Aan onze Lezers.
ZATERDAG 6 JANUARI 191T.
No. 2.
43ste Jaargang
Binneulandsch Nieuws.
visite was.
naar
4
•er halfjaar f 0.70, franco per
0.85.
prijs der advertentiën wordt
d alsvolgt:
15 regels 30 cent, iedere regel
meer 5 cent, bij abonnement lager.
DE UITGEVER.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Door voortdurende stijging van
de prijzen der materialen en ook
door de loonsverhooging die het
gevolg is van het collectief arbeids
contract in de typografische vakken,
is het ons niet langer mogelijk
FRISOtegen denzelfden prijs te
blijven leveren.
In ’t vervolg is de abonnements
prijs p<
post f
De
bepaald alsvolgt:
toen n.l. eenigermate als verschooning gegolden,
maar is meer op den voorgrond getreden. Al
wil dus de raad hem om zyne goede reputatie
als sluiswachter gaarne behouden, de leeftijd kon
wel eens bezwaarlijk blijken te zijn. De voor
zitter acht echter de kans niet geheel buitenge
sloten dat zijn inwonende zoon in zijn plaats
zou kunnen treden door onderhandsche ver
pachting. D. Mulder heeft echter hooger pacht
geboden. De meerderheid der leden is er blijk
baar wel voor om de oude sluiswachter te be
houden. De heer v. d. Kooi stelt dan ook voor
om Ged. Staten te vragen of dit bij onderhandsche
verpachting mag en hierbij op de leeftijd te
wijzen, maar ook te vermelden dat een zoon in
huis is die alle sluiswachterwerkzaamheden wel
kan verrichten.
De heeren Bakker en de Boer zeggen, ook
alle respect voor den tegenwoordigen pachter
te hebben, maar achten het recht en billijk dat
het sluishuis enz. publiek verpacht wordt. Na
nog eenige bespreking brengt de voorzitter in
rondvraag, of publiek of onderhandsch (over
eenkomstig het voorstel v. d. Kooi) zal worden
verpacht.
Voor onderhandsch verklaren zich de heeren
v. d. Kooi, Simonides, Borneman, de Vreeze en
van Elselo. Voor publiek de heeren Bakker en
de Boer.
6. Verpachting aschland enz.
Na dat besloten is ook de begraafplaats met
de andere stukjes grond te verpachten, zijn B.
en W. tot publieke verpachting gemachtigd.
7. Verhuring gemeente-woningen.
Na dat een vraag, of de huurprijzen ook ver
hoogd dienen te worden, ontkennend is beant
woord door de vergadering, zijn B. en W. tot
wederverhuring gemachtigd.
8. Vaststelling jaarwedde secretaris-boekhou-
der distributiebedrijf.
Van voormelden secretaris-boekhouder de heer
Buijs, is een schijven ingekomen dat de werk
zaamheden, aan deze betrekking verbonden, zeer
omvangrijk zijn, welke met f 25.per kwartaal
niet voldoende beloond zijn en verzoekt mitsdien
dit te verhoohen tot f 25.per maand.
B. en W. stellen voor dit verzoek toe te staan.
De vergadering, rekening houdende met het
vele werk en de ijver door den titulares betoond,
kan zich algemeen met dit voorstel vereenigen.
9. Borgstelling secretaris-boekhouder distri
butiebedrijf.
Bepaald op f 1000.hetwelk ook door per
soonlijke borgstelling kan geschieden,
10. Verzoek van den Bond ter behartiging
van de belangen v. h. kind, tot invoering ver
ordening verbod rooken door kinderen.
Er is besloten de aandacht der onderwijzers
op dit verzoek te vestigen en overigens voor
kennisgeving aan te nemen.
11Wijziging verordening hoofdelijken omslag.
Het blijkt hierbij, dat Ged. Staten bezwaar
hebben gemaakt tegen de in de vorige vergade
ring gemaakte wijziging, dat de kinderaftrek tot
21 jaar zou gelden, (thans tot 16 jaar) en de
aftrek zou bedragen f 50, (thans f 25).
Naar aanleiding hiervan hiervan is besloten
weer op de oude bepalingen terug te gaan.
12. Wijziging gemeentebegrooting 1917.
Door Ged. Staten is er op gewezen dat zoolang
de subsidie havenwerken niet is verleend, daar
ook op de begrooting geen rekening mee mag
gehouden worden.
De wenk zal worden opgevold en de begrooting
gewijzigd.
13. Verzoek van Joh. Glashouwer om ver-
hooging jaarwedde nachtwacht.
