<1
h
Hindeloopen en Stavoren.
ZATERDAG 11 DECEMBER 1915.
No. 48.
41ste Jaargang
Binnenlandsch Nieuws.
Fryske Sprekwirden
en Sizwizen.
It
FRISO.
7.
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
Dér is gjin ein oan1 sei de man en hy
hie in hoep om ’e bah.
Zfy u>a«chst nn de groun lyk as de
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 50 cents
Per post f 0.65. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor
De Kamerzetel voor Nijmegen.
Mr. M. J. C. M. Kolkman, de oud-minister
van financiën, ii voorloopig candidaat gesteld
voor het Kamerdistrict Nijmegen, en heeft
verklaard zich een eventueele verkiezing gaarne
te willen laten welgevallen.
De heer Kolkman heeft ook reeds vroeger
het district Nijmegen vertegenwoordigd.
Geen prysverhooging van sigaren.
De Vereeniging van sigarenfabrikanten deelt,
naar aanleiding van het bericht in de Te 1.
over verhooging van den prijs van sigaren met
ys cent per stuk, mede, dat, ofschoon de ta
bakken enorm in prijs zijn gestegen, er voor
alsnog geen sprake is van het verhoogen van
den prijs van sigaren.
Extra-portheffing voor bestellen op Zondag.
Blijkens een verslag
den directeur generaal,
Postbazuin, is
personen
gelicht, en
resteerd
Naar we vernamen moet de verslagene die
met nog twee kameraden huiswaarts keerde,
een oogenblik zijn achtergebleven en toen een
messteek in de borst gekregen hebben.
Uit Weert meldt men aan hetzelfde blad
Een vreeselijke misdaad heeft de Sint-Bar-
bara kermis te Tungelroij plotseling verstoord.
Zondagavond kenmerkte zich door een buiten
gewone drukte in de cafés. In het café aan
de tramhalte bevond zich onder de aanwezigen
een Belgisch vluchteling, die reeds een 5-tal
maanden bij een landbouwer in betrekking is
en door zijn ijver en aangenamen omgang
vele vrienden had. Door eenige aardige voor
drachten te geven meende hij de feestvreugde
te verhoogen. Op een stoel staande, was hij
nauwelijks met een voordracht begonnen, of
daar komen luid schreeuwende en zingende
eenige jongens binnen van het gehucht »de
Dijkerstraat®. De niets kwaad vermoedende
voordrager werd onmiddellijk zonder de min
ste aanleiding van zijn stoel geduwd en beet
genomen. De verschrikte jongeling sloeg op
de vlucht, doch kreeg in de gang bij de deur
reeds zulk een steek met een mes, dat hij
dood neerviel.
Van drie personen, die gearresteerd werden,
werd zekere S. als vermoedelijke dader met
het lijk geconfronteerd.
Misbruik van drank schijnt ook hier weer
de oorzaak van deze treurige misdaad te zijn.
1Hwer nou op ta ‘l sei de rót dy 't yn
’e falie siet. Dit sizke bringt us foart yn oar
sprekwird yn ’e gedachten nammentlik dit
Aide rotten litte hjar net maklik fange, hwent
in rót is ommers sa liep as in rót. Nou wolle
wy hjir in ienfaldich middel net om rotten to
fangen, mar om se to fordylgjen, musen
binne der ek onder bigrepen oan ta heak-
je. It middel is dit Men nimt kóke of
bakte jirpels, dy ’t noch hjit binne en men
stekt, op in djipte fen in heale sintemeter sa’n
goed tritich lucifers mei de koppen der yn
dy prikjes draeit men yn ’e jirpel om ont
salang al de forforus der ouwreaun is.
Binne de jirpels kald wirden dan lukt men
de prikjes der ut, en men makket se, de jir
pels fensels, in bytsje fet of men bistruid se
mei moal of süker, om it giftich lok ies sa
lekker, en forliedelik mogelik to meitsjen. Twa
sokke jirpels mei luciferskoppen is genóch om
in fortrek fen muzen en rotten to suverjen
Dit middel is bislist probatum, it is net nij
mar der scille genóch fen üs lêzsrs wéze dy
’t it net bikend is.
2. Ik slaen neat ou as miggen. Ik we-
gerje neat, hwet my oanbean wirdt, as ’t
mar hwet goeds is.
