I
BEIÜïï BlAEEWe
-•©40-
B
It jowt dochs neat.
hl-
No. 21.
ZATERDAG 5 JUNI 1915<
41ste Jaargang,
Binnenlandsch Nieuws.
I)
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBÜRGH Zoon
te WORKUM.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Kippen met wol.
Twee Wolvegaster heeren, medewerkers van
het weekblad «Stellingwerf*, waren Pinkster-
Maandag heel vroeg uit de veeren, om de zon
te zien opkomen en versterkt te worden in hun
overtuiging «dat de wereld toch werkeljjk mooi
is, als ze maar niet bedorven en verknoeid
wordt door gekken, die zich wjj» wanen.*
Het tweetal is men was er nu toch een
maal vroeg bij naar Sehotermarkt gepeddeld,
om er te ervaren «dat de lammeren nog even
hartverscheurend de meedoogenlooze mensch-
heid hun jeugd wee verwaten, en dat hot op
«Sehotermarkt* nog even vol en even stoffig is,
als in de dagen toen spake nog feint wier.*
Vandaar zijn de heeren naar de kermis >op
't Veen* gereisd, waar ze naar een hunner
in «Stellingwerf* schrjjft uit het buitengewoon
groot aantal vrjjende of elkaar toeknipoogendo
paartjes te voet, per fiets, of nog beter per
chais of tilbury opmaakten, dat het den boe
renstand niet slecht gaat tegenwoordig, en dat
de liefde in de Meimaand even algemeen is by
jonge menschen als bjj vinken, musschen en
zwaluwen.
De schrijver zegt slechts één wanklank te
hebben gehoord op zjjn uitstapje. Bjj een sta
tion, dat hij niet noemen wil, (kenneljjk is Hee-
renveen bedoeld) stond hij met zjjn vriend te
wachten op den trein die hen huiswaarts sou
voeren. «Daar stond een veetrein vol luidruch
tig blèrende lammeren. Op zich zelf niets bij
zonders, in verband met de «Schotermarkt.c
Maar daar kwamen het perron oploopen drie
vrouwen, aan d’r facie te oordeelen een moeder
met twee doehters, allemaal, op één na. in ge
wone Zondagscho kleeren van onzen boerenstand.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam.
Stille zelfbegoochelingen, illusiën, als zeepbellen
vlogen ze hoog over en boven ons uit, en ook
zy tooverden ons als het ware de omgeving voor
oogen in schoone kleuren. En zelfs zij
duurden langer. Maar in den regel niet lang,
want weldra spatten ook zij uiteen, doch lieten
niet wat vlokkig schuim achter, zooals in onze
kinderjaren, maar vaak een traan en bittere
ontgoocheling.
We werden ouder. De tijd van zeepbellen
blazen geraakte meer en meer achter ons.
Misschien helpen we onze kinderen bjj het ge
liefd spelletje, om hun kinderlijk geluk te ver
meerderen. Voor velen onzer komt er zelfs een
tyd dat wjj in ’t geheel geen zeepbellen meer
blazen, dus geen illusiën meer hebben.
Laten wjj echter hopen dat het aantal niet-
bellenblazers niet te groot zij, want dezen on
der ons zyn niet gelukkig. Want evenals de
zonneschijn ons het tastbare leven zoo in
waarde doet toenemen, zoo zyn de illusiën de
waardebepalers van ons zieleleven. Geen zon
geen leven ep aardegeen illusiën geen
flonkering der ziel. De zonneschijn alleen schenkt
ons de schoonheid, die de dingen zelf niet be
zitten de illusies zijn de verwekkers van dat
andere leven, dat straalt in ons en om ons.
En toch zou een menschenziel zoo oud
kunnen worden dat zij geheel onmachtig wordt
tot het vormen van illusiën Wij gelooven er
niets van. En dat het zoo is, dat het maken
van illusiën ons bijblijft tot den laatsten snik,
dat wij ons zalven steeds opnieuw begoochelen
wy weten het allen. Is het niet een spreek
woord, zoo oud al» de weg naar Kralingen, het
bekende „Hoop doet leven”? Het leven schrijdt
voort, wy voelen on» minder in staat illusiën
te scheppen, en toch wjj kunnen het niet
laten. Luchtkasteelen bouwen we allang niet
meerdie tijd is voorbij. Maar van het puin,
dat zij achterlieten, toen zij ineenstorten, heb
ben wij in zooverre een nuttig gebruik gemaakt
dat het ons de bouwstof leverde voor het scha
mele hutje; dat wij hebben opgetrokken uit on
ze levenservaringhet hutje, aan welks deur
we gingen nederzitten, meestal met het oog
naar binnen gericht, als blinkkende in het grau
we verleden, doch een enkelen keer nog eens
naar buiten als blinkkende in de toekomst, die
ons, naar we meenen en hopen, nog iets goeds
zal aanbieden.
