Hindeloopen en Stavoren.
Fryske sprekwirden
en sizwizen.
ZATERDAG 17 JULI 1915.
No. 2T.
Binnenlandsch Nieuws.
HsteVaargang.
neer
Oplichting.
waarschuwt tegen oplichting
bekend,
Amsterdam, Londen
Immers, een ge-
wa-
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
Antimilitaristen.
Te Amsterdam heeft een 40 tal personen
van verschillende politieke en religieuze over
tuiging vergaderd, om samen te werken tot
een actie, ten doel hebbende ontheffing van
den militairen dienst voor allen, die tegen
militarisme en nationaal verweer onoverkome
lijke gewetensbezwaren hebben. Er werd een
voorloopig comité benoemd, bestaande uit
ds. P. Eldering, Remonstrantsch predikant
te Rotterdam, voorzitter; A. M. v. Schenk
Brill, ambtenaar bij de Rijksverzekeringsbank,
secretaris; mevrouw Roomans—Timmer, Den
Haag, penningmeesteresseA. v. Geelen Wzn.,
een
Vriend van kleinen
een
ver-
Do heer maakte een paar opmer-
De
een
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Sommige maatschappijen weten door kunst
en vliegwerk hun banden zoo lang mogelijk
»in leven« houden.
Enkele personen uit het taxibedrijf die we
spraken, waren ontstemd over het dikwijls
noodeloos rijden en rossen der militaire
auto’s.
Deze moeten ’t eerst banden hebben, be
hoeven niet zoo zuinig te zijn en slijten soms
noodeloos banden. Konden er wat meer
banden voor ’t particuliere bedrjjf overschieten,
danstondenernunietzooveelchauffeurs op straat
Een ander wist ons nog mede te deelen
dat Amerikaansche wagens, die hier gelost
Dit gebeurt in
in ambyld.
Eettermeitsjen stiet moayer as bilabjen. It
is edeler in oar to forbetterjen dan to biskim-
pen.
Koeken en bokken, hofolle skeelt it Boe-
kewrotters wolle wol ris onbileefde ljue wêze.
»y ’t hwet wol moat ar mar yntiids bij wêze,
sei de boer, do siet er de moarns om healwei
fiven oan ’e héls ta yn ’e feart.
rüchste spoennen binne er al óf. Hy
is net mear sa dom, of bot en rau as er
earder wie, (fen in jonge üt ’e ünderste lagen
fen ’e folksklasse.)
Elke drommel regearret syn moanne. De
iene en selde bliuwt altyd net oan’t bistjür,
al ho’n greate macht er ek oefenje mei.
Elk moat mei syn eigen hüd nei de loaijer.
Elk moat syn eigen dwaen en litten forant-
wirdzje.
JTügels fen ien fear fleane graech togearre.
Soarte siket soarte.
JToarst dy kwea makkest is in goede sliep in
bést ding. Net mei de lilke holle yn-ienen
hannelje of opsizze, lit er earst ris in nacht
sliepen oer hinne gean.
<3Jjinien kin my in fear fen ’t gat bliese.
Nimmen kin my ünderskot krye. Ik bin
ditsen for myn skildeaskers.
CJjin ding mei haast as ilieën fange.
Hy most mar yn ’t sop bikoaitsje. Hy
moat mei syn hjitholligens mar fen seis ta
bidarjen komme.
ITv is it oanbarnsel fen ’e poatstrou net wir-
dich. Hy doocht for neat goeds.
Ik wol myn parren net bitomkje litte. seit de 1
feint dy ’t net dildzje kin dat in oar de ban
nen net fen syn faem ouhélds kin.
It scil wol hwet bidrage, sei de snider en hy
hie de mouwe yn ’t büsgat set.
Jild is ’t béste oanlükers-güd. Ek wol
om feinten to lokjen by de greate fammen-
swerm.
Hom ik bjoed net, dan kom ik moarn.
Fen in kliemer dy 't noait op *e tiid mei
hwet klear komt.
K'oarte hoarnen passe nitelige ky. Minsken
mei ’n kwea aerd moatte Ijeafst net folie
macht hawwe.
T .ek en brek by de r.üs fen ’n oar en dy seis
foarby sjen.
T .Üe as men hat en lye as men net bat, dan
is 't ek altyd lij en. Tael fen ljue, dy ’t
oppasse dat se altyd alles opmeitsje hwet se
fortsjinje.
IMan en wiif binne ienmar hja moatte oeral
for twa bitelje.
JUen seoene him nimme en smyt him yn ’e
loft, dat er fen honger stoar ear ’t er wer
del kaem. Dy smycht.
Pfoait is er in ncüs Under in heabult dea rekke.
For de lytse müs bliuwt er saechs in
gat*tje.
j^fou ha *k it spil op ’o wein, sei de divel en
hy kroade in aldwiif.
