■r
J
Bindeloopen en Stavoren.
Ho koe dat docks
eene Geldleening
zal worden aangegaan van f 2500
a 5%.
DE LOODS,
staande op de scheepstimmerwerf
in de Bagijnestraat.
1
I
ZATERDAG 27 MAART 1915.
No. 11.
41ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
I
I
I
k
1
tó
AAN DE GRENZEN
Binnenlandsch Nieuws.
a.i.
gejuich ep uit de
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 eents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
h
1
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
I
It waeide dat it rikke
En ’t wier ja sa k Aid
Fline Freed hjoed in wike
Jimm’ witt’ wol, ’t wie bar.
Dy 't moast weage ’m inkol
Op in draef bütendoar,
Fry willich der ütgean
Dan paste men mar.
Mar Joast fen de bakker
Dy moast er wol üt
’t Wie kAld, dus ek hongrich,
Hy droech gins in sjou.
De bannen bied er beide
Mooi djip yn ’e büs
Mar gongen him dèr noch
Fen kjeld amper ou.
Foar en efter in breasèk,
Dat waerd dochs in tóch,
Fen om en de by,ja
Rejael hündert poun.
’t Wie net om ’t gemak, né
Mar wol om *e kjeld,
By tiMB d«r roua
Tot plaatsing van
Syn earen dy wieme
Moai reed, wyt en blau,
Syn noaske dat prike 'm
Syn wangen wie’n tsjok,
Dat kaem fen de kjeld, sjueh,
En Joast yn him seis
Forwinske dy kjeld, man,
En grAnze ris in flok.
En oft ’t sa net koe
Kriig’ Joastman ek yet
Fen efterenyn en
Alheel onforhoeds,
In sniebaltsje twisken
Syn kraech en syn pet.
Bluiw dan ek ris kalm en
Koelbloedich goedmoeds 1
>By dit en by dat en
Hwa bakt my dy pots 11
Hwer biste kweajonge
Dan traepje ik dy platte
En foart sette Joastman
Syn breasekken del,
Draeide ’m om as in top
En foei op syn gat.
Fen hwa mien jimm’, wier nou
Dat sniebaltsje kemd
Joast seach ’t noude hannen
Yn ’t skerldoekje, sa
Stie snippere Bet dér,
’t Ondogenske ding.
En Joast, dy ’t sa 1 i 1 k wie,
Dy.... lake hjar ta.
FRISO.
in 't dorp bleef de tweede, kers meestal een zeer mondje gauwe baas. ’t Was
▼rouw was wel ’s wat knorrig, vooral omdat we
baas De Kort nogal van *t werk hielden, maar
meestal bedaarde ’t spoedig, als we met de kin
deren begonnen te spelen. De beide oudste jon
gens waren een beetje door de vorige soldaten
verwend en permiteerden zich dingen, die wjj
liever niet hadden. Zoo nu en dan kroop een
van die kleine apen onder de tafel en stak je
stiekum met een speld in je kuit of ander niet
minder pijnlijk lichaamsdeel. Zoo nu en dan
werd *t te bar en dan kreeg zoon baasje wel *s
een peuter, die misschien wat te hard aankwam.
Aan schreeuwen was d’r dan geen gebrek en
de straffer had 't een of twee dagen bjj de vrouw
verbeurdZoo herinner ik me nog, hoe een
van die knapen, z'n behoefte deed in de water
put waar wy ons drinkwater uithaalden. Een
van de soldaten een boerenknecht uit de buurt
van Harlingen gaf ons vriendje een flink pak
veor z’n broek. De vrouw die op 't geschreeuw
kwam toesnellen, wond zich verbazend op en
onze vriend kreeg in geen week een goed woerd
van haar te hooren. Dat waren natuurlyk van
die kleine onaangenaamheden, die je in elk kwar
tier, waar kinderen zyn, krjjgt. Anders hebben
we nooit ruzie met de lui gehad en zooals ik
reeds schreef d’r menig genoegelijke avond deor-
gebracht. ’s Avonds kwamen nog drie Belgische
vluchtelingen *t gezelschap vermeerderen. Die
sliepen op een zolderkamertje boven en verkeer
den overdag in een woning naast ons. Zoo nu
en dan kregen we daarvan muziek en zang en
dan werd ’t soms zeer laat. Eenmaal gaven wjj
een chocoladefuif. Wij kochten melk, chocola en
suiker. <1® vrouw zorgde voor de bereiding. Dien
avond werd 't zeer laat en de stemming werd
laat in den nacht zeer rumoerig. Eindelyk, twee
uur, dackt*B MJd V*B riepen. Ih begaf me
ForZine Freed wier bard.
