r
F
Bekendmaking.
De moade.
Hindeloopen en Stavoren.
i1
1
ZATERDAG 29 JUNI 1912.
38ste Jaargang.
No. 27.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
FRISO.
reeds eenigen tijd
l
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
I
;esteld tegen hen aan wier
waaronder is te verstaan,
windkracht bleef gemiddeld iets beneden de
normale, vooral in de eerste dekade.
Een pseudo-epliohter.
Wat zou zoo’n oplichtersbedrijf wel opbren
gen? vroeg een eerlijk man zich zei ven af.
En hij kwam tot het eigenaardig besluit, eens
de proef op de som te nemen.
Het resultaat deelt hij mee in Het Volk.
Hij schrijft
«In navolging van een berucht Haagsch
bureau, dat gelijk een kameleon van kleur,
telkens van naam verandert, plaatste ik in een
tweetal volksbladen een advertentie, waarin
eene vaste positie werd aangeboden tegen
borgstorting van f 100. Achttienhonderd
brieven kwamen in. Ik moest me beperken
en beantwoordde een klein honderdtal, waarbij
ik de positie zoo aanlokkelijk mogelijk voor
stelde en een zeker bedrag, van f 2.50 tot
f 5 varieerende, vroeg als helft der informatie-
kosten. Ik ontving een bedrag van f 37.50,
dat natuurlijk aan de afzenders werd gere
tourneerd. Maar hoe oliedom is het groote
publiek, dat op zulke dingen ingaat en dat
door zijn onverstand het oplichtersbedrijf in
stand houdt. Met vreeze vragen we ons af,
hoeveel deze goedgeloovigen wel kwijt ge
raakt zouden zijn, indien ze in de handen van
een «heuschen» oplichter gevallen waren 1
Laat men toch verstandiger zijn I De admi
nistraties der dagbladen zouden hieraan veel
kunnen doen, indien zij dergelijke adverten
ties weigerden
Als ’t resultaat van deze welgemeende
waarschuwing nu maar niet is, dat de gewaar-
schuwden, hardleersch als de meeste menschen
zijn, haar in den wind slaan, terwijl juist
avonturiers met een ruim geweten zullen gaan
overwegendrommels, valt er op die manier
zooveel te verdienen, dan ga ik ook eens oen
ezeltje bij zijn ooren trekken.»
De arrestatie der gebroeders Van E(jk.
Naar aanleiding van de arrestatie der ge-
Eijk te Boston, in Amerika,
deelt de Maasbode mee, dat de justitie hier
van de verblijfplaats der
gebroeders op de hoogte was, maar om de
een oi andere reden, misschien omdat een
eventueele procedure den Nederl. Staat een
f 20.000 k f 25 000 zou kosten, geen ver
zoek tot arrestatie deed. Uit betrouwbare
bron deelt het blad evenwel mee dat een der
crediteuren in Zeeland het voor een procedure
benoodigde bedrag heeft aangeboden, waaruit
dan wel blijkt, hoe vriendelijk men de beide
exbankiers gezind is.
Zondag had te Quatrebras by Veen
wouden een ernstig ongeluk plaats. In den
speeltuin bij het hotel Hoekstra kwam het 4
5-jarig dochtertje van den boekhandelaar
v. d. Meulen te Bergum in aanraking met
een in beweging zijnden schommel. De stoot
was zoo hevig, dat het kind bewusteloos werd
opgenomen en het café werd ingedragen.
Eerst den volgenden dag gaf het weer eenig
teeken van leven. Door afwezigheid van de
artsen te Bergum en Hardegarijp werd dr.
Muller van Leeuwarden ontboden en werd
een schedelbreuk geconstateerd. Een treurige
ontmoeting voor de moeder die des avonds
van Groningen terugkeerde waar haar echt-
noot in het ziekenhuis lag. De meid was
met de kleine naar den speeltuin gewandeld.
Door zjjn zoon vergiftigd!
