Wenken aan den veehouder.
I
Ilindeloopen en Stavoren.
Binnenlandsch Nieuws.
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1913.
39ste Jaargang.
No. 47.
I
goederen vermist uit de treinen, die op de
jaren en
Een
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
Onbeschoft.
De rijwielhandelaar V., uit Huizen, begaf
naast de goede ook de slechte eigenschappen
die in ëen familie gewoonlijk dezelfde zijn, het
zij in aanleg of in wegen, worden vereenigd en
soms de overhand krijgen boven de goede eigen
schappen, waardoor men dus minderwaardige
producten verkrijgt.
Het lang aanhouden van een stier heeft dus
zijn bezwaren; om deze op te heffen is de eenige
weg, dat de veehouders bijelkaar stappen en een
fokvereeniging gaan oprichten, om op deze
wijze meer dan éen fokstier te kunnen houden
en daardoor familieteelt te vermijden. Ook kan
men nog verder gaan en een samenwerking van
verschillende fokvereenigingen in ’t leven roepen
teneinde op deze wijze stieren onder elkaar om
te ruilen of aan elkaar te verkoopen. Fokver
eenigingen hebben bovendien ook voor, dat ze
kapitaalkrachtiger zijn dan éen enkele veehouder,
waardoor ze in staat zijn de risico te dragen
van het houden of koopen van een zeer dure
stier, terwijl dit voor éen enkele boer te risiquant
zou zijn.
Voor een 20 jaren ging men ons beste vee
naar Amerika uitvoeren, tengevolge waarvan
onze veestapel merkbaar achteruitging. Tegen
woordig echter wordt het dure fokmateriaal,
mede tengevolge van het oprichten van fokver
eenigingen meer in ’t bezit gehouden, daar de
fokvereenigingen evengoed als het buitenland in
staat zijn die hooge prijzen voor uitmuntend
fokmateriaal te besteden, hetgeen onze eigen
veestapel ook weer ten goede komt.
J. D.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Onverlaten.
Zekere H. V. te Twijzelerheide zat mot
zijn gezin rustig in huis, toen een meisje uit
de buurt, dat een boodschap had gedaan, in
zijne woning vluchtte en mededeelde, dat ze
werd lastig gevallen door eenige lieden uit
het naburige Kollumerzwaag.
De belhamels, die reeds van haar rijwiel
de kettingkast en het net vernield hadden,
trapten bij V. de deur open, gooiden ruiten
in en drongen in zijne woning. Schromelijk
ging het daar te keer, waarop H. V. naar
Buitenpost snelde om hulp van marechaussees
te halen. Deze togen direct derwaarts, stelden
een onderzoek in en maakten tegen een drie
tal belhamels, n.l. B. v. d. H., W. v. d. P.
en T. v. d. P., allen woonachtig te Kollumer
zwaag, proces-verbaal op.
Een oplichter.
Naar de L. Ct. meldt verzocht de Harlinger
politie aanhouding van een persoon, die zich
Harkema noemt en in de Gemeente Wonse-
radeel een rijwiel heeft gehuurd en niet terug
bezorgd.
Deze persoon vraagt ook gaven voer nood
lijdende zeelui, die te Rotterdam aankwamen
zonder middel van bestaan en niet in staat
zijn hun land weer te bereiken.
Men zij op zijn hoede I
Een goed besluit.
Te Barneveld zal worden opgericht een
Vereeniging tot verbetering der volkshuis
vesting. Uit het rapport der gezondheids-
er bevinden
zich in wijk B 7 woningen, die pomp noch
put voor drinkwater bezitten, terwijl in 29
woningen geen privaat wordt gevonden. In
wijk G zijn 5 woningen zonder pomp of put
en 113 zonder privaat in welken vorm ook,
en in wijk V moeten 14 huishoudens het
zonder put of pomp en 37 zonder privaat
zien te stellen.
De verkiezing in Amsterdam III.
