«ELDLEENING.
geldleening;
ZATERDAG 23 OCTOBER 1915<
Officieel Gedeelte.
V No. 41.
41ste Jaargang
kan gevorderd wordeu.
I.
1
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH ZOON
te WORKUM.
1
>ort der Commissie niet een-
>y den opzet der begroeting
>m de H O
W. KROESE L.B.
De Secretaris,
A. de VRIES.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0 65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De Voorzitter zegt, dat om het daarbij betrok
ken gemeentebelang, den kostenden prjjs niet kunnen leven
volen.
Nadat de Commissie medegedeeld heeft geen
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam'
De Voorzitter zegt dat de voor den publieken
dienst bestemde werken, niet gelyk staan met
bepaalde diensten, welke speciaal aan bepaalde
personen bewezen worden.
De heer Martens oordeelt, dat die diensten
den één veel meer waard zijn dan den ander
en dat de één er ook meer voor over heeft dan
den ander.
De heer Krul voelt veel voor het voorstel der
Commissie. Die op de ruimte wonen, kunnen
er geen gebruik van maken, en niet ieder, die
wel van den weg gebruik kan maken, kan van
het tonnenstelsel profiteeren.
De heer Dokkum zegt, met verwyzing naar
het Heidenschap, dat het hier ook een gemeente
belang betreft.
De heer Martens zegt, dat met het oog daarop
dan in het geheel geen retributie moet worden
geheven. Was het tonnenstelsel er niet, er
zouden nochthans velen zijn, die voor het weg
voeren der faecaliën te betalen hadden.
De heer Schut zegt, dat den kostenden prjjs
zou kunnen worden geheven. Een gulden is
te weinig, maar een progressie, gelijk de Com
missie voorstelt, is billyk.
BURGEMEESTER en
WETHOUDERS der ge
meente WORKUM, stellen vanaf
heden tot en met den 29
October e. de inschrijving
open op eene ten laste dier ge
meente aantegane
groot f 14000, rentende 5°/o in het
jaar.
Storting op 1 November 1915.
’t Leeningsplan is te bekomen
ter gemeente-Secretarie.
De inschrijvingen op Zegel moeten
franco worden ingezonden aan
den Burgemeester.
Workum, den 18 October 1915.
Burgemeester en W ethouders
Doomoemd
VERGADERING van den Raad der Gemeente
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
op Zaterdag den 16 October 1915 v.m. 91/2 uur.
Afwezig met kennisgeving, wegens familieom
standigheden, Wethouder A. A. Baijema.
Na opening der vergadering met voorle
zing van het formuliergebed door den Voorzitter,
worden de notulen der vorige vergadering voor
gelezen en goedgekeurd.
II. Wordt medegedeeld
a. dat mej. J. T. Laurman te Nijega, hare
benoeming tot onderwijzeres aan de O. L. School
te Warns heeft aangenomen en 16 Sept. 1915
in functie is getreden
b. dat 11 October j.l. kasverificatie is gehou
den bij den gemeenteontvanger en daar by boe
ken en kas ziju in orde bevonden
c. dat de Majoor Commandant van het Inter-
neeringsdepót Gaasterland geen beperking der
snelheid van militaire auto’s, noch van het ge
bruik der sirene kan toezeggen, integendeel in
overweging zal nemen, het niet vlug en behoor
lek uitwijken, alsmede het rijden met gekoppel
de wagens strafbaar te stellen
d. dat Burg, en Weth. op het adres van
Dorpsbelangen van Warns hebben beslist, dat
de gemeentereiniging niet is voor de verzame
ling van glas, aardewerk enz., om de ophaling
waarvan gevraagd werd
e. dat nog is ingekomen een adres van het
Bestuur der Christelijke Schoolvereeniging te
Molkwerum houdende verzoek om het O. L.
Schoolgebouw en onderwyzerswoning aldaar, op
nader overeen te komen voorwaarden van de
gemeente te mogen huren, aangezien het Bestuur
van 22 ouders de toezegging voor 38 leerlingen
voor de op te richten school met den bijbel
heeft ontvangen, met welk adres 43 ingezetenen
instemming hadden betuigd.
