DRUKWERK
Hindeloopen en Stavoren.
■I*
L
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1915<
41ste Jaargang
No. 44.
H J E R 8 T.
Binneniandsch Nieuws.
Bestel üw
bij T. GAASTRA Bz.
Aanbevelend.
k
1
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid
en
f42.000 000
1 500.000
3 000 000
de
n'
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon
te WORKUM.
3 45 f
Koudum,
Warns.
6 36f
1010
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelmner Oldephaert en Noordwolde.
Tabaksbelasting.
Thans is verschenen het wetsontwep tot hef
fing van een tabaksaccijns, die de minister alles
zins gerechtvaardigd acht omdat de toenemende
welvaart sigaren en sigaretten heeft gebracht
in kringen, waar men vroeger met een pijp te
vreden was. Voorgesteld wordt de heffing van
een accijns in den vorm van een banderollen
of zegelbelasting op het fabrikaat omdat dezp
vorm van belasting de eenige is waarbij tegelij
kertijd
lo. de handel in ruwe tabak geen zoodanige
belemmering ondervindt, dat gevaar voor ver
plaatsing onzer tabaksmarkt is te duchten
2o. de belasting zoo kan worden geregeld, da'
zij rekening houdt met de draagkracht der ver
bruikers
3o. zekerheid bestaat dat zij, van wien de
belasting geheven wordt, deze op de verbruikers
kunnen verhalen.
De minister stelt zich voor het recht op sigaren
te stellen op 20 pet., dat op sigaretten op 30
pct. van de waarde, dat op geplette stelen op
f 5 per 100 K.G., dat op gekorven tabak, snuif en
alle andere gefabriceerde tabak op f30 per 100
Kg.
Als maatstaf voor de berekening der belasting
is aangenomen de kleinhandelsprijs, terwijl het
bedrag der belasting is bepaald op 10 pct. van
dien prijs. Hierdoor wordt bereikt, dat iedere
tabaksverbruiker aan accijns betaalt een even
redig deel van hetgeen hij voor tabaksgenot be
steedt, zoodat de belasting geheel drukt naar
draagkracht.
De accijns zal worden geheven van de fabri
kanten of van de importeurs en zal eerst
schuldigd zijn op het tijdstip, waarop de
verbruik bereide tabak uit de fabriek, uit
trepot of uit het buitenland in het vrjje
1
door middel van zegels, die de fabrikant of im-
van de belastingadministratie betrekt en die op
de verpakking der aan den accijns onderworpen
artikelen moeten worden aangebracht zoodanig,
dat het openen van de vernakking, zonder schen
ding van het zegel niet mogelijk is zonder merk
bare sporen achter te laten.
De aan den accijns onderworpen artikelen mo
gen in het vrye verkeer alleen worden verkocht,
te koop aangeboden, afgeleverd of ten verkoop
in voorraad gehouden in de voorgeschreven ge
sloten verpakking en voorzien van ongeschonden
zegels, terwijl de verkoop niet mag plaats heb
ben voor een hoogeren prijs dan dien, vermeld
op de aangebrachte zegels. Niettemin kunnen
sigaren stuksgewijze van een zegel worden voor
zien.
De huisindustrie is onmogelyk te controleeren
en mitsdien voortaan verboden.
