Firma S. S. Gaastra.
Hindeloopen en Stavoren.
r
HET ADRES
41ste Jaargang
ZATERDAG 4 DECEMBER 1915.
No. 47.
SINTEKLAES.
in alle prijzen
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH ZOON,
te WORKUM.
VOOR
Prima Sigaren
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Bemelumer Oldepbaerl en Noordwolde.
de skoarstienDan wirdt de droom yn it
wezen omset, hjir sjucht de jeugd al it gifit-
sjen, fen de geheimsinnege bisskop yn ’e om-
loap, en der ’t se hast net oan leauwe dor
sten, troch eigen oanskógjen bifêstige. Dy
fitkomst is mei gjin jild to biteljen, sok in
eagenblik fen oandwaenlik blij wirden bilibbat
men misschien mar ienkear yn yens libben
en derom gunne wy fen herten dat de lytse
frjeontsjes fen Sinteklaes.
In hopen alders skine der ek sa oer to tin
ken en gunne hjar bern graech de wille fen
in libbene echte Sinteklaes to sjen. De heit
nimt al faek de rol fen de aide bisskop op
him. In steek fen pompier, in foege bird fen
skimmelich hea of sahwet om it kin, it rok
fen ’t wiif om ’e earmen, en in lange stok
by wize fen stêf yn ’e han, dan is ’t al lang
moai, dan kin er bést for Sinteklaes er op
trochgean: de forbielding fen is lytsfolk scil
it oare der wol oan ta dwaen. As de greate
forskining sa mar komt, dan is er al frijhwot
to rédden.
De lytsten sjen hjar de eagen ut holle
hfige hjar foaroer om better de wondere
heilige man op nimme te kinnen, mar se hal-
de bjar op in oustand en mem by de rokken
beet. Men koen it net ris witte. Dy ’t wer
hwet greater binne, wolle, ofskoan se dubeld
sa eangstich binne, net skine litte dat se hwet
om Sinteklaes jaene mar se wirde sa stil as
müsen en woene bjar ek wol graoch tsjin
mem oanflije as se dan letter net safolle
hoechden te hearren, Mar as it gefaer fen
’e loft is en Sinteklaes is er wer op ougien
dan siikhelje se sa rom en dogge se in wird.
en dan stiet de greate forwachting ek yn ’e
folie bloei.
Fen herten gunt Friso alle bern in goede
Sinteklaes. Forsiker soil elk net like rom
de gaven topart wirde, mar der scil dochs ek
hast net in skoarstien rikje, of der scil in
opsetterskoerke under stean m*ije op ’e joun
fen de fyfde Decimber, sadat Sinteklaes troch
dat koerke te foljen, syn kommen der be-
wize kin. Troch bjirfor to soargjen scil elk
syn bern wille jaen, dat de measten fen fi-
ek, yn hjar bernejierren ienkear preaun haw-
we, wyls wy in fild gebrék yn eare balde
dat pake en beppe sa hiene, en dat is dochs
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
RAADSVERSLAG van
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde,
(Vervolg.)
IV. Wordt door B en W voorgesteld de ver
ordening op den H.O: te wyzigen
lo. door het maximum van f 22000 op
f 28000 te brengen.
2o. door aftrek voor premien voor levens
verzekering, lijfrente of pensioen overeenkomstig
de wet op de inkomstenbelasting toe te laten
3o. door de aftrek voor no >dzakelyk levens
onderhoud van f 300 op f 400 te brengen.
B en W willen wel breken met den tot dus
ver gevolgden maatstaf, doch in de verordening
de te volgen gedragslijn niet vastleggen, maar
deze telkens bij de opmaking van het kohier
vast te stellen, en daarbij dan rekening te hou
den met de omstandigheden, waaronder de ver
schillende bedrjjven werken m. a. w. op hooge
en lage huur, meerdere en mindere opbrengst
van melkerij en fokkerij letten, wat nu nietge-
tot den uitvoer doet den een boven den ander
profiteeren, Verhooging is gewenscht, niet naar
een bepaald systeem, maar naar bedrijfsomstan
digheden. Wij hebben in de ongelijke aftrek
voor schade wegens Mond- en Klauwzeer een
precedent gehad.
