Ilindeloopen en Stavoren.
Plicht.
I
ZATERDAG l JUNI 1912.
38ste Jaargang.
No. 23.
Binnenlandsch Nieuws.
Bevolking van Friesland.
Het Koninklijk bezoek aan Parys.
In bern libbet er sanaar op ta, op
tinkt net nei en sjucht neat oan, it bi
beproefde de
aan
in, dat het dier kwam te valhn.
Direct werd door Stibbe en zijn benedeu-
Moai fen bin-
Goed ite en
gasthuis overleden,
is vrij wel.
Het was
een mes in de hand,
de gevolgen be-
voor hem stond, haalde de onverlaat een mes
te voorschijn en bracht haar een wonde aan
den hals toe.
De vrouw, wier verwonding niet gevaarlijk
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
6 343
2,119
1 020
2 798
3,764
4,181
3,734
5 965
2,080
2 603
4,131
3,877
2,566
2,739
5,423
3,936
2 546
2,532
467
2 861
773
3 931
19,672
5,881
3,265
5,088
4,204
5,127
7,964
1,406
332
7,525
400
6,113
6,782
493
7,334
2,688
3,932
8 150
6,037
6,383
2,089
na getracht te hebben door het luikje
de achterkamer op deze kamer te komen.
en
het rijtuig lag geheel onder toen het dochtertje
van
13,163
4,374
2,073
5,611
7,602
8,464
7,215
12,372
3,901
5 262
8,169
7,725
5,219
5,561
10,518
7,918
5,093
5 086
1,016
5,716
1,514
8,022
37,439
11 550
6 644
10,230
8,486
10,855
16,612
2,788
631
15,506
790
12,747
13,055
981
15,123
5,417
7 814
16,903
12,215
12,893
4,142
364,415
ting van het oogenblik dat de politie hem
zou komen halen, ten einde hem in verzekerde
bewaring te stellen.
Brutaal.
Maandagmoigen kwam het echtpaar Stibbe,
streeks twee uur
De vreemdelingen zouden toen naat
terugkeeren en bestelden een rijtuig
kelingen is Maandagavond laat in het Binnen-
De Fransche Kamer heeft 200.000 francs
toegestaan tot dekking van de onkosten voor
de ontvangst van Koningin Wilhelmina.
In een toelichting zeide de regeering, dat
zij de opening van dit crediet vraagt, om aan
de Koningin een ontvangst te verzekeren, die
in overeenstemming zal zijn met de wetten
van de Fransche gastvrijheid.
Park met rots* en waterpartijen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
volgens de lel. in zijn geheime zitting van
Woensdagavond 22 Mei j.l, besloten tot den
aanleg van een park met rots- en waterpar
tijen om het dusgenaamde Nieuwe Diep, ge
legen bij het Loozingskanaal en in de nabij
heid van de Israëlietische begraafplaats.
Gelegen in de nabijheid der Zuiderzee,
belooft dat gedeelte een heerlijke verpoozings-
plaats voor de Amsterdammers te worden.
B. en W. stellen zich voor, voor de be-
noodigde werken van aanplanting enz. 450.000
uit te trekken.
Ernstig ongeluk.
Op den hoek Hoefkade en Jan Blanken
straat te ’s-Gravenhage is Maandagavond laat
een ernstig ongeluk gebeurd. Op de Hoef
kade kwam een tweewielig wagentje in de
richting stationsweg aanrijden, toen juist uit
i een eleotrische tram
die het voor het rijtuigje
binne mei ien en oar allegjerre middels om syn
karakter fol to meitsjen om syn aerd ta it goede
oer to wennen, en syn wil derta al sterker en
sterker makket.
Dochs binne genoch dy de earnst en de
wearde fen it libben net ynsjugge en it opnimme
as in grap, om er allinne mar mei to boartsjen.
Mennichien dy 't it libben mei allerhanne nea-
tichheden forbarget. Mennichien, dy ’t for it
opskerpjen fen syn forsten, for it foarmjen fen
syn karakter, net de iXinste moeite iensoerhat,
mar dy ’t dan earst warber wirdt as hy krjje
kin hwet syn singenot streelt.