Het verbruik van sigaren, sigaretten en tabak
en de som, die daaraan per jaar door de ver
bruikers wordt besteed, worden als volgt ge
raamd
Sigaren 1.400,000.000 stuks met een
gemiddelden kleinhandelsprijs van
3 cent per stuk
Sigaretten van binneniandsch fabri
kaat 200.000 000 stuks met een ge
middelden kleinhandelsprijs van 3/4
cent per stuk f
Sigaretten van buitenlandsch fabri
kaat 300 000 000 stuks met een ge
middelden kleinhandelsprijs van 1
cent per stuk f
Tabak 9 500 000 Kg. met een ge
middelden kleinhandelsprijs van f0 80
per Kg. f
ver-
to'
en-
ver
keer wordt gebracht. De belasting wordt voldaan
porteur tegen contante betaling of op krediet
De koarte dagen mei de lange nachten
steane wer for üs klear, of eigentlik der sitte
we al aerdich wer yn. Dagen ynkrimpende
ta acht, nachten rekkend ont 16 uren ta In
hangizer om oan to gean, scoe men sa sizze
Mar op *e keper biskoud is dat dochs net
wier; it fait wol hwet mei. H went folie waerd
ütsteld, folie nimt in oanfang mei de hjerst,
der ’t de maitiid en simmer gjin tiid, der ’t
wy earder gjin lust for hiene. Gearkomsten
fen musyk- en sjongselskippen, ütfieringen fer
toanielklubs ensafoart. Dan de sellige jounen
yn eigen hüs en somtiids de kofjedrinkerijen
by sibben en frjeonen, en oarsom, by yen seis
Och heden, ’t is Sinteklaes, Nijjier en Ljocht-
mis, ear ’t men der om tinkt, mits men mei
in oar meilibbet en yen net ófsündert fen ’e
wrald en gjin ienling wêze wol in ’e mien-
skiplike eigen hüslike ring, of yen seis forle
get ta in ienling, dy ’t neat mear mei d<
wrald to meitsjen, neat fen de wrald to
wachtsjen bat.
Fen ’e hjerst
en winter forwachtsje wy
noch in boel for üs nut en nocht, for holl<
en hertin ütspannen en oefenjen yn folie
hwet goed en edel is.
As it binnendoar rêstich en fredich is, en
men hat de kachel waerm, lit dan de kalde
buijen mar om hüs en hear spookje, de No
vimberdagen donker en skrousk wêze, lit De
cimber mei snie en iis komme, ’t soil üs net
lette. En as ’t gebrek soms by üs meimins
ken binnenslüpt, as de kalde noarman hjar
troch de tinne klean knypt en iten en branji
by hjar sa skriel is, dan scille wy tankber for
safolle goed lyk as üs seis barre mei, de han
ütstekke, stypje en goeddwaen safolle as wc
kinne, elk nei syn formogen en kreft.
Mei dy gedachten litte wy it donkere jier
skoft opdaegjen komme en roppe wy it sein
in wolkom ta. Wolkom hjerst mei dyn tries
tige dagen en wémoedig glimkjend bleek sint
sje, mei dyn greate biesum dy ’t blommen
en bledden weifaget, wêz üs wolkom mei dyn
geriif en üngeriif, mei dyn nimmen en jaen, me
dyn noartskens en frjeonlekens, hwent dou nimst'
allinne hwet dea en üidien is, hwet gjin nut
en tsjinst mear dwaen kin en joivst' in ont
bjit fen wer oplibjen, fen wer nije groei en
bloei. It forlies scil winst wirde, en it klear
meitsjen for in woldiedige winterrêst is in wirk
dat nije segen yn ’t fet haldt foar alles hwet
libbet.
De hjerst bringt yen to tinken en mimerjen
Net allegjer yn deselde foege, mar dochs
sunder ünderskie min of mear, libje wy yn
en mei de natürforskynsels. Hja roppe in
tobinnenbringen yn üs wekker en habbe yn
floed op üs humeur en gemoedstimming hjar
geregeld weromkommen is de tiidmjitter fen
it forline en bipaald de oandacht op it yn
koarten, it neijeroan kommen fen de kimen
fen yens takomst. Er komme eagenblikken,
dan skoere wy üs los üt ’e ring fen ’e deis
tige bislommernissenüren, dagen allicht, dy
*t üs ta de natür tobek fiere omstannichheden
dy ’t for in poas üs inerlik libben mear tich-
ter oanbringt by it wirksel fen de skepping.
en de natürbielden yn üs binneste ofspegelje
lit, as yn kleare wet ter flak te.