Bij de Dinsdag gehouden herstemming in
het district Amsterdam III (vacature-H. Polak,
8. D. A. P.) zijn 12797 geldige stemmen uit
gebracht. (Het aantal kiezers is 16.516.)
Gekozen is de heer Otto (u.-l.) met 6715
stemmen.
Op den heer Oudegeest (8. D. A. P.) waren
6082 stemmen uitgebracht.
Bij de stemming op 4 dezer waren uitge
bracht 10 044 geldige stemmen, waarvan op
de heeren Kuiper (R.-K.) 1916, Otto (u.-l.)
3314, Oudegeest (s.d a.p.) 4604 en Wynkoop
(s.dp.) 180.
Bij de algemeens verkiezingen op 17 Juni
j.l. is in dit district mr. P. J. Troelstra, (8. D.
A. P.) gekozen met 7309 stemmen, tegen
2518 stemmen op mr. Asscher (u.-l.), 2781
op mr. Reymer (R.-K.) en 177 op den heer
Wijnkoop (8. D. P.)
Bij de aanvullingsverkiezingen op 24 Juli,
noodig geworden omdat mr. Troelstra zijne
benoeming voor Leeuwarden had aangenomen,
werden 9254 stemmen uifgebracht.
De heer II Polak (8. D. A. P.) werd toen
gekozen met 4831 stemmen. Voorts hadden
op zich vereenigd de heeren Otto (u.-l.) 2378,
mr. Reymer (R.-K.) 1828 en Wijnkoop (8.
D. P.) 217 stemmen.
Het aantal socialistische zetels is door deze
verkiezing in de Tweede Kamer gedaald tot
15. Dat is dus drie minder dan in Juni.
V. P. N.
Het aantal leden der Vereeniging tot be
vordering der pluimveehouderij en tamme ko
nijnenteelt in Nederland bedroeg op 15 Oct,
j.l. 19,758, verdeeld als volgt: Groningen
875, Friesland 4502, Drente 1494, Overijsel
823, Gelderland 1532, Utrecht 960, Noord-
Holland 1130, Zuid-Holland 1832, Zeeland
675, Noord-Brabant 2385 en Limburg 3548.
Friesland staat dus ver bovenaan.
Schadevergoeding voor preventieve hechtenis.
Voor het misdrijf, waaraan dezer dagen de
terechtgestelde beklaagde uit Castricum voor
de Alkmaarsche rechtbank zich schuldig er
kende, onderging een ander, dus onschuldig,
een preventieve hechtenis van vijf weken.
Aan dien ander is, zegt het W v h R-, de
gemeenschap vergoeding schuldig voor de door
hem geleden materieele en moreele schade,
snaar onze meening als een plicht van bil
lijkheid. Onze wet kent dien plicht nog niet.
Straks zal de begrooting van justitie aan de
orde komen, Wij zouden meenen, dat onze
Minister van Justitie eene schoone daad zou
verrichten, door op zijne begrooting alsnog
een post te brengen, waaruit hij aan den hier
bedoelden persoon eene vergoeding in naam
der staatsgemeenschap kan toekennen.
Op de daad betrapt.
De Tel. meldt, dat in den trein tusschen
Amsterdam en Dordrecht twee rechercheurs
der Amsterdamsche politie den hoofdconduc-
zich Maandagmiddag per motorfiets van daar
naar Bussum. Op de «Huizer Hoogt® bevond
zich vóór hem een boerenkar, welker bestuur
der ondanks herhaalde signalen van den
heer V. niet uitweek. Toen de rijwiel-
handelaar vlak achter de kar was gekomen, comm-88ie bl|jkt het’volgende
haalde de bestuurder plotseling rechts uit, wH1rJ R 7 wonil,”en di
waardoor V. onder den wagen geraakte en
een zijner voeten verbrijzeld werd.
De voerman reed kalm door, zonder zich
om den gewonde te bekommeren.
