Hindeloopen en Stavoren.
BON met het bedrag in te zenden aan het bureau van dit Blad,
Extra Premie voor de lezers van „FRISO”.
HET BURGERLIJK RECHT VOOR IEDEREEN,
Ge druk.
Voor 65 cent
ZATERDAG 19 MEI 1917.
No. 21.
43ste Jaargang
Binnenlandsch Nieuws.
WATTEL
kingscijfers der provincies en van het Ryk op
Totaal
3.270.859
3.312.367
6.583.226
NAAM:
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post f 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
Mannen.
350.507
356.608
781.016
607.999
121.462
157.630
191.612
216.221
176.594
101.298
209.912
Vrouwen.
349.331
351.289
818.148
636.500
122.236
163 283
188 914
209.789
178.560
95.207
199.110
Totaal.
699.838
707.897
1.599164
1,244.499
243 698
320.913
380 526
426.010
355.154
196 505
409 022
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
zich nabij den karpervijver en keek naar de be
hagelijk dikke visschen, die nog niet in de ge
legenheid geweest waren een kraai van nader
bij te kennen. Het water liep den kraai in den
mond en al spoedig had hij zich vooruitgebogen
naar een van de dikste karpers, die nie's kwaad
vermoedde en eerst onraad rook toen vader kraai
hem in zijn bek had.
Zie zoo, dacht de kraai. Nu heb ik ook eens
een oorlogswinstje. En niet de minste kans op
ontdekking of hoogere belasting.
Edoch de kraai vergiste zich. Fedor, de
kleine hond, had den kraai zien neerkomen en
denkend»He wat voert die zwarte daar uit I
was hij ijlings naar den vijver toe geloopen. En
de zoon des huizes, die plots zijn hond zoo zag
weghollen, bleek al evenzeer iemand van een
onderzoekenden geest en ging den hond achter
na. En zoo geschiedde het, dat juist op het mo
ment dat de kraai dacht te profiteeren, van zyn
buitenkansje de hond hem in den nek pakte,
terwijl deze in zijn voornemens tan aanzien van
kraai en karper beide gestoord werd door den
baas, die in triomf de driedubbele vangst naar
huis voerde.
De fabel doch zij is een werkelijke fabel
leert, dat men niet altyd verstandig doet met
onder de O. W-ers te gaan.
De bevolking van het Ryk in 1916.
Aan een uittreksel uit de statistiek van den
loop der bevolking van het Rijk, de provinciën
en de gemeenten met meer dan 20.000 inwo
ners. in 1916 opgenomen in »St Ct.« 112. ont-
leenen wij den navolgenden staat van de bevol-
j i
1 Jan. j.l.
1 Jan. j.l.:
Prov.
N.-Brab.
Gelderl.
Z.-Holl.
N.-Holl.
Zeel.
Utrecht
Friesl.
O verijsel
Gron.
Drenthe
Limb.
Wat is waarheid)
De vraagHoe veel haardsteden hebt gij
wordt blijkbaar door sommige personen op
het beschrijvingsbiljet van het Brandstoffen-
distributiebureau anders beantwoord dan ze
voor de personeele belr sb'ng deden.
Als curiositeit vergelijkt het »Vad.« enkele
antwoorden van dezelfde personen te Delft.
Op zes vragenlijsten deelden zes personen
»naar waarheid® mede, dat zij respectievelijk
4, 3, 5, 8, 10 en 14 haardsteden hebben.
Op de biljetten voor de personeele belasting
hadden die zelfde zes personen ook snaar
waarheid® opgegeven, dat zij resp. 0, 1, 2,
1, 5, 5 haardsteden hadden!
Postpakketten.
Voortaan moet op de adreskaarten voor
postpakketten, bestemd voor het binnenland,
soort en hoeveelheid der goederen, waaruit de
inhoud bestaat, door den afzender worden
vermeld.
Treurig einde van een trouwpartij.
Mei was in ’t land en de dochter van ze
keren fabrieksarbeider te Nijverdal zou in het
huwelijksbootje stappen, wat aanleiding gaf
tot een feest ten huize van den arbeider.
Kwaadbeluste jongelui zwierven echter om
de woning, maakten veel kabaal en bombar
deerden het dak. De arbeider tenslotte woe
dend naar buiten met een scherpe lep, die
hij tusschen de kwaadwilligen gcoide. De
35-jarige Bolink, toevallig, naar het heet, een
onschuldige, werd aan een been getroffen.
Een slagader werd doorgesneden. Dood door
bloedverlies volgde.
Een predikant die men missen wilde.
Kort geleden, aldus wordt aan de »N. Rt.
Ct.« geschreven, ontving een predikant bij
,een der Gereformeerde Kerken een beroep.
Zijn keikeraad vroeg den predikant of hij het
beroep zou aannemen. Deze gaf te kennen
dat hij waarschijnlijk zou bedanken, ook om
dat het traktement lager was dan in zijn te
genwoordige gemeente. De kerkeraadsleden
betuigden hun spijt. Het zou zoo goed zijn,
als dominee eens vertrok. Daarop durfde men
uit den kerkeraad met het plan komen om
den predikant, als hij het beroep aannam,
ieder jaar het verschil in traktement te ver
goeden. Men heeft daarop in de gemeente
medewerking gevonden om den predikant dit
verschil jaarlijks uit te betalen.