It binne foaral de twa greate, healjierlikse,
tsjinelkoar-oersteande forskynsels fen it kom
men en fen it gean, dy ’t it meast üs oan
dacht lüke en üs bringe ta mimerjen. It
earst jowt fleurige gedachten fen in bliere ta
komst, fen nij libben en libbenskreft, mar it
tobinnenbringen oan in skieding der ’t neat
en nimmen oan üntkomme kin, der ’t wy ek
alle dagen neijer oan komme sit oan it
sjen nei it delfallen der toare blêdden forboun
Ek dat, mar dat net allinne, spraet oer de
hjerst in wémoedich flues.
Ho koart, nou ’t er foarby is, liket üs dy
tiid fen ontkimen ont de folie waeksdom ta.
Amper hie ’t de hichte, of ’t bigoun wer to
sakjen en ou to takkeljen. Gjin wearstand
is by machte, om dy ündergong tsjin to hê.1
den. It bled, ho fêst it sitte mocht oan ’e
tüke, wirdt fen syn steunpunt reage om del
to saeyen op it sté der ’t alle libben dweet
Post- en Telegraafkantoor
te Workum.
WINTERDIENST.
Het Kantoor is geopend
Werkdagen 8.vm. tot 1.nam., 2.tot
3 30 nam., 5 30 tot 8.nam.
Voor postwissels, quitantiën en rijksverzeke
ringsbank 8.30 vm. tot 1.2. tot 3 30 nam
Zon- en Feestdagen: 8.tot 9.vm. 1.—
tot 2.nam.
Voor spaarbankzaken op alle uren, waarop
het Kantoor overigens geopend is, doch niet vóór
9.’s morgens. Zon- en Feestdagen 8.tot
9.vm.
Voor aangeteekende brieven en stukken en
pakketten gedurende openingsuren, (’s Zondags
geen paketten, postwissels en quitantiën).
Posten vertrekken:
Op Werkdagen
6 55j- ’s morgens. Naar alle richtingen,
behalve voor Hemelum, Bakhuizen, Mirns, Warns.
Koudum, Hindeloopen.
1021 vm. Alle richtingen
nam. Alle richtingen, uitgezonderd
Hindeloopen, Bakhuizen, Stavoren
nam. Alle richtingen.
nam. alle richtingen, behalve Koudum
Hindeloopen, Warns, Bakhuizen en Stavoren
Op Zon- en Feestdagen
6 55 alleen Koudum. Hindeloopen en Stavoren-
Enkhuizen en verder Zuidelijk gelegen plaatsen.
10 21 ’s morg. alle richtingen, alleen voor Leeu
warden en verder gelegen plaatsen, dus niet
voor Soeekgeen aangeteekende brieven.
De laatste buslichting ten kantore voor het
vertrek van elke post geschiedt 15 minuten
vóór de aangegeven tijdstippen.
In de verzending van 10.10a werkdagen en
10 2m ’s Zondags worden geen aangeteekende
stukken opgenomen.
Ruslichting Zuid 6.35-j- m., 2 55j- nam. er>
9 30f av. Buslichting Noord 6 35-j- m.t 310-j-
nam. en 9.45-f- av. Buslichting aan het station
ten 7.19-f- v.m., 10.46-f- v.m., 4.10f nam., 4 34j-
nam., 7.01f nam., 731f nam. Buslichting des
Zondags Noord 6.35 m., Zuid 6 35 m., Station
7 19 m.
’s Zondagsmiddags kan tusschen 1en 2.
correspondentie aan het kantoor gratis worden
afgehaald, indien dit vooraf schriftelijk is ver
zocht.
De brieven-bestellingen vangen aan7.40.
11 40j- v.m 5.25-j-, 8 10-{- av., pakketbestelling
8 25 vm., 5.15-j- avonds.
-j- Op Zon- en Feestdagen niet.
