Hindeloopen en Stavoren.
Stremming Scheepvaart.
gestremd zal zijn
Wiersizzerij.
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1912.
Na 38.
38ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
L
FRISO.
yn syn
friemen boi
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WÓRKUM.
durende de vjjf eerstvolgende dagen.
Workum, den 12 September 1912.
Het Gemeentebestuur voomoemd,
T. M. ten BERGE, Burgemeester.
A. de VRIES, Secretaris.
Het GEMEENTEBESTUUR van WORKUM,
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat het
Scheepvaartverkeer
langs het vaarwater »de YSKEBOEREVAART»
in deze gemeente, wegens het leggen van een
duiker,
op MAANDAG 16 SEPTEMBER 1912 en ge*
Zindelijkswetten voor bakken. Ver
giftige planten en Melkafscheiding. Noorsch
zeewier als handelsartikel. Een nieuwe
papiersoort.Boscbmuggen. Een nieuw
middel tegen insecten. Tegen het ver
ouderen der organen. Kaasbereiding uit
karnemelk in de Ver. St. v. Amerika.
Bereiding van Melkpoeder door bevriezen.
Geëlectriseerde schoolkinderen. De graad
van verschheid der eieren. Beroepsziekten
tengevolge der draadlooze telegrafie. Draad-
looze telegrafie door de aarde heen. Om
vergiftige paddestoelen onschadelijk te maken.
Bloemen frisch te houden. Feuilleton:
Een vreemdsoortig atelier. Het Alcoholisme
in Perzië. Groote vermogens uit kleine
uitvindingen. Gebakken Rozen. Corres
pondentie Verwijderen van inktvlekken.
De tentoonstelling te Meppel kan uit.
Men schrijft uit Meppel:
Nu, na het eindigen van vele tentoonstel
lingen in den lande, blijkt dat het hinkende
paard achteraan komt, is ’t ons een genoegen
te kunnen mededeelen, dat de alhier gehou-
dene in alle opzichten uitmuntend geslaagd is,
ook wat de financiën betreft.
oan ha, en dat wirdt by in hopen in bytsje.
Hwet se léze wirket faek mar neidelich op ’e
forbidding en ’t soun forstan wint der neat by.
Sa’n luije weelderige menier fen libjen forstom-
pet de geest, en der komme krupsjes ut foart,
lichems-k walen net allinne mar ek siels-k walen.
In hopen fen dy ljue binne mei nuvere ynbiel-
dings behept en krije tige skeane begripen yn *e
holle. Dan barre der yn dy greate paleizen mei
in hele boel fortrekken, hwer onder geheime,
soms ek schandalen en aeklikheden, dy meijild
beditsen wirde. It leit yn ’e reden, dat ljue,
dy 't oan soks meidogge, bang en skrütel binne.
En dan kinne liepe snaken, mei in glêdde tonge
yn ’e müle, by slot fen rekken, al dy soarte fen
ljue wys meitsje hwet se wolle en sa bang krije
as hountsjes.
Pater Abraham fen Cint Clara koe ek wier-
sizze; hy die 't sa: >Yn dit jierscilledeblinen
sa goed as neat sjen en de doven mar in bytsje
hearre. Der scil oarloch komme twisken füglers
en fügels, hounen en hazzen, katten en muzen,
manljue en frouljue. Der scil in greate stjerte
komme onder de lette kij, baergen en skiep,
mar onder de apen en hounnen en katten lang
sa slim net. Hege alderdom scil fen wegens
de foarbygeande tiid net genezen wirde kinne.
De earme ljue scille wol ris minne tiiden komme
to bilibjen, mar de riken scille altyd goed hjar
gerak krye kinne.» Nou, sa scoene wy it fêst
ek wol kinne. De bedoeling dy ’t hjir yn op-
slüten leit is fenseis klear to merken. Pater
Abraham hie alheel de gek mei wiersizzen.
En elk woltinkend minske scil net oars as de
gek der mei babbe, bowol er wol ris getallen
binne by tafal, dy ’t yen hast yn twivel bringe
scoene.