Hjir is ien dy ’t libbet om to pronkjen mei
moai güd as utwrydske klean, en derfor for
hjar seis of for hjar bern mear oer hat, dan
stén en krêften talitte, en yn dwaen en litten,
yn hjar hele hêlding en menearen toant, dat se
hjar seis felle heger skat as degene dy ’t net
tsjin hjar ut kin, yn alles hwet de pronk oangiet.
Der is ien dy libbet allinne om to iten en to
drinken. Hy fielt oars nearne hwet for, as
allinne for de lekkere müle. As hy it mar goed
hat, den bikroadet hy him suver neat om alles
hwet er om him hinne bard. Jinsen libbet im-
men, dy ’t heechste doel for eagen hat: it jild.
Dy ’t net earder op syn skik is as hy moat in
greate winst sines neamme kinne, ho 't er dy
kriget kin him minder skele, as hy ’t mar hat.
Der is for him gjin oare speesje as jild, hwet
him blij en tofreden meitsje kin, mient er.
Sa binne de foarbylden for ’t gripen fen hjar
dy ’t mar allinne libje om hjar mei eigen sin-
genot to formeitsjen.
Fenseis wy wolle graech bikenne, dat kreas
klaeid to gean, en in goed miel, wol aerdich is,
en dat jild wol moai güd is. Mar as soks it
doel wirdt fen ’t libben, dan is ’t mei ’t for-
neamste fen ’t libben yn ’e war.
nen is better as moai fen béten.
drinke is bést, en ’t lichem kin der net béten,
mar wilens moat men net forjitte de geest to
foerjen mei de kennis fen it wiere, it skieneen
goede.
Bern binne blij as mem komt mei in stik
koeke of in printeboek. Dat is for hjar it droam-
bield, en ’t makket hjar dat amerij folmakke
gelokkich. Hja kinne yn heger dingen gjin bi
lang stelle, omdat se yet gjin mear bigryp hawwe.
Mar de folwoechsene, al kin er de wearde fen
dat stik koeke bygelyks net ontkenne for rjucht,
hij moat dochs in libbenswille kenne dy’t heger
stiet, hy hat to beseffen, dat syn libbensnocht
bistiet yn ’t gefoel dat er jierliks tanimt yn ken
nis, yn forstan, yn geest- en wilskrêft, yn ’t
krekter neikommen fen syn plichten dy ’t er
hat to foreffenjen.
»Daar is vrede vreugd noch licht,
Dan op de enge weg der plicht.«
FRISO.
Mannen. Vrouwen Totaal.
6,820
2,255
1,053
2,813
3,838
4.283
3,480
6,407
1,821
2,659
4,038
3,848
2,653
2,822'
5,095
3,982
was, gepleegd zijn. De politie
van een en ander op de hoogte gebracht.
Een der inzittenden die een goed zwemmer Gisternacht echter hebben dieven getracht tot
i was, wist zich door het portierraampje naar I drie maal toe opnieuw het perceel binnen te
buiten te werken Hij zwom eerst naar den dringen.
wal en toen do netelige positie der overigen
bemerkend
water
De minske hat, salang ’t er libbet, fen de
earste ére ou oan, dat hy goed en kwea onder-
skide kin, oan plichten to foldwaen.
Dy plichten binne net for elkien gelyk mar
hingje ou fen ’e êlderlom, fen de stén en pesysje
en sa mear. In bern bygelyks, hat oare plichten
dan de folwoechsene. Derom net, yn de plichten
üteraerd, dy 't it bern en de greaten ha to
bisljuchtsjen, leit net it forskil twisken beide.
Mar foaral yn hwet hjar beide kreft en steun
jowt ta it goeddwaen leit wol in great forskil.