De heer Dokkum zegt dat de schatting op 1
Januari geen zekerheid voor de toekomst geeft.
De heer Martens heeft dit altyd zoo begrepen
dat op 1 Januari wel met het teitelijke werd
gerekend, maar dat de inkomsten over het vorig
jaar tot grondslag werden genomen.
De heer IJntema merkt naar aanleiding (hier
van op, dat de omstandigheden van vorige jaren
tot grondslag dienden. En dan is 1915 als
buitengewoon te rekenen.
De Voorzitter wil ook niet enkel naar het
vorige jaar zien. Dat zou groote en ongewenschte
■schommelingen geven. In 1916 zou b.v. de bur
gerij omlaag gaan, en later misschien weer om
hoog. Maar het eene bedryf staat er nu een
maal beter voor dan het andere. Nu is de rente
van dat meerdere dan het normale in een vol
gend jaar wel bijgerekend, maar de bedrijfsin-
komsten niet in die mate. Spreker kan begrijpen
waar de bekende maatstaf 25 jaar gegolden
heeft, dat men zich daaraan vastklemt, maar,
al is hij billijker dan vele andere, die op een
schatting per koe berustten, welke schattingen
van f 40 tot f 80 opbrengst per jaar in deze
provincie uiteenloopen, zy kan billyker en beter.
Het eigen aangiftestelsel zal als stelsel niets
waard zijn, als men zich er dan eens naar richt
en dan weer niet.
Intusschen dient dit niet in de verordening
vastgelegd. Men kan de gedragslyn voor elk
jaar bepalen, al is er niets tegen die nu voor
1916 vast te stellen.
De heer Krul meent dat van de schatting der
bedrijfsinkomsten wel betaald werd. Van wat
er over bleef was wel betaald en een volgend
jaar kreeg men daarvan de rente.
De Voorzitter geeft dit toe, maar toch waren die
bedrijfsinkomsten niet op de juiste waarde ge
schat, rekening gehouden met Wat aangenomen
werd te zijn overgehouden. Spreker wil het ko
hier van ink.belasting ook niet overnemen.
De heer Schut stelt voor f 300 af te trekken
voor levensonderhoud van alleenstaande personen
en f 400 voor hoofden van gezinnen.
De heer Dokkum zegt- dat het vroeger zoo
geweest is, maar niet beviel.
De Voorzitter zegt, dat waar de progressieschaal
op een aftrek naar f 300 berekend is en steeds
naar de laagste som voor levensonderhoud bere
kend moet zyn, er geen wette)yk bezwaar tegen
is.
Deze wyziging goedgekeurd met 8 tegen 3
stemmen, (van de heeren Dokkum A A Bajema
en Brandsma.)
Daarna wordt het voorstel van eigen aangifte
voor 1916 in stemming gebracht, en aangenomen
met 6 tegen 5 stemmen, (die van de heeren
Dokkum, A A Bajema, Brandsma, J. K. Bajema
en B. IJntema).
Ten slotte wordt het wijzigingsvoorstel van B
en W met algemeene stemmen aangenomen,
behalve dan de aftrek voor levensonderhoud.
V. Conform het voorstel van B en W wordt
afgewezen het adres van het onderwijzend per
soneel om verhooging van jaarwedden in ver
band met tijdsomstandigheden.
B en W merken op dat de Raad by de be-
grooting geen verhooging wilde, en wel toeslag.
De Secretarieambtenaren moesten voor toeslag
niet in aanmerking komen en dan ook de onder
wijzers niet. De jaarwedden zyn intusschen
niet te laag.
De heer Schrale wees nog op de tijdsomstan
digheden, en gaf het denkbeeld van toeslag nog
in overweging.
