Wenken aan den veehouder.
Ilindeloopen en Stavoren.
i'
A
"ij
I
I
I
w
s
I
Ui
verpachten:
-'U
No. 51.
ZATERDAG 13 DECEMBER 1913.
39ste Jaargang.
I
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
rt
(L‘l
sh
r
de gracht of
den Heiden-
De Raad besloot dezer
van
1
Hij is, geboeid tusschen twee maréchaus-
naar Hoeven gebracht: twee maré-
f 5.70 f 9.00.
f 7.71.
f 5.15—f 6.50.
f 4.85—f 5.75.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.,
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
8
Ouderdomsrente.
Naar het Vad. meldt, zijn tot nu toe voor
het geheele land 81,000 renten van twee
gulden ’s weeks door de rijksverzekeringsbank
betaalbaar gesteld. De kosten zullen dus
voor 1914 ongeveer 8i/2 millioen bedragen.
De ongeveer 300 pensioengerechtigden in gebracht, waar bij gedurende twee dagen vast-
I
tl1
41
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nes. 3 ets Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
k1
chausseés te paard volgden, om het volk af
te houden.
Van station Hooven is hij per trein naar
Breda vervoerd.
Komende langs St. Willebrord moet hij zijn
vrouw hebben toegevoegd: »had mij maar
laten begaan en mij (of hem) den kop laten
afsnijden.
het gezamenlijk bedrag naar het huis gebracht
en daar werd het in ontvangst genomen door
den directeur.
Wie in het huis wil blijven, krijgt een
kwartje per week, de resteerende f 1.75
wordt in de kas van het armbestuur gestort.
Een en ander geschiedt op grond van art. 63
der armenwet, dat verhaal van de verpleeg-
kosten toelaat.
Onder de verpleegden van het oude mannen
vrouwen- en kinderhuis te Harderwijk zijn
een aantal, die in aanmerking komen voor
de ouderdomsrente. Door de Hervormde
diaconie en ^het burgerlijk armbestuur is be
sloten om op die oudjes, die voor geheele ef
gedeeltelijke rekening van deze colleges onder
houden worden, een bedrag van f 1 50 voor
pensioen te verhalen, zoodat aan de ouden
zelf 50 cent ten goede komt.
De bedeelden van het gemeentelijk armbe
stuur in Tietjerksteradeel hebben bericht ont
vangen, dat de ouderdomsrente ten volle van
de wekelijksche bedeeling zal worden gekort.
Naar het U. D. meldt, moeten uit het St.
Pieters- en Bloklandsgasthuis te Amersfoort
Dinsdag 15 verpleegden geweigerd hebben
de ouderdomsrente in ontvangst te gaan nemen,
aangezien ze f 1.50 moeten afstaan aan die
stichting en f 0.50 zelf mogen houden.
Nieuwe stadsdrukkerij.
De financiën mogen in Amsterdam al niet
krijgt uit 100 K?G. melk met een" vetgehalte ruim vloeien, toch ziet men daar niet tegen
van V 0/q. Gesteld dat het vetgehalte 3.2
is dan is de boteropbrengst (3 20.08) 1.15
3.12x1.15 3.58 K.G. Aldus kan men een
hoeveelheid boter berekenen in de geheele
lactatieperiode. En men weet de waarde van
het verbruikte voer, dus kan men berekenen
wat men voor een pond boter heeft gegeven
in den vorm van voedsel, m.a.w. wat een pond
boter ons kost.
3ij dergelijke berekeningen vond men dan in
Denemarken, dat een pond boter van de eene
koe soms wel de helft duurder was dan een
pond van de andere koe
Wat men nu echter bij die berekeningen
waarnam en wat voor ons vooral van zeer groot
belang is, was, dat de koeien die de meeste
melk gaven en dus de meeste boter opbrachten,
per pond gewoonlijk de goedkoopste boter lever-
i den. Als voorbeeld diene het volgende: Zooals
we gezien hebben is de hoeveelheid onderhouds-
voedsel onafhankelijk van de melkopbrengst.