Cursussen in vee- en vleeschkeuring
Begin Januari as. zullen op verschillende
plaatsen van rijkswege cursussen in vee- en
teur v. d. 8., van de H. IJ. 8. M., op heeter-
daad t betrapt hebben, terwijl hij bezig was,
in een goederenwagen verschillende koffers
te openen. Hij is gevankelijk naar Utrecht
vervoerd, waar een onderzoek werd ingesteld
in zijn woning. Daar werden nog verschil
lende, van treindiefstallen afkomstige voor
werpen gevonden, alsmede een ring met ver
schillende sleutels van koffers.
Het Utr. Dbl. meldt als nadere bijzonder
heden
Sinds geruimen tijd werden er voortdurend
goederen vermist uit de treinen, die op de
Hollandsche spoor rijden tusschen Amsterdam den veeartsenijkundigen dienst, dr. H. Rem-
en Utrecht. Uit koffers en pakken ontbraken melts, Willemstraat 54 te ’s Gravenhage.
Industrieschool voor Heeren.
Nu het vooruitzicht bestaat, dat te Leeu
warden binnenkort een Sociëteit voor Dames
zal verrijzen, hebben naar »een huisvader®
in het Leemv. Nbld. meedeelt eenige huis
vaders het plan opgevat aldaar een Industrie
school voor Heeren op te richten.
Het voornemen bestaat, daar onderricht te
geven in4e: het koken van een lekker
potje; 2e: het beredderen van de natte en
droge wasch3ehet bakeren4ede gron
dige kennis van de behandeling van de zuig-
fleschvoorts in het naaien, breien, stoppen,
mazen en verder in al die bezigheden, die
van een flinke huisvrouw kunnen worden
verwacht.
Hij hoopt, dat bedoelde heeren zullen sla
gen, immers, dan kunnen zij, wanneer de
dames hun tijd op de Sociëteit met biljartspelen
of het rooken van een cigaretje gezellig door
brengen, de huishouding waarnemen.
Brand.
Eergisterennacht heeft een nogal ernstige
brand gewoed in de bioscoop Metropole® te
Leeuwarden. Het vuur werd beperkt tot
het tooneel. De onder deze zaal liggende
vertrekken kregen aanzienlijke waterschade.
Do oorzaak is onbekend.
Het gebouw is voor f 26000 verzekerd,
in welke som de films niet zijn begrepen.
Toevallig was juist Dinsdagavond deFransch-
Duitsche oorlog voor het laatst vertoond en
stond reeds ingepakt in een kist, beneden,
klaar om eergisteren door den heer Nienhuis
zelf in Amsterdam afgeleverd te worden.
Op de vraag, of die film nogal duur was,
meende de heer Nienhuis van wel. Naar den
huurprijs te oordeelen kon het wel ongeveer
f 1500 zijn.
II.
Daar hier in Friesland voor het meerendeel
het doel van de veehouderij bestaat in de melk
productie, mag dit als hoofdfactor in de fokkerij,
nooit uit het oog worden verloren. Wil men
een veestapel in deze richting verbeteren, dan
zou daarvoor de vlugste methode zyn, de koeien
met weinig melkgift te verkoopen en er andere
met veel melk voor in de plaats te stellen.
Deze methode is echter om 3 redenen afte raden,
le het kost tamelijk veel geld, omdat men voor
een eerste klas dier gewoonlijk meer geld moet
besteden dan men voor een minderwaardig bij
verkoop terug ontvangt; 2e de risico is groot
dat men aan de andere kant aan degelijkheid
van het ingekochte vee verliest wanneer men
ze namelijk aan de markt koopt, daar deze
koeien ook om een of andere reden die ze voor
de veehouderij minderwaardig heeft gemaakt,
kan verkocht zijn, b. v. om kalverleggen, uit
wendige gebreken e.d.; 3e wanneer mengin éen
familie steeds heeft voortgefokt krijgt men door
in- en verkoop een uitelkaar getrokken veestapel
van individuen met zeer uiteenloopende eigen
schappen, hetgeen op latere fokking zeer bemoei
lijkend werkt. Het verdient dus de voorkeur
een andere weg in te slaan bij het opvoeren
van het melkgevend vermogen en dit is de
keuze van uitstekende mannelijke fokdieren.