It bern nimt syn plichten waer en docht it
goede mar de macht, dy ’t him der ta oan-
trünet, leit béten him. It hjitten dat syn heit
him docht, de frjeonlike rie dy ’t mem him
jowt, it strange each fen master, de frees for in
wantsje bruijen, as it ütsicht op bileaning, dat
binne de machten, dy ’t fen béten ou op it
bem ynwirkje en it er ta bewege syn plichten
to dwaen. Mar as de berneskoen üt binne dan
komt it tiidskoft fen selstannichheid. Dan moat
in oar him net yn ’t goede spoar bringe moatte,
mar dan moat hy seis it goede spoar siikje kinne
en as er it foun hat, him er seis ek yn to hélde
witte. Dan moat de steun om it goede to dwaen
net béten him lizze yn in minskewird of minskes-
each, net yn foar- en nadiel, mar yn syn bin
nenste moat de macht skélje dy ’t him fitert
ta ’t dwaen fen syn plichten. Foar it bern
moat de sedewet, dy ’t him oukearich makket
fen it kwea en him oanspoart ta it goede, ta
de deugd in ütwindige macht wêze; mar foar
de folwoechsene moat it wêze in ynwindige
beweechkrêft. It bern mei syn forplichtingen
foarskriuwe litte, de folwoechsene moat him
seis ta wet wêze. It bern libbet onder ’e wet,
mar yn de folwoechsene moat de wet libje. It
bern libbet onder twang, mar de greaten moatte
hannelje omdat it eigen gemoed it hjarren sa
opleit.
Goed dwaen, omdat men goed is, en derom
net oars kin en net oars wol as it goede, sjuch
dat makket de kearel ét. Net in oar nei de
eagen sjen, net fen in oar witte wolle, hwet wy
seis for goeds hawwe to dwaen yn it libben,
net freze for straffe, net hope op bileaning, neat
fen dit alles mei de reden wêze of de driuwfear, dy
’t us ta ’t plichtendwaen bringt.
En dochs binne er in hopen, dy’t folwoechsen
binne nei liif en lea en tagelyk op it gebiet fen
’t sedelike libben oars neat binne as bern. Slaen
ris acht by de measten op hwet hjarren oan-
trunet ta ’t goedhandeljen, en o sa faek scil jy
komme to sjen, dat it net foart komt üt in edel
gemoed, mar dat er faek fen bétenom in kreft
is, dy ’t hjarren ta it dwaen fen it goede be-
weget. Faek wirdt in oar nei de eagen sjoen,
en men lést yn ’t swarte of it bliere gesicht
oft it kwea of goed is, hwet men yn ’t sin hie
of bigyng to dwaen. Safolle binne der hwaens
sedelik libben net fensels giet, mar dat as by
de bern onder ’e kwint stiet fen in ütwindige
wet. Ja, der binne in bytsje dy ’t dy wet
skreaun hawwe op de boajjem fen hjar hert, dy
’t it goede dwaen, omdat hja goed binne, omdat
de Ijeafde derta hjarren oanfitert. Earne stiet
Als ge man geworden zyt, dan hoop ik niet,
dat gij zult vreezen, nog in uw hart een kind
te wezen. Mar och, der binne mar in bytsje,
dy ’t sonder om to sjen, sonder minskene-oansjen
sonder om skea of foardiel to tinken, selstannich
hjar seis, en hjar gewisse freegje: Hwet for
goeds moat ik dwaen?
’e flakte,
likommert
him net oer de gefolgen. It libjen is for’t bern
mar boartsjen.
De dagen en éren geane for him tonein mei
formeitsjen, omdat it oars gjin doel as krekt dat
allinne hat. Mar sadra as de boarterstiid forflein
is dan komt it libben mei oare easken. Forde
folwoechsene mei it libben net mear boartsjen
wêze, syn boatterskoft is foarby, it moat dan in
oefenskoalle for him wirde der ’t hy mei earnst
yn stapt om to learen nei syn béste krêften om
in ienkear oannomd doel sjen to bimachtigjen.
Derom hoege wy just alle genot dan net mear
to skouderjen. It scoe in bikrompen en swart-
spanning en alle nocht forkeard wêze scoe.
De minske is ienkear sa, dat hy forlet hat fen
wille en it froalike dat syn hert, fielt moat hy
tiidlings yn in fleurich sangkje of yn blier laeitsjen
tsjinspoed of troch him seis to ont-
ird hat blij to wêzen as in bern, dy
mei men wol gelokkich neame.
him to formeitsjen en to boartsjen,
bréka om libjen to’ learen. Libjen, der ’t we
ker to wirden om de forplichtingi
to bisljuchtsjen. En dat is it dc gr
woechsene, dy t de earnst fen tlibben bigrypt. botsing te voorkomen, zóó krachtig de teugels
Hjj sjucht yn dat it brosse en koarte libben het djer kwam te vftU(1|t Door den
ou“wMn,n tóminsün otnpakke moat, in taek, «chok viel de vrouw, die naast den man zat, een fabrikant uit Oosterwijk.
dy ’t him it bést biskriuwe lit as selsforedeling. uit het wagentje en kwam onder de tram. Zooals gezegd, is hij aan
De ongelukkige, die 39 jaar oud
was, laat een vrouw en zeven kinderen achter.
