Ilindeloopen en Stavoren.
u
I
Yn ’e takomste.
Dit nommer bestaat uit twee bladen.
No. 48.
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1912.
38ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
V
r
r
het ophalen van de haard-
asch, vuilnis en Secreetmest,
alsmede de reiniging van
straten, riolen enz. binnen
de gemeente, vanaf 1 Mei
1913-1 Mei 1916.
Binnenlandsch Nieuws.
den 19 jarigen koperslager J. M
Daarover is bekl. gaan tobben en hij is ten
Hij heeft geen berouw
zijn daad,
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
moeten
voor en
van de partij zijn be-
het voorloopig comité,
«Ik ben den 16 October uit Den Helder
gegaan en toen ben ik naar Palermo gegaanI
daar kwam ik 26 October aan.
wij 5 Nov. daar vandaan gegaan naar Malta
en waren 11 November in Constantinopel en
daar blijven wij liggen totdat de oorlog is
afgeloopen. En dan kom ik naar f
en dan heb ik een hoop geld,
nu erg gevaarlijk voor ons, 1
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Voor onze lezers
ons blad van
ringen prijs,
kookboek, «onmisbaar in elk gezin.
boek waar men wat aan heeft,
annonce
er i
in handen der kiezers te zullen stellen.
De toepassing der Auteurswet.
Zondag j 1. gaf de «Krite Hearenfean®
haren eersten avond van den uitgeschreven
«toanielkriieh.® Nu had het bestuur der krite
tot vulling der pauzes en voor dansmuziek
den heer Postma uit Leeuwarden laten over-
komen, doch men kreeg bezoek van den 1
ten oerpake. «Ik ha jisterjoun nei de correspondent ter plaatse van een «bureau
soasjeteit van auteursrechten,® en deze eischte, als wij
«Hwet tor foarstelling seistou?® freget wel ingelicht zijn, 5 van het door de krite
“l/,“ aan den heer Postma te betalen honorarium,
en bovendien 5 entreekaarten. Minnelijke
hoeverre men hier tegenover een wettelijke
in printsje, krekt sa’n.verplichting stond, doch niet ongenegen was,
(stroef en strang) «Gjin sleau praet een en ander op te brengen, zoodra men zich j
overtuigd had, dat de vordering rechtmatig
was baatten niet, waarom men onder protest
den correspondent gaf wat naar diens zeggen
de door hem vertegenwoordigde corporatie
toekwam.
Tot men te elfder ure van den heer Postma
vernam, dat voor de door hem uit te voeren
muziek wegens een overgangsbepaling in de
wet, door den genoemden correspondent niets
gevorderd kon worden. Het kritebestuur
wendde zich toen onmiddellijk tot dezen laatste,
met het gevolg, dat deze het reeds betaalde
teruggaf, als ook de vijf toegangsbewijzen, die
door hem reeds tegen verminderden prijs wa
ren aangeboden, doch nog niet verkocht.
Wij meenen goed te doen dit voorval te
melden. Wat zich hier voordeed ten opzichte
van het auteursrecht: een vordering op te
losse gronden kan misschien ook elders voor
komen. Men weet dan nu, dat er niet in
elk geval betaald behoeft te worden.
Vergeten.
Te Rossum is een vrouw in ondertrouw
opgenomen, eene vrouw, zegt het Hdbl., die
volgens haar verklaring in 1861 te Rossum
geboren moet zijn. Er schijnt echter in dien
tijd van watersnood verzuimd te zijn aangifte
van haar geboorte te doenzij is althans niet
ingeschreven in de registers van den burger
lijken stand.
Ook een oorlogscorrespondent.
Een Rotterdamsche jongen, die als marinier
met de Gelderland naar Constantinopel ver
trok, zond aan zijn vader een brief, waaruit
het Roti. Nbld'. ’t volgende meedeelt:
naar bekl.’s geestestoestand te doen
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. V. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
De beide jonge sloven sjenne elkoar rare
foraltereare en bidrukt yn ’e eagen, mar se
bigripe wol dat gjir gjin forwin is. Derom scille
se mar gedildich tweintich jier sp elkoar
wachtsje, Mar och hwet hinget Jelle de lippe
as er op ’e blauwe kjedde nei hüs ta moat.
