In Sudwestlike Brief.
Bindeloopen en Stavoren.
ZATERDAG 21 APRIL 1917.
No. 17.
43ste Jaargang
Binnenlandsch Nieuws.
J
geldelijke zorgen zeker niet de
TWADE BRIEF.
FRI8O.
j
Do ’t we
ou kaemen,
hwet sêfter
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
Graan uit Amerika.
In Amerika heeft men ook al menschen,
die van ons gelooven, dat onze neutraliteit
tegenover Duitschland maar een wassen neus
is en wij met de andere neutrale landen, die
er aan grenzen, de Duitschers nog heel wat
toestoppen.
In den Amerikaansohen Senaat heeft de
heer King, afgevaardigde voor den Mormonen
staat Utah, voorgesteld om aan het ministerie
van handel op te dragen den Senaat inlich
tingen te verschaffen aangaande den aard en
de hoeveelheid der Amerikaansche goederen,
die sinds den aanvang van den oorlog over
Noorwegen, Zweden, Denemarken, Nederland
en Zwitserland naar Duitschland zijn gegaan.
De heer King verklaarde, dat het in zijn
bedoeling lag een wetsontwerp in te dienen
om den uitvoer naar neutrale landen, die met
Duitschland handel drijven, stop te zetten.
De heer Herbert Hoover, voorzitter van
het pas opgerichte levensmiddelen-departement
bepleitte de noodzakelijkheid om den uitvoer
van graan naar de landen, grenzende aan
Duitschland, stop te zetten.
Een correspondent van de >New-York Ti-
mes« geeft cijfers, waaruit blijkt, dat de uit
voer naar de Skandinavische landen en Neder
land sterk is toegenomen. Dit komt, volgens
den correspondent, omdat er voor Duitschland
wordt ingekocht. Hij schrijft dan verder
Indien de economische bondgenooten van
Duitschland zich niet naar onze bepalingen
wenschen te schikken en onmiddellijk allen
handel met Duitschland stopzetten, moeten wij
hen niets meer leveren. Hij oppert het denk
beeld om Amerikaansche ambtenaren naar de
grenzen der neutrale landen te zenden, ten
einde toezicht te houden op in- en uitvoer.
Een politieman-inbreker.
De vorige maand gelukte het aan de ge
meente-politie te Oosterbeek op het terrein
van het hotel Schoonoord* aldaar, eigendom
van den heer C. Meijer, te arresteeren een
persoon, die daar blijkbaar bezig was in te
breken. Het hotel was geheel gemeubileerd,
doch onbewoond. Wie schetst de verbazing
van de politie-beambten, toen hun bleek, dat
zij hadden gearresteerd den brigadier der
rijksveldwacht te Oosterbeek P. van V. Deze
protesteerde tegen zijn arrestatie, zeggende,
dat hij zelf juist op het punt stond een in
breker te arresteeren, die nu waarschijnlijk
zou ontsnappen. Een onderzoek in het huis
en in de omgeving leverde echter geen resul
taat op. De gemeente-politie vertrouwde de
zaak niet en de justitie werd met het voor
gevallene in kennis gesteld. Het resultaat
was, dat door de marechaussée, onder leiding
van den rechter- commissaris voor strafzaken,
eene huiszoeking bij V. werd gedaan. Wat
de resultaten waren, is niet bekend. V. bleef
op vrije voeten en bleef zijn dienst doen.
Blijkbaar werd in stilte het onderzoek voort
gezet en dit schijnt verrassende resultaten te
hebben opgeleverd, althans gistermorgen is
van V. op last van de justitie gearresteerd
en naar het huis van bewaring te Arnhem
overgebracht. Het gerucht gaat, dat V. ver
dacht wordt nog meer misdrijven te hebben
gepleegd, Hoe V. tot deze misdrijven is ge
komen, is onbegrijpelijk, daar de man reeds
meer dan 40 dienstjaren had, een flink politie-
is saIn hazze hie yn in great bosk in moai
leger makke twisken 't lytse beamgód yn ’t
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post f 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
lange fordroege gêrs. In moai plak om nof-
lik de winter troch to kommen. lenkear,
do 't er der smükjes yn laei to resten, kaem
der in stikelbaerch lansdy kipe en sei
xHwet hast dou der in moai plak, ik hab al
in heel skoft socht om in goed hinnekommen
for ’e nacht to finen, mar ’t wol my net
slagje. Dou best it bjir sa rom en breed,
der is ek wol plak for twa. Kin ik net hwet
by dy lizze De hazze seiFor ien is
myn plak rom genóch, mar dochs soil ’t for
twa wol hwet krap omkomme. Lykwols, as
tou dy hwet bihelpe wo’te, dan mast’mar in
bytsje nést my krópe en dy del Hije sa goed
ast’kinste. Ik wol dy net oan ’t lot oer jaen
en dy forlegen stean litte.a
»Ja«, sei de stikelbaerch, >ik wol my graech
hwet bihelpe. Och hedenik hoef mar in
lyts plakje. Ik bin bliid datst’ sa ynskiklik
for my biste, en tankber yn myn hert*.