Te Renkum werd verleden week Woensdag
een koperslager onwel, na het gebruik van
zijn ontbijt. In den loop der week overleed
en thans is zijn lijk door de justitie in
beslag genomen en naar Arnhem vervoerd,
daar in de door hem gebruikte koffie en in zijn
uitwerpselen arsenicum is ontdekt.
Het gevolg van ingesteld onderzoek is ge
weest, dat men kwaad vermoeden kreeg tegen
den 19 jarigen zoon van den overledene Jan
Martinus, die z’n vader met voorbedachten
rade vergiftigd zou hebben. De jonge man
is gearresteerd en naar Arnhem overgebracht.
De overledene wordt over het algemeen af
geschilderd als een norsche man die voortdu
rend met zijn kinderen overhoop lagde moe
der kwam dan dikwijls bemiddelend tusschen-
beide. Bezwarend voor den aangehoudene ia,
dat hij een tiental dagen geleden aan een
kennis vroeg of deze ook rattenkruid in voor
raad had.
Kryn rint nei de earste trant,
En dat is lang net dom
’t Sit net heel djip er yn,
Nou hinget hy *t er om.
En sawier hjoed de dei komt yen sok in
Kryn noch wol tsjin, dy ’t it er for de wissich-
heit ek mar om hinget.
Lit us bislute mei in fêrske feu de noch net
lang forstoarne Achlumer master Gylstra:
Mónljue, frouljue, feinten, fammen!
Offerje net oan ’e skyn,
Wêz jimm’ seis dóch en binammen,
Wêz foaral net sjende blyn
For ’t gefaer, dat op in djür
Skület yn dy onnatür.
De BURGEMEESTER der Ge
meente WORKUM;
Gelet op eene aanschrijving van
den Commissaris der Koningin in
deze provincie;
Wijst bij deze de ingezetenen op
het groote belang, allereerst van
henzelven, om het
brandgevaar door hooibroeien
te voorkomen
en vestigt voorts de aandacht op
den inhoud van art. 158 van het
Wetboek van Strafrecht, waarbij
onder anderen verschillende straffen
zijn g<
schuld,
nalatigheid, achteloosheid, gebrek
aan voorzorg enz. brand is te wijten.
Workum, den 27 Juni 1912.
De Burgemeester uoomoemd,
T. M. ten BERGE.
Dat rymke kaem my okker Sneins yn ’t sin,
do ’t ik hjir de «Sneinsdames» de dyk léns
kuierjen seach. Ik bin lang net mei de moade-
spillen op ’e hichte fenseis, mar begjin hast to
begripen dat de rok sa nau wêze moat dat
men fetsoenlik yn ’t spantou rint, ear ’t men
sizze kin nou is 't moai. It liket my sa ta
dat dit moade-artikel tige syn biswieren mei-
bringt. Forearst is men yn gefaer by de tsjerke-
stoepe del to róljen. To twade hat men earst
nedich de slach fen ’t «stapsetten» to
learen. As jonges pielden we wol mei sek-
rinnen, dos sadwaende ha ’k ek min of mear
oardeel oer nau-rok-rinnen. Dy ’t de slach er
fen ha kinne er mar wakkere kreas yn stappe,
sette foetsje foar foetsje, sa tripkjende wei
wier, echt-trinten scil ’k mar sizze. Mar der
rinne ek noch oare onder, sa goed net yn ’t
sop bigearre misskien, dy kinne noch netrjucht
>op stapt komme. Dy nimme to lange halen
noch, en hwet wirdt it gefolch? Net foarüt
sjitte rjucht op syn moaist, of de rok by de
küten opstrüpe op syn minst. Mar och, mar
fol hélde; ’t scil wol leare en mei de tiid wol
wenne. As de moade yn ’e tiid fen biwennen
nou mar net noch foroaret. Der kin men hast
wol bang for wirde, hwent dy forleit him
gau ris. Dy ’t der dan op ’t R
wis for tinkt lit de nauwe rok mar yn syn
wêzen. Dan hawwe raei-iens de aldragers er
safolle to mear oan. Hwent dit bliuwt er altyd
fen wier yn ’t einbislüt: Allyk as in oar is
net moai; oars as in oar, dat is moai.
