Een oude Workumer Familie.
Ilindeloopen en Stavoren.
Ij
l
I
I
de stad Workum
Geschiedenis
J
T. GAASTRA Bz. te Workum.
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1912.
No. 40.
38ste Jaargang.
Binnenlandsch Nieuws.
r
de
4.
drie
Tweede Kamer verkiezing Ommen.
Prof. mr. P. A. Diepenhorst te Amsterdam
wil niet in aanmerking komen als opvolger
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
1.
2.
3.
1.
2.
II.
1.
2.
III.
1.
2.
van
door
T. H. SIEMELINK,
Doopsgezind predikant, vroeger te Workum,
thans te Goes.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
tenminste voor de a.s. vergadering zijn al weer
nieuwe statuten te verwachten die de wenschen
van de familieleden al weder dichter nabij
komen, een samenstelling van Mr. A. J. C.
Jongejan, notaris te Amsterdam.
Het is voorwaar een aardig idee om zoo de
oude stad van afstamming te gedenken. Ik
wensch de vereeniging gaarne een bloeiend
langdurig bestaan, maar mocht er eens een tijd
komen dat opheffing noodzakelijk is, dan ook
hoop ik dat de vroede vaderen dit geschenk tot
heil van de stad Workum zullen aanvaarden.
Zulke cadeautjes komen niet iederen dag voor
en zeker nimmer in onze gemeente.
Als eigenaardigheid zij hier nog vermeld, dat
de familie hier in Workum nog geen Salm of
volgens de oude spelling Sallem heette. Een 1
van de oudste briefjes waarop men toen ter
begrafenis werd uitgenoodigd vermeldt het eerst
den naam Sallem naar het bedrijf dht men
toen in die familie uitoefende, n.l. dat van
sallemkoopers.
Wisselruiterij.
Naar de Tel. verneemt, moet A. Bloem
bergen en Zonen’s Bank te Leeuwarden, die
eveneens schade lijdt door de operaties van
J. G. Hiddink, voor een bedrag van 90.000
dollar mee verantwoordelijk zijn van de ge-
heele som van f 440.000, die de commissionair
Hiddink zich wist te verschaffen.
Van andere zijde wordt gemeld, dat een
reconstructie van deze bankfirma hierdoor
noodzakelijk is geworden. De Rotterdamsche
Bankvereeniging. heeft zich bereid verklaard
deze reconstructie op zich te nemener is
onder haar leiding door een combinatie f 500,000
nieuw bedrijfskapitaal bijeengebracht.
Binnenkort zal een vergadering worden
gehouden ter regeling van de positie der
tegenwoordige aandeelhouders en tot wijziging
en aanvulling van het college van commis
sarissen en de directie.
De Tel. verneemt, dat de rechtbank te
Amsterdam, in raadkamer vergaderd, in den
loop der vorige week rechtsingang met last
tot instructie en bevel tot gevangenneming
heeft verleend tegen J. G. Hiddink, als
staande deze onder verdenking zich aan op
lichting te hebben schuldig gemaakt. De
huitenlandsche justitie is met dit bevelschrift
in kennis gesteld.
Tot nu
Het zal 29 September a.s. een bijzondere dag
zijn voor de familie SALM.
Op 12 Febr. 1793 is te Amsterdam geboren
Abraham Salm Jacz., die daar op 26 Augustus
1858 is overleden. In zijn leven heeft hij,
voor zooverre zijn koopmanszaak dat toeliet,
zich bezig gehouden met bijhouden en nazoeken
van zijn familiepapieren, hetgeen zijn zoon
Gerlof Bartholomeus Salm, geb. 5 October
1831 en overleden 5 April 1897, eveneens te
Amsterdam heeft voorgezet en als kundig
architect met een teekenpen goed kunnende
omgaan, heeft hij hetgeen toen van de familie
bekend was in een boom geteekend.
De stam, gevormd door een zekere Sijbrands,
die in de laatste helft van 1500 in Workum
heeft gewoond, de eerste die uit deze stam
is voortgesproten een zekere Claas Sijbrands-
zoon, die 1609 te Workum is geboren, en is
te Amsterdam gestorven en September 1664
te Sloterdijk nabij Amsterdam begraven. Hij is
volgens de registers 18 Febr. 1634 gehuwd met
Maritie Sipkes van Workum. Ze is aldaar
geboren tenminste in 1608 en begraven evenals
haar echtgenoot te Sloterdijk 15 Febr. 1667.