ïi.
Zooals ik reeds schreef kwamen we ’s mid
dags te B. aan. We trokken door ’t dorp naar
’t marktplein. En daar stonden de mannen, die
we zouden aflossen reeds klaar. Een kleine ver
rassing wachtte ons. De landweermannen had
den een fanfarecorps opgericht en zoo werden
we met muziek verwelkomd. De dorpsautoritei-
ten, burgemeester en ryksontvanger, zooals later
bleek, legden dadelijk beslag op den kapitein,
die ze echter gezien hun voorkomen, een beetje
wantrouwend opnam. Meneer de burgemeester
had zich naar ik vermoed in geen vyf weken
geschoren en zag er zoodoende alles behalve
deftig uit. De muziek speelde ondertusschen *t
eene wjjsje na ’t andere. Pardon 't repertoire
telde d’r slechts twee, die telkens opnieuw her
haald werden. Enfia wjj waren dankbaar genoeg
en lieten niet na complimentjes te doen hooren
over de voortreffelijkheid van de muziek. We
vroegen ook inlichtingen over inkwartiering en
wacht en die werden met de meeste bereidwil
ligheid verstrekt. Zoo ’t zich liet hooren leek
’t nog zoo slecht niet. De wacht bestond in grens
wacht en politiewacht voor *t dorp, de inkwar
tiering geschiedde bij burgers. En de landweer
mannen hadden niets dan lof over de burgers.
Dat alles klonk zeer bemoedigend en hoe ver
van huis, wij allen gevoelden ons opgeruimd.
De nieuwe wacht werd aanstonds geformeerd,
twaalf man met een sergeant en korporaal trok
ken d’r op uit en
niet aan beurt en we zouden dus straks dadelyk
de nieuwe kwartieren knnnen betrekken,
landweermannen vertrokken onder hoerageroep,
de muziek speelde nog eenmaal z’n beide wjjs-
jes en weg waren ze. Uit handgewuif en geroep
bleek ons voldoende dat de dorpsbewoners de
oudere mannen noode zagen vertrekken. De in-
deeling voor de kwartieren begon. In ’t eerst
ging ’t twee man, die straat no. zooveel, drie
man daar, twee man in gindeche buurt hè
dat was nou ’s mooi, niet zooveel bjj elkaar
dan plots negen man die straat rechtsom, dat
no. De meesten schoven naar achteren, negen
en twee verschilde ook zooveel, ’t Aantallencyfer
ging naar beneden, *t gedrang naar voren nam
toe, ’t ging omhoog, de animo werd geringer,
’t Ging net als op een markt, veel aanbod, wei
nig vraag, weinig aanbod veel vraag. Intusschen
heel begrypelyk, als je zes weken lang vyf en
tachtig buren gehad hebt. Eindelyk kwamen
wij aan de beurt. Ik behoorde tot een zevental
dat in de voornaamste straat ingekwartierd werd,
no. 69 ik herinner ’t me nog goed. Wy d’r op
los. Jawel daar had je no. 69. Deksels een naam
bordje, dat zal deftig spul zyn. Bij nadere be
schouwing bleek 't te zyn A. de Kort, Mr. kleer
maker. We openden de deur en traden binnen.
De snjjder stond klaar om ons te begroeten, heel
heuich. D’r lag iets Friesch in z'n manier van
optreden, zoo gul en gastvrij en dat nam ons
dadelyk in. Ha daar had je de vrouw ook een
klein [pienter wjjfje. We kregen eerst de slaap
kamer te zien, ’t Was de vroegere kleermakerij,
een vrjj ruim en frissche kamer. Daar lagen zes
gtroozakken, vyf een persoons, wel wat extra
mal en een twee persoons. In een hoek was
gelegenheid tot berging der uitrusting en wa-
na, ia Ma andere heek stond tea kast waar
naar de kamer en zag tot m’n schrik de lange
luitenant voor ’t raam staan. Deze ging nogal
dikwyls 's nachts naar de grens om de wacht
te inspecteeren. Zeo nu ook en opmerkzaam ge
worden door *t rumoer was hy bljjven staan.
Ik waarschuwde de anderen en met de looppas
schoten we allen met kistjes en kleeren aan on
der den wol. Do luitenant kwam toch nog bin
nen en trok d’r een aan z’n schoen onder do
wol vandaan. De baas verontschuldigde ons en
vertelde, of liever jokte, dat hy verjaarde en
daarom een foestje had gegeven. De luitenant
was met dio uitlegging tovreden en ging heen.
Zoo liep dat incident nog al goed voor ons af.
(Wordt vtrvolgd). H.