Derom net, nimmen moat miene, dat we op
alle oasten de bile sette wolle. Dy ’t it twang-
buis drage wol draecht it mar. Dan kin men
ek mei eare sizze: »jy kin hjar wol troch in
ringkje helje,« lyk as er dan wol sein wirdt.
En derby sa goed as beppe as faeks mem yn ’e
hoepelrok roun hat, mei beppezister of dochter
nou ek hjar seis de twang oplizze fen ’e nauwe
rok. Hwent in minske kin him al mei in
bytsje formeitsje, sei ’t bidlerswiif, do hie se in
stik bólle mei salm. En ’t neiaepjen hat altyd,
ek by Aids al, onder ’e minsken skftle krekt sa
goed as nou noch ek, omdat er ienkear mear
apen onder ’e minsken binne, dan minsken
onder ’e apen.
Dy ’t moai wêze wol moat pine ütstean, sei
men al by Mds mei ’t each op nijmoadrige
klean dy ’t wol ris kwelden, mer der holp net
oan, en derom foege men der oan ta: De
moade moat men nei al scil *t himd boppe de
broek. Dus wy ljue fen ’t nije Ijocht wolle op
dat gebiet ek net for de êlden onderdwaen.
En al mei it nou hjitte dat, do 't pake yet
feint wier en beppe yet faem, it allegjerre net
heal sa fornaem wier as nou, se setten by aids
de seilen er ek wol by al mocht it dan wer yn
in oare foarm en trant fortoand wirde.
It is dan ek mar allinne Sneins dat we hjir
it spil der foar sette, deis gean we wol by de
flotgêrzen lêns, hwent altyd mei ’t ryk op ’e
dyk, dat héldt net lyk, en derby »Altyd moai
is net moai.»
aan
gevestigd tot bestudeering der menschenrassen.
Hij komt tot dezelfde resultaten als Prof.
Virchow uit Berlijn, n.l. dat op Terschelling
het zuiverste Friesche ras wordt aangetroffen.
Het kenmerkt zich door een langen, slanken
lichaamsbouw, blond haar, blauwe oogen en
een lang hoofd. Naast dit ras komt nog een
ander voor, dat zich kenmerkt door een korten,
gedrongen lichaamsbouw, bruine huid en
oogen, donker hoofdhaar, kleine breede voeten
en een breeder gezicht.
Weeroverzicht.
Aan het maandelijksch overzicht der weers
gesteldheid in Nederland over de maand Mei,
opgemaakt door het Koninklijk Nederlandsch
broeders van
Vrouwenkiesrecht.
Het hoofdbestuur van de Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht heeft aan de Koningin een
adres gericht, waarin het verzoekt, dat het
Haar moge behagen aan de Staten-Generaal
het voorstel te doen, dat ook vrouwen voor
taan door de Grondwet kiesgerechtigd zullen
verklaard worden
«Immers zoo wordt in het adres ge
zegd als de moeders van het komende ge
slacht, als medewerksters bij alle daden van het
tegenwoordige geslacht en als mede erfgenamen
van de kennis en kunst van vroege geslach-
I ten, hebben de vrouwen hetzelfde recht als
de mannen op medezeggenschap in bestuur,
yn, ho slim as ’t wofisskilden regeenng, en samenstelling der wetgevende
lichamen.
Althans spreekt de Vereeniging het ver
trouwen uit, dat Uwe Majesteit niet wederom
in een nieuw te maken Grondwet, welke toch
waarschijnlijk wel een menschenleeftijd lang
van kracht zal blijven, een bepaling zal dul
den, dat alle vrouwen in Nederland uithoofde
van hare sekse van de uitoefening van het
kiesrecht uitsluit.
Een dergelijke uitsluiting voor nog zoo ge-
ruimen tijd te handhaven, zou met het oog
op de voortdurende toeneming van den arbeid
der vrouw in den dienst der samenleving en
in allerlei beroepen onverantwoordelijk zijn.»
Bij dit adres is een toelichting gevoegd.
Het echte Friesche ras.