Op voorstel van B. en W. besloten het verzoek
te verwijzen naar de eventueel aan de orde
komende algemeene verhooging der lagere amb-
tenaars-traktementen.
14. Bespreking salarieering onderwijzend per
soneel.
Aangezien de gemeente geen verhooging van
deze salarissen kan bekostigen, is besloten een
verzoek tot het Ryk te richten om aanvulling
van subsidie ter verhooging der traktementen.
Met een verhooging of buitengewone subsidie
van f 550.zouden B. en W. de traktementen
en de verhoogingen op een behoorlijk peil kun
nen brengen.
15. Benoeming klokluider.
Aan Wassenaar is gevraagd of hij ook bezwaar
had tegen herbenoeming, waarop deze ontkennend
heeft geantwoord. Ofschoon de vergadering het
by den tijd loopen der klokken niet kan roemen,
waarop meer dan eens is gewazen, is Wassenaar
met algemeene stemmen herbenoemd.
16. Benoeming lid commissie tot wering van
schoolverzuim.
De voordracht bestaat uit de heeren W. de
Roest (aftredend) en J. C. Buys. Benoemd do
Roest.
17. Benoeming weesvoogd.
De prys der Advertentiën is van 15 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
economisch leven derhalve hoe langer hoe meer
in de knel. Doch komt eens de vrede, dan,
meenen wij, zullen vele oorlogsfondsen van
thans, alsdan vredesfondsen blijken te zijn,
want niemand heeft te denken, dat men het
ook na den vrede voorloopig buiten ons, d.i.
buiten onzen handel en onze landbouwproduc
ten, van kolonialen, zoowel als inheemschen
oorsprong, zal kunnen stellen.
De behoeften zullen te groot zijn.
Zoodat men »all in alia de toekomst ook
weer niet al te donker hebbe in te zien.
Smokkelen.
De justitie te Breda is op het spoor ge
komen van een belangrijke smokkelzaak te
Tilburg, die nogal opspraak verwekt.
Een rechercheur van politie, zekere v. d. P.,
was door eenige smokkelaars omgekocht om
behulpzaam te zijn bij het smokkelen van een
groote partij wol naar Duitschland.
Deze stelde zich in verbinding met den
kommies verificateur de V., wiens medewer
king hij zich wilde verzekeren. De heer V.
hield zich alsof hij de zaak wilde begunstigen.
Toen echter de uitvoer zou plaats vinden,
stelde hij er de justitie mee in kennis, zoodat
de goederen tijdig konden worden aangehouden.
Bij deze zaak worden verschillende Tilburg-
sohe fabrikanten genoemd.
Op roof uit.
Zaterdagnacht hebben te Sohijndel drie ge
maskerde bandieten inbraak gepleegd bij een
alleenwonend vermogend man, die reeds 68
jaren oud is. Zij eischten van hem onder
bedreiging tegen het leven aanwijzing van den
geldvoorraad en bonden hun slachtoffer op het
bed vast, terwijl zij hem het roepen onmoge
lijk maakten. Zij doorzochten het geheele
huis toen de man bleef weigeren het geld
aan te wijzen. Zelfs de vloeren werden hier
en daar opgegraven. Doch de bandieten von
den niets en sloegen ten laatste op de vlucht
toen zij zich door anderen ontdekt waanden.
Da politie heeft hun spoor ontdekt.
Een roekelooze daad.
Te Kootwijkerbroek, gemeente Barneveld,
had de 19-jarige landstorm-korporaal H. Ro-
sendal met zijn militair geweer op musschen
geschoten. Aanstonds laadde hij zijn wapen
opnieuw met vijf patronen, waarna hij, onder
den uitroep »zal ik jou nu maar«, aanlegde
op den 10-jarigen zoon van den landbouwer
W. Baadje, welke jongen dien dag bij de
ouders van den vrijwilligen landstormman op
Onbegrijpelijk genoeg, trok hij
inderdaad af en trof den armen jongen, die
slechts een handbreed van de tromp van zijn
geweer verwijderd was, in de borst.
Met doorboorde long is het slachtoffer van
deze roekelooze daad in hoogst gevaarlijken
toestand per auto naar het ziekenhuis te
Arnhem vervoerd.
Doodgeschoten.
Omtrent de misdaad nabij Emmercompas-
cuum, deelt »de Tel.« het volgende mede
Toen Maandagnacht de dertigjarige arbei
der Tubben, uit Bargerooster veen, van zijn
verloofde te Munsterscheveld fietsende naar
huis terugkeerde, werd hij in Emmercompas-
cuum doodgeschoten. Halfeen hoorden hulp-
kommiezen, in den omtrek in hinderlaag lig
gend voor smokkelaars, twee geweerschoten.