Hy prottelt yn him seis hele Warkum lans;
kamen de aide tiden mar hwerom, en hie dy
pretester fen dat serum tsjin ’e aide dei der
mar noait, noait wést!
We miene ris heard to hawwen fen Klaes
Kinst, dy ’t yn syn tiid in mounle der op nei
halde, dy ’t fen élde wiven wer jongfammen
mealde, en we halde der fêst foar dat Jelle-en-dy
yn ’t jier 4000 de Fryske gelearde fen de
mounle folie fierder omhegen hellet dan de
Franske gelearde fen ’t serum en sadwaende
noch jimmer folhalde scil «Fryslan boppel® al
mei dan misskien de Fryske sprake al lang to
neate gien wêze. Howol we ’t béste der fen
hoopje.
Okkerdeis ha wij, achte lêzers, jimnae mei-
dield, ho ’t in prefester foarspeld, dat de minske
yn ’e takomst 250 jier Md wirde scil. Wêz
sa goed en sjuch No. 46 fen Friso op 9 Novim-
ber j.l. efkes nei, en onder it opskrift «De toe-
komst-mensch« scille jimme fine hwet we
bidoele, en der ’t we nou noch efkes op del
komme.
Lit üs ris in stap yn ’e takomst, as Ijeaver
yn dy takomst dwaen en üs ris foarstelle ho ’t
it er dan sahwet toneistenby ütsjen scil.
Yn ’t jier 4000 scil Warkum, bygelyks, al in
hele greate stêd wêze. Dat kin men wol nei-
gean. It bouwt ommers sa stadichwei oan.
Lit üs nou ris in hüshalding nimme üt dat
takomstige greate en drokke Warkum.
Oerbeppe sit drok for ’e mesine to naeijen,
hjar fytskostuum dat se jister krigen hat op
hjar jierdei, se is yn hjar houndertfjirtichst
komt sinnicht hjar net rjucht. ’t Is hjar to
Mdmoadrich for hjar jierren derom wol
se ’t seis mar efkes nei hjar sin forstelle. Oer
pake is krektsa thüs komd üt ’e tongerkoppen
wei dy ’t der yn ’t Süden sitte. Dy tsjokke
wolken ha him efkes forlette en sadwaende is
er nei syn sin wol in grou sekonde to let thüs
kommen. Jimme moatte witte dat dy man al
felle yn ’e loft om hüs hald. Hy hat in baentsje
op ’e lofttrein krige. (Hast op ien menier as
by Mds masinist by ’t spoar) en hopet dat, sa
lang as er noch sa fluch en kras is as nou, der
om net, hy is ek noch mar houndert fijf- en
fjirtich jier aid, dy funksje mei iver en nocht
in tachtich, njuggentich jier waer to nimmen.
Oerpake dan jowt him del yn ’e stoel en nimt
de Friso. Hy lést foar, de krante is fensels
op syn Esperanto’s dat er moarn in hird-
fleanerij balden wirde scil to Hynljippen, de
meidoggers meije net jonger wêze as tich
jier. Oerpake skodhollet en seit: T 6e, jonge,
jongeknapen fen sauntich jier w’ ^e altalitten.
Dat kin wol ris op ongelokken ütdraeije, men
wit wol ho ’t dat giet mei sokke hokkelingen,
breadronken en balstjürrich en gjin gefaer sjen.
Wylst pake sit to krantelêzen en beppe to
naeijen hat er in oploopke pleats for hjar glêzen.