De anthropoloog D. Basse aldus wordt
De Tel. gemeld heeft zich op Terschelling
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 59 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Mar nou alle gekheid op in stokje en ’t stokje
yn ’t fjör. Lit üs mei tinken ris fierder prate
oer «de moade sa lyk net, mar oer de pronk en
praelsucht dy ’t langer yn dracht en klaeijng sa
tige ütkomt.
De geringe folksklasse wol de stevige besitter
op ’e side stean en de tsjinstfaem wol Ijeafst
for hjar frou net onderdwaen yn hwet dracht
en klean oanbilanget. Dat is op 'e keper bi-
skout in gefolch fen de heechmoed. Rounom
en oeral yn fortoant him de heechmoed yn in
bispotlike prael en pronksucht.
Krapte fen jild en eare krapte hearsket er
genoch, mar de fortoaningsmakkerij, it swéslaen
en de bombast kliuwt heger en heger; nimmen
wol for in oar onderdwaen. Dat is net allinne
yn klean, mar ek yn wênning, yn hüsrie, yn
’e hele wize fen libjen, it iene foardert it oare.
Mar ta slot komt it iene safolle as ’t oare üt
dwaze idelens foart, dat safolle yn ’e onderwal
bringt. It keart alle earnstige oertinkings ou,
it docht it wêzen efterüt stean, en ’t lykjen op
’e troane sitten.
Dy selde idelens makket ek dat de minske
tofolle mei de wrald op kriget, dy wrald dy ’t
onbistindich is en altyd siiket om njjichheden
en frjemds üttinkt. Sadwaende wirdt dy sucht ek
mear en mear beusich halden, foerre en for-
sterke, üt ’e eigen pong op ’t lóst.
Der wirdt earst net oerlein hwet it kostet,
as 't mar op ’e moade is. Mar hwer moat dat
hinne? Hoecht men dan tsjinwirdich net mear
to biteljen? Mei men mear skilden drage dan
de büse forneare kin?
«Better sonder iten op béd dan der meiskild
ou to kommen,» seit in Dütsk sprekwird. En
as vye nou witte dat er fen de Dütskers sein j
wirdt «dat se twa magen hawwe en gjin hert» I
dan sjucht men
to haw wen.
As lykwol yn de hjoeddeiske tiid op in on-
forwachte dei allinne mar dy minsken fen ’t
bêd komme mochten dy ’t gjin skild hawwe,
dan seoene der wol in ploechje efter ’e doarren
bliuwe, en onder de weibliuwers scoe forfêst in
great part pronkers skülje.
Né, lit doch Ijeaver de moade yn ’e steek as
't yen seis net past om mei to dwaen. Moat
men yen dan troch in forkeard forbield fen in
oar meislepe litte, wylst men seis sjucht dat dy
op ’e dwaelwei is?
Ja forsiker, as de geast fen ienfsUd yn ’e wréld
hwet mear bitrachte waerd, dan scoe de wréld
mei iens genezen wêze fen ien fen syn greatste kwa
len. De oertollige weelde fen ’e greate ein scoe for
de lytse sa hertsearich net ütkippe, en mear
wolfeart en frede scoe onder de lytse ljue hüshólde.
Tink ris ta, hwet freeselike gefolgen dy idele
heechmoedigens wol net nei him sleept. On-
rjuchtfeardigens, earmoede, skande en skea binne
bern fen de heechmoed.
Bygelykhat men ienkear foar yen nomd om
folgens sa ’n stand en steat to libjen, dan is ’t
min om by ongunstige tiden de moed to hawwen
om to tarren nei ’t yen barre mei, om de stand
nefïens de tastond fen ’e pong to setten, om
fen prealhêns ta kealhéns ou to saeijen.