Soms, in meer opgewekte stemming, krygtde
vorming van illusies nog eens de overhand.
Wéér begint de zelfbegoocheling. De hoop
dan gloort weer in de verte. De laatste illusie?
Misschien, Maar toch is zij schoon, als de
zeepbel van jaren terug.
En dus en alzoo is ons leven zelf een zeepbel.
In regenboogkleuren weerspiegelt zij de werke
lijkheid. Een oogenblik slechts dat zij zich rond
wentelt in de ijle ruimte. Zij spat uiteen met
haast onverneembaren zucht. Haar schoonheid
is verdwenen. Maar de schoonheid is on
vergankelijk. Laten wij dit goed beseffen en er
naar doen.
«It jowt dochs neat*, dat is in moedeloase
sueht dy ’t men noch al gau ris, to faek, heard.
Om fen dingen ou to kommen dy ’t men net
o sa graech docht hat men allinne mar to siz
zen «ik héld der mar mei op, hwent it jowt
dochs neat,* en dan is men der samar mei re
den ou. As de earste drankbisirider der ek sa
oer tocht hie, scoe men dan op 't heden ek sa
fier west ha mei de foarütgong op dat gebiet
By ;élds sukkele die wréïd oan bygelove, elk
wie der mei bihept en ’t like wol as wier der
gjin salve oan to striken. De Amsterdammer
domeny Balthazar Bekker bigyng dat sa tsjin
to steen, dat hy weage it om in boek üt to
jaen dat er de «Betooverde Weereld* neamde.
Dit wier in ’t jier 1691. Yn dat boek wiisde
de skriuwer oan, dat alle gelove oan tsjoenen,
spoekjen, divelskinsten en al sahwet, oars neat
wier as bygelove. Dit boek foei der dotiids
raer twisken yn, en it joech sa’n danigen op-
skoer, foaral onder de domenys fen dy dagen,
dat Bekker net mear for fól oansjoen wirde
mocht. Men bigoun him yn iepenbiere skriften
to bistriden, forklearren him for in onrjucht-
sinnige ketter, en güds wisten it sa fier mei
him to bringen, dat de preekstoel him forbean
waerd.
Hie domeny Bekker mei safolle tsjinwar nou
net maklik sizse kinnen, «ik héld mar op hwent
it jowt dochs neat Mar dat sei er net, hy
hélde fol by al de greate hindernissen dy ’t
men him yn 't paed lei. Allinkendewei brocht
hy folie minsken oan 't neitinken eer dy dwaze
mieningen, howol dy yn syn tiid, seis by ge
leerde ljue, algemien for wier hélden weerden.
Mar Bekker helde fol, syn libben leng kaem hy,
tsjin ’t bygelove op, en det het to wei brocht,
dat by minsken fen kennis en forstén ek onder
de folksklesse, it élde, djip ynwoartele bygelove
stadichwei oan ’t ütsliten rekke is. Alwer in
biwiis, de oanhélder wint.
For in hoert hearde ik sa üt ’e rin wei siz-
zen«Pastoer en domeny kinne wol ophélde
fen preekjen* hwent it jowt dochs neat, omdat
de dogeneaten dy net om sizzen jaen wolle
dochs mei preekjen net yn ’e stokken to krjjen
binne,* Hwet tinkt jimme fen dat sizzen Hie
swjjensforstanner gelyk
Ik siz fen net. Degene dy ’t op 'e dwael-
wei is moat men net oan ’t lot oerlitte. Salang
as hy tominsten noch hearre wol moet er hiel-
tiid warskoud wirde om net fierder ou to dwa
len, om net yn ’e sleet tolanne to kommen.
Men kin noait wite of itgene dat yn ’t earst
om ’e nocht liket dien to wêzen, letter noch
net ris tige wol syn nut dwaen scil.
As immen ommers in kwael onder ’e lea
hat dy ’t net to genezen hjit, dat moat er dy
kwael dochs tsjingean. En docht er dat net,
dan is ’t tominsten for fêst oplein, d»t de pine,
of tominsten it kwea by dagen tanimt, dat er
dan mear lést en skeel him to wachtsjen stiet.
