stoarten. En degene dy ’t wol
barre mei bringt ek noch mar Ijeaver gjin
kinstmoai oer op hiem en hüs en bóf, omdat
hy üt syn aerd sljucht en rjucht en fij fen
utwrydskens is.
Dus we kinne us wird hélde en yet ris sizze
men hat bjir nou just net hwet men wend is
moai to neamen, omdat men gjin uthiemskens,
gjin heechskeepskichheden oantreft.
Mar sjen dan nou ris om jimme hinne en kin
men dan net sizze: It foarjier hat fen de Fryske
wréld ien pronkseale makke? Is ’t hjir net
ynmoai? Sjên de lénnen oerl Alles hat de
Peaskepronk oanIjochtgrien, forsiere mei büter-
blomkes en hynsteblommen, dy ’t de greiden
bistippelje mei it suverste goud. Ek it reine
kouweblomke stiet der twisken yn stil to
pronkjen, in gouden hertsje mei silveren strielen
omkr&nze, mei it each nei de mylde sinne ta-
keard, krekt sa *t in onskildich berntsje op *e
skerte syn mem oansjucht.
It foarjier yn ’t Fryske lén en libben! De
sinne klear, de himel blau, wyt en gielbont de
mieden en tinnen. Ljipkes wjukwapperje, skrie-
sen roppe, ljurkjes sjitte omhegen en hingje yn
*e loft. It jongfé boartet bütendoar, en de Side
kij grine en balte yn ’t dompich büthüs. De
frouljue tógje it beadegüd bütendoar en wjirje
dat yn ’e sinne. De bern riuwe in krénze fen
hynsteblommen en meitsje krollers fen ’e stallen.
Troch de iepen skur’doar flean de sweltsjes
nei de draechhouten, de spinreach toutert yn ’e
hoarnebalken, de gollen binne rom. En der
büten laket de maitiid oer it fjild
It foarjier yn *e stêden it stêds-lawaei nimt
ta. Utstalde waren, hwer *t men de eagen
draeit! Utpakte moademagasinenDe njjste
simmermantels en teare bloeskes mei lintjes en
ilintsjes. Hoedtsjes om to stellen. Mütskes en
kiotskes dy *t wachtsje op in krüs biarbeide
kopke. Glêdde skoentsjes, sidene doekjes, kreaze
taskes, bliere paresoltjes en samar foart.
Winkelfeinten as ielen, eftere toanbanken, en
liedige moadistkes flejjend, fluensk, glimkjend,
lokjende. Greate reklameplaten oan ’e mürren,
op ’e sketten, oer ’e brêggen, foar de finsters,
efter *e weinen, karren, kreamen, heech yn ’e
loft en leech by de groun.
Freonlike ütnoegingen, bügeminten, yn en
ütrinnen, minlike oanbiedingen, fry bisjen. Yn
*t earst de frouljue: «Né bjer, fen ’e maitiid
net. Ik kin 't mei ’t élde noch wol in jier
dwaen 1 Tsjin hjar man»’t Hat ek net sa’n
foardelig jier for üs wést nou »Né«-fensels.
«De famkes hoeche ek gjin nijs. Tryntsje hat
f line jier
De winkelman pakt onderwilen mar op it
avontür ou üt, glimpket, praet, laket, jowt hjar
altyd gélyk, knikt oer toanbank hinne.
Melkoorlog.
Eergisteren is de melkstrijd, te Amsterdam
begonnen.
De melkshjters, die een 5000 liter uit
Rotterdam verwachtten, welke om halfvijf
moest aankomen, werden al dadelijk teleur
gesteld, doordat de boot eerst te 10 arriveerde.
Vele Amsterdammers zaten dus eergister
morgen zonder melk.
De motorboot had, behalve deze 5000 L
nog 10.000 L melk in voor de broodfabrieken
van wed. de Jonge, Paul Kaiser, Heineman
en ook voor de melkinrichting in de Spaarn-
dammerstraat.
Deze inrichtingen hebben een contract aan
gegaan met de melkfabriek «Galack,* te Rot
terdam, die de melk levert. Deze fabriek is
op het oogenblik aan het verbouwen en heeft
dus voorloopig wel wat melk over, doch dat
houdt over een paar maanden op.
Op de melkmarkt was het gistermorgen
een eigenaardige drukte, zegt het N. v. d D.
de eene boer wilde niet verkoopen dan tegen
8 cent, een ander was tevreden met den
ouden prijs, terwijl een derde ze onder de
markt verkocht.