En dochs, minne tiden kinne sa gau wol
komme troch sykte, mei forstjêrren, stilstand
fen saken, tsjinspoeden en bankeroetten en al
sa mar mear. Der wirdt minder ynbard mar
net minder of faeks mear ütjown, hwet moat
i der op einslüten fen tolénne komme? Men
rekket op legerwal en binne net yn steat mis
skien om letter wer op ’e gleed to kommen,
noait wer op ’e graet der ’t men wei
bigoun is. Dan wer op in oare wize fiert de
sucht nei pronk en preal en heechmoed, yn ’e
bydelte fen onrjuchtfeardigens. In bulte bidroch
yn hênnel en wênnel, kassen bistelle en al mear
sok soarte fen skurve streken helje in hopen
üt om it seil heger to heljen as hjar mêst lang is.
En hwet in twadracht en onienichheid ont-
stiet er yn mennich hüsgesin, as de warbere
man it nedige onthelden wirdt troch it pronkske
wiif, om hjar seis en de bern der mei op to
toajjen.
Ja it is de pest yn ’e maetskippy, dy dwaze
idele heechhertichheid, dy slaefske moadewetten,
dy berneftige nei-apery. In boel meitsje der
in haeddoel fen en tinke en prate oars nearne
oer. Kin men in oar oertrefïe yn ’t lykjen
altiid dat is in geheim gelok. Komt in oar
yen der yn foar, der is gjin spitiger!
De moade moat folge wirde as moat de
onderbroek ek bilye hwet oan de boppebroek
oerdédich bisteld wirdt. En foart lit de minske
it skine ho netich, ho lyts, ho stakkereftich, ho
onselstannich hy is as de kniper op ’e skine komt.
Och, dat de jongfammen tige graech in bytsje
tige kreas en tige op ’e moade wêze wolle en
derom nou yn 'e nauwe rok rinne, ei, dat is
it slimste net en se moatte it üs net to kwalik
nimme dat wy hjar der efkes mei hünden. Né
dat binne mar byspillen, mar dochs is it in
«onderdeel fen *t geheel.» Mar ris goed ut-
siferje.
Mar om it nou alheel op ’e fammen to for-
heljen dat scoe us fiersto iensidich wêze, ek de
jongfeinten bliuwe net fry fen dit algemiene
kwea fensels. Harmen Sytstra rymde nou in
sechtich santich jier lyn it folgjende:
Meteorologisch Instituut te de Bilt, ontleenen
wij het volgende
In den loop van Mei trokken verscheidene
depressies over de Britsche eilanden naar
Scandinavië, meerendeels h. t. 1. met onweer
gepaard gaande. Hooge luchtdrukkingen wer
den beurtelings in verschillende streken van
Europa aangetroffen, zonder dat de kern van
het gebied lang ergens stand hield.
Gemiddeld over de geheele maand was de
temperatuur aan de normale gelijk, in de derde
dekade ruim lo er beneden. Ook de dage- hïj,
hjksche gang toonde gemiddeld weinig afwij- I
king. Bijzonder hooge temperaturen kwamen
alleen op den 11 en voordaarentegen werd
den den, 2en en 14en op verscheidene plaat
sen nachtvorst waargenomen. De bewolking
was betrekkelijk zwaar; heldere dagen kwa
men nagenoeg niet voor. De maandsom van
den neerslag bedroeg gemiddeld over het ge
heele land 4/ö van de normale hoeveelheid,
in Groningen en in Zeeland nog iets minder,
in Gelderland en O -lijk N. Brabant was zij
iets grooter dan gewoonlijk. Uitgebreide on-
weders kwamen voor op den 6en, 12en, 15en
en 22endat van den 12en ging in N.-Brabant
van hagel vergezeld.
Gedurende de geheele maand waren de
W.-lijke winden talryker dan gewoonlijk! de
sa
’t der dan op *t lést hjar ek net
wêzen. Dan hawwe mei-iens de aldragers
yn ’t einbislüt: Allyk
u
FRISO
i
I
i
In Fr&nskmaa draecht, sa gau a» mar de moade ’t seit,
De jas it efterst foar, de broek mei ’t binnenst billen,
De learzens op *e holle en roaskes op ’e kflten.
Dan wirdt der earst ris lake om al dy mÉUlichheid,
Mar ’t durret amper oard'el dei,
Dan docht de hele wr&ld it nei.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Ilemelumer Oldephaert en Noordwolde.
