In sudvestlike Brief.
Bindeloopen en Stavoren.
tarwe-melkbrood
gebakken van regeeringsbloem op
16 cent per 400 gram, van
ongebuild Tarwebrood,
op S ct. per 400 gram en van
Roggebrood,
V arkens vleesch
de navolgende maximumprij
zen zijn vastgesteld
ROLLADE 671/»
MAGERE LAPPEN 65
CARBONADE 60
VERSCH SPEK 50
DOORREGEN 55
ZATERDAG 14 APRIL 1917.
43ste Jaargang
No. 16.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
1
FRISO.
r
te kommen, dy ’t
heech rikke, dat
van
ook
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
I
As de Peaakeklokken net ledt kiene, de
skoeralmenak gjin gêrsmoanne oanaei, dan scoe
men sikersonk net leauwe wolle dat we yn ’e
fen to krijen.
Ik ha tominaten Ijeaver in breakaert as in
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post f 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
De BURGEMEESTER der ge
meente Workum, brengt ter kennis
van ingezetenen, dat bij Ministrieele
beschikking van 5 April 1917 met
ingang van 7 APRIL d.a.v. de
maximumprijs van
tarwe-waterbrood
gebakken van regeeringsbloem is
vastgesteld op 14 cent per 400
gram, van
op 9Vi ct. per 400 gram.
Workum, den 12 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
gedicht fen sok soarte lyk as ik okkerdeis
under ’e eagen krige, der kaem finder mear
dizze rigele twa yn foar:
En hymjend wachtsjend soil ik stoarje
Oer rykbiblomme.... ensafoart.
Nou dan moat men wol in dichter wêze
fêst, as men hymjend wachtsje moat hwenear
’t men stiet to stoarjen oer rykbiblomme fjil-
den Wy gewoane minsken begjinne meastal
to bymjen as we bird rinne of drave moatte
oer rykbiblomme fjilden, mar sjuch men is ek
gjin dichter, sa ’k sei. It scoe for de boeren
to winskjen wêze as de fjilden hast mar ryk
biblomme wierne, hwent dan sooed er ek
wol gêrs wêze for de hokkelingen die ’t in
hopen boeren mei to romme gollen, hast wol
elite woene yn ’t bfithfis ornearje ’k wol.
Nei myn ynsjen hat de lette strange winter
it bleate lan sfinder snie, safolle wol knoeit
dat it der nou noch finder Jijt, it waer is ek
wol finginstioh fensels, mar scoe ’t Ifin net in
bytsje de pikbal ynkrigen ha? As alle boe
ren dy’t nou op ’t gêrs wachteje, nou ris
dichters wierne hwet koe dat meielkoar in
hymerij wirde, mar allergeloks binne er net
folie boeren dy’t oanspraek op ’e greate namme
dichter* hawwe, en sadwaende sjuch jy,
bliuwt it stil om fis binne. Oars ek al wer
noflik. Der is al safolle tsjinwirdich dat yen
net noflik is, mei dizze healwize tastannen.
As ik dat allegjerre ris opneamme scoe,
krige ik in brief sa lang as Warkum, en dan
scoe ’k Friso lezers misskien bang en bidrukt
meitsje. Men moat de boel oars tsjinwirdich
mar net donkerder meitsje as
al is, dat jowt dochs neat en
luttel ervaring hebben, zoo zal ook bij den
besten wil van de verbouwers teleurstelling
niet uitblijven. In de meeste gevallen zal
slechts verspilling van arbeid, zaai en poot-
goed en mest het resultaat zijn, vooral indien
de grond niet zeer vruchtbaar is. In geen
geval mag voor de teelt in de stadstuintjes
deskundige leiding en toezicht ontbreken.
Bij de keuze der te verbouwen producten
dient er op gelet te worden, dat men slechts
eenvoudige culturen toepast en dat men be
halve aardappelen geen gewassen teelt, die
hier te lande reeds in overgroote hoeveelheden
worden voortgebracht, zooals kool, snijboonen
en dergelijke. De aangewezen gewassen zijn
Teelt van gewassen.