3. 't Is goed waer om in erf skip to parten
Dit seit men as ’t waer is lyk as okker-
deis, do ’t it sa wiet eu winich wier, dat
men de hele dei lang yn ’e bus bliuwe moast
Om diz tiid fen ’t jier, heart men wol ris
klachten Hwet is ’t dochs damp yn ’e hue
Hat men keamers ef fortrekken hwer it foch
tich yn is sadat klean en boeken en oai
büsark biskimmeije, dan kin men dat maklik
forhelpe. Men set in blikje mei droege »on-
gebluschte® kalk yn sokke fortrekken. Ek
lukt in potsje mei salt yn keamer of fortrek
del setten, de dampens of fochtigens nei h'm.
Is it salt wiet wirden, dan kin men it op in
waerm plak wer opdruije litte, om it letter
noch ris wer for dat selde doel to broken.
In middel hwer ’t wol ris to min om tocht
wirdt.
4. In boer makket fen in keal in kou, in
skipper fen in kou in keal. Dat wol sizze
Hat in boer in keal, hy lit dat yn syn Jan
rinne, en ongemirken wei wirdt dat in kou,
dy ’t him foardeel oplevert, en yn wearde
foarut giet.
Mar it skip fen de skipper kostet him in
boel oan underbald en nimt dochs linkende-
wei ou yn wearde.
5. Lytse potten rinne gau oer. Lytse
forstannen binne altijd kitelhoarnich, yn oare
wirden, binne gau rekke en opljeapend.
Nou ’t we ’t oer potten hawwe komme wy
op ’e blompotten del, of eigentlik net op ’e
potten mar op de planten dy ’t der yn steane
Men sjucht noch wol gau ris siikke potplan
ten. Ho moat men der mei to wirk gean
Nei ’t de ünderfining leard, kinne se op in
maklike menier genezen wirde, hweneai men
se ienkear mei waerm wetter (fen 45° ta
50° r.) goed trochjit, sa dat it wetter de>
oerfloedich fen ónderen ütrint. Meast is de
oarsaek fen it siik wirden fen *e planten dat
de ierde, de modder yn ’e pot, bigiet to sür-
jen, sa reitsje de wirtels oantaest en bigjinne
to stjerren. Troch it bijitten mei waerm
wetter kin men der frij fen om, lyk as ek
wol dien wirdt de plant nije modder to jaen.
dus to forplantsjen. Gewoanliks komme de
planten mei gauwens wer by, somstiids lyk-
wol moat men it bijitten noch ris in kear
oerdwaen. Letter moat men de modder oan
’e opperflakte goed los meitsje.
Binne er wjirmkes yn ’e pot, dy ’t troch
dat se oan ’e fine wirtels frette, de sykie
foroarsake hawwe, dan wirde dy troch it bi
jitten mei waerm wetter fordylge, gewoanliks
wrotte se dan dadelyk nei omhegen en komme
hoppe.
6.
Handel, Nijverheid en
keallestirten. Sein fen immen, dy ’t op hege
jierren foaroer bigjint to rinnen.
8. It is sa ’t fait, sei de jonge, do ’t
syn beppe oan ’t pankoekbakken wie. Beppe
frege him as er ek sin hie oan pankoeken,
der ’t hja mei oan ’t bakken wie. Hy sei
»Dat is sa ’t falt« Hy seach dat beppe de
noasdrip hong.
9, Aide hüzen stean de stoarm troch en
falie by stil waer om. Aide ljue steane soms
in swiere sykte troch en stjerre letter er sa-
mar hinne.
10 Ho neijer by hüs ho hirder rinne, lyk
as aide hynsders. As ’t wirk nei de ein rint
wirdt loaike noch ris iverich.
11. Hy het de houn in halsban omdien
Hjirmei wirdt bidoeld Hy het in oar twon
gen om dingen to dwaen dy ’t dizze perfoarst
ut syn eigen net dwaen woe of seoe.
12. Folie hollen, folie sinnen, sei de man,
en smiet in koer mei fiskkoppen omfier.
13. Hy is ut ’e lüzen. Hy is er boppe-
op, ut syn binypte omstannichheden forlost
It scoe misskien syn nut dwaen kinne om
by dit sprekwird oan to laskjen de frage;
Ho kin men keamerfügels fen üngedierte bi-
frije Ljeafhabbers fen kanarje en oare
fügels seoene grif wol graech in antwird as
middel hjirop hearre wolle, hwent hjar lytse
sjongers kinne soms skriklik troch dat on-
huere folkje pleage wirde. ’t Is wier, er
bistiet ol sok in middel tsjin it üngedierte dat
algemien bikend is, nammentlik, de kau fen
litholde fiearstokjes to forsjen, de luzen hokje
der yn gear en men kin se dus by it skjin
meitsjen fen de kau maklik derilt forwiderje
Mar noch ienfaldiger en makliker is it as men
oer de kau jouns in lape wyt linnen hinget.