Verinoging der spoorwegtarieven.
De »Haagsche Post® schrijft
»Onze spoorwegen hebben een nieuwe Oekase
losgelaten, die naar wij hopen ernstige en
effectieve protesten zal uitlokken Kilometer-
boekjes worden in het geheel niet meer af
gegeven en voor de drie zomermaanden wordt
de op 1 Januari in werking getreden toeslag
op biljetten en bagage van 20 pet. verhoogd
op 50 pot. De motiveering voor die veror
dening is allerzonderlingst: Aangezien de
kolenvoorraad niet toelaat den reizigersdienst
uit te breiden® worden deze maatregelen ge
nomen Maatregelen® is inderdaad het juiste
woord, want zij worden eenvoudig door onze
sporen »g em a ss regelt® sedert het Parle
ment, naar het schijnt niet op de hoogte van
de beteekenis der zaak, de fusie der maat
schappijen zonder serieuze bespreking, en ver
moedelijk ook zonder behoorlijk nadenken,
goedkeurde.
»Het resultaat ziet men thans. Het klinkt
onaannemelijk dat het er den sporen om te
doen is het reizen te beperken. Dat zoude
chinoiserie zijn, die door geen serieus
Minister van Waterstaat kan worden goed
geheeten. Mocht de mentaliteit onzer spoor-
wegozaren echter zóó achterlijk zijn dat die
zonderlinge begeerte inderdaad heeft voorge
zeten, dan is het aangewezen middel het pu
bliek op de perrons te laten staan, wanneer
de treinen vol zijn. De bedoeling is echter
ongetwijfeld een heel andere. De sporen willen
hun slagje slaan, en in dezen tijd van duurte
de financiëele positie goedmaken welke zij
Een waar sprookje.
Het is de »Prov. Gron. Ct. die het vertelt.
Er was een kraai die vloog hoog boven den
Heerenweg in Groningen. Diep onder zich zag
hij een vyver met karpers. En hij stelde zich
de vraag waarom hy niet een vischschotel op
zijn menu zou zetten.
Het was aldus de kraai wel geen ge
woonte. Doch tegenwoordig zie je wel raarder
dingen. Wie handelt er al niet in vet, in koffie
in rubber enz. enz. Waarom zou hij ook niet
gehoorzamen aan den drang der tijdomstandig
heden? En dus ging de kraai omlaag en zette
door jaren van slap beheer hebben bedorven.
De fusie, die aan alle concurrentie een einde
heeft gemaakt, stelt hen daartoe in staat en
de inschikkelijke Minister Lely zegt Ja en
Amen. Reeds nu zijn de toenamen in ont
vangsten uit het personenvervoer zoo enorm
dat de spoorwegen hun vroegere peri
odieke ontvangststaten achterwege
laten. Zij durven daar blijkbaar in het
geheel niet mede voor den dag komen. Heeft
de Minister hem onder de oogen gehad toen
hij den nieuwen maatregel bij Besluit van 7
Mei goedkeurde En heeft hij bedacht dat
ook de 20 pet. verhooging in Januari heette
te zijn afgekondigd om het verkeer te doen
verminderen
»De nieuwe Oekrse is van de hoogste be
teekenis vcor ons geheele zakenleven, dat staat
en valt met goedkoop transport. Zij zal dit
opnieuw veel duurder maken. Van handel
en verkeer zullen eenvoudig nieuwe tollen
worden opgeheven opdat de sporen een nieu
wen gouden oogst naar binnen kunnen halen
waartegenover geen proportioneele verheoging
hunner bedrijfskosten zal staan. Wij hebben
hier niet te doen met een verkeersmaatregel,
maar met een financieel foefje. En daarom
is het niet meer dan billijk dat het geheele
exedent der ontvangsten, voortvloeiend uit deze
Oekase, in de Staatskas komt. De Minister
van Financiën zoekt nieuwe nj’Hioenen. Hier
zijn zij”.
De ondergeteekende wenscht te bekomen
Ex. Het Burgerlijk Recht voor Iedereen A 65 cent, franco per post 75
cent, welk bedrag hierbij gaat.
WOONPLAATS
Verhoogde spoortarieven.
Onder de vele klachten, die de aanstaande
verhooging der spoorwegtarieven ons brengt,
zegt het »Hbl.,« komt deze het meest voor,
dat de 3de kl. reiziger, die geen goedkooper
klasse kan kiezen en toch reizen moet, er
zoo slecht af komt; men vraagt om een 4de
kla’se, in bagagewagens bijv. Het blad heeft
inlichtingen ingewonnen en moet meedeelen,
dat de billijkheid van de klacht wel wordt
erkend, maar dat er toch niets aan te doen
is. Bagagewagens hebben de spoorwegmaat
schappijen ten eerste vcor bagrge nodig; in
een bagagewagen gaan voorts veel minder
mensohen dan in een 3de kl. rijtuig en wan
neer er door het scheppen van een 4de kl.
evenveel gereisd werd als andere jaren, zou
er geen vermindering van wagens en dus
geen bezuiniging van kolen plaats hebben.