Men geeft nu eens aan 2 even zware koeien
b.v. ieder voor f50 onderhoudsvoedsel en aan
koe no. 1 geeft men nog voor f 75 productie-
voedsel bij, terwijl koe no. 2 voor f 105 pro-
ductievoedsel wordt toegediend. Gesteld nu,
dat no. 1 van die f75 productievoedsel 125 K,G.
boter produceert, in den vorm van melk, dan
moet de opbrengst van no. 2 7/5xl25 175
i K.G. boter wezen, omdat het productievoedsel
,_a no 2, 7/ö maal zoo groot is als dat van
no. 1, zoodat de boteropbrengst van no. 2 ook
7/6 maal zoo groot moet wezen als de boter
opbrengst van no. 1.
No. 1 geeft dus 125 K.G. boter van 504-75
f 125 voedsel en no. 2 geeft 175 K.G. boter
j van 50+105 f 155 voedsel. Dan komt by
no. 1 een K.G. boter op f 1 en bij no. 2 op
17ö/lö5 f 0 85. Een K G. boter van de koe
wien het meeste productievoedsel werd verstrekt
was dus 15 ceat goedkooper dan 1 K.G. boter
van de andere koe. Nog een ander voorbeeld:
Men geeft aan twee koeien ieder voor f 100
onderhoudsvoedsel en aan koe no. 1 nog voor
f 60 productievoedsel waaruit ze 4000 L. melk
produceert. Voor f 160 voedsel krijgt men dus
4000 L. melk, zoodat deze 4 cent per L. kost
Nu geeft men aan koe no. 2 voor f 90 produc
tievoedsel, dus 3/2 maal zooveel als no. 1 dan
produceert no 2 ook 3/t maal zooveel melk is
3/2x4000 6000 L. melk. Voor f 190 voedsel
krygen we dus in dit geval 6000 L. melk, zoo
dat deze ons 31/2 cent kost. Deze melk is dus
l/2 cent per L. goedkooper dan de vorige.
Hieruit volgt dus, dat de koe die het meest
produceert, ook de goedkoopste productie levert.
J. D.
Stations- en
Smokkelen.
Sedert eenigen tijd zijn, naar officiéél me
degedeeld wordtknoeierijen ontdekt door
Berlijnsohe douane-kantoren bij den invoer van
sigaren uit Nederland. Bij het bepalen van
het invoerrecht, van sigaren geheven, die met
de post uit Nederland werden ingevoerd,
vonden deze ambtenaren bij verschillende
zendingen rekeningen voor den ontvanger,
waarin voor de sigaren lagere prijzen aange
geven werden dan in de rekeningen, denzelf-
den dag door den afzender gozonden aan de
firma te Berlijn. De bedoeling der dubbele
rekeningen was de douane-rechten te vermin
deren. De Rijkskanselier heeft, volgens het
Hbld. door een circulaire alle bondsregeerin-
gen, die een eigen douane hebben, op de
hoogte gebracht van deze ontdekking, met de
bedoeling de aandacht hierop te vestigen.
Een raadselachtige brand.
Dinsdagmiddag is de heer Warradijn, de
bewoner van het eerste bovenhuis van per
ceel Ceintuurbaan 253, te Amsterdam, waar
Zondagavond een geval van brandstichting
werd ontdekt, uit Antwerpen teruggekeerd.
De heer W. had volgens zijn verklaring
eerst, bij zijn vertrek uit Antwerpen van den
brand kennis gekregen.
Dinsdag is zijn vrouw reeds door de justitie
gehoord. Zij had op haar eigen verzoek,
daar zij te Amsterdam geen familie of vrien
den heeft, sedert Zondagavond aan het bu
reau Stadhouderskade vertoefd.
De vrouw des huizes verklaart, dat zy te
zeven uur is uitgegaan en na een wandeling
te hebben gemaakt, een bezoek gebracht heeft
aan een biosooop-theater. Te half twaalf
kwam zij thuis.