In keppel grou-jonges tsiere en fjuchtsje yn el
koar om. Hja skelde op elkoar en takelje
elkoarren ta as wylden. Ien fen de greatste
operteuren, in rekel fen sa’n goede fyftich jier,
rekket yn ’e pelysje haunen, mar hy akselt sa
tsjin en is de man mei de glêdde knopen al to
gau, dat it lokt him om los to reitsjen en hy
naeit üt hjerRinne as in hazze. Sa’n smichel
net? «Och ja sokke bingels binne ek sa flush
as rottenseit oerpake efter it finster en laket
dat er skoddet. Tagelyk komt de post der oan
mei ’n brief. «Dat is fêst ien fen üs Jan. As
er nou mar skriuwt dat er troch ’t eksamen
komd is,® seit oerpake. «Ei nou« folt syn
oarehelt oan: «dat hat noch sa’n haest net, hy
is ek noch mar krap oan tachtich jier, noch
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS der Gemeente WORKUM
zullen op Zaterdag den 30
November 1918,
uitbssteden
Van de voorwaarden kan kennis
worden genomen ter Secretarie in
de gewone kantooruren van 9—1
en 35.
Inschrijvingsbiljetten op zegel,
met opgave van borgen, worden
ingewacht aan het adres van den
Burgemeester, vóór ’s middags 12
uur van den dag der uitbesteding.
Workum, den 16 Nov. 1912.
Burgemeester en Wethouders
voomoemd,
T. M. ten BERGE.
De Secretaris,
A. de VRIES.
om
om het huis van den consul.
staan daar op leven en dood, want de vijand
is een uur van de stad af en als zij een aan
val doen, maken zij iedereen dood want dan
willen zij alle consuls daar vermoorden en wij
moeten daarom zorgen, dat zij dan den Hol-
landschen consul niet vermoorden.
Nu, vader, tot ziens. Complimenten aan
Janus uit het keldertje, Piet en andere ken
nissen. Saluut.®
De nieuwe partij.
In een te Arnhem gehouden vergadering is
het nu gekomen tot de oprichting van de
nieuwe «Christelijk sociale partij.® Volgens
den voorzmr dr. A R v. d. Laar, stelt
zij zich tegenover de coalitiepartijen zoowel
als tegenover de linkerzijde, en gaat in de
lijn van Groen van Prinsterer, «opdat ons volk
wete dat er tenminste een partij is die strijdt
voor het Godsrijk, die het staatsbelang stelt
boven het partijbelang.®
Het concept program, zooals dat enkele da
gen geleden is bekend gemaakt werd met
enkele wijzigingen goedgekeurd.
Tot bestuursleden
noemd de leden van
n 1. de heeren C. W. Coolsma te Groningen,
ds J. E. B Eykman te Sittard, dr. C. D.
Cramer te Utrecht, A de Geus te Gendrin-
gen, dr. E A. Keuchenius te Scheveningen,
mej. M. van Woensel Kooy te Huizen en
mr. dr. A. R. van de Laar.
Groot Kookboek.
en lezeressen wordt in
heden aangeboden voor een ge-
een zeer practisch uitgebreid
Een
Men zie de
op blz. 4 rechterbovenhoek.
Vergiftiging.
Voor de Arnhemsche rechtbank is behandelt
van den 19 jarigen koperslager J. M
Teunissen te Renkum, wien ten laste werd
gelegd, dat hij zijn vader H. W. Teunissen
op 19 Jnni j.l. opzettelijk en met voorbedach
ten rade door vergiftiging van het leven heeft
beroofd.
Bekl. bekende het feit. Reeds eenige dagen
te voren had hij daartoe het plan gemaakt.
Hij had muizentarwe gekocht en deze getrokken
met een stof, welke voor het bruineeren van
koper wordt gebezigd, eveneens een vergif.
Op 19 Juni heeft hij, toen zijn zuster koffie
had ingeschonken en daarop even de kamer
had verlaten, van het mengsel een scheut ge
daan in het voor zijn vader bestemde kopje
koffie. Teunissen Sr. heeft van de koffie ge
dronken en is ten gevolge daarvan overleden.
Uit het getuigenverhoor blijkt, dat het slacht
offer lastig en onhandelbaar was, dat de
verstandhouding tusschen hem en vrouw en
kinderen alles te wenschen overliet.
Bekl. beweert dan ook, meldt het »Hbld”,
dat hij door het optieden van zijn vader, die
kinderen en vrouw mishandelde, tot zijn daad
is gekomen.