Doordat de organisatie van de melkvee
houders nog niet sterk genoeg is, laat de strijd
zich voor hen niet zoo heel gunstig aanzien
Omdat melk een artikel van dagelijksche
behoefte is, dat aan een snel bederf onder
hevig is, vooral als het wat warmer wordt,
kan de strijd niet lang duren En dat is
maar te hopen ook. ’t Is ook al te dwaas,
dat melk uit Rotterdam in Amsterdam wordt
rondgevent, en dat de Amsterdamsche melk
in Rotterdam wordt verwerkt. Zóó worden
de bedrijfskosten al te hoog, en als de melk
den consument bereikt, is de qualiteit er niet
op vooruitgegaan.
Een gefingeerde inbraak.
Bij een koetsier van de Haarlemsche paar
dentram was Maandagnacht, volgens zijn aan
gifte, door openschuiviug van een raam, inge
broken en ontvreemd, behalve een bedrag aan
geld, gouden ringen, een zilveren horloge, zil
veren armbanden enz.
De recherche vond bij haar onderzoek een
drietal briefjes.
Op het eene stond«aan dit leege doosje
heb ik niets*, op het tweede: «goeden mor
gen mevrouwt, en op het derde, dat op de
trap lag van de bovenbewoners: nu ben jij
aan de beurt, Hessels.*
Maar de politie vond nog meer, en wel,
dat het stof in het kozijn, waardoor de inbre
ker moest zijn gekomen, ongerept was geble
ven, en dat een bloempot op standaard, die
voor het raam had gestaan, zeer voorzichtig
op den grond was neergevleid.
En bij een scherp verhoor dat zij de vrouw
van den koetsier deed ondergaan, bekende
deze de voorwerpen van waarde in de bank stood? in gebruik gelest
van leemng te hebben verpand en ook het De eenigeö mogelykheid ig) dat de vrouw door
geld te hebben verbruikt, maar uitsluitend de ruim8te tu88chen de wanden Tan de
vnnr hoor nnienniinan nmnar hoor man hoor x
en de klok (slechts 25 26 centimeter) in
i en onder de klok is
geraakt. Wanneer zulks het geval is geweest»
dan moet het zijn geweest op het oogenblik,
1 dat de gashouder hoog stond en derhalve bijna
geheel gevuld is geweest.
Er bestaat eenig vermoeden dat het lijk ia
van een vrouw, die sinds Juli 1907 wordt
vermist. De politie stelt een nader onder-
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Priizget sa tomük efkes de gnappe dochters
koartom hy wit it wol.
»Ja, pak mar net mear üt keapman,* süniger
en mear yn hjar seis sa ’t hjit mar de man kin
’t lykwol skoan hearre mar ’t wier oars
gjin sünde waerd myn hoedtsje efkes opmakke
’n nii fearke ’n ny lintsje
»Nou sa’n goedkeap bloeske, mem, ik kin net
sizze, ’k mei de kleur wol lije
De winkelman fielt al hwet, pakt mar ut,
praet mar en ondertwisken wachtet krekt as
in spin yn syn webbe, dy ’t loert op in michje.
Mem, op in sükerswiete, mjitske toan, tige
nei hjar man oaminnende>Ju.« En de famkes,
de dochters, o sa njuet, o sa seaft heit yn ’e
eagen kypjend»Heit.<
Nou komt it er op oan. Heit glimket sa’n
bytsje mei in jittick-smaekje en kin in heel
lyts suchtsje net onder ’e barte halde. Tinkt
om ald-Maeije om dy biljetten der ’t boppe
oan stiet fen saanslag,* jo wyt wol dy ’t er
jister ek thüs krige hat. Lükt tearen yn ’e
foarholle en seit: »’t Is oars aljimme as
*t net oars kin
Mem, dochters, segefierjend treastigje: >Stil
mar, komt wol goed! fen ’t jier net wer nei
Kevelaer!* >Fen ’t jier net wer nei ’t musyk-
feest!* Hjir net hinne, der net hinne! »Dan
komt it süver wer op it selde del, nou ju?«
>Ja krekt op ’t selde del, nou heit?*
Man en heit knikt, brimt hm wol ’t mar
skraechwirk leauwe.