Volgens haar opgave wordt er niets ver
mist; zij verklaarde voorts, dat de binnen
deuren der woning, eenmaal dichtgetrokken,
slechts van buiten met een sleutel geopend
konden worden. Daartegenover staat, dat de
buren een der deuren gewoon met de kruk
konden openen.
Omtrent den toestand in de woning nog
het volgende: In de alcoof werd een wijn-
flesch gevonden, waarin petroleum waa geweest.
Letterlijk alles was met petroleum begoten.-
stoelen, tafels, beddegoed, kleedingstukken,
ja zelfs ook verschillende voorwerpen, welke
uit het buffet te voorschijn waren gehaald.
Op verschillende meubels, waarin verkoolde
plekken waren, lagen afgebrande lucifers bij
die plekken. Trouwens, lucifers werden door
de geheele woning gevonden. In de achter
kamer, waar de brandweer het bed brandende
vond, stond op den schoorsteenmantel een
kaars te branden. Zij brandde nog, toen de
politie kwam.
Eigenaardig is, dat ongeveer vjjf jaren ge
leden bij dezelfde bewoners brand uitbrak.
Met moeite slaagde men er toen in, oen be
jaarde bewoonster der boven-étage, die door
den rook bewusteloos was geworden, te redden.
De brand woedde toen in heviger mate dan thans.
In hoeverre het onderzoek der politie re
sultaat heeft opgeleverd, ia nog niet bekend.
Een rattenplaag.
Men schrijft aan de N. Gron. Ct.
Te Dalen (D.) is een big van den land
bouwer W. H. door ratten doodgebeten en
half opgegeten. Een anderen ingezetene,
J. L., werden in één nacht 42 kuikens dood
gebeten. De man hoenderfokker en
klompenmaker brengt nu *s avonds zijn
overige kuikens in kisten naar het woonver
trek en zet ze daar voor zijn bed neerDat
is het eenige veilige plekje in heel zijn huis.
Rotterdamsche eieren-veiling.
Op de Dinsdag gehouden veiling werden
de volgende prijzen besteed
Kippeneieren
Doorsneeprijs
Eendeneieren
Handel.-eieren
Aan voer 10485 stuks.
die het dier in de weide per dag opneemt. Dit
zou dan een globale schatting worden welke
van zeer weinig waarde zou zijn. In den win
ter, gedurende welke de koeien op stal staan
zou men wel de onderhoudskosten kunnen be
palen, door de waarde van het toegevoegde
hooi waarvan men de prijs weet, alsmede van
de lynkoeken e.d. per koe te berekenen en daar
tegenover de waarde van de terug ontvangen
melk te bepalen. Bij het op stal zetten zou
men daarmee kunnen beginnen totdat 3 mnd
droogstal volgen, waarna men na het afkalven
weer zou kunnen beginnen totdat de koeien in
't land komen. Ofschoon dit niet geheel zuiver
is, zooals we boven gezien hebben, omdat we
een stuk uit de lactatieperiode weglaten, n.l.
de weidetjjd, die toch oek zijn invloeden laat
gelden, kan men op deze manier toch zeer goed
de koeien met elkaar vergelijken en zien welke
koeien het duurst zijn in onderhoud ten op-
zichte van de hoeveelheid melk die ze terug-
geven, want de koeien die in den winter het
duurst zijn, zyn het doorgaans ook in den
zomer.
In Denemarken waar de koeien over ’t alge
meen een geheel jaar door op stal staan en
men ’s winters hooi voert en ’s zomers land
bouwgewassen (een mengsel van haver en klaver)
kan men precies berekenen wat een koe het
geheele jaar door verbruikt aan voedsel en hoe
veel de waarde bedraagt van de terug ontvan
gen melk. Men kan dan alzoo precies de winst
berekenen die men jaarlijks op een dier maakt.