Naar aanleiding van een paar vragen van
mr Sannes over den teelt van gewassen op
tot nu toe niet daarvoor gebruikte gronden,
heeft minister Posthuma geantwoord
Hoewel ondergeteekende zich slechts kan
verheugen in de belangstelling, waarmede zijn
aansporing om zooveel mogelijk voedingsge
wassen te verbouwen is ontvangen, is hem
reeds gebleken, dat aan die belangstelling niet
op de meest gewenschte wijze uitvoering wordt
gegeven.
Zijn aansporing beoogde toch in de eerste
plaats het telen van voedingsgewassen op gron
den die, hoewel geschikt voor dergelijke cul
tures, tot dusverre daarvoor niet gebruikt
werden. Als zoodanig waren te beschouwen
ongebruikte villa- en bouwterreinen en derge-
iijke, alsook in sommige gevallen akkerbouw-
en graslanderijen. Op verschillende plaatsen
zijn echter gemeentebesturen begonnen tuin
land van tuinders te pachten, dus land, dat
reeds voor de levensmiddelenproductie in ge
bruik was. Elders heeft men land in gebruik
genomen, waarvan bij voorbaat niet een rede
lijke opbrengst is te verwachten.
Voorts kan er niet genoeg op gewezen
worden, dat de exploitatie slechts aan zeer
deskundige leiding dient te worden toever
trouwd. Geeft men den grond bij kleine
peroeelen uit, dan dient men zeer angstvallig
te zijn bij de keuze van personen, aan wie
een perceel kan worden toevertrouwd.
Laat men grond bebouwen door personen
die op land- en tuinbouwgebied geen of slechts juisten prijs
late aardappelen en peulvruchten.
Wat nu de bestemmimg der te telen pro
ducten betreft, zij opgemerkt, dat tot dusverre
steeds de regel is gevolgd, dat bij inbezitne
ming van levensbehoeften aan de producenten
een voorraad, voldoende voor eigen behoefte,
gelaten is en het voornemen bestaat, dezen
regel ook ten aanzien van den oogst der hier
besproken gewassen te volgen. Dit geldt ook
voor gemeenten, indien de verbouw in eigen
exploitatie geschiedt.
Een dergelijke toezegging kan echter niet
worden gedaan ten aanzien van de producten,
geteeld door land- en tuinbouwers op contract
voor gemeenten en particulieren. Immers door
het afsluiten van dergelijke contracten wordt
de productie van levensbehoeften niet bevor
derd, terwijl bedoelde gemeenten en particu
lieren zich op deze wijze ten koste van ande
ren een grooter rantsoen zouden kunnen ver
zekeren dan zij, die dergelijke contracten niet
kunnen afsluiten.
Kan echter worden aangetoond, dat derge
lijke contracten door gemeentebesturen zgn
afgesloten voor den verbouw op terrein, dat
voorheen niet voor de productie van voedings
gewassen in gebruik was, waaronder ook gras
land ware te rekenen, zoo is ondergeteekende
bereid, daarvoor een uitzondering toe te staan,
mits hem tijdig (d. w. z. vóór 1 Juni e.k.)
alle noodige gegevens om een behoorlijke
controle uit te oefenen, worden verstrekt.
Tenslotte kan worden opgemerkt, dat de
door de gemeentebesturen te telen hoeveel
heden producten bij een eventueele distributie
in mindering zullen worden gebracht. Be
draagt de productie van een artikel meer dan
de behoefte en dit geldt van een gemeente
zoowel als van een particulier zoo kan
geen zekerheid worden gegeven, dat het meer
dere niet in beslag zal worden genomen. Kan
een artikel worden uitgevoerd, zoo kan
een gemeente, die te veel produceert,
hiervan profiteered
Meer maximumprijzen.
Een inzender in de >N. Rott. Crt vraagt,
en terecht, waarom de Minister niet ingrijpt
in de steeds oploopende prijzen der kaarsen.
Drie weken geleden kostten ze 35 ets., nu
reeds 47 a 50 ets., terwijl de prijs door het
petroleumgebrek nog hooger zal worden.
De kaarsenfabrikanten maken reuzenwinsten
met hun product.
Met de zeepprgzen is het al precies het
zelfde, de sunligtzeep kost reeds 50 ets., de
4 stuks, vroeger 24 ets., andere zeepsoorten
zijn ook 100 pCt. in prijs gestegen. De re-
geeringszeep is van zoodanige kwaliteit dat
iemand zgn neus er maar liever niet insteekt.