Noait sizze «it jowt dochs neat*. Men moat er
al fêst fen oertüge wêze, al sekuer der wis fen
wêze, ear it men f r jj sizze kin «it jowt neat*,
on dan de bannen mar yn ’e büzen stekke.
Hwent hwet men hjoed docht al mei dat hjoed
in wike noch gjin baet jown ha, licht dat it
oer in jier syn nut docht. Hwa scil tominsten
bifêstigje doare, dat it nooit en nimmer
hwet jaen scil Ne, meast binne it de ljue, dy
’t foar in ding steane en der tsjin oansjugge
om it oan to pakken, dy it foarüt al bigjinne
to seuren fen it jowt dochs neat.
Sloffe Setske, lit it yn hjar hüs lisse sa ’t it
leit. Oarder en regel is er net yn hjar hüshél-
ding. Alles leit troch ’naar en oerél, en de
boel opredde en to plak sette, dat docht se net.
Setske tinkt, dat jowt dochs neat, hwent as ik
foar ’e middei de boel opknap, dan helje nei-
naiddei de born dochs alles wer omfier, en bl-
klieme en bigrieme it spul fen njjs of oan.
Slüge Sjje wjud syn hoekje tün mar net,
hwent och hy tinkt, dat jowt dochs neat, it
•nkrüd komt dochs hioltyd op ’o nij wer twis-
kes de beantsjes op.
Scoene Setske en Sije gelyk hawwe en kinne
we hjarren as in foarbyld ta neifolging nimme
Né, noch fierste faek wirdt neilitten hwet
net daadlik sichtbre foardielen jowt, en wirdt
it forgetten dat men soms lang fólhélde moat,
ein moat men ’t helje. Der is in sprekwird
dat seitwollen is kinnen.
Op in hopen skoalen wirdt it sparjen ynfierd,
en de bern oanfltere en gelegenheid jown, de
sinten dy 't se oars forsnobje seoene, to biwar-
jen en ta ’n foech somke op to garjen. Skoal-
sparbanken, neamt men dat. Dat binne tige
moaije ynstellingen. Bern dy ’t er aerder noait
om tochten, dat tsien sinten, dy ’t opgarre
wirde, in heel dübbeltsje meitsje, tcille dan
njunkelytsen üt onderfining, as bja dat hele
dübeltsje ienkear sjugge, it bilang en’foardiel fen it
sparjen bigjinne to bigripen. En binne hja der
earst sa goed mar fen oertüge, dan bigjinne se
fen seis sterker to wirden yn hjar doel dat
fea snobjen gau yn sparjen foroare is.
Mar it sprekt fensels, dat alle bern net foart-
(Nadruk verboden.)
Wy allen herinneren ons dit spelletje onzer
jeugd. Een kom met zeepwater, een nieuwe
Goudsche pjjp, en we togen aan den arbeid en
brachten wonderen van schoonheid voort, won
deren, bestaande uit veelhoekige bobbels, gelij
kende op diamanten, zoo schoon waren zy. En
als wjj, na dit voorspel tot onze vreugde, de
onieuwe pjjp uit de kom gingen opheffen en dan
om yens winsk foldien to krijen. Op ’t lange bliezen uit alle macht, dan kwam de bel, schit-
1 terend van kleurenspel, als een diamant, door
het zonlicht beschenen, en schoon hemelsch I
I De omgeving weerspiegelde zich in die schoone
bel. Daar zweefde zjj, losgemaakt van wat haar
vasthield, de lucht in, hooger en hooger, soms,
bjj stil weer, tot bjjna uit het gezichtMaar
ach, ’t duurde niet lang of de zeepbel spatte
uiteen, en de zuivere, heerljjke weerspiegeling
van de omgeving, weergegeven in duizend kleu
ren, had uit. Waardoor Waarom We dach
ten er niet lang over, want dat moment van
teleurstelling werd al gauw weer vergeten. We
beijverden ons nieuwe zeepbellen te blazen en
het spelletje weer van voren af aan te beginnen.
We werden ouder. We bliezen geen zeep
bellen meer van wat schuimend zeepwater. En
toch och, we geven *t een andoren naam.
daedlik der ta oergean, en dat güds dy it der
al ta oergean, net ynienen alles hwet se bi-
sparje kinne, yn ’e sparbank bringe. As de
lésten bygelyks twa sinten opdogge, dan kriget
master al ien mar de oare giet foart oan swiete
prikken, flikjes of sahwet. Dus dan hat it
middel fen sparjen de hichte noch wol net,
mar as er hwet gedild dien wirdt, en men is
toneersten tofreden mei inlytse foarütgong, dan
scil dat linkendewei betteroan wirde.