Uit de melkopbrengst kan men met behulp van
het vetgehalte de boteropbrengst berekenen van
de geheele lactatieperiode volgens de formule
B. (V 0.08) 1.15. Hierin is B. de hoe
veelheid boter uitgedrukt in K.G. die men ver- -
F
.ifEl
groote kosten op.
dagen ten minste, over te gaan tot den bouw
van een nieuwe stadsdrukkerij, een zaakje,
waarmee 2^2 ton gemoeid is.
Moord.
Twee personen zijn aangehouden, verdacht
moord op het echtpaar Bracks te Rys-
bergen, eenige jaren geleden.
Het D.bld. v. N.-Brab. deelt nader mede, j
III.
Bij de teeltkeus en bij de beoordeeling van de
waarde van eigen vee let men hoofdzakelijk op
de opbrengst der dieren. Dit is echter niet
voldoende, men moet ook nagaan, wat een dier
kost, opdat men onderscheid kan maken tus-
schen koeien die duur zijn in onderhoud en die
welke goedkoop zyn. leder weet dat een koe
voedsel noodig heeft, eerstens om te kunnen
leven en ten tweede om uit het voedsel melk
te produceeren, Een melkkoe dus heeft twee-
erlei voedsel noodig, n.l. voedsel voor het onder
houd van zijn lichaam (onderhoudsvoedsel) en
voedsel voor de vorming van productien (pro
ductievoedsel). De hoeveelheid onderhouds
voedsel nu is voor even zware koeien en onder
gelijke nevenomstandigheden
afhankelijk van de hoeveelheid melk die
L
te geven, des te meer productievoedsel heeft ze
heeft dus in 't geheel geen invloed op de hoe
veelheid onderhoudsvoer, dit blyft constant.
Om nu te bepalen hoe duur een koe kost
moet men nauwkeurig nagaan hoeveel dat dier
noodig heeft aan voer, door de waarde van
een hoeveelheid voer welke in een zekeren tijd
wordt opgenomen, te taxeeren of te berekenen
en daarnaast de waarde van de melk te bepalen
die dat dier in diezelfden tyd heeft gegeven.
Voor een dergelijke berekening om 2 of meer
koeien onderling te vergelijken is het noodig,
dat de waardeberekening van voeder en melk
over de geheele lactatieperiode!) loopen omdat
de koeien het geheele jaar door, niet hetzelfde
voeder gebruiken en de uitwerking van de eene
soort voer op de melkgift niet gelijk is aan die
van de andere soort, terwyl schommelingen van
melkgift en voedselopname tengevolge van
weersveranderingen ook hun invloed laten gel
den en wel bij het eene dier meer, bij het an
dere minder. Deze schommelingen kunnen de
groette van de onderhoudskosten van een dier
gedurende de lactatieperiode in hooge mate
wyzigen, zoodat men dit niet mag verwaarloozen.
Bovendien wordt de hoeveelheid melk tegen
het einde van de lactatieperiode ook minder,
terwyl het vetgehalte daarmee stijgt, zoodat
deze veranderingen ook verandering in opbrengst
kunnen te weeg brengen.
In Friesland, waar de koeien ’s zomers in
de wei loopen kan men de onderhoudskosten
bezwaarlijk bepalen, daar men
berekenep hoe groot de waarde is van het gras
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente WORKUM, zullen op Zaterdag den
20 December 1913, by gesloten briefjes
le. Voor den tyd van 12 Mei 1914 - 12 Mei 1919:
De opbrengst van het bruggeld voor het
draaien der Bagijnebrug.
2e. Voor den tijd van 15 Juni 1914—15 Juni 1919:
Het recht van visschen in het Zool, loopende
vanaf de Zeesluis langs den steenen dam.
3e. Voor den tyd van 1 Jan. 1914—1 Jan. 1917
a. het grasgewas van de bermen van den
Heidenschapster grintweg in vier perceelen.
b. Het grasgewas van den weg aan vangende
by de brug naby T. Westendorp, tot het
afsluitingshek bij de brug over
vischwijk.
c. Het grasgewas van den
Parallelweg buiten het plantsoen.
d. Het stukje weiland aan
schepster grintweg, gelegen tusschen de wo
ningen van Jobs. Ketelaar en Tj. Bekema.
e. Het grasgewas van het Baanspad.