Sa moai pratene naem er plak. Mar nou
hie de hazze der net op rekkene, dat de sti-
kels, dy’t dat ding op ’e hód hie, him sa
ónnochlik tsjin ’t weak fen side oan komme
sooene. Hy skikte al gau in bytsje op en
om’t de stikelbaerch sa’n krap plak hie, for-
skikte dy do ek hwet. Sa krige de hazze
al wer lest fen de skerpe pinnenhy skikte
wer in bytsje op, mar ’t wier al gau wer
In pear fen ’e greatste gelyk. Dat dórre krekt sa lang, dat de hazze
op ’t lést sei»Ik wit ik kin net de sliep to
pakken krge, ik wol mar efkes traepje*
Hy gyng der wei en socht in oar hinnekom
men op. De stikelbaerch tocht bij him seis
>Sa woe’k it krekt hawwe.* Dit teltsje komt
my wol gau ris yn ’t sin hwenear ’t ik de
strideraesje twisken it Aid Selskip en de
Mienskip fen de jong-Friezen, folgje yn de
utjeften fen dy beide forieningen. De oan-
fierder fen de jong Friezen hat toand ek
skerpe stikels to hawwen. Hy is lykwol sa-
fier net as de stikelbaerch yn ós teltsje, mar
dochs koed er der wol op oan wolle hwer 't
dy yn slagge rekke. De wrald skynt tsjin-
wirdich mar yn ’t teiken fen oarlooh to stean.
Sa wirdt er hjoeddeis ek drok haspele yn *e
kranten oer it bilang fen it al en net op-
rjuchtsjen fen BoerenbondenHwet hat
de Fryske Maetskippy fen Lanbou dien yn
’e léste tiid om de lytse hierboeren yn bjar
etriid om it bistean mei dieden to helpen?
En dan fait der it antwird oerhinnesahwet
neat. En derom wol men ha, de hierboeren
moatte bjar selstannich forienigje en sa for
bjar bilangen as hierders opkomme«. De
F. M. L. kin for ós net as fakorganisaesje
for ’t Ijocht komme omdat dy bistiet ót leden
fen allerlei rang en stan, sawol boarger as
boeren, en derom binne wy in forieniging
noadich fen allinne boeren, dy’t hjar bilang
siikje ut lan en fé*. Sa praet men fen ien
kant en fen de oare kant heardt men: »Skift
jimme seis net by de Fr. M. v. L. wei, dy’t
safolle al dien hat for Fryslans fé en lan, en
noch jimmer docht! Begjin net to kapjen
oan de pylders fen dit greate gebou hwent
it hat alle rjucht om stean to bliuwen. For
déle wy ós' net by *t skreppen for it selde
doel, men scoe sadwaende de kreften swak-
ker meitsje fen weerskanten, hwet net allinne
neidielich wéze scoe for de organisaesje, mar
fêst ek op ’t eintsjebislut neidielich for de
boer, by hokker forieniging hy dan oanslóten
wéze soil. En sa giet dat hinne en wer, as
de iene de pin del leit nimt de oare ’m wer
op, en men bliuwt oan ’t haspeljen en tsjin
praten, soms opsetlik omdat men hwet oars
léze wol ót itgene hwet der net oars stiet.
Dan is men altijd sa earlik net as Roel.
Roel moast beppe foarléze en foaral krekt
sa 't der stie. Hy sloech it boek iepen en
der stie: Paulus reisge troch nei Damascusc.
Twisken de wirden trocha en >nei< wie in
gatsje yn ’t pompier en derom lies Roel
Paulus reisge troch in gatsje nei Damascus.