Ze dachten »dat kommiezen van den over
kant van het kanaal smokkelaars op het spoor
waren. Ook de rijksveldwachter Jacobs kwam
op het gerucht afmen hoorde jammeren en
vond eindelijk in den regenaohtigen, pikdon-
keren nacht aan den straatweg langs het ka
naal in een plas water en bloed Tubben.
Toen men hem optilde, gutste bloed uit een
groote wonde in rug en borst. Een kogel
was door het lichaam heengegaan. Men
trachtte den getroffene te vervoeren, maar
deze jammerde zóó, dat men hem kermend
op den straatweg liet liggen. Na ongeveer
nog 10 minuten geleefd te hebben, stierf de
ongelukkige zonder den dader genoemd te
hebben.
Men meent uit de schotwond op te maken
dat deze is toegebracht door een militair ge-
De voordracht bestaat uit de heeren S. Bor
neman (aftredend) en F. Huttings. Benoemd
Borneman.
18 Ontslag-aanvrage stadsreiniger O. Ebbeling.
Met algemeene stemmen eervol ontslag ver
leend op 23 Januari 1917.
Als sollicitant heeft zich reeds aangemeld Jan
v. d. Wonde. Er is echter bestoten sollicitanten
op te roepen, en wei op het bestaande salaris
met behoud van duurtetoeslag.
De heer Borneman geeft echter in overweging
het salaris iets te verhoogen en dan ook b. v.
het herstellen van kleine gebreken aan de straten
enz., bij zijn werk op te nemen. Hier zal nader
op worden gelet. Ook wordt nog gewezen op
aanvulling der instructie aangaande noodzakelyk
werk op Zondag.
By de rondvraag vraagt de heer v. d. Kooi
of hier ook iets bekend is over een aanstaand
petroleum-gebrek, gelijk in de couranten is ver
meld, Zoo ja, dan zou hy op bezuiniging in
winkels, herbergen en straatverlichting willen
aandringen. De voorzitter antwoordt echter dat
hem niets officieels dienaangaande bekend is.
Ook de heer Simonides zegt dat er geen grond
voor die vrees is.
Hierna sluit de voorzitter de vergadering.
Kamerverkiezingen in 1917.
Naar »De Fakkelmeldt, is op de verga
dering van de Voorzitters der in de Tweede
Kamer vertegenwoordige politieke partijen ge
bleken, dat alle aanwezigen bereid waren
onder zekere voor waarden te bevorderen, dat
de politieke partijen zich bij de Kamerverkie
zing van 1917 van politieken strijd zouden
onthouden. Zoo mogelijk zal voor 15 Februari
een beslissing van de partijen worden uitgelokt.
Onze scheepvaart in 1916.
»Schuttevaêr« constateert, dat 1916 voor
onze scheepvaart seen zeer eigenaardig jaar«
is geweest. Veel vrachtaanbod, doch wat de
buitenvaart betrof ook veel gevaar en risico,
en als gevolg daarvan hooge verzekeringspremiën.
Daarbij hooge prijzen voor kolen en scheeps-
benoodigheden en eveneens hooge gages voor
het personeel. Maar ook de zeevrachten
liepen tot een nooit gekende hoogte op. De
aandeelen van stoomvaartmaatschappijen be
reikten een zeer hoogen koers, de dividenden,
welke konden worden uitgekeerd waren om
er van te watertanden.
De kleine zeevaart, de vaart met kleine,
veelal in de provincie Groningen thuisbehoo-
rande zeilvaartuigen, genoot mede de voor
dooien van door gebrek aan ruimte oploopende
vrachten. Na in het begin van den oorlog
een bedroevenden terugslag in hun bedrijf te
hebben ondervonden, hebben in 1916 de kleine
zeevaarders vrachten kunnen bedingen, die al
het doorgestane leed weer hebben doen ver
geten, die menigeen in één jaar er boven-op
hebben doen komen.
De binnenvaart was over ’t geheel loonend.
Omdat vele vaartuigen, met regeeringsgraan
beladen, als dry vend pakhuis aan de vrachten-
markt waren onttrokken, was er voor de over
blijvende binnenvloot voldoend emplooi te vin
den, ja er kwamen tijdperken voor, dat er
over een te kort aan scheepsruimte werd ge
klaagd.