De gegevens door bovengenoemde Gerlof Bar
tholomeus Salm bijeen verzameld, zijn, met nog
meerdere van andere takken dezer familie, in
combinatie met een ander famielid in jongere
generatie, n.l. Cecilia Cocradena Salm, geboren
15 Mei 1863 te Amsterdam en te Haarlem op
23 Febr. 1905 overleden als gedipl. verpleegster
der Doopsgez. gemeente aldaar, in boekvorm omge
zet, terwijl die bij dit boek uug voegde een perka
ment met eene grafische voorstelling der familie
die tot in de eeuwigheid door geteekend kan
worden. Na haar overlijden heeft haar jongste
broeder Coenraad Salm, geboren 22 April 1878
te Amsterdam, doch na het verplaatsen van
zijn fabriekszaak naar Haarlem, nu in Sand-
poort n/b Haarlem gevestigd, al de gegevens
nagezien en bijverzameld, zoodat deze familie
een archief bezit dat een klein museum vormt
van ruim 3000 stuks.
Door aankoop, legateeren enz. heeft dit alles een
zekere waarde gekregen, maar daar ook bij andere
familieleden veel blijft hangen, daar niet ieder
genegen is zijn familiestukken uit handen te
geven, heeft laatstgenoemde het idee opgevat
om de geheele familie in eene vereeniging
samen te voegen en kan men de familiestukken
zijn eigen familie-vereeniging schenken, waar
door ze voor leden ook steeds beter bewaard
blijven. De voorbereidende maatregelen hier
voor zijn al reeds maanden loopende en zoo
zal a.s. Zondag 29 September een familie
reunie te Sandpoort plaats hebben met het
talrijk opgeroepen nageslacht van bovenstaande
stamvader om bovenstaand doel te bespreken.
Voorloopig opgemaakte statuten zijn reeds opge
zonden en als doel leest men daar: de vereeni
ging der familie Salm heeft ten doel door aan
eensluiting harer leden de belangen der familie
zooveel mogelijk te bevorderenvoor de eer der
familie naar vermogen zorg te dragen voor be
hoeftige of zieke leden een eigen tehuis te
stichten of hen te ondersteunen, een familie
archief of stamboom bij te houden, graven en
monumenten voor ondergang te behoeden of
te onderhouden en het beheer voeren over
fondsen of beurzen voor studie, opleiding of
anderzins door den schenker of legateur te
bepalen.
Behalve de eigenlijke aanleiding wil deze
vereeniging dus gaarne veel meer nog doen
voor hare familie-leden, wenschen die nu in
eene moeite door kunnen bevredigd worden.
Als voorzitter der vereeniging zal steeds op
treden de oudste afstammeling in rechte lijn,
terwijl, wanneer de vereeniging eens door uit
sterven of andere op het oogenblik haast niet
denkbare reden zou moeten worden opgeheven,
moet haar eigendom, met uitzondering van de
familie-stamboom, familie-archief binnen 2 jaren
zyn aangewend tot het oprichten eener nader
te bepalen weldadige stichting waar afstamme
lingen van Claas Sijbandtszoon Sallem en
Maritie Sipkes van Workum steeds, voor zoo
verre de rente van het kapitaal het toelaat, de
voorkeur hebben een vriendelijk tehuis te be
komen, voorzien van goede localiteit ter be
woning van het familie-archief en stamboom
en bezoldiging van een geschikt bewoonder, na
verloop van welke twee jaren by niet nakoming
dezer bepaling al hare bezittingen en eigen
dommen vervallen aan de gemeente Workum,
b.v. voor de oprichting eener openbare Biblio
theek onder den naam Bibliotheek fonds Salm,
onder verplichting het familie-archief en stam
boom op goede wijze in zijn geheel te bewaren,
zoo mogelijk bij te houden.
De bepalingen in deze statuten zijn nog maar
voorloopig en zal, voor alles tot stand komt, nog
wel menige wijziging moeten worden gemaakt
Zoo ik verneem wil men vóór de Kon. bewilli
ging aan te vragen, zich eerst tot de regeering
van onze stad wenden met verzoek of deze ge
negen is eventueel dit geschenk te aanvaarden,
bladzijden en kost f 2.
Verkrijgbaar bij den Uitgever
Men hoopt ook in de archieven hier ter
plaatse ter gelegenertijd gegevens te verkrijgen
van nog oudere datum.
INHOUD:
I. Van den oudsten tyd tot 1523.
Oud of West-Workum.
Het tegenwoordig Workum.
Schieringers en Vetkoopers binnen Workum
Workum onder de Saksers en verdere
verwikkelingen.
Tydperk van Karel V en Filips II.
De nieuwe Regeering.