Nei oanlieding fen dizze léste rigele, wolle we
jimme, achte lêzers, hjirfen bewiis jaen mei in
teltsje dat hjir foart folget.
It soppe neat to rom mei Krobbe, in earme
arbeidersman, dy ’t wrotte moast om ’t libben
to hélden. Hy tocht dat moat al oars, en for-
kocht syn ark en hwet er mar misse koe. For
de opbringst der fen kocht er him in hele hege
steek mei trije tuten en in romme, wideswarte
mantel, gyng do nei in oar plak to wenjen en
sloech der in boerd oan ’e mürre der 't mei
greate letters op ferwestie: Ik ben waarzegger.
Mar just wied er to stoel en bank of it barde
dat in great hearskip in protte jild onstellen
wier. Dat hearskip sette daedlik mei steande
earen op Krobbe ta en tortelde him it gefal
sadanich as ’t him tadroegen hie. En Herders
woe mynhear dan fen him wol hwet mear
klearichheid ha, en derom noege hy Krobbe in
dei by him to gast en woe abslüt hawwe dat
er dan syn wiif ek mei nimme scoe. Nou, dat
like hjarren net sa min ta en sadwaende waerd
dat oannomd; de oare deis sette Krobbe mei ’t
wiif op mynhear ta.
Der waerden dy ljue mar ris tige onthelle.
Earst goed kofjednnke en koeke-ite en do waerd
it middeismiel op ’e tafel brocht. Allereerst
kaem er in feint mei in pot tol gebraden oan-
sjouwen. Dat rükte de beide gasten net sa
min yn ’e noas. Soks krigen hja alle dagen
net. Krobbe seach skean onder ’e hege steek
wei en stompte sa tomük syn wyfke yn ’e
siden wylst er knypeage: »Pyt, dat is deearste
al.< Hy bidoelde fensels de earste pottol, mar
de feint miende fen de earste dief en omdat hy
seis ien fen de dieven wier, warskoude hy dea-
binaud syn kameraten.
«Dy kearel wit alles,sei er, >’t rint grif
spaek mei üs, hwent hy sei samar, dat ik de
earste wier.t
De twade feint skoarre raer do ’t it syn beurt
wier om nei binnen to gean en hy wier mar
pas mei in panne tol hearlik iten dat er opsette
moast op ’e drompel of Krobbe staette op 'e nij
syn wiif oan en sei«Dat is de twade al Pyt.<
Of ’t er sizze woe, wy scille hjoed net foarby
reitsje. De twade bitsjinde wier al sa raer yn
syn tontsje. En wrammels de tredde moast de
selde skrik ondergean. De trije skelmen wisten
net ho 't se der tor wei komme moasten. Do
’t miel binnen wier liet mynhear yn fen de
feinten binnen komme en hjitte dy in lyts doaske)
fen ’e kas to nimmen en op ’e tafel to setten.
De feint die dat. »Si sa«, sei mynhear tsjin
de wiersizzer, «nou moat de proeve op ’e somme,
en ha jy de gelegenheid om jo kinst ris to
toanen. Siz my ris hwet der yn dat sletten
doaske sit.«
De sabeare-wiersizzer wynde raer op 'e stoel
om. Nou scoe ’t er op oan komme! Ho moat
er him der ut redde. Hy suchtte yn him seis:
«nou sitst’ fêst, earme Krobbe.»
«Wel fordeald, hy wit itl« róp mynheer tor-
heard ut, wylst er it doaske oplits der ’t in
stienkrobbe yn lei. «Nou kin jy my ek wol
sizze hwa ’t myn jild hat.«
Daedlik joech de ontstelde feint de wiersizzer
de wink om mei him ut de keamer to gean.
Do seine de skelmen him rjuchtut dat hja it
jild stellen hiene en ek hwer ’t se ’t biditsen
hélden. Hja onthjitten him in goede somme as
hy hjarren net torriede scoe en brochten him
do nei 't plak ta der ’t it jild forbirgen lei.
De wiersizzer gyng nei binnen wer en sei do:
«Edele hear, nou moat ik effen myn boek rie-
Staten-Generaal.