Burg, en Weth. stellen voor de mededeelingen
a tot en met d voor kennisgeving aan te ne
men en het adres sub e te stellen in handen
van hun college om consideratie en advies.
De heer Schrale zegt dat de beslissing op het
adres van het Bestuur van Dorpsbelangen hem
hard genoeg voorkomt. In dien zin was er door
den Raad ook niet over gesproken.
De Voorzitter zegt, dat het adres voorshands
moest worden afgewezen, wijl het plaatsen van
een bak of van bakken voor aschverzameling
geen nut zou hebben. Het aschophalen door
gemeentereinigers is nog een punt dat kan wor
den overwogen.
Aldus conform voorstel van B. en W. besloten.
III. Wordt voorgesteld aan Klaas Jelles Zel-
denrust te Molkwerum tot wederopzegging af te
staan van de plek grond ten Z.W. van de Dijks-
brug26 M2, in erfpacht voor het hok tot ber
ging van zeegras, tegen 20 ets. per M2, gelijk
voor het gebruiken van gemeentegrond, bij raads
besluit van 26 Sept. 1914 is vastgesteld en 124
M2, in huur voor den opslag van zeegras, tegen
fl,per jaar, dit laatste tegen dit lage bedrag,
tot compensatie van het hooge bedrag van 20 cent
per MS., dat voor de opslagplaats te Warns recht
niets meer. Doordat de Commissie zeide dat de
bezoldigingen hier lager waren dan in andere
gemeenten bewoog dit hem voor f 50,verhoo-
ging te zyn. De Commissie zeide dit wel, maar
als men zulks zegt, moet men er ook grond
voor hebben. Spreker heeft het Prov. almanak
nagegaan en is tot de slotsom gekomen, dat wy
het meest voor politie uitgeven. Spreker noemt
van verschillende gemeenten cijfers. Dit deed
hem tot het eerste standpunt terugkeeren.
De heer Schut zegt, dat de Commissie op deze
beschouwingen niet behoeft in te gaan. Zij stelt
toeslag voor en geen tractementsverhooging.
De heer Martens vraagt den heer Dokkum of
elke gemeente naar haar zielental politie heeft.
Waar dit niet het geval is, kan ioder afzonder
lijk hier nog wel lager staan dan in genoemde
gemeenten.
De heer Dokkum antwoordt, dat elke gemeente
wel geen vast getal politie heeft, maar de dienst-
prestatie mag ook wel eenigszins in aanmerking
genomen worden.
De heer Martens zegt, dat waar de heer Dok
kum van de Commissie grond onder de voeten
vraagt, hy dit zelf met zijne becijfering ook niet
heeft. De politie is er nu eenmaal en moet
1 en daarom wordt toeslag aanbe-
De heer IJntema vraagt waar de Commissie
de f 1000,voor toeslag vandaan haalt. De
toeslag wordt verdubbeld, dcch daarin gaat spre
ker niet mede. Wel als ze gelaten werd, wat
l ze nu is.
De Voorzitter zegt, dat als de jaarwedden van
de politie naar de bevolking zou geregeld wor
den, er straks voor dat korps bij inkrimping van
het getal nog wel eens een gulden tijd kon aan
breken. Om nu, om de politiejaarv edden, voor
de andere werklieden van f 50,verhooging
tot f 25,terug te gaan, acht de Voorzitter
niet logisch. De f 1000,voor toeslag wil de
Commissie desnoods vinden uit verhooging Hoofd.
Omslag.
De heer Dokkum voelt niets voor de klacht
van den heer Martens over armoede. Bijna allen
verdienen er nog iets bij. Nevens de tractemsn-
ten staat er ook nog f 800,op de begroeting
voor pensioen. Er moet ook eenig stelsel zijn.
De wintermaanden met hun korten werktijd
zijn o. a. voor de wegwerkers een gulden tijd.
Als het regent behoeven ze niet op den weg.