Toenemend verzet. W’atergeuzen.
Van den overgang tot den patriottentijd.
Onmiddellijke gevolgen van den overgang.
Inpoldering van het »Nieuwland< en an
dere plannen.
Het stadsbestuur.
Stadsinkomsten, bezittingen enz.
De kerk.
De school.
Weeshuis en armenstaat.
De Burgers.
De Gilden.
Wegen van verkeer en middelen van vervoer.
IV. De Patriottentijd.
Oorzaken.
Gevolgen.
V. De Fransche tyd.
Het jaar 1795.
De Bataafsche republiek.
Het Koninkrijk Holland, 24 Juni 1806
tot 1810.
Napoleon Bonaparte tot 18 Dec. 1813.
Besluit:
Lijst van Burgemeesters der stad Workum,
volgens officieele opgaven in het Stads-archief
1637 tot 1794.
De overigen uit den Patriotten en Franschen
tijd vindt men in den tekst vermeld.
Tusschen den tekst de volgende illustraties.
3 kaartjes van de omgeving van Workum.
voor het ontstaan van de Zuiderzee.
Omstreeks 1566.
Omstreeks 1604.
Munt van Workum.
Zegels
Het Klooster van St. Urzula.
Het oude raadhuis.
De Mennisten-Vermaning 1694.
Het Inthiemahuis, gebouwd omstreeks 1650
Plattegrond van Workum in de tweede
helft der 16e eeuw.
De haven en zeesluis te Workum (1790.)
Workum van de Noordzijde (1790.)
R.-C. Kerk 1828 en 1853.
De Toren en de Wijmerts te Workum.
Het oude Marktplein.
Het geheele werkje beslaat 288
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
Kazernebrand te Haarlem.
Dinsdagavond te ruim half acht brak er
brand uit in de kazerne van het 10e reg. te
Haarlem.
De vlammen lekten in het oude Kazerne-
gebouw snel voort.
De rustkamer, met de daar opgestelde klee-
dings- en equipementstukken boden het vuur
gretig voedsel. De geheele zolder en het dak
brandden uit. Het vuur kroop voort, ontstaan
aan den hoek van den vleugel, zijde Bakenes-
sergracht, tot aan den anderen hoek van het
gebouw aan den Zakstraat-kant.
Door de aanwezigheid van brandvrije muren
aan beide vleugels, werd het gestuit.
In de kazerne liggen het 3e en 4e bataljon
van het jongste, het 1 Ode infanterie-regiment.
’t Is bij het gedeelte, waarin het 3de bataljon
is gehuisvest, dat de brand door de brandvrije
muren is gestuit.
De onder het kleedingmagazijn gelegen
onderofficiers-cantine leed veel waterschade.
Bovendien is uitgebrand de chambrée van
4e compagnie van het 3de bataljon.
Onder het blusschen ontploften achtereen
volgens eenige honderden wacht- en losse pa
tronen.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Omtrent de oorzaak van den brand verkeert
men in het onzekere.
Wat de oorzaak van dezen brand betreft,
staat het vast, volgens de N. Rott. Ctdat
er op de kleedkamer van de 3de compagnie
des namiddags tot 5 uur menschen zijn ge
weest, doch volgens hun zeggen is er niet ge
rookt en gaslicht is op die kamers niet aan
wezig.
De schade is zeer aanzienlijkdie aan ver
loren gegane kleeding wordt alleen op f 50.000
geschat.
Het onderzoek is in vollen gang. Niemand
wordt in de kazerne toegelaten
De minister van Oorlog heeft, vergezeld
van zijn adjudant, het terrein van den brand
in oogenschouw genomen.
Mr. van de Laar als drankbestrijder.
Naar men uit Gendringen aan de Neder
lander schrijft kan mr. van de Laar, redacteur
van de Beukelaar, na zijn lezing over het drank
gebruik in Roomsch-katholieke streken niet
rustig over de straat gaan. «Zondagmorgen
stonden even buiten het dorp een honderdtal
personen, meest leden van de sociëteit Vrien
denkringmr. v. d. Laar, die uit de kerk
kwam, op te wachten. Deze was al gewaar
schuwd en werd beschermd door twee mare
chaussees de bende volgde in optocht achter
hen aan, zonder dat de burgemeester of de
twee gemeenteveldwachters, die aanwezig
waren, iets deden om het plebs in orde te
houden. Ongehinderd werden scheldwoorden
geuit en een paar allerschandelijkste liederen
gezongen, die gedrukt werden rondgedeeld.