It foarjier bringt op it lên en yn 'e stêd de
hüshimmelerstiid. It is safier de sinne nimt de
kachelsplichten oer. Mar o, hy kin ek noch
sokke oanslaggen ha. Nou stjürd hy synstriel-
len troch it rut yn ’e keamer op, sa boartlich
as in breadronken bern, en dan krüpt hy wer
hookstrooks efter ’e wolken, lit rein en wyn-
buijen wer baes, sjucht dan wer gau efkes büs-
eftich om *t hoekje, stekt de gek oan en laket
ut, de skrouske kleijers, dy ’t smeule op ’e k&lde
onlijige maitiid, en klearet hjar gemoed wer
hwet op, besusset it wer mei in bliere troanje
en onthjit: Ik scil net wer sa dwaen. En dan
bin de rapen gear. Dan binne de frouljue foart
biredt en >himmelje!« klinkt skril troch jo freed-
surne wente. Los is ’t.
Himmelsters slaene hjar slach. Dwaen opjild.
Wirde it ^gezochte artikel*. Steane samar op
in hege «koers.* Krije in foarkommen as in
polysjeman. Binne oertuge fen hjar macht.
Taeste troch. Spylje de baes.
Hja doare jo bést de gek oanstekke. Skreppe
sa ’t hja it wolle, meitsje hjar baes yn jo hüs.
Helje alles oeral, arbeidsje en prate tageiyk, ar-
beidsje mei hjar eigen bêntaesten, prate oer hjar
gewichtigheden. Strüpe de mouwen op en
driigje mei bleate earmen. Hja waerje roun
troch keamers en gongen. As stjoensters üt ’e
êlde tiid. Mei de hénnen oerladen fol, reagebol,
dweil, feger, seamlear, gean oan ’e kant. En
jaget, ut ’e hoeken op, de manij ue fen hjar sit,
by de tafel, efter de skriuwboeken wei, spyt-
gnysket, tergjend en mei skouderoplüken, mar
stil wei bystien troch it hele frouljue’s folk en
noch troch jo eigen wiif, dy ’t jy nou ontrou
wirden is.
It foarjier bringt dit allegjêr mei, it hat syn
sür en swiet, syn wille en fortriet. Mar foaral,
woene wy mei dizze trye printsjes teikenje, hat
it syn drokte, syn woelen en warren, syn «krep
pen en gedoch, en ho *t alles op ’e nij de seilen
der foar set om mei ’t rinnende jier syn lén
dat er yn sicht hat to bisilen.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
zoover mogelijk, geen uiterlijke kenteekenen
van geweld konden worden geconstateerd, ia
Hierop heeft de Minister geantwoord, dat men wel van oordeel, dat aan misdaad niet
hij zich kan vereenigen met de opvatting van I gedacht behoeft te worden.
bedoelden Commissaris, dat de Visscherijwet
de bevoegdheid niet geeft, om in het gestelde
geval de uitreiking der akte te weigeren.
Teneinde intusschen te kunnen voorkomen,
dat op de bedoelde wijze de wet wordt out
doken, zou het den Minister aangenaam zijn
voor haar huishouden, omdat haar man haar
niet genoeg huishoudgeld gaf.
Vroeger kreeg ze f 11 van
laatsten tijd slechts f9 en nu wilde haar
man het nog beter hebben dan vroeger.
Over het op deze verklaring gevolgde
onderhoud tusschen man en vrouw zwijgt het
officieels politierapport.
Uitreiken van vischakten.
van -
heeft aan het oordeel van den Minister van
Landbouw
vischakte geweigerd, zou kunnen worden aan wijlen Hendrikus Wesseling, welke vrouw--
aam VAm**An trnn 4 A 4aTnannnn* Qinrla Q l .11111 1 QO7 f.A OftVAntPT WOF(lt VfiF-
’t Is nog onverklaarbaar hoe de vrouw
de Commissarissen der Koningin zoek in.
af- Anrdool van Aon Ktiniafar van Het
de vraag onderworpen of een
Het lijk is door de familie herkend als te
zijn van Wilhelmina v. d. Meij, vrouw van
een jongen van 10 jaar, wanneer vermoed sinds 21 Juli 1907 te Deventer wordt ver
wordt, dat die akte wordt aangevraagd om mist, ’t Is nog onverklaarbaar hoe de vrouw
den vader, die beambte van den prov. Water- ter plaatse is gekomen-
staat is en derhalve ingevolge artikel 16, lid T
FRI
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelumer Oldephaerl en Noordwolde.