Het nadeel van deze methode is, dat er ver
scheidene jaren voor verloopen voordat men het
gewenschte resultaat heeft bereikt, daar men
het hierbij van het nageslacht moet hebben.
Door nu in een veestapel met weinig melkgift
voortdurend met mannelyke dieren met groote
opbrengst voort te teelen kan men na verloop
van tjjd het melkgevend vermogen in die familie
in de goede richting wijzigen.
Naast deze manier kan men tot zekere hoogte
het melkgevend vermogen ook opvoeren door
betere voeding en verpleging, zoodat dus door
wijzigingen aan te brengen in de uiterlijke
levensomstandigheden de bestaande eigenschappen
kunnen worden verbeterd of nieuwe te voorschijn
geroepen. Dergelijke tijdens het leven verkregen
eigenschappen kunnen, zy het dan ook uiterst
langzaam, zelfs raseigenschappen worden, waar
uit volgt, dat ze ook erfelijk zijn, immers ware
dit niet het geval, dan toch zou een ras nooit
te verbeteren zijn, door goede voeding en ver
pleging, hetgeen toch zeer beslist het geval is.
Het fokken in de melknchting mag men
echter niet tot het uiterste doordrijven, daar
men dan gevaar loopt dieren te krijgen die te
veel verfijnd zijn.
Deze verfijning bestaat daarin, dat men die
ren krijgt met weinig weerstandsvermogen, die
ren die zeer gevoelig zijn voor uitwendige in
vloeden, zooals weersverandering. Bovendien
zyn ze vatbaarder voor ziekten, vooral tubercu
lose, terwijl de vruchtbaarheid ook achteruit
gaat. Hieruit volgt dus, dat men door te een
zijdig fokken in de melkrichting naast de grootere
melkproductie aan de eene kant, aan de andere
kant weer verlies zou lijden doordat b. v. zulke
dieren gemiddeld twee jaren eerder afgedaan
hebben.
Om dit te voorkomen moet men bij de teelt
keus ook het exterieur, d. w. z. de uitwendige
lichaamsbouw niet uit het oog verliezen, omdat
in de goede bouw van de uitwendige deelen
een goede gezondheid en constitutie ligt opge
sloten, terwyl ze tevens het bewijs geeft dat de
dieren niet te eenzydig zijn gefokt, waarop by
veekeuringen vooral gelet wordt.
Van de andere kant beschouwd is eenzijdig
fokken in de vleeschrichting ook schadelijk,
omdat zeer zware koeien veel voedsel voor hun
levensonderhoud noodig hebben, hetgeen aan
het voedsel dat voor de melkproductie is bestemd,
onttrokken wordt. Men ziet dan ook bijna al-
tijd dat veel vleeschdragende koeien betrekkelijk
weinig melk geven.
Bij de fokkerij moet men ook op de mate van
erfelijkheid letten. Het eene dier draagt beter
zijn eigenschappen over dan het andere; bij de
stier moet men hier vooral op letten. Men
moet dus niet alleen nagaan of het individu
goede eigenschappen bezit, maar ook of ze de
eigenschappen goed op het jong overdraagt.
Daar echter een stier op een gewone boerderij
door de bank betrekkelyk spoedig van de hand
wordt gedaan, is men hem reeds kwijt wanneer
blijkt in welke mate zijne eigenschappen op het
nageslacht zijn overgedragen. Van dat standpunt
zou het wenschelyk zijn een stier langer aan te
houden, want wil men een fokdier goed beoor-
deelen, dan moet men de volwassen afstamme
lingen voor zich hebben om te zien in hoeverre
hunne eigenschappen met die van de stier over
een komen. Voor een boerderij levert dit echter
het bezwaar op, dat men door het langer aan
houden van de stier zeer spoedig in familieteelt
vervalt. Onder familieteelt verstaat men de
paring van dieren, die met elkaar in te nauwe
bloedverwantschap staan, waarin het gevaar
schuilt verfijning en verzwakking in het na
komelingschap te voorschyn te roepen, doordat
voorwerpen, zonder dat kon worden uitgemaakt
op welke wijze de verdwijning had plaatsge
had. Wel werd geconstateerd, dat het feit
geregeld voorviel, wanneer een bepaalde hoofd
conducteur den trein leidde, zonder dat echter
bewijzen konden worden geleverd van zijn
schuld. De man, die een weekgeld had van
f 26, genoot tot dusver het volste vertrouwen.