De eenige Zondagsbestelling vangt aan te
8.24 ’s morgens.
en ta stof wer keare scil. En as dat loslitten
fen dat blêd oan ’e tüke heel stadichoan,
troch langte fen dagen de forbining opsein
wirdt, as dat it rimpen ouskoerd wirdt troch
in füle wynboai it ütwirksel bliuwt it selde,
neaken steane der de beammen, hjar siersel
is hjar ontnomd, se jowe hjar oer, as mei de
hannen omheech, sa ’t de keale twigen ta de
himel omhegen rikke.
Dat oansjen makket üs near yn ’t gemoed,
ek omdat er safolle oerienkomst mei üs eigen
lot yn is to sjen. Wy witte ’t net, allerge-
loks, op hokker wize en hwenear wy skaet
wirde scille fen de mienskiplike libbensbeam,
mar wol witte wy dat ienkear lyk as it fal
lend blêd wy ek forfêst skiede moatte fen
alles.
Derby, de foarstouwende oerbliuwsels fen
de siurmerpronk, bringt üs ek op ’e prakke-
saesje oer folie dingen, dy ’t üs to ier ünt-
foelen oan forlerne hope, oan binomde foar-
ütsichten en oan fordwoune droomen.
Faek bloeiden dy op as treastrike forkwik-
kelings fen üs bestean, lyk as de blommen d<-
lannen sierje, ta salang as hookstrooks in
skerpe wynskür se onmeilydsum by de grour
ouraemt. Mar net alle forlies brocht üs in
keld yn it lan fen teleurstellingen en folie is
ripe der ’t we letter libbensnocht fen rispje
koene; de hjerstsinne syn bleeke strieltsjee
krije ek tankbre groetnissen mei fen bifredige
langstme en de libbensjoun slüt ek dagen fen
süvre wille en hearlik lok noch ou.
Litte wy net each en ear slüte for de oan-
wizingen, dy ’t de natür yn hjar skyndeaden
oanbiedt. ’t Is dochs gjin bislist stjerren, om
mers, der is neat to redden as allinne in
foarmforwikseljen. De forwylke blom, dy ‘t
de bledtsjes falie lit, en him alhiel ütklaeij
moat, bringt in oerfloed fen libbenskreftich
sied to foarskyn, dy ’t allinne mar yn ’e
swarte ierde hoeve dellein to wirden, om hjar
ta nije planten to üntwikkeljen fol brüzjendc
libbenskreft. It blêd dat delfalt, is üt syn
sté skoud troch in nou al foarütwrottend
nije kiem, dy efkes efterbaks bliuwt ont sa
lang as de winterman syn sile wer op ’e hak
ken nimt, om him dan to ontjaen ta in Ijeaf
lik pronksel.
Wol binne wy der net wis fen dat wy dan
ek noch under de taschouers stean scille fen
dat blier to wekker wirden fen de natür, mar
dat bilet üs net er tankber for to wêzen, dat
wy safaek tagong hiene ta dy pronkfortoaning,
en üs bliid to meitsjen yn de wissichheit, dat
it stellich wer komme scil.
Yn dy sin kinne wy üs ek dellizze by it
net neikommen fen safolle forwachtingen en
droomen, dy ’t üs as de bledden fen de beam
ontfoelen. Elke libbensfoarm is fornijing en
mistribele plannen litte oan wer oaren it paed
frij. Men libbet troch de hope. Alles for
giet en sinkt wei, mar ek de smert en it leed
fen winsken der ’t men mei bidragen waerd
lyk as alle misleare plannen mar ont it ein
fen üs dagen moatte wy de moed sjen to bi
halden en op ’e fjirdere libbenswei it béste
toetsje foar sette, om op ’e selde baen op nij
de oanrin to dwaen, oertsjüge, dat yn elk ge-
fal eünder üs bést to dwaen de oerwinning
bislist for üs forlern is.