De Voorzitter zeide dat de omstandigheden
waaronder de verschillende onderwijzers ver-
keeren, daar moeilijk voor kunnen pleiten, gelyk
by vele kleine ambtenaren wel het geval was.
VI In afwijking met het voorstel van B en
W en overeenkomstig het voorstel van den heer
Krul werd besloten, waar de uitgifte van een
gedrukt verslag van Raadshandelingen vooi de
gemeente wel van belang werd geoordeeld, wyl
het de officieele geschiedenis vermelden zal en
tot leiddraad vooral van jonge Raadsleden kan
dienen, op het verzoek van den uitgever W H
de Jong te Balk in zoover afwijzend te beschik
ken, dat verschillende uitgevers nog eens om
prijsopgaaf zal worden gevraagd, opdat deze de
gelegenheid tot mededinging zullen hebben.
Tegen het voorstel Krul waren L- Dokkum,
A. A Bajema, Brandsma en B. IJntema.
VII Wordt besloten aan de Wed. J. en A.
Kat te Molkwerum, een strookje bermsloot te
--- 17 a
1900 M2 bermsloot, waarvoor de
laastleger J. Lootsma slechts f 1 in totaal plus
meente te behouden en door berging van hek-
De heer A. A. Bajema merkte nog op, dat
verkoopen400 M2 tegen 10 cent per M2 en de
oppervlakte van 1900 M2 bermsloot, waarvoor de
uitkomst had een andere geweest, dan waarop de kosten der akte wilde geven, voor de ge-
geschat was t-v-'-
Spreker wil echter wel van het stelsel af- kelzoden etc.te dempen.
wyken. Regeeringsmaatregelen met betrekking T- - 7"
Sinteklaes is wer opdaegjen komd sinte
klaze-bringst, eükergud, pipernüten, marsepein
en taeispullen en yn ’e léste tiden ek mei
persintsjea, geskinkjes as forrassingen. En
hwet de »spaenske reid” oanbilanget, dy ’t
by oars for de stoute jonges” plichtte mei
to nimmen, dy lit er tsjinwirdich meastal yn
Spanje bliuwe, omdat er wol wit dat hjir yn
Fryslan mar in bytsje Ijeafhabbers fen dat
ding binne to finen. For safier as Friso heuge
mei, hat de goede aide man der ek noait net
folie mei omreage, ek al omdat er der net
folie gelegenheid for hie hwent de jongerein
meije sa troch it jier noch sa ondogens wést
hawwe, safolle op foetsokken draefd sa-
faek de knibbels ut ’e broek klimd hawwe,
gauw ris slüpertsjes makke hawwe oangeande
skoalle en fragelearen, tsjin Sinteklaze-tiid
binne dochs, troch elkoar rekkene, allegjerre
like mak en njuet, al wie it mar troch it
hearlik foarfitsicht en de swiete foarsmaek.