Van de overige drenkelingen wordt er nog
één in het ziekenhuis verpleegd.
Moordaanslag.
Eergisternamiddag omstreeks halfvier werd
het gedeelte van de le Helmerstraat, tegen
over het Wilhelminagasthuis te Amsterdam in
rep en roer gebracht door het geroep van
moordmoorddat van alle kanten de nieuws
gierigen deed toesnellen.
Zij, die er het allereerst bij waren, konden
nog zien, dat een vrouw, hevig bloedend tegen
het hek bij den hoofdingang, ineen stortte,
terwijl een man in vreeselijke opgewondenheid
een mes heen en weer zwaaide, onder het
voortdurend geschreeuw vanmoordmoord I
Ik heb een moordaanslag gepleegdZe is
door mijn schuld dood gegaan
Onmiddellijk snelde eenig personeel uit het
Wilhelminagasthuis toe dat de gewonde vrouw
mede naar binnen nam en zich ook meester
maakte van den razenden man, juist op het
oogenblik, dat hij het mes tegen zichzelf keeren
wilde.
Bij informatie vernam de Tel. omtrent do
toedracht dezer zaak het volgende
In de Jan Steenstraat woont sedert ver
scheidene jaren een schoenmaker, P. genaamd.
De man staat bekend als een dronkaard en
kwam reeds herhaaldelijk met de justitie in aanra
king. Doordien hij zich veel te weinig met
de zaak bemoeide, ging de schoenmakerij met
den dag achteruit en wanneer zijn eohtge-
noote hem daarop wees, waren hevige scènes
er het gevolg van. Herhaaldelijk verklaarde
de man dat zijn vrouw hem het leven ondra
gelijk maakte, en dat hij pas rust zou krij
gen, wanneer zij er niet meer zou zijn.
Veertien dagen geleden verkocht de man
zonder medeweten van zijn echtgenoote, alles
wat er nog van het schoenmakersbedrijf over
was, alsmede de voornaamste stukken van het
huisraad. Van de opbrengst maakte hij twee
weken lang goede sier en toen hij zonder
een cent op zak in de echtelijke woning te
rugkeerde, begon hij weer opnieuw ruzie te
maken met zijn vrouw, die, zoo goed het nog
ging, den kost voor zichzelf trachtte te ver
dienen.
Eergistermiddag ging de vrouw in het Wil
helminagasthuis haar zieke dochter opzoeken
en toen ze tegen halfvier het gebouw wilde
verlaten, zag ze voor het hek haar man heen
en weer loopen. Niets kwaads vermoedend,
zwom hij terug en
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
En derta brükt hy alles hwet him yn ’t libben Deerlijk verwond werd zij naar het gemeente- zweken.
tsjin komt. Syn lijen mar ek syn wille, syn ziekenhuis vervoerd, waar haar de beide bee- was, laa
arbeidden mar ek syn rêst, syn dagen fen yn- nen werden geamputeerd. Van
spanning mar ek syn éren fen utspanning, dat
binne mei ien en oar allegjerre middels om syn Bevolking van Friesland.
De Staatscourant bevat de volgende opgave
omtrent de bevolking van Friesland op 1 Janu
ari 1912:
Gemeenten.