De vereenigde vergadering der beide Ka
njers van de Staten-Generaal in het lokaal
der Tweede Kamer, tot sluiting van het zit
tingsjaar, zal worden gehouden aanstaanden
Zaterdag 14 September, namiddags 23/j uur.
Op 17 September a.sdes namiddags om
halfvier, zal de Eerste Kamer in vergadering
bijeenkomen
De koninklijke familie wordt aanstaanden
Maandag om 11 uur des voormiddags uit
Soestdijk in de residentie verwacht. Nadat de
Koningin Dinsdag de Staten-Generaal heeft
geopend, keeren de Koningin en de Prins per
koninklijken trein naar Soestdijk terug.
Dr. Kuyper ontslag genomen als Kamerlid.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
plachtsje, om te witten to kommen, hwer ’t jy
jild sit.c
Noch in oare feint wier yntwisken yn ’e
skoarstien krüpt om to fornimmen, ho fier wol
de kinst fen de wiersizzer roan. Króbbe bledde
yn 'n great boek om en do ’t it him netslagge
om in soarte teeken to finen rop er ongedildich
üt:
«Der helpt net oan feint, dou sist er yn en
dou moast er üt!<
En wrychtig, de feint liet him üt ’e skoarstien
falie wol yn 'e miening dat de wiersizzer him
bedoelde en ontditsen hie.
«Dy kearel wit nou süver alles 1< róp er for-
heard de keamer oer.
Letter wiisde Krobbe mynhear it jild oan,sonder
him fierder üt ’e droom to helpen. Hy krige
ton wearskanten in fikse bileaning en wier
biromd.
Dus, hwet is nou it greatste geheim ton ’t
wiersizzen
Mar nearne om jaen, mar ta sizze, as 't dan
mar in bytsje mei rinne wol.
Dr. Kuyper, de leider der anti revolutionaire
partij, heeft ontslag genomen als Kamerlid.
De geneesheeren hebben het hem gebiedend
voorgeschreven met het oog op zijn toene
mende hardhoorigheid, die nog spoediger
zou gaan verergeren door het ingespannen
luisteren in de vergaderingen der Tweede
Kamer.
Onze nieuwe muntstukken.
Een gulden is nog geen twee kwartjes aan
zilver waard. Daarom zoo is in de af-
deelingen der Eerste Kamer opgemerkt
moeten we ons zooveel mogelijk beperken in
het aanmunten van guldenstukken. Het nieuwe
gouden vijfguldenstuk zal n.l. een heele aan
winst zijn. We moeten in die richting verder
gaan, om de behoefte aan zilvergeld te ver
minderen.
Zou het voorts, zoo werd gevraagd, geen
aanbeveling verdienen hier te lande den enke
len gouden standaard in te voeren om de Ne-
derlandschen geldsomloop te beveiligen tegen
een zilventroom uit Nederlandsch-Indië?
Eenige leden klaagden over te weinig fraaie
uiterlijk der Nederlandsche en Indische mun
ten, wanneer men die vergelijkt met onze
munten uit vroegere eeuwen, in het bijzonder
uit de zeventiende eeuw.
Enkele leden vreesden, dat een vierkant
geldstuk in het verkeer niet zal voldoen.
Men vertrouwde, dat voor de inwisseling van
het bestaande 5 centstuk een langere termijn
dan drie maanden zal worden gegeven.
Wildstand.
In onze provincie hebben de jagers voor ’t
aanstaande seizoen goede vooruitzichten, het
Jachtveld zal flink van wild voorzien zijn.
'Het voorjaar is voor de teelt der hazen zeer
gunstig geweest; zij vertoonen zich dan ook
menigvuldig en vinden iu de bosschen en
bouwlanden geschikte verblijfplaatsen.
Patrijzen worden over het algemeen minder
waargenomen ofschoon het weder gedurende
den broedtijd gunstig wasveel eieren zijn in
den hooitijd bij het maaien verloren gegaan.
Inhoudsopgave van No. 2 van het Maandblad
tegen de Vervalschingen.