Voor huismoeders is het om wanhopig te
worden stijfsel 35 tot 46 ct. het pond, zeep
poeder 12 tot 16 ets., bakolie 90 ets. tot
f 1 50 de flesoh, koffie kost reeds van 80 ets.
tot fl.het pond, thee van fl.— tot f 1.50,
Brood.
Uit goede bron verneemt het Haagsch C’or-
respondentiebureau dat de prijsregeling van
het wittebrood een gevolg is van het feit, dat
den laatsten tijd de prijs van dat brood vol
strekt niet meer in verhouding was tot de
prijzen van de grondstoffen en het nu in ver
band met de schaarschte van de grondstoffen
van belang was een zoo zuinig mogelijk ver
bruik te bevorderen. Het stellen van een
"i voor het brood u hiertoe voor
zeker aangewezen. Hieruit behoeft echter
niet te worden afgeleid dat reeds binnen en
kele weken geen brood meer verkrijgbaar zou
zgn. Mocht de toestand dat geen tarwe wordt
aangevoerd voortduren, dan wordt overwogen
15 20 pct. van tarwemeel door maïsmeel
te vervangen, waarmede thans proeven wor
den genomen.
In verband met den prijs van het brood
dient nog opgemerkt te worden dat het re-
geeringsbruinbrood nog altijd slechts 12 cent
per 400 gram koet en dat naast het witte
tarwewaterbrood door de bakkers verkrijgbaar
moet worden gesteld tegen 14 cent per 400
gr*®,
’t fit syn eigen
lykwols «zend
het leed geen wagen tegemoet om het als
gast thuis te halen*.
Sa tinke de jongeljue dy’t lyk as altijd ek
yn dizze tiid de moed hawwe to trouwen der
fêst ek oer, oars seoene se de greate stap
net weagje doare. Ek soil ’t wol komme
dat it noch sa alderwênst giet, omdat it noch
krekt yn syn wirk giet lyk as earder, foar
de mobilisaeeje, soil ’k mar sizze. Alles moat
men langer hast op bonnen en by bytsjes
ynslaen, mar in heel wiif of man kin men
sfinder it ien of oar samar krije, sadwaende
sjnch jy, is dat sa noftlik en giet it noch ut
’e aide sleur foart. Ek skynt trouwen for ’t
Ifin net skeadlik to wêzen oars waerd it wol
forbean troch wetten tsjinwirdich. Mar ’t is
noch alheel in frij ding en nimmen soil er
kwea oandwaen. Fensels ta trouwen heardt
hwet jild en Ijeafde en dat binne twa dingen
der ’t it tsjinwirdich wol hwet op oankomt.
It jild is yn dizze djfire tiid neat to rom en
de Ijeafde wirdt yn dizze haetlike tiid alheel
forsketten en toskeind.
Men kin as ’t nypt ek noch sfinder Ijeafde
trouwe, sfinder jildkosten lykwol net. Nou,
as men opheden de oarloch-wrfild biskout dan
is er mear jild as Ijeafde, mei ’t earste wirdt
tominsten rij omsmieten om der it léste mei
to fordylgjen. Mar trouwen is gjin oarloch
oangean, soil men hjir op sizze kinne. En
dan antwirdzje ik mei ’t each op ’e jongeljue
dy’t finder ’e gebondens steanedat scoe men
net hoopje. Ik siz ek net dat men trouwe
moat sfinder Ijeafde, mar it kin dochs. Sjuch
dat sit sa nei’t ik ris heard ha.
Dy’t fit Ijeafde trout nimt in wiif-, dy’t
om ’t jild trout nimt in masteresse; dy’t it
docht om fornaem to wirden nimt in dame.
In wiif hat immen for him seisin masteresse
for syn hfisregear, in dame for ’e wrfild. Syn
wiif soil mei him oerienstimme, syn masteresse
soil him oerhearskje, syn dame soil him om ’e
finger woelje. Syn wiif soil for de hfishfilding
soargje, syn masteresse soil ffil op ’t jild wêze
en syn dame soil hjar mei de uterlike steat
bimoeije, sfinder to freegjen hofolle ’t kostet.
Is de man siik, syn wiif soil him trou bi-op-
passe, syn masteresse soil soarchje dat de sa-
ken net yn ’e war rinne en syn dame soil
ct. p. 5 ons
bikleije en syn dame soil in djfir swartsiden
pak klean keapje.