Op moaije biloften wirde gjin kwitansjes jown.
Oan meaye biloften hat men faek net
folie wissichheid.
g-^anhalder wint, sei de faem, do woe se de
^'^beam trochseagje mei ’t spantoa. Hjir
heard in telt.'je hy. Der wier ris in faem, dy I
hie in feint, dy ’t al mei gauwens oer trouwen
bigoun to praten. Der hearde dy faem danich
tsjin. Fen trouwen wee hja noch neat witte,
dan wier ’t mar better de boel üt to meitsjen.
De feint gyng nei hüs en kaem letter net wer
by bjar. Mar sa hie hja it oars net bidoeld,
hja hie hwet wille fen it loven en bieden ha
wold en wol fen plan wést om op it lést by to
draeyen. Do ’t de feint sa gau beredt wie
spiet it hjar dat se him oustegere hie, en se
mimere der oer om it wer oan to krijen. Op
in kear seach se him op ’e wei oankommen en
hja gyng buten dear mei in spantoudat sloech
se om in beamstamme en mei yn elke hén in
ein fen ’t tou bigoun se de beam dér tige ful
mei to rossen.
«Hwet seil er neu ütbeefd wirde?» frege de
feint. »Ik wol de beam troch seagje mei it
spantou.»Nou, da; scoe *k mar oerjaen,
dat rêdst doch net. »Oerjaen sei hja do,
»né hear I ik siz altydoanhélder wint.»
Do waerd de feint yndachtich en hy tochte 8en ziJ re°llt wedervaren aan hetgeen in
dat koe wrachtich wol ia wink for mv wéze’ het adres gevraagd wordt. Aleemeene dienst
plicht is vrijwel doodgezwegen blijkbaar
heeft men terwille van den vrede tussehen
de partijen bij enkele waarvan hiertegen groote
bezwaren bestaan, deze zaak nu niet in den
breede willen bespreken.
Van algemeene oefenplicht wordt
in de stukken wel iets gezegd maar het wets
ontwerp is zeker geen antwoord op het adres.
De onderteekenaars daarvan meenen, dat de
geringe hoeveelheid ingevolge het ontwerp
te oefenen mannen ons niet afdoende kan
helpen aan wat beoogd wordt n.l. een krach
tige reserve, welke dienen kan om, wanneer
ons land in den oorlog betrokken mocht wor
den en het tot een treffen komt, de verliezen
aan te vullen die dan zullen worden geleden.
Zulk een reserve moet gereed staan, niet over
eenige jaren als dit wetsontwerp zal hebben
doorgewerkt, doch over eenige maanden.
Om die reden is het Comité voornemens
te blijven aandringen op spoedige invoering
van algemeene oefenplicht.
Men acht daartoe de vrijwillige landstorm-
afdeelingen de geschikte kernen, zooals de
minister zelf ook reeds in een vorig Kamer
stuk te kennen gaf. Natuurlijk zal de oefening
moeten geschieden volgens een bepaald sy
steem, plaatselijk onder deskundige instruc
teurs, waartoe dan evenwel medewerking van
hoogerhand en werkelijk deskundige leiding
een dringende eisch is.
Chantage.
De sHaagsohe Ct.« maakt melding van
een geval van ergerlijke chantage, dat zich
dezer dagen in de residentie voordeed.
Een aanzienlijke Hagenaar ontmoette
paar aardige kinderen.
als hij is, knoopte hij onwillekeurig
praatje met hen aan, toen de moeder
scheen.
kingen tegen haar over haar kleuters,
moeder, die scheen te bemerken, dat zij
voornaam heer voor zich had, vroeg dezen
zoo vriendelijk te zijn, aan haar te denken, I
wanneer een zijner kennissen kamers noodig
had, daar zij appartementen disponibel had.
Toevallig had de heer een vriend, die hem
had verzocht naar kamers voor hem uit te i
zien. Zij begaven zich alzoo naar de woning
i.c., waar hij de kamers zag en zijn adtes
opgaf, om vervolgens weer te vertrekken.
Na een of twee dagen ontving hij tot zijn
groote ontsteltenis een schrijven van den echt
genoot der vrouw, waarin deze mededeelde,
dat hij van het bezoek van den heer aan
zijn vrouw op de hoogte was gekomen en
»hem zou betrekken in een echtscheidings
procedure.»
De heer, in stede van dadelijk flink op te
treden, liet merken dat hij onder den indruk
kwam van de bedreigingen, door het individu
geuit.
Zooals te voorzien was, werd diens bruta
liteit door de vreesachtigheid van den heer
aangewakkerd. Een zijner handlangers zocht
hem eens op en uitte op driesten toon drei
gementen, die hij, naar hij zei, zou ten uit
voer brengen tenzij de heer hem een ze
ker bedrag ter hand stelde.