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van WORKUM, maken be
kend, dat door die gemeente
Storting op 1 April 1915.
Van ’t leeningsplan kan inzage
worden genomen ter Secretarie en
is aldaar te bekomen tegen betaling
van f 0.25.
De inschrijvingen op zegel moe
ten vóór 31 Maait e.k. franco
worden ingezonden aan den Bur
gemeester.
Workum, den 24 Maart 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. KROESE,
Burgemeester ad.
A. DE VRIES,
Secretaris.
a
Kon. bezoek aan Amsterdam.
Omstreeks 10 uur Woensdagmorgen ver
liet de Koningin met den Prins en de Prin
ses en gevolg per Hollandsche spoor de Re
sidentie tot het brengen van het aangekon-
digde niet-officieels bezoek van eenige dagen
aan Amsterdam.
Het vorstelijk gezin maakte de reis in het
eigen salonrgtuig van H. M., hetwelk ia den
gewonen reizigerstrein werd gekoppeld.
Voor de ontvangst was op het afgezette
gedeelte van het eerste perron o m. aanwesig
de burgemeester, de heer J. O. W. Tellegen.
Te 10.40 uur reed de trein het station
binnen en hield het Kon. salonrgtuig voor de
Kon. wachtkamer stil. H. M. was reeds door
de aanwezigen begroet, die aan de andere
zijde van het perron verzameld waren.
Nadat het Kon. Echtpaar was begroet, werd
eenige oogenblikken in de wachtkamer ver
toefd.
In open rijtuig met twee paarden werd
langs het Damrak naar het Paleis gereden.
Een groote menigte wachtte daar en juichte
do Kon. Familie toe. Een oogenblik later
verscheen de Koningin met Prins on Prinses
Juliana op het balcon.
Wederom ging er oen gejuich ep uit do
talrijke menigte. H. M. was gekleed In *n
groen mantelcostunm met dito hoed met witte
aigrette, Prins Hendrik droeg do generaals
uniform klein tenue, Prinses Juliana was in
het blauw.
Om 11 uur reed de Prinses per auto uit,
even later gevolgd doer Koningin on Prins,
die een bezoek brachten aan het Bureau voor
Handelsinlichtingen, waar H. M. bjjna een
uur vertoefde. Zy vroeg den directeur, den
heer O. Kamerlingh Onnes, o.m. welkmaat
regelen door het bureau getroffen waren in
verband met do huidige crisis.
De heer Onnes, die een uitvoerige uiteen
zetting gaf van de getroffen maatregelen,
deelde H. M. nog mede, dat, indien groote
voorraden van eonig artikel in het land be
schikbaar waren of zyn, dit terstond ter ken
nis wordt gebracht aan hen, die daaraan be
hoefte hebben. Hierdoor kwam duideljjk aan
het licht de groote waarde, welke het adres
senarchief voor het bureau heeft. Tenslotte
heeft de heer Onnes H. M. verschillende wen
schee kenbaar gemaakt, waarvan hij de ver
vulling voor onzen Ned. handel en voor on
ze industrie wonsohelijk achtte. Na den heer
Onnes bedankt te hebben, verliet H. M. het
Bureau en reed naar het Paleis terug.
Uitbreiding van den landstorm.
Het wetsontwerp tot uitbreiding van den
landstorm is in do afdeelingen der Tweede
Kamer niet gunstig ontvangen. O. m. werd
van sommige zyden do klacht herhaald, dat
de regeering zoo weinig heeft gedaan om do
vrijwillige dienstneming bg den landstorm aan
te moedigen. Van de geestdrift, die voor de
zaak bg velen bestond, is niet zoo veel pro-
fyt getrokken als mogeiyk ware geweest. Er
werd op gewezen, dat dezo vrgwilligers voor
eigen rywiol en kleeding moeten zorgen en
by oefeningen als onlangs te Noordwjjk wer
den gehouden, moeten zy alles, voedsel inbe
grepen, zelf betalen, ook hun reis huiswaarts.
Aan het geringe succes van dit instituut schg-
nen voorts de te hooge keuringseischen schuld
te hebben en ook de slappe wgze van oefening
in de eerste maanden. De vrgwilligers behoo-
ren onder de wet op de krjjgstuoht te wor
den gebracht.
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van WORKUM, zullen op
Zaterdag den 3 April 1915,
des middags 13 uur,
op afbraak verkoopen:
Van de voorwaarden kan kennis
worden genomen ter Secretarie in
de gewone kantooruren.
Aanwijzing zal plaats hebben op
Dinsdag 30 Maart as.,
des voormiddags 11 uur.