De aanwending van margarine in Hotels
en Restaurants. Een nieuwe vervalsching
van koffie. Vereeniging ter bestrijding van
bedrog in den meelhandel. Vleermuizen
en malaria. Goudvisch en mug tegen
Gemeentelijke subsidie is niet gevraagd,
wel krijgt de gemeente f 165 huur voor het
gebruik van het stadsland.
Alhoewel de uitgaven der Commissie hoog
waren en vele posten derzelver begrooting
verre overschreden, is het resultaat gunstig.
Van een tekort is dan ook geen sprake,
vermoedelijk is er een voordeelig saldo.
De omgeslagen loodssloep.
Aangaande het omslaan van een loodssloep
op de Vlieree, waarbij twee zeelieden omge
komen zijn, wordt het volgende medegedeeld
Bij het binnenloodsen op de Vlieree van
het stoomschip Minister Tak, komende van
Huil en bestemd voor Harlingen, sloeg de
loodssloep om, doordat het vaartuig in het
schroefwater kwam, tengevolge van het slechte
weder. Het ongeluk geschiedde bij het af
gaan van de sloep, nadat de binnenloods be
houden aan boord gebracht. In de afgaande
sloep bevond zich de buitenioods en vier man
equipage- Men trachtte van het stoomschip
Minister Tak een sloep uit te zetten, doch
daar de talie brak en de sloep vol water liep,
moest deze weder opgehangen worden. Doer
de bemanning van het stoomschip werden in
allerijl reddingsboeien in zee geworpen. Ook
de sleepboot Neptunus en de jol van de Uit
legger kwamen tot hulp opdagen. Deze laatste
mocht het gelukken nog drie man van de vijf
te redden, wat wegens de hooge zee met
groote moeilijkheden gepaard ging. De zee-
loods T. Bloem en de loodsknecht Starren
burg hebben bij het droevig ongeval den dood
in de golven gevonden.
Beschuldigd haar vader te hebben vergiftigd.
Den 11 Oct. 1911 overleed te Nieuw
Lekkerland de landbouwer A. G. onder ver
dachte omstandigheden. Het onderzoek leidde
tot zware vermoedens, dat een dochter, na
eerst het leven haar vader voor f 15 000 te
hebben verzekerd, waartoe ze zijn handteeke-
ning, valschehjk moet hebben nagemaakt, haar
vader met phosphor heeft vergiftigd, om zoo
doende in het bezit te komen van de verze-
keringseom.
De dochter, sedert November van het vorige
jaar in voorloopige hechtenis, is in gevange
nis getrouwd en moeder geworden.
De zaak dient heden voor de rechtbank te
Dordrecht. Er zullen ongeveer 50 getuigen
charge en 30 a decharge worden gehoord.
Verkooping van wat er in den trein
blijft liggen.
Woensdag heeft, zoo schrijft het U. D., te
Utrecht de veiling plaats gehad van wat het
publiek in de laatste 6 maanden van 1911
alzoo in de treinen van de S.S. heeft laten
liggen. Dat is geen kleinigheidDinsdag is
de kolossale collectie in ’t Verkooplokaal ach
ter St. Pieter te zien geweest, den dag daarop
is de zaak van de hand gedaan. Wat een
mengelmoesDaar zijn dan ook de bestelde
doch onafgehaalde goederen bij Maar toch
staat men verbaasd, als men ziet wat de men-
schen in de spoorwagens achterlaten. Dat er
parapluies en wandelstokken bij zijn.... soit!
malaria. Leven zonder bateriën mogelijk Dat men een boek vergeet, ’t is te begrijpen.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Lieten de minsken hjar yn ’t toarige wol
hwet wysmeitsje, och, tsjinwirdich ek noch wol.
Pas hat Hinke Kaert fen Nijebrégge it er op
oer jown, as in nije opfolgster hat al wer hjar
plak ynnommen. Wol in biwiis dat er noch
hwet munt üt *e saek is to slaen, en dat er
noch «gelovigen» binne en salang scil der ek
wol wiersizzers bliuwe.