Yn ’e nacht forlttte de luzen fiigel en kau
en krüpe omhegen nei de wyte lape. Moarns
nimt men de lape dar wer ou en men for-
dylget it üngedierte.
Om de kau nachts to dekken is yn ’e
winter lykwols tige oan to rieden. It hoedet
de fügeltsjes tsjm in to greate foroaring fen
timperatür, der it foaral dy fügels for bleat
steane, dy ’t yn in keamer forkeare, der ’t
oerdei de kachel stookt wirdt.
14 Hy grynt foar de folie troch. Hy is
ontofreden by oerfloed.
15. Ik weagje my net op ’t pompieren
souderke, sei de boer. Ik bilis myn jild net
yn pompieren, (bütenlandske faeks
16. De balken scille net delfalle as jy by
üzes oer ’e drompel komme. Fijeonlik forwyt
oan in frjeon, dy ’t yen hwet to selden op
siket.
17. Hy angelt mei in silveren hoek. Myn
hear Hoik gyng üt to angeljen mar fong neat,
do gyng er hinne en kocht in poarsje fiek,
om dochs mei fisk thus to kommen, hy angle
dus mei in silveren hoek. Ekimmen mei
jild omkeapje om efter in geheim to kommen
18. It is in raer ynsjuch, sei ’t aldwiif, en
hja bigoun to gapjen.
19. It aei wol wizer wêze as de hin.
bern wol wizer wêze as de alders.
20. As men tofolle knieren yn e’ rêch
het wirdt men slop. Troch tofolle flaeijen en
mjitsk earebitoan forliest men yens fiinkens
en oprjuchte tigens.
21. Hwet fügel soil der nou flapt wirde?
Hwet wirdt er nou ünderlein mei it each op
eigenbilung en winst
22. Hy sit op ’e doppen. Syn bisittin-
gen lykje wol hwet mar binne neat fen
wearde.
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 25 cents, elke
regel meer 4 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
van een audiëntie bij
medegedeeld in De
de directeur generaal
thans geneigd, het verzoek om extra-porthef
fing voor bestelling op Zondag in overweging
te nemen.
Duitsche geïnt. officieren ontvlucht.
Twee officieren van de geïnterneerde duik
boot zijn Maandagavond uit Bergen gevlucht
Van de zeven geïnterneerde Duifsche officie
ren zijn er nu zes gevlucht.
Omtrent de ontvluchting verneemt »de Tel.«
nog, dat Maandagavond de gemeente Bergen
in het duister was gehuld, doordat er storing
was in het kabelnet van de electriciteitswerken.
De officieren hebben daarvan gebruik ge
maakt om te ontsnappen
Zij hebben de draden der omrastering van
het kamp doorgeknipt en zijn gevlucht. Hun
spoor werd nog niet gevonden. De ontvluch
ten waren de commandant van den de vorige
week te Alkmaar geïnterneerden onderzeeër
en de kapitein vliegenier van de onlangs in
Nederland neergekomen vliegmachine.
Een 99-jarige omroeper.
Heden Vrijdag 10 Dec. viert de oudste in
gezetene van Lemmer, A Riemersma, zijn
99en geboortedag. De oude heer is nog zeer
kras voor zijn jaren en heeft nog bijna het
volle gebruik van al zijn zintuigen. Hij ie
sedert 1867 dorpsomroeper, maar heeft nu
tegen 1 Jan. a s. wegens hoogen leeftijd ont
slag aangevraagd.
Gestoken.
Uit Roermond meldt men aan de »Limb
Koerier®
In den nacht van Zondag op Maandag werd
de politie gewaarschuwd, dat op de Kap-ller-
laan een man doodgestoken zoude zijn. Een
geneesheer bevond zich reeds ter plaatse en
verklaarde, dat de gestokene, Houben uit
Melick, al overleden was.
In verband met deze misdaad werden vier
uit Gebroek-Maasniel van hun bed
verdacht van den manslag, gear
Bange uren.