Met behulp van een vriend en een oud-
politieman werd den schurk op krachtige
wijze aan ’t verstand gebracht dat chantage
strafbaar was, waarna men niets meer van
de zaak hoorde.
leeraar M. staathuishoudkunde en statis
tiek, Utrecht; ds. J. W. Kruyt, voorzitter
van den B. v. C.S. te Gennepds. B. de
Ligt te Nunenprof. dr. J. v. Rees te Hil
versum mej. A. v. d. Vlies (Enka) te Schie
dam, en mevr. C. G. de Vos te Amsterdam.
Dit comité zal trachten zich in verbinding
te stellen met verschillende organisaties en
groepen politiek, maatschappelijk en godsdien
stig gebied.
Algemeene Oefenplicht.
Blijkens een mededeeling, welke de Nieuwe
Crt.« ontving zijn de 22 heeren, die ’t be
kende adres over algemeene oefenplicht zon
den, niet tevreden met het landstormontwerp.
Noch in het Voorloopig Verslag der Kamer
noch in de memorie van Antwoord is zeg-
wrachtich wol ia wiak for a>y wêze’ het adres gevraagd wordt. Algemeene dienst-
t
had verzocht naar kamers voor hem uit te
doch de vraag overtreft zoodanig het aanbod,
dat er thans reeds in vele bedrijven gebrek
is aan banden.
Mon heeft de bestaande fabrieken reeds
zooveel mogelijk uitgebreid. Thans is men
aan het maximum-productievermogen gekomen
De bandennood zal dus nu de voorraad opge
reden is met den dag toenemen.
De aflevering aan particulieren geschiedt
eerst dan, nadat er voldoende voor de mili
taire autoriteiten is vervaardigd.
Voor de particuliere eigenaren van auto’s
is het zeer moeilijk aan banden te geraken.
Wat het huurauto bedrijf te Amsterdam
betreft, nijpt de bandennood reeds sterk.
Een maatschappij te Amsterdam heeft reeds
twee derde van haar aantal voertuigen in de
garage moeten opbergen. En wat nog erger
is, een gedeelte van het rijdend- en garage-
personeel wordt hierdoor in hun bestaan ge
troffen. Andere maatschappijen, die nog ban
den voorradig hadden, zijn langzamerhand
VIL
j^lds ljue moatte it fen ’e tafel helje. Aide
ljue moatte goed its. Ek seit men wol
Aide ljue moatte ’t mei de tosken helje.
A He bigjin is swier, sei de dief en hy stiel
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bjj
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nyverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam.
Dan moast ik it noch al ris mei hjar probearje-
Dat die er en hja waerden in pear.
I>ong fol, hert rom. In goed forsjoene büse
is in goed middel om it gemoed bliid te
hélden.
I>lüzest in bonke op dan kinst tsjin in houn
rinne. (Mar ast’ de loop tsjin ’e houn winne
scilste, dat is in oare fraeci.)
_K.ieders binne gjin diecers. Ljue dy ’t
rynsk mei goede rie omslaene steane wol
ris fen fjierren as it op helpen oankomt.
Hedsume ljue, dér is dwaen mei to hawwen,
sei de man, do 't syn wiif hjar himd in ’e
lommert forset hie om oan drank to kommen.
W. D. forteltIn man, en dy syn wiif mochten
beide graech in slok, mar hja koene faek gjin
drip krije om ’e krapte fen ’t büsjild. Sa siet
de man wer allinne yn ’e hüs. Syn wiif wie
krektsa de doar ütroun en hy jeuzele yn him
seis; »Hwet scoe ’k minlike graech it hert ris
kjel meitsje wolle. »It is al biroerd dat min
de sinten altyd sa krap hatmar hwer komt
it fen As ik in stür yn ’e büse ha, dan ha
’k for ’n dübeltsje toast.» Der kaem it wiif
wer yn ’e hüs en sette ’n flesse mei drank op
tafel.
»Ho diveker bist der oan komd
»Ja«, sei hja, »ik hie noch in himd yn ’e
kast, dat ha ’k yn ’e lommert brocht en nou
koe ik hwet keapje. Det himd der red ik my
wol in poaske buten.»
»Nou, nou l« sei de man, redsume ljue dér is
dwaen mei to hawwen, dat moat sein wirde.»
*S$a ryk as de keizer neaken op ’e dyk dus
earm.
Ja^tourein makket wiet. Wol safolle sizze
as»Folle lytskes meitsje meielkoar ien
greaten.
□To Keulen skrobje se de strjitten mei alde-
kloanje. Aldekloanje forbastering fen
Eau de Cologne. To Keulen skrobbet men
de strjitten mei Keulsk wetter.