De vrachten, welke bedongen worden kon
den, waren, zelfs in verband met de verhoogde
exploitatiekosten en de duurte van levensmid
delen, alleszins bevredigend.
Het nieuwe collectieve contract der typografen
Naar »Het Volk* meedeelt, zal het nieuwe
contract in het typografenvak tengevolge heb
ben, dat per jaar ruim twee millioen gulden
meer aan loon zal worden betaald
Het contract omvat een 850-tal drukkerijen
met een gezamelijk personeel van ruim 13000
man. ’t Is het belangrijkste collectief con
tract dat tot nu toe in ons land werd gesloten.
Wat 1917 baren zal?
Dat vraagt de Fin. Kroniekschrijver der
sNieowe Ct.,< en hij antwoordt:
Wij voor ons verwachten zeer stellig een
veel minder gunstig jaar, in elk opzicht, dan
1916. Houdt de strijd aan, dan wordt onze
I positie hoe langer hoe moeilyker en komt ons
VERSLAG van de Vergadering van den Raad
der Gemeente
HINDELOOPEN,
op Vrydag den 22 December, ’s voormiddags
10 uur.
Tegenwoordig alle leden.
Voorzitter de Burgemeester.
Na opening der vergadering door den voorzit
ter werden de notulen der vorige vergadering
gelezen en, nadat de heer Bakker eenige ver
duidelijking had gevraagd over het weigeren
van subsidie aan het muziekcorps, onveranderd
goedgekeurd.
Medegedeeld is
dat de heeren Ged. Staten het suppletoir kohier
H. O., wijziging gemeentebegrooting en raads
besluit geldleening hebben goedgekeurd;
de nachtelyke telefonische verbinding met Dr.
Wiersema te Koudum is opgeheven omreden
geheimhouding van regeerings-telegrammen als
dan niet gewaarborgd was
dat by de gehouden aanbesteding, W. Hen
driks aannemer is geworden van het vernieuwen
der leuningen van de Indyksbrug voor de som
van f 85.50
dat op de geannonceerde geldleening groot f 4000,
slechts f 600 was ingeschreven. Er is al een
aanbod ingekomen voor het volle bedrag, docb
de daarbij bepaalde datum van storting is niet
als gewenscht, hierover zal echter worden onder
handeld
dat de onderwijzer de Vries vrijstelling uit den
militairen dienst heeft bekomen en 1 December
weer in functie is getreden als onderwijzer, ter
wijl mej. Beitsma op dien datum, onder dank
voor de verleende hulp, uit die betrekking is
ontslagen.
3. Vaststelling verordening brandgevaar.
Met deze verordening wordt hoofdzakelyk be
oogd beveiliging van gebouwen van oudheidkun
dig belang.
Er is besloten te zyner tyd, by wijziging der
politie-verordening, met de gestelde eischen re
kening te houden. Een aparte verordening werd
niet noodig geoordeeld.
4. Verpachting vischwater.
Uit de bespreking blykt dat door Workumer
visschers bezwaar by Ged. St. is ingediend tegen
’s raads besluit om het vischwater onder inge
zetenen te verpachten, welk bezwaar door Ged.
Staten gegrond is verklaard. Ook de raad er
kent de geopperde bezwaren, temeer daar het
provinciaal water betreft. De verpachting zal
nu publiek plaats hebben.
5. Verpachting sluishuis enz.
Daar de laatste verpachtingen van sluishuis,
schut- on havengelden enz., onderhands hebben
plaats gehad, is daartegen, blykens een van
Ged. Staten ontvangen schryven, ook reeds by
voorbaat bezwaar ingebracht.
B. en W. hebben daarom aan voormeld college
voorgosteld om een som voor pacht te bepalen,
daarop sollicitanten op te roepen en den raad
daaruit een keus te laten doen. Zij achten dit
de beste zekerheid dat er een gesebikten sluis
wachter benoemd wordt. By publieke verpach
ting zou het aldus B. en W. kunnen ge
beuren dat de hoogste bieder niet geschikt was
ea op een volgende terug moest worden gegaan.
Ged. Staten deelen dit bezwaar niet en zouden
een verpachting op sollicitatie ook nooit goed
keuren. Publiek verpachten heeft by dit college
de voorkeur.
De voorzitter herinnert er aan dat de pyl,
indertyd bij de bekende sluisdeuren-kwestie, op
hem afgoschoten, wel eenigzins de oude sluis
wachter heeft getroffen. Do ouderdom heeft
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum, Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
Hindeloopen en Stavoren.
FRISO.