Mei de lekkere mfile hoecht ommers net
wachte to wirden ont salang de béste man
oanlanne is, wol komt hy noait foar syn tiid,
mar Piter de feint, swalket al dagen fen to
foaren it lan ou om alle bakkerijen en boar
tersgüdwinkels ryk to forsjen mei allerhanne
lekkers en sofisterijen. Al om endeby heal
Nowimber merkt men oeral dat Sinteklaze ta
rissingen makket om oer to kommen de fit-
stallingen yn de winkels, de adfortinsjes yn
’e kranten, de taaimantsjes yn ’e hoas en
foaral opwoune jeugd. De winkelljue yn
Warkum tominsten krigen mids Nowimber ai
in tillegram fen Sinteklaes, der ’t er mei to
witten die dat er fen ’t jier in greate knoarre
boartersgud en printeboeken opslein hie en
rounparte seoe. Hjir kin men oan sjen dat
de aide man ek de middels fen de nije tiid
brfikthy tillegrafearet syn komste. Ried er
earder wol yn ’e auto, wy bigjinne him al
skielk yn in loftskip to forwachtsjen. Mar it
sprekt fensels, dat er syn aide skimmel noch
net outanke hat. It scoe for sa’n aide grize
man net rjucht stean as er nou mei in loft
skip oer de büzen lans sweefde, dat scoe to
folie aerdsje nei it wyld gedooh fen de nije
tiid. Né, stéfest sijürt er noch allo jieren
syn happe foarüt en set dy to Warkum by
de kastlein op ’e stal, en Sinteklazenacht brfikt
er him om oer de dakken fen de hüzen to
riden. Dat is folie plechtiger en steatliker,
hwet alheel oerienkomt mei de weardige man
Wy hoapje ek mar dat er him oan dizze
aide gewoante balde soil, dat er oan ’t hyn-
steriden bliuwt, en dat er as fen aids, nachts
allinne troch de skoarstien hinne de koerkes,
stowen en blêdsjes, bakjes, trompkes en fest-
sjes fol makket. Dat is folie aerdiger as dat
er de jouns fen to foaren al geskinken bi-
soarge lit. Dy nyichheden hat Sinteklaes ek
net ütfoun, dat witte wy klear en yn ’e groun
is hy der ek net foar, wy witte grif dat de
aide man der op gesteld is om mei eigen
hannen de gaven om to doelen, en net oars
Ja forsiker, seis moat er komme en dan
troch de skoarstien. Der kenne wy de goede
Sinteklaes for, sa stelle wy him foar en der
kenne wy him oan. ’t Sij dat hy allinne troch
it folie koerke it biwiis levert, of dat er him
seis libbensliif sjen lit, mar komme scil er,
der hat er fis al oan biwend.
En hwet in wille for it lytsfolk him mei
eigen eagen forskinen to sjen mei al de bliken
en bi wizen dat er syn paed nommen hat toch
beurt. Aanpassing bij het kohier van inkom
stenbelasting kan vervolgens gezocht worden
Het behoeft wel geen leiddraad te worden, maar
het kan als correctief dienen op onze schattingen.
B en W ontraden het stelsel van eigen aan
gifte. Dit maakt een afzonderlijken controleur
zoo goed als noodzakelyk. De inkomstenbelas
ting heeft die in de Rijksambtenaren. Bij ge
breke van inzicht en overzicht over eigen inko
men en van betrouwbare gegevens, is controle
noodzakelijk, zonder voorafgaande voorbereiding
kan de Raad het aangifte materiaal niet ver
werken. Door een goede voorbereiding zou de
H >ofd. Omslag ook eens buiten den invloed van
den Raad gebracht kunnen worden.
De grootere aftrek voor levensonderhoud maakt
mogelijk alle inkomens op de werkelijke waarde
te schatten, zonder daardoor een te groote druk
te bewerken op de lagere inkomens, wat nu wel
het geval zou zijn. Tegenover menschen met
vaste inkomens, is dit ook billijker.
De heer Schut is het oneens met B en W,
dat men zich op eigen aangifte niet zou kun
nen baseeren. Spreker heeft meer vertrouwen
in de belastingschuldigen en, fraude uitgesloten,
dan krijgt men toch veel zuiverder aanslag.
De Voorzitter is niet zoo optimistisch omtrent
de uitkomsten van eigen aangifte. De invulling
van de aangifte is niet gemakkelijk, en de prak
tijk heeft geleerd, dat velen geen begrip van
hun inkomen hebben. Contróle is noodig, zoo
wat de betrouwbaarheid als de juistheid betreft.
Onophoudelijke navraag en terugzending zal
hiervan het gevolg worden. Laten wy de norm
bij de opmaking van het kohier liever wat hoog
nemen en daarbij letten op eigen inkomsten,
omstandigheden van het bedrijf en kohier van
inkomstenbelasting.
De heer Dokkum gaat in de veroordeeling
van het tegenwoordig stelsel niet mede. De
vaste maatstaf in het onroerend goed is be
trouwbaarder dan het stelsel, dat met allerlei
en dus ook met de persoonlijkheid van den be
drijfsleider wil rekenen.