Gezegelde inschrijvingsbiljetten
worden ingewacht ter Secretarie op
den dag van verkoop vóór 12 uur
’s middags.
Workum, den 22 Maart 1915.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. KROESE,
Burgemeester
A. DE VRIES,
Secretaris.
De prys der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bjj
abonnement belangryk lager.
adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam.
we ons eten op borden konden neerzetten. We
betuigden onze volle tevredenheid en gingen met
man en vrouw de eetkamer bezichtigen. De eet
kamer deed tegelijk dienst als kinderkamer, vyf
kleuters van twee tot zeven jaar sprongen d’r
lustig in ’t rond en maakten een helsch kabaal.
Verder stond d’r een Brabantsch fornuis, ik ver
onderstelde wat later juist bleek, dat de eet
kamer meteen keuken was. En nog later kwa
men we tot de ontdekking dat ’t toch zeker
een zeer merkwaardige kamer was. omdat ze
nog twee kwaliteiten in zich vereenigde n.l.
huiskamer en werkkamer voor den baas. Als
ik u nu nog vertel, dat de kamer ongeveer 3
by 4 M. groot was, dan kunt ge u zeker wel
ongeveer een voorstelling vormen van die merk
waardige kamer. En toch hebben we d’r vele,
zeer vele genoegelüke uurtjes doorgebracht. Mag
ik u iets van ons huiselyk leven daar vertellen?
Welnu we gingen ’s avonds elf uur ter ruste,
maffen op z’n militair. Tegen zeven stonden we
op, gingen door een nauw portaaltje naar bui
ten en waschten ons beurt voor beurt. D’r was
n.l. ëén vertind waschblik aanwezig, maar och
dat redde zich al weer, de een stond b.v. een
minuut of vyf later op. Als ’t wasschen gedaan
was, gingen we naar de keukenwagen, die op
’t marktplein stond. Ieder haalde dan z’n kuchje
en z’n portie boter. Kwamen we terug, dan was
de vrouw inmiddels opgestaan en had ’t fornuis
aangemaakt. Ia een hoek van de keuken stond
een ouderwetsshe spinde daar deponeerden we
brood en boter en wachtten. Zoo langzamerhand
ontwaakte n.l. de heele familie, de kleintjes
kwamen binnen en werden in een hoekje bij
de kachel geplaatst, ’t Waschblik werd binnen
gehaald, de vrouw waschte zich, de man waschtte
zich, de kinderen werden gewasschen, 't knechtje
waschte zich, 't Blik was dus een zeer nuttig
en gerieflyk huismeubel. Dan zette zich ’t huis
gezin om een glad geschuurde, withouten tafel.
Een koekepan met gebraden spek en vet kwam
op tafel. *t Brabantsch roggebrood lag gesneden
klaar en ieder begon te eten, ’t Brood werd in
stukjes gesneden en in ’t vet gedompeld en zoo
verorberd. Smakelijk eten. En wjj wachten on
dertusschen geduldig tot *t onze beurt werd.
De tafel was n.l. voor acht man man, vrouw,
kinderen en knechtje groot genoeg, maar voor
acht en zeven d. i. vjjftien natuurljjk veel te
klein. En trouwens ’t aantal stoelen liet ’t ook
niet toe. Wjj wachten dus tot de maaltjjd afge-
loopen was en gingen dan ’t ontbjjt nuttigen.
Dadeljjk bjj aankomst hadden we met de juf
frouw gecontracteerd over theedrinken. We zou
den drie maal per dag theedrinken, ’s morgens,
*s middags en ’s avonds, ’t eerste kopje zou met
suiker zyn en dat alles voor schrik niet
15 eent per man en per week. Billijker kon ’t
ook al niet en wy waren wat in onze nopjes,
dat we ’t gore goedje van de keukenwagen niet
behoefden te drinken.
Wjj namen dus plaats, nadat ’t huisgezin ge
geten had. *t Was dan ook meestal half negen,
eer wy ’t morgenontbjjt genuttigd hadden. Dan
nog gauw wat schoenen doffen en weg naar 't
marktplein, voor den dienst. Tegen drieën was
de dienst meestal afgeloopen, we spoedden ons
dan naar ons kwartier, aten en dronken opnieuw
en gingen dan de kleermaker helpen of liever
van z’n werk afhouden, De een vroeg dit, de
ander dat en ons snijdertje was zooals kleerma-
ongeveer even sterk. Gelukkig was onze sectie d’r altjjd een zeer pleizierige huishouding. De
De
i
GELDLEENING.
ïi
1
r
FRISO.
F’
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Ilemelumer Oldephaert en Noordwolde.
i j i. a J -*