Roel waerd sadwaende wer al to duedlik om
him goed to fetsjen, en as men him letterlik
folge dan koe *t noch wol yn neidiel fen Pau
lus ótrinne. Men seit dan wol ris»ik siz
’t jo, dat is in liepe rót, dy komt troch gat
Sa wie
’t wol net bidoeld, oars. Net bidoeld ek
kiene de opquchters fen de Ljouwerter
forline Sneintomoarn fen *t béd
fielde men al gau dat it waer
wie, dat it in bytsje fen maitiid
begyng to krijen, dat de Ijipkes ris ót ’e lijten
komme koene en de siikers ek ris net stik-
kenfêrzen aeijen fine seoene, dat de pinemóle-
Ipers de wykjes gerest ut ’e earen nimme
mooh'.en, dat koartom de dichten mar
bigjinne koene it Ijeaflike fen it foarjier to
bisjongen, der 't we forline wike al oer yn
noed wierne. Sa bisiden yn moat ik effen
oanitippe dat do de setter by forsin ynpleats
fen bikoarlike, bihoarlike frelle Maitiid, setten
hie. De lézen scille dat ek wol seis oansó
vere hawwe tink ik. In goede forsteander
hat oan in heal wird genoch. Mar for de
wissichheit woe ’k it mar efkes sizze, hwent
ót forkeard fontean komt soms forkeard bi-
gripeD foart en dat kin faek forkearde gefol-
gen jaen, lyk as aide master Stokletter ris
ünderfoun hat. Dy hie by *t bjerst in nije
kolomkachel yn ’e skoalle krige. Mar omdat
de flier hwet delroun, hied er bigrepen om
ónder de foante poaten fen ’e kachel elkmis
in stik laei to lizzen.
jonges róp hy der by, en do ’t se mei hjar
trijen, master yn ’t midden, foar ’e k chel
stiene, sei masterJonges, as ik nou »ien
twa-trije” tel, dan pakke jimme elk in poat
beet, en tille dy sa heech as jim kinne”.
«Bést master”, seine de jonges.
Nou, master gyng roungear stean en telde
ien-twa trijeen der pakten dy grouwe knós-
ten fen jonges, ynpleats fen de kachelspoo^n,
elk ien fen master syn skonken beet, en tilden
dy sa heech, dat de aid man op syn holle yn
it yeskelaed kaem to stean, mei de skonken
by de kachel op. Master hied er op rekkene
dat syn bern wol witte seoene dat in kachel
poaten en in master skonken hat. Mar alle
berekkeningen komme net ót. In pear ljue
bjir om ós hinne, dy ’t in fol fet pitromoalje
ta hjar foldwaening bótendoar lizzen hiene,
hiene der ek net op rekkene dat in oar hjar
foar wéze scoe, do *t se fen ’e wike ót hjar
fet taepje sooene en dat leech founen
Sa sjucht men dat ljue dy ’t Ijochtskouwe
dingen dwaen doarre ek noch boas op ’t Ijocht
wéte kinne. Dat komt oars net lyk oerien.
Net oerien komme tsjinwirdich ek de klokken.
Hjir wiist ien de nye en der ien de aide tiid
oan. Dat kin wer oanlieding jaen ta nóvere
grappen, lyk as er f’line jier ek ouspile binne.
Men rint fen Blauhós nei Bolsert yn gjin
tiid, neffens de toerklokken. Dus, sa kin
rinnen noch fairder gean as fleanen. Derom
pielle de Blauhósters oant nou ta ek mar net
mei de svliegsport”, like min as de Warkum-
mers. Mar sahwet op ’e helt twisken Warkum
en Blauhós leit it lytse Hieslum en der tinke
wy daedlik om as we ’t oer fleanen hawwe.
Oer Romke fen Hoatse en Wytske skriuwe
tsjinwirdich de kranten ho fier as dy ’t al
brocht hat yn ’e fleankinst der yn it fiere
Amerika. Hwa scoe dat tocht hawwe dat
sa’n gewoan boerefeintje fen Hieslum mei in
pear jier tiid sa yn ’e hichte gean scoe Fen
opgongmeitsjen kin foaniker dizze Romke
Teernstra wol forgoed meiprate, better as it
wykbléd sFrysl&u” ótjefte fen it Selskip for
Fryske Tael en Skriftenkennisse, dat nou al
sont Jannewaris mar mear om ’e moanne for-
skynt, en dat bytsje libben wirdt de stimper
seb noch forgunt troch ljue dy ’t carder
frjeonnen fen him hjitten to wêzen. Hiene
de ljue dy *t roer yn bannen hiene, mar ear-
der tocht om it sprekwird: Dy ’t mei goed
aerdigens troch de wrald wol, dy rint gau fêst.
Immen, goedlik fen aerd hat it faek oer him,
dat er tofolle rekkent op it goedmienen fen
oaren, en der wirdt er danich folie mei bi-
dragen. Sa wirdt mannichien troch syn eigen
goedens earmelytse. Goeddwaen wirdt al
meast mei stank leane.
Mei ’k effen in aid teltsje oanhelje om
klearder biwiis to jaen Nou dan, dat teltsje sjes der ’t mannichien foaropstrópt.
De prijs der Advertentiën is van 1—5 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bjj
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
»Kunstkring< for fiif jier, dat hjar saek sa’n
koart en sukkeljend libben ha scoe. Hja
moat hast op stjêrren lizze, sa 't we hearre.