Menig arbeider zou wel wegwerker van de ge
meente willen zyn. By ziekte gaat het tracte
ment ook dner. Wie moeten het ten slotte
betalen, vraagt spreker.
De heer de Jong was onlangs te Baarderadeel
en bevond dat daar het tractement van den le
ambt, ter secretarie ging van f 900,— tot f 1100,—
en van den 2e ambt, van f 650,— tot 750,—.
De tractementen van politie en wegwerkers
waren daar, naar hy meent, hooger dan hier,
f 500,in den tegenwoordigen tijd voor de
wegwerkers, waaraf nog p! m. f 50,voor
pensioen, daar kunnen ze niet fatsoenlijk van
leven.
Ging de le ambtenaar eens weg, het zou de
vraag zijn of men een goede kracht, voor min
der dan de Commissie voorstelt, krijgen kon.
De heer Schrale wil zich op een reëel stand
punt stellen. De maatschappelijke toestanden
zijn tegenwoordig wispelturig en menig ambte
naar kan van het inkomen er niet komen.
Spreker is daarom voor toeslag, hoewel hij
van meening is dat de brugwachter te Warns
niet met de anderen gelijk te stellen is,
De heer Krul is het met veler redeneering
niet eens. De politie kan er niet komen wordt
betoogd en daaruit volgt, de wegwerkers, die
minder hebben, heelemaal niet, Het er kunnen
slangs komen” is moeilyk te beoordeelen. Hier
verdient de wegwerker er iets by, in Nyega
weer niet. Dus zou het voor die weer anders
moeten geregeld worden. Spreker komt daar
niet in. Spreker gevoelt meer voor een uni
forme tractementsverhooging, waarby men tege
lijk de instructie kan wijzigen, als men dat wil.
De heer J. K. Bajema zegt dat de wegwer
kers ook tijd over hebben en er iets bij kunnen
verdienen.
De heer Boersma is voor tractementsverhooging.
Na nog eenige besprekingen komt ia stem
ming de vraag: verhooging of toeslag van fl,
per week. Zeven leden, (tegen de heer Dokkum)
zyn voor toeslag.
De heer J, K. Bajema vindt echter het kin
dergeld van f0,40 per week te veel.
De heer IJntema stelt voor geen kindergeld.
Het voorstel van f0,40 per kind wordt aan
genomen.
Goedgekeurd worden de verhooging van den
2en ambtenaar ter Secretarie en van den Con
cierge.
Omtrent het eindcyfer op f1000,voor den
len ambtenaar ter Secretarie, kunnen B en W
met de Commissie medegaan. De heer Dokkum
wenscht voor 1916 bet tractement op f850,
te bepalen. De regeling voor de verre toekomst,
heeft zijne instemming niet.
Ten slotte het salaris voor den le beambte
bezwaar te hebben tegen den maatstaf iHoofde-
lijken omslag”, in plaats van huurwaarde, wordt
de heffingsverordening i. z. retributie gewijzigd,
als volgt
Voor een zuiver inkomen volgens den H. O.
f 400.en lager f 1.
meer da» f 400,tot en met f 700,f 1,50.
f 700,— f 2,—.
Met betrekking tot het beginsel van verhoo
ging van ambtenaarstractementen kan de Com
missie zich met B. en W. vereenigen, wat die
van de Secretarie-ambtenaren en die der Con
cierge betreft. Eerstgenoemden behooren niet
voor een toeslag in aanmerking te komen, laatst
genoemde valt er thans ook buiten. Ten op
zichte der overige ambtenaren staat de Com
missie op het standpunt, dat buitengewone om
standigheden ook buitengewone maatregelen vra
gen. Maatregelen dus met een tydelijk karakter.
Niet dat de tractementen in het algemeen vol
doende zyn, integendeel, maar wie zal zeggen
wat de omstandigheden hier na de vrede zullen
zijn. Vandaar dat voor 1916 het verleenen van
een toeilag naar een nieuwen maatstaf wordt
aanbevolen. Een prijsstijging met 150/0, gelijk
een onderzoek heeft uitgewezen, kwam de Com
missie niet te hoog voor en gaf haar althans
vertrouwen voor een maatstaf.