Een daarvan bevatte o. a. deze coupletten:
En volgend jaar wordt de kermis nog beroerder
Dan worden de anti- lui voor kop van jut gebruikt.
En als schrijver dezes dan voor niemendal den
[eersten slag mag geven,
Dan slaat ie de heele bende aan papbeschuit.
En dan verzoeken we de kermisklanten,
’t Zij of ze zijn liberaal of katholiek.
Zoek de botten van die kerels gauw bij
[mekander,
En begraaf ze met oude kermismuziek.
En is dan alles afgeloopen,
Begraafnisfeest flink toegedaan,
Dan bidden we, Heer, stuur ze ons nooit weder,
En knoop nog een dag bij de kermis aan.
De dichter van dit schoons noemt zich
»Een kermishouders.
Een goede buur.
Twee buren, Johannes B. en Jan H., wo
nende onder Avereest, kregen ruzie over
eenden H. greep een revolver en loste par
does een schot op zijn buurman, gelukkig zonder
hem te raken. B greep H. onmiddellijk aan
en nu ontwikkelde zich een inderdaad interes
sante worstelstrijd. Hun lichamen zwoegden
onder die krachtsinspanning en in ruwe om-
van eikaars lichamen hadden zij
geen acht geslagen op de breede wijk, die
bij den hoogen waterstand thans zeer diep is.
Eensklaps ploften beiden in het waterNog
waren daardoor de gemoederen niet gekal-
De prijs der Advertentiën is van 1 —5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesian -1, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Ny verheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
van dr. Kuyper in Ommen. Zijn ambt is
niet vereenigbaar met het lidmaatschap der
Tweede Kamer.
In een druk bezochte vergadering der
christ.-historische kiesvereeniging j> Koningin en
Vaderland” te Nijverdal, een der hoofdplaatsen
van het district, zijn voorloopig candidaat ge
steld mr. .ZE. baron Mackay T.Pzn. te Den
Haag en mr. W. baron de Vos van Steenwijk
te Wijfie. De definitieve beslissing zal plaats
hebben in de vergadering van het centraal
comité op a.s. Maandag.
Teleurgestelde ontvangers.
De Broederschap van ontvangers der directe
belastingen heeft een manifest tot de leden
gericht, waarin leedwezen wordt uitgesproken
over het feit, dat de staatsbegrooting voor
1913 geen enkel bedrag aanwijst, waarmede
de positie der ontvangers worden verbeterd.
Het bestuur stelt zich voor, pogingen aan
te wenden, om nog verbetering te verkrijgen.
Armlastige krankzinnige.
Bij Koninklijk besluit is de gemeente Sneek
aangewezen tot betaling der verpleegkosten
voor een armlastige krankzinnige, over wiens
woonplaats geschil was tusschen de gemeenten
Sneek en Hemelumer Oldephaert en Noord-
wolde.
toe is het verblijf van Hiddink,
het laatst in Londen gesignaleerd, door de
Londensche politie nog niet ontdekt.
Korenoogst te Groningen.
In tegenstelling met een bericht van
weken geleden kan thans worden gemeld, dat
in Groningen na eenige dagen drogend weder
het witkoren zoo goed als binnengehaald is;
alleen het boonengewas staat nog zoo goed
als geheel te velde, doch kan deze wee^nog
wel in de schuren worden gebracht.
De vele regens hebben wel het meest
schade toegebracht aan het haver- en erwten
gewas overigens valt de schade aan de koren
gewassen nog mee.
Familie-drama.
Te Amsterdam, in de Ten Katestraat, heeft
zich een treurig familiedrama afgespeeld. Het
echtpaar Lamkamp aldaar kon ’t slecht met
elkaar vinden. De man mishandelde vaak in
dronkenschap zijn vrouw. Zaterdagavond na
een hevigen twist, nam de vrouw lisol in.
Hoewel buren haar nog trachten te redden,
overleed zij eenige uren daarna. De man
werd dien avond door een dreigende menigte
omringd en moest ten slotte zelfs door de
politie in bescherming worden genomen.
Bij de teraardebestelling van deze vrouw
deden zich eergisteren treurige tooneelen voor.
Reeds aan het Wilhelmina-gasthuis, waar
het lijk werd uitgedragen, toonde de menigte
zich, schrijft het Ildbl., vijandig tegenover den
echtgenoot, die zich in den stoet bevond. Bij strengeling
het verlaten van de begraafplaat »Vredenhof«
werden van het volgrijtuig de glazen ver
brijzeld. De politie had veel moeite erger te
voorkomen.
FRI
I
9
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. llemelumer Oldephaert en Noordvvolde.