Van de pachtconditiën kan kennis worden
genomen ter Secretarie in de gewone kantoor
uren tusschen 9—1 en 35 uur, terwijl de
inschrijvingsbriefjes met opgaaf van borgen,
worden ingewacht ten gemeentehuize vóór 12
uur ’s middags van den dag der verpachting.
Werkum, den 8 December 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
T. M. ten BERGE.
De Secretaris,
A. de VRIES.
De prijs der Advertentiën is van 1 5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesian I, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bjj
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. ALTA, Warmoesstr.76-78, Amsterdam
van
i steeds dezelfde.
De hoeveelheid productievoedsel daarentegen is
dc dia ze
geeft. Hoe meer melk dus een koe in staat is
-J** x--J
noodig. De meer of minder groote melkgift
heeft dus in 't geheel geen invloed op de hoe
veelheid onderhoudsvoer, dit blyft constant.
dat een der gearresteerden is den heikesman
Geert Schrauwen, bijgenaamd >Klavervrouwke<
Deze man is voor enkele jaren veroordeeld
wegens diefstal van boter uit een fabriek te
Hil varenbeek.
»Klavervrouwke« heeft zijn tyd in de straf
gevangenis te Arnhem uitgezeten en is voor
een week of vier te St. Willebrord terugge
keerd, waar hij zich heeft neergezet in zijn
woning aan den Rucphenschen hoek.
Daar woont een oude kennis van hem, ook
een man met een bijnaam. Hg heet De Rijk
en wordt in de wandeling »De Dekkerv ge-
heeten.
Met dezen De Dekker kreeg hij ongenoegen,
omdat hij in hem de persoon zag, die hem
verraden had.
Uit woede daarover moet nu De Dekker
inderdaad aan het verraden zyn gegaan.
Te Rijsbergen is voor eenige jaren een
dubbele moord gepleegd, gevolgd door brand
stichting. Twee bejaarde lieden, die een
bierhuisje hielden, zijn des nachts overvallen
en vermoord, waarna het geld is geroofd en
het huisje in brand gestoken. Alle spoor
van de misdaad is daardoor uitgewischt En
als men in deze streken spreekt van geheim
zinnige misdaden, waarvan de schuldigen nooit
zyn gestraft, dan wijst men met huivering
naar de wreede moordgeschiedenis in Rijs-
bergen, welke schrik en ontsteltenis in verren
omtrek heeft teweeggebracht, terwyl van de
daders nooit een spoor is gevonden.
Of de »Dekker« in dezen nu licht zal
brengen is nog niet uit te maken, maar toch
zij gewezen op het feit dat bij het onderzoek
inzake deze gruwelijke moordgeschiedenis boven
in de haansbalken der schuur naast de woning
van Klavervrouwke een partijtje ganzenhagel
werd gevonden, precies van dezelfde soort als
die, welke in de lijken der bejaarde lieden
is geconstateerd.
De Dekker moet ten slotte nog verklaard
hebben, dat hij desgewenscht, indien hij te
Breda in verhoor zou worden genomen, nog
wel meer mededeelingen zal doen.
Klavervrouwke» is dus opnieuw aange
houden. Hij is in den nacht van Vrijdag op
Zaterdag uit zijn bed gelicht en naar Sprundel
I het armenhuis te Amsterdam mochten Dins- gehouden is.
----- - uuu L M UJVkavil
postambtenaar werd 1 seés in,
moeilijk kan
i
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workom, Hemelumer Gldephaerl en Noordwolde.
I
’M
v:
5W
1'
ril
s I
“e
T 1
.ei
<m
At,
I
Oil
1. Uit is de tyd gedurende welke de koe melk geeft,
due tuuohen efkelven ea weer droogiettea.
Verpachting.
llUu ui UlUUllU1B LU xXlIlDLUrUaiin IDUCIilUll aJ1H8“
dag, naar het Volk bericht, hun f 2 niet zelf
gaan halen, Door een