De gedachten oan ’t forfal fen ’e sichtbre
dingen, sa treflik ütbielde yn sütrige bjerstdei,
moat üs de holle net nei omlegens sinke litte.
net üs eagen nei de groun stoarje litte, der
’t de nutloaze en ütdiene stof, as weifaegsel
leit to rotsjen, né wy moatte üs eagen om
hegen slaen en ütsjen, net nei hwet hinns
giet mar nei hwet hwerom komt. En dy ’t
wier yn ’e hjerst fen syn libben, yn ’e joun
fen syn libbenstiid stiet, lokkich dan, as er by
de maitiid en de simmer, ek noch de hjerst
fen syn libben goed wit to bestellen.
FRISO.
7,600 000
Totaal f 54.100.000
Ia het meest ongunstige geval, n.l. indien na
de invoering der wet de consumptie zoodanig
zou verminderen, dat de gezamenlijke verbrui
kers niet meer voor tabaksgenot besteden dan
thans, zou derhalve de opbrengst van den accijns
bedragen 10 percent van
f54100 000 f5 410.000.
De ervaring die elders bij verhooging van de
belasting op tabak is opgedaan, leert intusschen,
lat van ’n matige belasting als de voorgestelde,
een groote duurzame vermindering van het ver
bruik per hoofd niet is te verwachten. Houdt men
daarentegen rekening met den normalen aan was
der bevolking, dan mag binnen enkele jaren op
een opbrengst van f 6 000 000 worden gerekend.
St Nieolaasklompen voor den gevangene.
Ter gelegenheid van het St Nicolaasfeest,
stuurt de Belgische Afdeeling in den Haag, aan
al hare behoeftige krijgsgevangenen, een paar
klompen, gevuld met versnaperingen, tabak, si
garen, toiletartikelen en andere nuttige geschen
ken, zoo lezen we in de Tel. Iedereen kan
aan dat doel meewerken. De klompen worden
kosteloos door het comité verzonden.
Mond- en klauwzeer.
Het lid der Tweede Kamer, de heer Duymaer
van Twist, heeft tot den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel de volgende vragen ge
richt
lo. Waarom heeft de Minister van Landbouw,
toen in de gemeente Staphorst het mond- en
klauwzeer zich snel verspreidde en van het bin
nen zekere grenzen houden van de ziekte geen
sprake meer kon zijn, het afmaken van het vee
toch voortgang doen hebben?
2o Geeft de uitbreiding van het mond- en
klauwzeer in de provincie Overijselden Minister
geen aanleiding om met het afmaken van vee
te eindigen
3o. Welke omstandigheden waren oorzaak,
dat eerst geruimen tijd nadat het vee uit
stallen verwyderd was deze zyn ontsmet
4o. Is het juist dat het vee, dat niet afge
maakt werd, verkocht is geworden tegen een
prijs van f0 30 het pond en daarna het vleesch
met hooge winst is uitgevoerd Waarom werd
het vleesch niet voor den consumptie hier te
lande beschikbaar gesteld
5o. Naar welke regelen wordt de bedryf-
schade van hen, wier vee is afgemaakt, vergoed
Inbraak.
Dinsdagnacht is ingebroken in het kanteor
en in de pakhuizen van den heer M. de Leeuw,
handel in lompen en metalen in de Boomgaard-
straat te Rotterdam. De inbrekers zijn, na een
afsluithek verbroken te hebben, door een raam
pje naar binnen geklommen. Een aan den be
stolene toebehoorende geladen handwagen, die
op een afgesloten gedeelte stond, hebben zy af
geladen en vervolgens op nieuw beladen met
de goederen, die zij ontvreemd hebben. Met dien
wagen zyn ze weggereden. Deel van het gesto-
lene maken uit ongeveer 500 tot 600 kilogram
lood, 200 kilogram geel koper, voor een waarde
van ongeveer f700 aan rubber, voor flOOstaniol
enz, te zamen een waarde van een kleine twee
duizend gulden, hieronder begrepen een f 70
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam.