Sa soil men dus fitsiikje kinne, en fitsiikje
dat seit hwet yn fis tiid nou ’t alles yen hast
tapart wirdt by de lytse miette. As de bytsjes
noch mar net lytser wirde mei ’e tiid, nou’t
er safolle ljue mei de honger yn ’e hals fit
Dfitsklfin wei werotn komme. Meielkoar parte
en diele, dat is ek moaimar folie bargen,
cinne drank, seit men dan wol by wize fen
oprekken. Ek wirdt er folie oer wenningnoad
klage en derom forwachtsje ’k earstdeis in
wettelike bepaling yn dizze geastIt is for
bean dat aldfeinten en fammen, widners en
widdouwen langer allinne wenje. Sadwaende
koed er wenningromte en op ’t moaist ek
noch ris brillofc fit sok in wet foartkomme.
Misskien dat wy dan ek noch ris in fleurich
fitsje mei in gleske port en in taertsje fen
jirpelmoal snapten. Dan koene wy noch ris
in loftich sank je ophelje, bggelyks as. »Wy
leven frij, wij leven blij I* of «Schep vreugde
in ’t leven, zoolang het lampje schijnt*.
Dat seoene wol heel tapaslike lieten wêze
op sok in joun sfinder pitromoalje en mei in
bontsje yn ’t festjebfiske. Frij fen folie en
big mei neat. Mar dat nimt net wei, dat
wy fis allegjerre folbloed Nederlanners toane
moatte, al mei de iene de oate ris forwite
fen pro-Dfitsk of anti-Dutsk, omdat de mie
ningen oer de wrfild-oarloch en de oardielen
oer de skuld fen de oarlocbfierenden sa bare
fingelyk binne, hjiroer moatte dy ’t fêst alle
gjerre like iens wêze. kaem er frede, en ek
mei koarten. Hwet langer de kriich foart
duret, hwet spanner us hoop bigiet to stean,
fis hope op frede yn bfitenlan. op betterskip
yn eigen lan.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bjj
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
maitiid wierne, yn ’e tiid fen nij libben, fen
mylde sinne, fen groei en bloei. De hagel-
■tiennen waerden fis fen ’e wike sa om ’e
earen gizele, de snieflokken wierne sa grou
noch, de loft sa swart en de wyn sa k&ld,
dat wy ynpleats fen Peaske bést Krysttiid
bitinke koene. As de dichters nou mar swije
kinne fen ’e bihoarlike frelle Maitiid, ik wol
der net for ynstean, hwent hja hawwe soms
sa’n bfitengewoane fieling oer hjarren, dat in
aljnchtwei minske der op gjin foetten en fle
men nei oan ta komme kinne kin. Ek fin
der fis jonge Fryske dichters bigjinne er gfids
to kommen, dy ’t sa forheven kinne, dy’t sa
se yn ’e wolken gripe en
by hanfollen wolkenspul nei omlegen helje
en der de nestige deistige ljue, leech by de
groun op to gast noadsje. Sizze dan dy
>ierdwjirmen< dat er rook noch smaek oan
dy lichte kost is, dan leit dat fensels oan
hjar seis, oan hjar forstfin en net fintwikkele
earme lytse geast. Der sit oars fen alles yn
dy nge kinst, mar.... och, smyt gjin pearels
for de bargen, hfild Ijeaver jimme kinst efter-
baks of formeitsje jimme jim’ der seis mei,
dan hat in oar der tominsten gjin wearaksel
ris freegje ho’t it mei him giet. Syn wiif
soil dielnimme yn syn soargen en tsjinnich-
heden, syn masteresse soil hoannich wêze as
er jild forliest en goed to sprekken as er
oerwint en syn dame soil him yn skulden
etekke. Komt er to stjerren, dan soil syn
wiif oifi him skrieme, syn masteresse sell him
De BURGEMEESTER der Ge
meente Workum brengt ter kennis
van ingezetenen, dat voor
Gerookt vet SPEK 55
Gerookt en gezou
ten mager SPEK 60
REUZEL 50
WORST 60
GEHAKT 571/,
Workum, den 12 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
FRISO
1
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
99
9»
»9
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Bemelumer Oldephaert en Noordwolde.
n 99
99 99
99 99
f9 99
99 99
99 99
99 99
99 99