150/q van f 6865,zijnde het totaal der
jaarwedden van wegwerkers, gem. reinigers,
brugwachter en politie, maakt f 1000,De
Commissie stelt voor, hiervan een toeslag uit te
keeren als volgt
f 1,per week voor gehuwden en f 0,40 per
week voor elk inwonend kind beneden 14 jaar.
Deze toeslag door B, en W. betaalbaar te stel
len, zoolang de buitengewone omstandigheden
voortduren. Hebben die naar hun oordeel op
gehouden, dan wenscht de commissie daarvan
mededeeling aan den Raad, zoo noodig met
nieuwe voorstellen. De laatste reserve wordt
gemaakt, opdat de Raad alsnog overwegen kan,
wat dan dient te geschieden. Het zou toch
kunnen gebeuren, dat de toestand in 1916 zich
zoo spoedig wyzigde, dat de verhooging, welke
B. en W, de ambtenaren hadden toegedacht,
hunne belangen beter had gediend.
Voor den len ambtenaar ter Secretarie stelt
de Commissie de salarisregeling als volgt voor
van f750,f1000,met verhoogingen ven
f50,na eiken 2jarigen dienst. Voor den 2en
ambtenaar van f350—f450,met gelijke ver
hoogingen om de 2 jaren, conform het voorstel
van B en W. Te zijnen aanzien heeft de Com
missie zich overigens op het standpunt gesteld,
waarop de Raad zich indertyd stelde, dat diens
positie aan de Secretarie geen levenspositie be
hoort te zyn. Voor hem blyve de Secretarie
de practische leerschool voor een toekomst, die
elders ligt.
De verhooging van f170,tot f200,voor
den Concierge in het gemeentehuis, beveelt de
Commissie conform het voorstel van B en W aan.
De Voorzitter zegt dat B en W bij de behan
deling van het rapport der Commissie niet een
stemmig waren. By den opzet der begrooting
was onvoorziene uitgaven gering en om de H O
niet hooger dan tot f25000,op te voeren,
werd slechts f 25,verhooging voorgesteld. Door
latere omstandigheden is nog f460,— beschik
baar gekomen, in verband waarmee de heer
Dokkum en spreker voor verhooging van f 50,
waren.
Wethouder Bajema wilde f25,verhooging
tractement en f25,als toeslag. Bovendien
wenschte spreker nog een toeslag voor de kin
deren, de heer Dokkum slechts f50,verhoo
ging en geen toeslag en de heer Bajema de
kinderen buiten beschouwing te laten.
De heer Dokkum zegt op het eerste standpunt
terug te keeren, d. w. z. f25,— verhooging en 1 vastgesteld voor 1916 op f900,
van bestaan mag hebben, maar voor dezen min
derwaardigen grond inderdaad te hoog is.
De erfpachtsvorm van den bebouwden grond
is gekozen boven huur, opdat niet de gemeente,
maar de erfpachter eventueel dit hok op zijn
biljet van de grondbelasting krijgt.
De heer Dokkum vindt de helft van 20 cent
voor dezen grond voldoende en acht fl,voor
den onbebouwden grond reeds hoog en in geen
geval tot compensatie van het eerste bedrag.
De heer Schrale vindt huur en erfpachtsrente
ook hoog. Spreker wenscht het Zeldenrust lie
ver pro deo af te staan, opdat de gemeente er
weder over beschikken kan, als ze er behoefte
aan heeft.
De Voorzitter zegt, dat dit nu ook kan, wyl
beide tot wederopzegging zouden worden afge
staan.
De heer Dokkum stelt voor beide plekken
tegen de helft der genoemde bedragen af te staan,
welk voorstel de heer Krul ondersteunt.
Dienovereenkomstig besloten.