De subst. off. v. justitie, mr. Hofstede,
ees er in zijn requisitoir op, dat vo r dit af
schuwelijk misdrijf geen verontschuldiging is
aan te voeren Wel zijn er verzachtende
omstandighedende jeugd van bekl., het feit,
dat hij nimmer werd veroordeeld en zijn be
kentenis. Voorts moet rekening worden ge
houden met de omstandigheid, dat door het
terstond optreden van den geneesheer het
mogelijk ware geweest, dat bekl. alleen wegens
poging tot vergiftiging was vervolgd.
De eisch luidde 15 jaar gevangenisstraf.
De verdediger mr. J. R. H. van Schaik,
wees in zijn pleidooi op het karakter van den
vader, die door den bekl. wordt geschetst als
een ruw, opvliegend man, die zijn kinderen
en zijn vrouw mishandelde en blijken gaf van
Toen zijn perversiteit.
Daarover is bekl. gaan tobben en hij is ten
slotte zijn vader als zijn vijand gaan beschou-
-o wen. Hij heeft geen berouw over zijn daad,
Holland die hij beschouwt als iets, dat hij doen moest,
terug, maar dat kan nog wel een jaar duren. Er zijn naar pl. meent termen om een onder-
Maar als ik terugkom, dan kom ik met verlof, zoek naar bekl ’s geestestoestand, in te stellen
j l.u -i_ Maar het is Alsvorens vonnis te wijzen, verzoekt pl. de
want in Constan- zaak weder te stellen in handen van den
tinopeï is een Hollandsche consul en daar rechter commissaris en een phychiatrisch onder-
de 24 uren 20 jongens op post zoek m
Wij instellen.
hwet los en jolich mar ik leau grif dat hy
er wol komd, ’t is net in forkearde jonge. Al
strüpt er noch ris in kear for eksamen op
fensels hy is wol in bytsje efterlik,® kin ’t goesloof
net ontkenne, mar hja tinkt as de wylde hier-
ren earst mar üt ’e nekke binne!
Dit petear wirdt lykwol oubritsen omdat twa
fen hjar berne-berns-bern yn ’e keamer op
stouwen komme. «Oerpake, Oerbeppe I meije
we elk in goune hawwe?® «Hwet woïle
jimme mei in goune sa hookstrooks?® «Dan
woene wy graech efkes nei Amsterdam ta, der
is een wonder to sjen!® «Soa, nou hwet dan?®
«Nou yn ’e Artis is een kearel to sjen, sizze
se, mei griis, hast al wyt hier, en is dochs
noch mar njuggentich jier aid! to mar pake lit
’m üs efkes sjen!« «Nou to dan mar,
mar tink er om dat jimm’ tomiddei itenstiid
wer thüs binne, hjer.« Ja pake, ’t is mar in
eintsje en de loft is kleaiWüpsdy, der
barste se binne en de aide ljue kinne wer
forstandich foartkeuvelje.
Oerbeppe freget hjar man: «Scoene üs heit
en men jisterjoun ek nei it bal yd ’e Wynberg
wést hawwe
«Ik wol hast leauwe fen net,® andert oerpake,
hwent de sport en gymnastenclub scoe in lyts
forsetsje jaen, en der moast heit fensels wol efkes geleden gekozen werd tot Kamerlid voor
by«WHweï is der to redden® sizze de beide ljue, Ommen’ ““L bedankte, heeft nu ook ontslag
as hjar it each op in kloft lytse bern fait, genomen als hd van den Haagschen gemeen-
beukers dy ‘t amper rinne kinne en noch lytser teraad en als lid van de Prov. Staten van
dy ’t troch bernefammen op ’e earm droegen Zuid-Holland. Naar men weet had de heer
of yn ’e weintsjes riden wirde. O ja, nou komt Mackay er reeds op gezinspeeld zijn mandaten
it hjarren al yn ’t sin, dy bern moatte yninte j— j— --■ I
wirde. By aids waerdt dat ek al al dien, dat
wie dan tsjin 'e pokken, mar nou wirde se mei
serum yninte. Dat goed is al yn njuggentsiéh--
honderd troch in Franske gelearde ütfoun, en
is in middel om forfal fen kreften tsjin to gean
en de minsken ont it lést ta fris en feardich to
halden.