Mar ek lyk as mei alles, is for dit faek tige
gedild nedich. It is wol ris bard dat men mei
sok in skoal-sparbank ophélde omdat men mien-
de dat it dochs neat joech, licht omdat de bern
gjin oanliz for sparjen hiene en like goed hjar
sinten forkwanzelen oan neatwirdige snüsterjjen.
Misschien wie men dan ek wol wer to gau mei
opbéiden klear. Hwa scil sizze dat it forkearde
onmooglik üt to roeijen wie, op it lange ein
Ea is ’tal dat it for de iene net jowt dan kin
it derom for de oare syn nut wol hawwe. Dit
stiet fM as de sparbank forfait dan is ’t wis
dat de sinten forgriemd wirde en de sucht nei
*t forkearde oanboazet.
Ne, mei it wird „it jowt dochs neat,” kin men
gjin lén bisile. It doocht ta neat en der giet in
libbensopfetting fen it dat bestimpele wirde mei
it merkonwil. Dy ’t dat wird foarop hat on-
dernimt neat, pakt neat oan, probearet neat,
koartom dy wol neat. En de willoaze is in
neatbibsjuttend lid yn ’e maetskippy. Hy is er
al mar stiet him seis en in oar yn ’e wei, krekt
as in stoel sonder matte dy ’t ek gjin nut docht
om er hwet geriif fen to hawwen.
Dy ’t mient dat er in plicht hat to dwaen,
dy ’t syn bést dwaen wol ta forbettering en
foarütgong, dy moat in fêste wil ha en moed
ta oanpakken. Hy bigjint en héld fol, al scil ’t
him net ontbrekke oan tsjinwar en wederwaer-
dichheden.
To Harns stiet in monumint for Kasper de
Robles, op *e sédyk. Dit wird de «Stiennen
man* neamd. Wy habbe greate eare for de man
dy ’t de «goudne hoep* om Fryslén lei. Wy
moatte de greate fjjand, de sé, keare sei de
kornel, der moat in flinke dyk lein wirde. En
hy taeste troch, en al reinde it rekesten, pro-
testaesjes, oktroajjen, forsiikskriften, ynforset-
kommingen, frjjstellingen en skoarsingen üt it
folk dat syn eigen bést net koe; Kasper de
Robles faerde foart bjj al dy tsjinstriid. Hy joech
gjin moed forlern en sei net mistreastieb, dan
halde wy mar op, né, hy needsake de binne-
en bütendyksters ta hjar plicht en de dyk
kaem er.
Hwet dizze man der mei wol ta stand brocht
hat der is ommers it ein fen wei en elkenien
nei him scil Kasper de Robles mei de heechste
bitinke moatte. En lyk as dizze ha der safolle
greate mannen wést wer op in oar terein dy
’t ek mei arbeidzjen en troch ondernimmen in
plak fen eare yn ’e maetskippy ynneamen. En
al binne hja der west, en is ek de tiid hweryn
se libben foarby, hwet bja ta stand brochten,
lieten se üs nei asskatten, as skatten der ’twjj
nou noch op tarre en dy ’tde bésten yn üs tiid
mogelijken noch fordübelje.
Né, net as de stilsitters, dy ’tde moedfearren
hingje litte en yn in loaije réstrü» hjarren for-
dodzje, mar de hannen ütstekke en de hersens
brhke
Dat moat it doel en stribjen wêze. Foarüt
wrakselje en woarstelje I Sjen om heech, altjjd
heger to kommen en wizer en better te wirden
yn dit folie, rike minskenelibben salang as it dei-
locht for us skynt moat we Ijeaver de spreuk
fen „k scil 't besiikje” yn us skyld fiere dan it
onforskillige „It jouwt dochs neat”
FRISO.
Uit Loosduinen wordt gemeld, dat de tuin
ders daar zeer slechte zaken maken. Als dat
zoo voortgaat, zullen misschien velen hun be-
drijf niet verder kunnen voortzetten. Begin
Maart begonnen de veilingen en deze zijn dus
3 maanden aan den gang. In dien korten
tijd is er f 270.000 minder omgezet dan in
die zelfde maanden van de beide vorige jaren.
Dat is dus voor 250 leden der veiling ruim
f 1000 minder gemiddeld.