IV. Wordt door Burg, en Weth. voorgesteld
aan Klaas Bosma, veehouder te Nyega, in koop
af te staan tegen een prjjs van 20 cent per M2.,
een oppervlakte grond van 520 M2., waarvoor
de gemeente mede-eigenares is, in het bij Bosma
in eigendom behoorende perceel no. 1892. zynde
boerenplaats en erf. Deze grond is afkomstig
van het Noord-Oosteinde van de Woudvaart,
vóór ongeveer 30 jaren door de familie van
Bosma met toestemming van het Polderbestuur
gedempt, wat rechtens niet in orde was, maar
geheel te goeder trouw geschiedde in de mee
ning, dat de Groote Noordwolderpolder eigenaar
van de Woudvaart was.
De Voorzitter zegt dat de prijs van 20 cent
overeenkomt met die, door de Maatij. Gaaster
land voor vervallen voetpaden betaald.
De heer IJntema wij«t op het verschil tusschen
een voetpad en een gedeelte vaart, dat op eigen
kosten is dichtgemaakt.
De heer Schut meent dat het gedempt ge
deelte vaart meer overeenkomst vertoont met de
perceelen water, aan R. S. Potma afge taan.
De Voorzitter zegt dat de laatste vergelijking
niet opgaat. De door demping verkregen grond
is waardiger dan bermslooten, wijl er erf van
gemaakt is en kan alzoo goed met de vervallen
voetpaden vergeleken worden.
Daarna overeenkomstig het voorstel van B. en
W. besloten.
V. Burg, en Weth. stellen naar aanleiding
van het adres van P. J. Braaksma te Molkwe
rum, houdende verzoek om eervol ontslag als
hoofd der O. L. school aldaar, voor, dit te ver
leenen met ingang van 1 Dec. 1915.
De heer Krul vraagt of er bezwaar bestaat
om het met ingang van 16 Nov. 1915 te ver
leenen. wat adressant blykbaar liever heeft.
De Voorzitter zegt dat B. en W. geen bezwaar
hebben.
Daarna overeenkomstig het voorstel van den
heer Krul besloten.
VI. Wordt in behandeling genomen de ge-
meentebegrooting 1916, aan de hand van het
rapport der Commissie van onderzoek, bestaande
uit de heerenP. Schut, S. P. B. Martens en
F. de Jong.
De Commissie stelt in de eerste plaats voor,
waar de vergoeding voor het tonnenstelsel, voor
gegoeden althans, niet in verhouding staat tot
de bewezen diensten, deze retributie progressief
naar de huurwaarde te bepalen van fl,op:
voor woningen met een huurwaarde van
f50,en daar beneden fl,
meer dan f50,tot en met f75,fl,50
f75,— f2,—
Zij raamt de meerdere opbrengst deswege op
pl. m. f100,Naar zij geïnformeerd is be
staat bij de Kroon geen bezwaar meer tegen
eene billyke progressie voor retributiën.
De Voorzitter zegt dat B en W in beginsel
tegen deze progressie geen bezwaar hebben. Al
leen de huurwaarde komt hun als maatstaf niet
het meest geschikt voor. De huurwaarde toch
kan abnormaal opgedreven worden. B en W
zagen de progressie gaarne naar het inkomen
van den Hoofd, omslag bepaald.
De heer Dokkum zegt dat B en W niet ge
heel eenstemmig waren. Het komt spreker voor,
dat men aldus ook wel voor straten en wegen
een belasting kan heffen. Nu wil men het ma
ximum heffen bij inkomens van meer dan f 1000,
maar toch kan een zakenman met een dergelijk
inkomen een ledige beurs hebben. Voeren wy
voor het tonnenstelsel progressie in, dan moet
men het ook voor het andere doen.
De heer Schrale is ook niet voor het maken
van splitsing, om dan hiervoor, dan daarvoor,
belasting te heffen. De boeren maken meer
gebruik van de wegen, anderen weer van de
straten, nog anderen weer van de vaarten. Als
dat alles met belastingen vergolden moet worden,
dan krijgen wy een mengelmoes in ons belas
tingstelsel.
De heer IJntema meent, dat wy dan al op
den verkeerden weg zyn, nu reeds fl,gehe
ven wordt, waarop de heer Schrale antwoordt,
dat hij daarop altijd tegen was.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
Slindeloopen en Stavoren.