As eindliks it hele hüsgesin om ’e tafel gear-
hokke sit to kofjedrinken seit ien fen de aldste I
soanen f
«Weldadigheidsvoorstelling® yn ’e i
wést.® «xx wei. xux' luuisxexxxxig seisivun xxegex i
Beppe. «Ei, jo wit ommers wol, dy for aide
earme dokters.«O ja, nou hat it dy
hwet foldien?® Ja tige bést, och hwet songen
dy fammen, der wier ien by, wel man! dat
like dochs sa’n float, it libbe allegjer mei hjar,
süver ien fen i
Oerbeppe (stroef en strang) j
hjir, hjer, dat past hjir net. Er sitte dochs
ommers ek bern by (wylst se op in famke fen
fjirtich jier wiist.) Ik woe ha dat in man lyk
as dou, honderttsien jier aid, dat seis wol
ynsjen moast,
It praet oer ’e soasjeteit is üt en der wirdt
iten. «It scoe ek noch al hwet, sa’n lyts
»grapke,« tinkt 110 yn him seis, ’t is krekt as
yens alden al bigjinne ernstich en nijsgjirrich
to wirden. Ho scil ’t dan komme op hjar aide
dei?<
As it bigjint skimerich to wirden wirdt er
skrüten oan ’e doar poent.
«Hwet is der
«Ik bin ’t, Jelle fen ’t waskfebryk. ’k Hie in
lyts boadskip, sjuch.® Jelle kin earst net
rjucht üt ’e wirden komme, mar as de tonge
los is wirdt it better.
Oerpake-en-dy tagelyk. «Jelle hjir in
boadskip
«Nou ja in boadskip by wize fen sprekken,
of einliks Ijeaver in frage, sjuch, ik hie wol
hwet sin oan jimme Richtsje in bernsbern
en dou wol oan my, nou Richt knikt ja
sjen jimm *t nou, nou, en nou scoe ’k ris frege
as jimme nou
«Héldt mar op! ropt ’t Md minske, ik hear
it al hwer ’t op üt draeije scil. Der hie ’k nou
to wrald noait iens om tocht of hwet fen
mirken. Mar hark ris heite, ho aid bistou?®
«Hjoed in wike wird ik al sechtich jier.«
«Ei fij, sechtich jier, pas droech efter ’e earen,
jimme binne er langer ek al sa fluch by.« Nou
slacht oerpake de müle er ek yn: «Ja jimme
kinne der wol op yn rinne as de bolle yn ’e
reak, mar ek moat mar ris wite ho ’t dat stiet,
binne jy klear for de breawinning? Kin jy jo
hantwirk Hwet fortsjinst mei jo sahwet barre,
kin der in gesin fen bistean?®
«Nou,® seit de bidêste feint, «ik ha altyd
wol fêst wirk, mar wol wol bikenne dat ik it
heechste lean noch net fortsjinne. Mar debaes
hat my al safolle Celle litten, dat, hwenear ik
sa foartgean mei myn hantwirk, ik mei in
goê tweintich jier wol opslach krijescil. Derom, 1
sadwaende, sjuch.®
«As ik it dan utstelle moat dan soe ’k
sizze,® seit oerbeppe moai foars, «jimme moatte
dan ek noch mar tweintich jier mei trouwen
wachtsje. Dat hat nog neat gjin haest, beide
binn’ jimm’ noch jong en nofteren, en wy
as aide ljue hawwe we it op us noed scil ’t
mei jimme houlik net op earmoede en illinde
ütdraeije.a
Oerpake tinkt der ek sa oer. «Berntsjes®
seit er, wachtsje mar sa’n setsje. Jy binne dan
tachtich en ’t famke seis-en-sauntich, noch jong
genêch om in hiele boel mei elkoar to belibjen.®
FRISO.
Baron Mackay.
Baron Mackay te ’s Gravenhage, die kort-
geleden gekozen werd tot Kamerlid voor
Ommen, maar bedankte, heeft nu I
genomen
en
I
d
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelumer Oldephaerl en Noordvvolde.
X
FRISO.
v 1 Q0 7fl,flK
- I vertoogen, dat men nog niet wist, of en in I
,1