Dat is wol spitich mar sa giet it mear. Der
binne in ónbidich bulte minsken dy’t net folie
oer hawwe for ’e kinst, dy’t oars net jouwt
as in swiete oandwaening for geast en ge
moed, en dy’t immen net noadich hat om
lid fen *e rie of alderling yn ’e tsjerke to
wirden. Skilders wirde solden rijk, hwent
bjar kinst kin ’t buten rédden wirde De
measte minsken binne sa, se moatte it mar
oan ’t liif fiele, en derom rint faek de kinst
to biddeljen.
De bomaanslag.
Over den bomaanslag, die Zondagavond na
bij Maastricht is gepleegd, worden de volgen
de bijzonderheden medegedeeld:
Des avonds kwart voor tien werd een hevige
knal gehoord in het huis op den Soharnder-
weg, bewoond door den heer O. met gezin
en andere families.
De slag was zoo geweldig, dat men op
grooten afstand den knal hooren kon.
Bg onderzoek bleek een groote vernieling
vooral binnenshuis, te zijn aangericht, die
duidelijk aantoonde met welk een kracht het
voorwerp uit elkaar geslagen was. Van het ont-
ploffingsmiddel werd alleen een klein stukje
lont teruggevonden, zoodat verondersteld wordt,
dat hiervoor een dynamietpatroon gebruikt is
en door den dader in den kelder is gewor
pen. Een gat in den grond toont aan, waar
het voorwerp gelegen heeft.
Het keldergewelf is ontzet en de daarop
rustende vloer van beton en granito geheel
gescheurd. Door den geweldigen luchtdruk,
die zich langs de trap een weg naar boven
baande, zijn alle muren gescheurd, werd de
trap dwars in de gang geplaatst, terwgl de
deur* en raamkozijnen aan de achterzgde van
man was en
oorzaak zgn.
Ongewenschte gasten.
Zaterdagavond is het te Amsterdam langen
tyd zeer rumoerig geweest in de Amstelstraat
en de naaste omgeving. Het geval was be
gonnen in het café >De Nieuwe Karseboomc
waar een paar bezoekers ruzie hadden gekre
gen, naar het heette over de minder hoffelgke
bejegening van een juffrouw.
Velen trokken party, voor en tegen, zoodat
er een vechtparty op groote schaal ontstond.
Er werd geslagen en geschopt, men gooide
met meubilair en glaswerk. Er werden mes
sen en naar men wil door militairen zelfs
zydgeweren getrokken.
Vele juffers vielen van haar zelven. Een
kellner kreeg een stuk glas in den hals en
moest verbonden worden. Toen de politie
aanrukte was het zulk een toomelooze herrie,
dat niemand een verklaring kon geven en
ook niemand werd ingerekend.
Wel werd het café ontruimd. Toen was
er gelegenheid de scherven en stukken weg
te bezemen.
Op straat verzamelden zich honderden en
in de menigte werd het handgemeen voort
gezet, waarbg van den aanvang af vooral
Belgen waren betrokken.
Enkelen, die het te bont maakten, werden
naar de Halvemaansteeg gebracht. Toen het
café na een uurtje werd heropend was alles
bygeveegd en kon de muziek weer spelen.
Ook in Rotterdam hebben vreemde gasten
Zondagavond een leelyke rol gespeeld. Tus-
schen 10 en 11 uur werd een agent van
politie gewaarschuwd, dat eenige Russen be
zig waren een onbeheerd staanden melkwagen
aan de Watergeusstraat te plunderen.
Er heen gaande zag hij twee dier Russen
staan met eieren in hun hand, waarop hg
hen arresteerde.
Terwgl hg ze vast had, kwam plotseling
een derde Rus achter hem en stak hem met
een mes in den rug en den linker-bovenarm,
waarna die Rus de vlucht nam. De beide
andere Russen werden door inmiddels versche
nen andere agenten overgenomen.
Ofschoon er direct geen levensgevaar be
stond, oordeelde de geneesheer, wiens hulp
werd ingeroepen, het ook geraden, den agent
naar het ziekenhuis aan den Coolaingel over
te brengen, waar hg werd opgenomen. De
dader Is genaamd T. O., 22 jaar, Rus-Pool.
Door de politie te IJmuiden werd Zondag
een Duitscher aangehouden, die opgaf Hein
richs te heeten en zich schuldig had gemaakt
aan diefstal van mosselen en rookworsten uit
een ververschingslokaal aldaar. De gear
resteerde stond in het Politieblad gesigna
leerd en zgn opsporing was reeds het vorige
jaar verzocht door den burgemeester van
Maaabree.
FRISO
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