□T war is viif is tsien, nul ik héld er ien, sei
de skoenmakker, en do sei de feintAstou
fen nul ien hélde kinste, héld dat dan ek mar,
en hy smiet de baes it smarselkantsje nei de
k°P-
Ule sei, do ’t er syn jongen seach»Biroerd
bislein.» Ek wirdt er wol sein. Dit liket
neat to moai, sei de üle, do ’t er syn jongen
biseach.
UL twa muien sprekke en mar ien hawwe.
Op dübelhertigen dy ’t hjar wiere miening
efterbaks hélde.
VtT'aerd de sé net biboud, it Ian koe net bi
steen. As de sé net bifearn waerd scee
men op ’t lan gebrek krjje.
Wost’ dyn hynder de stirt ütluke, dan maast
der dit forstan by brukeDatst’ ’t dochste
hier for hier, en net yn iens, dan mist it fier.
Y"n October ite de ky mei viif bekken. Se
fortraepje dan, omt de groun weak is, mear
gêrs as se opfrette.
Fryslén melke se de ky alle uren. (Aer-
dichheidtsje.
FRISO.
zijn, blijkt wel uit het fait, dat zij beschikken
over tal van handlangers, soms met werke
lijk goede namen en die verschillende posi
ties bekleeden, welke zij nu en dan voor hun
praktijken gebruiken.
Deze vriendenclub» drijft even buiten
Den Haag een soort makelaarskantoor, met
een zeer schoon klinkenden naam.
Een verassing.
Door den arbeider H. te Zwaagwesteinde
was een geit gekocht. Slechts kort mocht hij
zich in het bezit verheugen de geit stierf.
Voor de laatste spaarcenten werd opnieuw
een arbeiders-koe gekocht. Doch deze geit
maakte het al even kort. De geiten dood, de
centen op. Maar zie, H komt den volgenden
morgen in zyn hok en vindt er een springle
vende geit, met een briefje met goede won*
schen van den onbekenden gever om den hals.
Gevaarlijke spotternij.
Door een persoon uit het Duitshe grensdorp
Kessel werden per fiets eenige levensmiddelen
waaronder circa 15 pond meel, in den omtrek
van Hejjen (N.L uitgevoerd. Toen hij meen
de de grens over te zyn, had deze sinjeur
nog de brutaliteit, zij het dan ook op aan
zienlijken afstand, de grenswacht te bespot
ten. De man bevond zich evenwel nog op
Nederlandsch gebied, weshalve, naar men ons
mededeelt, de grenswacht, toen hij aan de
sommatie geen gevolg gaf, circa 15 schoten
op hem loste, waardoor de fiets werd getrof
fen en een kogel zelfs door zyn kleeding ging
De man wist nog ongedeerd de grens te be
reiken, doch zal het bespotten onzer soldaten
voor ’t vervolg wel verleerd hebben, zoo
zegt de T e 1.
Gebrek aan autobanden.
»De Tel.» schrijft
Er heerscht gebrek aan automobielbanden
in ons land. De weinige bandenfabrieken
kunnen het werk niet op. Gebrek aan grond
stof heerscht er niet, doch men mist do ge
legenheid, in de groeiende behoefte te voor
zien. De fabrieken vervaardigen natuurlijk in
de eerste plaats voor het leger. De particu
liere orders worden in volgorde uitgevoerd,
door haar voorraad heengeraakt, en moeten
successievelijk eveneens de wagens van de
straat af nemen, ’t Is zoo sterk, dat, wan-
een wagen voor z’n tijd de garage be
reikt, de directeur en het personeel *t eerst
naar de banden kijken.
r - „o_ro sprongen band kan oorzaak zijn, dat de
door de gebroeders 8., bij vele Hagenaars gen binnen blijft en de chauffeur er de on-
die zich met enkele individuen te aangename gevolgen van ondervindt.
Amsterdam, Londen en Parijs in verbinding
hebben gesteld.
Enkele maanden geleden was een jong-
mensch, zoon van zeer gefortuneerde ouders,
een belangrijke som gelds kwijt geraakt aan
deze heeren, naar aanleiding van een nosit
plaats gehad hebbenden diamant verkoop.
Sedert dien echter hebben de heeren 8.,
daarbij terzijde gestaan door een zekeren B.
en een mr. F., het jongmensch voortdurend
tot een hunner meest geziene vrienden» ge
rekend, met het gevolg, dat zij kans hebben
gezien, hem voor een bedrag van f 36 000
af te zetten. Verschillende andere personen,
met wie het jongmensch omgang had, zijn worden, hun banden missen,
mede de dupe geworden van deze roofvogels. Engeland, dat zelf maar al te sterk banden
Dat deze heeren «mannen van het vak» voor zijn militaire auto’s behoeft.
I
F
4.
BtM UC ItMHfc Juuauuuuu en ny loente l f»”“ "tl nvwxmiou aau Uülgrcu ui
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workmn, Oemelumer Oldephaerl en Noordwolde.
[n