Dat striidt oars tsjin de man syn miening,
dy ’t tor jierren al forkindige: «Bygeloof en
wangeloof is de wrald üt, de torljochting fen
de 19e ieuw hat it fordreaun, lyk as de op-
kommende sinne de tsjusternisse ton de nacht
fordriuwt.c Men kin mei reden sizze dat dy
man de planke mis is, oars koene ommers sokke
fizefazen, lyk as ’t wiersizzen ek, net langer
oanhingers fine.
It mei mooglik ris üt gekheid barre dat
immen him de kaert ns lizze lit, mar fierwei
de measten litte it dwaen mei tinken, al wirdt
dat noch wol ris tor blom men, en wol se dat
seis net rjucht wêze.
It skynt hwet yn ’t aerd fen de minske to
lizzen, dat er graech witte wol, hwet der nei
forrin fen koarter of langer jierren barre scil
yn syn libben. En dat skine, ek wer sint
jierren, ja seis ton oerêlde tiden ou oan, güds
yn ’e gaten hawn to haw wen, dy ’t dan de
oaren wys makken, of misskien ek seis wol
mienden, dat se de takommende dingen foarüt
sizze koene.
We lézen al yn ’t êlde testamint ton droom-
ütlizzers en sok folk kin men fêst ek wol rek
kenje by planeetlêzers of horoskooptrekkers en
wiersizzers. Sok soarte ljue binne allegjer fen
ien lape skoerd, en spikeïearje ienriedich op it
bygeloof fen in oar.
Der hawwe wol wést dy ’t noch folie fierder
as Akke fen ’t Fliet en Hinke fen Nijebrégge
brocht hawwe. Yn de 18de ieuw moat der yn
Parys in fromminsk wenne ha, dy Mariane
Lenormand hjitte. Dy koe ek üt 'e kaerten,
ut kofjetsjok en seis ut yens eigen hén, immens
lot foarspelle. Der wirdt fen skreaun dat dit
wiif de greaten oan ’t snoer hie en se wist dy
sa goed fen 't jild ou to helpen, dat se op in
hege toet libbe, allike foarnaem as de rike ljue
der yn dy greate wraldstêd. Sa hie se ek in
hele boel bitsjinders dy *t klaeid gyngen yn
blinkende klean mei glêdde knopen en gleaune
koarden en strikken en strüzen, lyk as men dat
by hearefeinten noch wol ris sjucht. Dy bi-
tsjinners fen frou Lenormand stründen hele
Parys ou, em de greate ljue yn hjar dwaen en
litten op hakken en teannen nei to gean. Hja
gyngen yn kofjehüzen der ’t de greateljues-
feinten hjar kommen hiene, hja makken hjar
mei de oaren kameraed en klirken se dan üt
oer de libbenswizen fen hjar hearen en me-
frouwen. Hwet se op sa’n menier wys waerden,
dat droegen se hjar eigen mefrou oan en sa
kaem dy etter in hopen geheimen fen alle for-
name famyljes. Dat holp hjar tige by *t wier
sizzen.
Kamen der güds by hjar om hwet fen hjar
wys to wirden, dan bigoun hja mar op to lézen.
De ljue hearden dan nij op en tochten ho wit
dat minske soks allegjer. Op ’t lést leauden se
alles hwet sa’n wiif mar sei en hja liet hjar
onfoech bitelje fensels.
Mar, freget W. Dijkstra wieme fornameljue
do destiids dan sa bjjgelovich, dat se oan wier
sizzen leauden En dan andert hy
Ja, dat wieren se foar goed houndert jier, en
leau mar, dat onder dy stand in hopen yettesa
binne. Wy fornimme der nou en dan hwet fen,
dat onder de leechste klassen fen ’t folk noch
fry hwet bygelove sit, en dan laeitsje wy der
om en wy skriuwe ’t oan de minsken hjar dom-
mens ta, dat se noch sa onnoazel binne. Mar
yn de greate wr&ld, onder de ljue dy ’t toetten
en friemen boppe it folk rniene to stean skület
ek noch bygelove. In hopen fen dy ljue libje
yn weelde en oerdied, hja binne nachts yn ’e
baen en sliepe oerdei. It opskerpjen fen 't for-
gtin der dogge se net mear oan as se nocht
him seis:
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Ilemelumer Oldepbaert en Noordwolde.
FRISO.