Da Voorzitter bei iep zich op de Inkomsten
belasting. maar allerlei aangiften daarvoor komen
onder pressie van den Ambtenaar tot stand.
Spreker weet uit ervaring hoe weinigen voor d?
bedrijfsbelasting een overzicht over hun inkomen
hadden en met de pensioenskorting niet terecht
konden. Vandaar aanslag met afwijking van
eigen aangifte. Spreker vreest ook dat er alle
jaren verandering komt. Het gevolgde stelsel
is billijk en geeft de meest mogelijke zekei heid
De heer Boersma is voor eigen aangifte. Ten
slotte zullen de betrokkenen nog het best hun
eigen inkomen weten. Het is zoo mooi, om het
zelf te kunnen aangeven. Onaangenaamheden,
waarvan gesproken is, zijn er nu ook. Spreker
wilde het wel eens probeeren.
De heer Schut zegt dat de commissie dei
begr. haar voorstel van eigen aangifte handhaaft
Er zijn wel bezwa en aan verbonden, maar die
zijn wel te overwinnen, zonder controleur, welke
de commissie niet wil.
In Leeuwarden heeft dit stelsel tonnen gouds
aangebracht, hetgeen hier misschien wel niet zal
geschieden, maar de uitkomst zal wel niet tegen
vallen. Spreker stelt zich voor, controle door de
gewone commission uit den Raad.
De heer de Jong meent ook dat dit stelsel
aanbeveling verdient. Er zullen wel aangiften
komen, welke eerlijkheidshalve onjuist zijn, maar
dan behoeft men er niet aan gebonden te zijn,
intusschen met een leiddraad in het kohier Van
inkomstenbelasting. Bij verschil in jaren zou
het gemiddelde over de laatste 3 jaren genomen
kunnen worden.
Den heer Krul lijkt dit stelsel wel aardig toe
maar vreest dat er in de praktyk niets van komt.
De bedrijfsbelasting gaf ons doorhaling van eigen
aangifte te zien, en voor de inkomstenbelasting
zonder medewerking van raadsleden tot stand
gekomen, deugt er heelemaal niets van. Spreker
wil het daarom zoo houden.
De heer Martens zegt, dat de maatstaf voor
het boerenbedrijf was, en nu bleek het, dat
volgens deze de een wel goed en de ander niet
juist was aangeslagen, Spreker toont dat aan
met voorbeelden.
Tegenover ambtenaren en anderen met vaste
inkomens, die wel op het juiste cijfer werden
geschat, was dat ook onbillijk. Er zyn inkomens
welke voor den Hoofd. Omslag tweemaal zoo
hoog ge.chat moesten worden. Spreker weet
een geval, waarin een klein ambtenaar en een
veehouder gelijk werden aangeslagen, terwyl de
laatste vertelde f 1000 te hebben overgehouden.
Daarmede is het stelsel geoordeeld.
De heer A A Bajema meent dat de uitkom
sten van eenig jaar niet het stelsel als zoodanig
kan veroordeelen. Er is aan het veehouders-
bedrijf ook risico verbonden, hetgeen 1914 heeft
geleerd. Had zich dat niet spoedig hersteld, de
beppe
ek hwet wirdich..
Wy balde fis forearst noch oan ’t rymke
dat seit
De bern, dy leauwe oan ’t goede,
Hwent Sinteklaes is goed.
Se witte net fen ’t kweade,
Dat faek de wrald bistjurd.
It goede is fest it béste
Hwent goeddwaen wirdt yen leard.
It kwea is fést it minste,
Hwent kweadwaen is forkeard.
Bliuw berntsjes yn ’t gelove
Dat Sinteklaes bistiet,
Dan bringt hy yn jitnm koerkes
Moai boartersgfid en swiet.
De tiid scil jim wol leure
De y n h a 1 d fen dy pret,
Mar yn jim gouden jierren
Lean fést, mar twiveije net.
FRISO.