Salade brengt ongeveer niets op en de
tuinders schoffelen de prachtige kroppen maar
om en brengen ze op den vuilnishoop. Kom
kommers zjjn laag in prijs en dan nog schraal
door de felle koude winden, die de planten
doen verkwjjnen. De toestand is dus verre
van rooskleurig. N. v. h. N.
Bakker 8. op het Hoogend te Sneek
kreeg twee vrouwen in den winkel, die voor
5 ets. kochten en met een gulden betaalden,
met verzoek teruggave in zeker soort van
dubbeltjes te mogen uitzoeken. Liever had
den ze nog voor een rijksdaalder van die
dubbeltjes, maar de bakker kende dien truc
en was zoo wijs die vrouwen de deur te wij
zen. O. N.
Maandagmiddag is uit den politiepost
aan de Nieuwe Veemarkt te Sneek een ze
kere M. ontsnapt. Hij wist zich door een
luchtkoker omhoog te werken en van het
dak van den politiepost toegang te krijgen
tot een der slaapkamers van het naastliggend
café. Hij doorliep de slaapkamers en ging
vervolgens de twee trappen af naar het plaat
sje, waar de dienstbode bezig was. Deze
ontstelde hevig en vroeg wat de man daar te
maken had. Of de loodgieter er nog niet
was geweest, informeerde de uitbreker, want
de boel was kapot. De dienstbode waar
schuwde een buurvrouw, deze de politie en
in dien tusschentijd was M. een potje bier
gaan drinken in café Blom. Mej. J., naast
dit café wonende, vertelde daar het nieuws,
dat er iemand ontsnapt was. M. stapte toen
op. Het heeft echter niet lang geduurd
een uur later was M. weer in verzekerde
bewaring gesteld.
Maandagnacht heeft een Italiaan, die
in beschonken toestand verkeerde, zieh tot
een surveilleerend agent van politie te Am
sterdam gewend. Hij was in zijn bnik ge
stoken naar hij meende door een Duitscher.
De gewonde was des avonds met een drie
tal landgenooten, die, evenals hij, eenige da
gen geleden uit Duitschland waren terugge
keerd, uit geweest. Achtereenvolgens was
het gezelschap echter uit elkaar gegaan. Hoe
en waar de gewonde gestoken is, wist bjj
niet te vertellen. Dat de dader een Duit
scher was, concludeerde hij uit het feit, dat
de man Duitsoh sprak. Het is eohter heel
goed mogelijk, dat hij dit deed om zich ver
staanbaar to maken. De wonde was aanvan
kelijk niet ernstig, zoodat do Italiaan zich
looponde naar huis begaf. Dat juist heoft do
wonde veel verergerd. Eergistermorgen is hg
in het Binnengasthuis waarheen hij per
auto brancard werd vervoerd geopereerd.
Zyn toestand is op hot oogenblik zonder le
vensgevaar.
De aardappeluitvoer.
Vele handelaren in aardappelen hebben strop
gehad, zoo wordt aan ’t «Hlb.c geschreven. Er
staan thans wagonladingen aardappelen te
Nieuweschans, er liggen schepen vol te Gronin
gen, in Rotterdam en andere plaatsen, welke
onverkoopbaar zijn.
De handelaren mopperen. Er had vroeger
consent moeten worden verleend, heet het.
Doch aan wien de schuld zoo vraagt de
schrijver.
En hjj antwoordt:
Uitsluitend aan hen, die de opgaven, welko
het departement indertijd heeft gevraagd, of te
laag of in het geheel niet hebben opgegeven.
Minister Posthuma heeft by de regeling van
den uitvoer bepaald welk quantum hier moest
blijven en welke hoeveelheid er uit mocht. Hjj
moest daarbij afgaan op de opgaven van de
hoeveelheden, welke bjj het ministerie waren
ingekomen.
Thans blijkt, dat de hoeveelheid aardappelen
belangrjjk grooter is geweest dan men uit do
verstrekte opgaven kon afleiden.
Had ieder bezitter van aardappelen een juiste
opgaaf verstrekt, dan zou van den aanvang af
een grooter quantum voor uitvoer zyn toege
laten.
De schuld, dat thans verliezen worden gele
den, ligt uitsluitend bjj hen, die in de hoop, dat
de prijzen zouden stjjgen, hebben nagelaten be
trouwbare opgaven te verstrekken.
Uitsluitend daaraan hebben thans vele han
delaren het te wjjten, dat zjj gevoelige verliezen
Ijjden.
i.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Bemelnmer Oldephaert en Noordwolde.
Bindeloopen en Stavoren.
H' i