Toch moest op hem wel verdenking vallen,
tot ten slotte de Amsterdamsche recherche
aan de onzekerheid een einde heeft gemaakt.
Vrijdagavond hadden zich eenige rechercheurs
op handige wijze in den goederenwagen van
den trein die uit Amsterdam naar Utrecht
vertrok, laten insluiten, zonder dat de hoofd
conducteur ook maar den minsten argwaan
koesterde. Op een gegeven moment, het
was op het baantraject tusschen Amsterdam
en Weesp haalde hij een groote bos sleutels
uit zijn zak en opende met een daarvan een
koffer, die tot de vrachtgoederen behoorde.
Hij haalde er een tulband uit te voorschijn.
Zijn bespieders namen dit alles zorgvuldig
waar en knipten den dief. De man is reeds
diep in de zestig, heeft meer dan 30 dienst-
was reeds pensioengerechtigd.
Een kostbaar verlies.
Amerikaan, die half Juli in het
«Doelen Hotel® te Amsterdam logeerde, be
zocht Volendam met de zoogenaamde Vreem
delingenboot. Teruggekeerd in Amsterdam,
vermiste hij een taschje, inhoudende o m.
een speld met paarlen en diamanten, een
paarlen collier met diamanten sluiting en een
broche met gouden ketting, een en ander ter
waarde van 14.000 dollars.
In diezelfde maand zag iemand uit Broek
in Waterland, in het N.-Hollandsch Kanaal
een doosje drijven, waarin een speld, die hij
als waardeloos beschouwde en aan een meisje
weg gaf uit het dorp Watergang. Dit kind
deed die speld aan haar ceintuur, tot dezer
dagen de lip er van brak en zij het voor
werp bracht bij den goudsmid. Deze zag dat
het heel groote waarde had. De burgemeester
van Edam stelt nu een onderzoek in Amerika in.
Vermoedelijk is het taschje van de boot
gevallen.
Van den regen in den drop.
In het gemeente-ziekenhuis te ’s Graven
hage werd een lastig patiënt verpleegd. Toen
hij zich maar eenigszins bewegen kon, ver
langde hij het ziekenhuis te verlaten, omdat
hij zich niet wenschte te schikken naar de
regels en voorschriften van het huis.
Enfin, hij mocht gaan. Maar daar buiten
werd hij opgewacht door... de politie, want
hij had ook nog acht maanden met de justi
tie af te rekenen. Als hij zich in de ge
vangenis nu maar schikken kan naar de regels
en de voorschriften van dat «huis®. Want
daar zegt men niet: Man, als ’t je hier niet
bevalt, zoek het dan maar waar je ’t beter
vinden kunt.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Ny verheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
vleeschkeuring worden geopend, om aan niet-
veeartsenijkundigen de noodige kennis te ver
strekken, om als hulp-keurmeester bij een
Rijks- of Gemeentelijken vee- en vleesch-
keuringsdienst werkzaam te kunnen zijn.
Tot deze cursussen worden toegelaten per
sonen, ouder dan 23 jaar, die het slachters-
vak kennen en tenminste gedurende 2 jaar
als slachter werkzaam zijn. Voor de toelating
wordt tevens een vergelijkend examen ge
houden.
Aanmelding tot deelname aan een dezer
cursussen voor 1 Dec. bij den inspecteur van
FRI
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Ilemelumer Oldephaerl en Noordwolde.