Men schrijft van het eiland Wieringen
In den avond van 4 op 5 December keer
den bij stormweer de visschers C. P. Bakker en
Herm. Koster Sz., die op de Zuiderzee mos
selen hadden gevischt, huiswaarts. Op den
Robbehoek, een vaarwater ten zuidoosten van
het eiland, was de storm zoo hevig, dat het
vaartuig bijna niet meer te sturen was. Het
sloeg met een rukwind op het strand. Ver
moedelijk door een lekkage liep het vaar
tuig toen vol water. Pompen hielp niets
en het schip sloeg op het laatst gedeeltelijk
op zij. Schipper Bakker en zijn knecht zoch
ten voor op de plecht nog een veilig plaatsje,
hetgeen zij spoedig door het opkomende wa
ter moesten prijs geven. Nu restte hun niets
anders dan in den mast te klauteren. Tegen
den morgen bedaarde de wind. Andere vis
schers bemerkten weldra het ontredderde schip.
Schipper C. E. Rotgans vertrok om hulp te
verleenen. Hij slaagde er in de schipbreu
kelingen, die den geheelen nacht in den mast
hadden gezeten, te redden. Het gestrande
vaartuig hoopt men bij goed weer te lichten.
»Alg. H.«
Mond- en klauwzeer.
Sedert de vorige opgave d.d. 1 dezer zijn
gevallen van mond- en klauwzeer vastgesteld
in Noord-Brabant 1 geval in elk der ge
meenten Engelen en Veldhoven
in Gelderland 2 gevallen te Bergh
in Zuid-Holland 1 geval in elk der ge
meenten, Bodegraven, Lekkerkerk, Oud-Alblas,
Goudswaard, Stolwijk en Rozenburg
in Noord-Holland 1 geval te Weesperkarspel
in Zeeland 1 geval in elk der gemeenten
Cadzand en IJzendijke
in Utrecht 1 geval in elk der gemeenten
Snelrewaard, Linschoten en Willescop
in Friesland 1 geval in elk der gemeenten
Leeuwarden en Wijmbritseradeel
In Overijsel 1 geval te Weerselo
in Groningen 1 geval in elk der gemeenten
Aduard, Midwolda, Onstwedde en Bedum
in Drenthe 1 geval te Meppel
in Limburg 2 gevallen in elk der gemeen
ten Heer en Bocholtz en 1 geval in elk der
gemeenten Maastricht, Eijsden, Jabeek, Spau-
beek, Schimmert, Limbricht, Maasbree, Sim-
pelveld, Susteren en Kerkrade.
De maatregelen werden opgeheven te Heerde.
De gemeente- en rijkspolitie heeft te Pe-
perga in beslag genomen een aangespannen
os, die uit Friesland, in strijd met het uit
voerverbod, in Overijssel werd ingevoerd?
De os behoorde aan D. K., wonende in de
gemeente Steenwijkerwold.
Hoog water.
Tengevolge van het snelle wassen der rivier
is te Nijmegen een gedeelte van den pas aan-
gelegden kademuur ingestort.
De Waal is in de laatste drie dagen ruim
P/s M. gewassen. De veerdammen worden
thans overstroomd, tengevolge waarvan de
gierpont te Tiel van de reep is genomen.
De Rijn is in de laatste 24 uur 99 cM.
gewassen de peilschaal noteerde gistermiddag
12 uur te Wijk bij een stand van 5.78 M.
N. A. P. De uiterwaarden loopen onder.
De Merwede is de laatste dagen zoozeer
gewassen, dat de kribben en uiterwaarden
geheel zijn ondergeloopen. Gisteren bedroeg
de was ongeveer 1 meter.
Vee-arbltrage.
Sinds jaar en dag is er op getimmerd, dat
er iets hapert in de wijze waarop vee ver
handeld wordt, en dat de billijkheid en de
handelszekerheid veel beter zouden worden ge
diend, wanneer het vee op z g. arbitrage-
voorwaarden wordt verhandeld.
De Friesche Mij. van Landbouw heeft er
zich voor gespannen, het systeem is uiteen
gezet, besproken en aanbevolen in een alge-
meene vergadering, en daarop is aan de af-
deelingen opgedragen propaganda te maken.
En het resultaat
Van de 4700 boeren, die lid zijn van de
Fr. Mij. v. Landb., hebben slechts 185 de
1
I
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Bemelnmer Oldeptmert en Noordwoide.