Achtkarspelen
2Engwirden
Ameland
Baarderadeel
Barradeel
’t Bildt
Bols ward
Dantumadeel
Dokkum
Doniawerstal
Ferwerderadeel
Franeker
Franekeradeel
Gaasterland
Harlingen
Haskerland
HemelumerOIdeph. 2,547
Hennaarderadeel
Ilindeloopen
Idaarderadeel
Ijlst
Kollumerland
Leeuwarden
Leeuwarderadeel
Lemsterland
Menaldumadeel
Oostdongeradeel
Ooststellingwerf
Opsterland
Rauwerderhem
Schiermonnikoog
Schoterland
Sloten
Smallingerland
Sneek
Stavoren
Tietjerksteradeel
Utingeradeel
1 Westdongeradeel
Weststellingwerf
Wijmbritseradeel
Wonseradeel
Workum
De provincie
Het zal omstreeks half één geweest zijn,
van het echtpaar Stibbe
schrik uit bed rolde. Zij zag toen eenige
overigen te redden, inmiddels schoten ook mannen, ook vrouw Stibbe zag dit op het
agenten met dreggen toe, zoodat het nog ge- geroep van het kind, dat een tweetal mannen
lukt is allen op het droge te brengen. Eén zich ijlings over het dak uit de voeten maak-
der drenkelingen die weinig bewijs van leven ten,
gaf, werd naar het Binnengasthuis vervoerd, van
waarheen ook de overigen hem weldra volgden. Het kind zag de mannen zeer duidelijk
Bij eerstgenoemden drenkeling, die veel wist later daarvan zelfs eene min of meer
modder had binnengekregen, gelukte het wel nauwkeurige beschrijving aan de politie te
de levensgeesten op te wekken, doch zijn toe- geven.
stand bleek uiterst zorgwekkend. Het was Een hunner had. naar het dochtertje zeide
2,554
549
2,855
741
4,091
17 767
5,669
3,379
5,142
4,282
5,728
8,648
1 382
299
7,981
390
6 634
6,273
488
7,789
2,729
3.882
8 743
6,178
6,510
2,053
183,160 181,255
De rijtoer, die slecht afliep.
Het ongeluk aan de O Z. Achterburgwal
te Amsterdam, waarbij een rijtuig te water stapte ze op hem af, doch juist toen ze vlak
geraakte met de zes inzittenden, heeft nog 1--u- j- --
een menschenleven gevorderd. Eén der dren-
De toestand der overigen
Een hunner bekwam een ern- bleek te zijn, werd in het gasthuis verbonden
stige hoofdwonde doordat een tand der dreg en zich daarna naar huis begeven. De
hem in het hoofd sloeg. Hij bevindt zich nog man sloot men in een kamer op, in afwach-
in het gasthuis. ting -----
Omtrent de toedracht van het ongeval ver- -
neemt men nog het volgende. Het zestal
heeren, meest fabrikanten, waren met de da-
mes van drie hunner Zondagavond naar Carré
geweest. Na afloop, en nadat de dames naar
huis waren gegaan, hadden de heeren tot om- wonende St. Nicolaasstraat 24, tweede boven
in «De Kroons gezeten, huis te Amsterdam, tot de ontdekking, dat
hun hotel uit een laadje, dat zich in een der kasten be-
Zij re- vond een bedrag van f 10 25, alsmede eenige
den langs den O. Z. Voorburgwal waar tegen- sieraden waren ontvreemd. Deze diefstal
over de Bloedstraat de botsing plaats had met moet op den 1 en Pinksterdag, toen de familie
het vermelde treurige gevolg, dat rijtuig niet thuis- J r'*
en inzittenden te water geraakten. werd
yn
Derom hoege
gallich optinkels wêze, to rnienen, dat elke üt-
spanning en alle nocht forkeard wêze scoe.
De minske is ienkear sa, dat hy forlet hat fen
for den dach helje. Dy ’t noch net troch oer-
macht fen f
earjen forlean
r --
Mar it forskil twisken beide is dit, it bern
libbet om him to formeitsjen en to boartsjen,
en de greaten der tsjinoer moat de ontspanning
bréke om libjen to learen. Libjen, der ’t we -o --- -- -
onder forsteane om jimmeroan better, en ster- de Jan Blankenstraat
1- .Ij forplichtingen fen itlibben kwam. De man,
bisljuchtsjen. En dat is it doel fen de fol- gespannen paard mende, hield, teneinde een
schsene, dr J--x v;-
Hy sjucht yn, dat it brosse en koarte libben
oudwaen, tominsten oanpakke moat, in taek,
RI
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Ilemelumer Oldepbaert en Noord welde.
i