Stand der gewassen.
De late, strenge winter is voor de winter
gewassen zeer nadeelig geweest, zoodat het
niet behoeft te verwonderen dat de stand
voor den tijd van het jaar weinig bevredigend
is. Een gunstige zomer zal veel moeten goed
maken. Onder deze omstandigheden doet de
gebrekkige voorziening met stikstofhoudenden
kunstmest zich zeer gevoelen. Men moet
daarbij ook niet vergeten, dat in de laatste
jaren tengevolge der omstandigheden de aan
wending van kunstmeststoffen in onderscheidene
streken te wenschen overliet, zoodat men daar
teert op den voedselvoorraad van den bodem.
Wel heeft de strenge vorst op de klei de
structuur van den grond sterk verbeterd, het
geen den groei der gewassen zeer ten goede
zal komen. Niet alleen van de vorst, maar
ook van het wild hebben de wintergewassen
in sommige streken veel te verduren gehad.
In normale tijden zouden stellig meer per
oeelen graan zijn omgeploegd, die nu werden
behouden en doorgezaaid met zomergraan.
Omtrent den verbouw van zomergewassen
valt het volgende op te merken. De teelt
van peulvruchten en haver heeft zich alge
meen zeer uitgebreid. Ook de verbouw van
aardappelen is bijna overal aanzienlijk toege
nomen. Dit is echter niet het geval in de
streken met veenkolonialen landbouw; door
het stikstofgebrek is daar de aardappelcultuur
pl.m. 20 pet. ingekrompen, terwijl de hierdoor
vrijgekomen oppervlakte bijna zonder uitzon
dering is bezet met paardenboonen en erwten.
In vele streken zijn meer voederbieten uitge
zaaid. Het scheuren van weiland kwam op
versch’llende plaatsen voor, doch blijft over
het algemeen van weinig beteekenis.
Mede in verband met de getroffen maat
regelen tot beperking heeft de teelt van sui
kerbieten en handelsgewassen een geringeren
omvang aangenomen.
Een waanzinnige.
Te Stratum (Noord-Brabant) ontstond Zon
dagavond* in een café twist tueschen een Ne-
derlandschen en een Belgischen milita'r. De
Nederlander, zekere Theeuwkens, uit Almen
(Geld.) stak den geïnterneerde met een mes
in den hals en verwondde hem ernstig. De
Belg werd door omstanders weggedragen, maar
Theeuwkens, eenmaal in woede ontstoken,
greep zijn geweer en schoot, staande op het
tooneel, in ’t wilde weg, ongeveer 150 sche
ten af. 't Café was in minder dan geen tijd
ontruimd, en ook de weg daarvoor moest wor
den afgezet, daar de kogels over de straat
vlogen. De huizen aan den overkant werden
zelfs beschadigd.
De rijkspolitie en de infanterie probeerden
om den waanzinnige neer te schieten, doch
deze hield zich gedekt, terwijl hij doorging
met schieten. Patronen had hij in overvloed
daar het tooneel voor rustkamer diende.
Pas na een paar uur gelukte het, den
woesteling te overvallen. Hij lag toen op zijn
stroozak. Hij werd gebonden naar de kazer
ne gevoerd.
De administratie van ons blad stelt voor onze lezers een premie verkrijgbaar van buiten
gewoon practisch nut en voor velen van onberekenbare waarde, een premie waarvan wij over
tuigd zijn, dat zeer velen later dankbaar zullen zyn dat zij in de gelegenheid zijn gesteld, een
boek van zoo onberekenbaar nut tegen zulk een geringen prys te verkrijgen.
kunt ge namelijk als lezer van ons blad bekomen een geheel nieuwen, op best papier uitstekend
gedrukten, tot op heden bygewerkten druk van het bekende, uiterst gewilde
Het werk van den overleden emin enten rechtsgeleerde WATTEL is bijgewerkt en aange
vuld door JOH. LAND a. t. s. te Kollum.
Dit boek van bijna 400 pagina’s is een volledig, duidelijk, begrijpelijk Burgerlijk Wetboek
voor iedereen. Het is een oude, bekende en gegronde klacht, dat de officiëele wetboeken door
hun duistere moeilijke taal voor den niet rechtsgeleerde, to taal onbegrijpelijk zyn. WATTEL’s
Wetboek geeft u raad hoe u in bijna alle gevallen die voorkomen te handelen hebt. Het
verhoedt, dat gij in verkeerde handen valt. Het licht u in en geeft u raad in alles wat gij te
doen hebt als Werkgever en werknemer, huurder en verhuurder, echtgenoot, vader of moeder,
erflater, erfgenaam, kiezer enz. enz.: Wat gij moet doen bij geboorte-aangifte, huwelijk, aan
neming van werk, erfenissen, allerlei acten, auteursrechten, schulden, bewaargeving, bewijs,
bezit, borgtocht, bouwen, curateele, eed, erfpacht, handleiding, hypotheek, vennootschap, ont
eigening, rechten der ouders en kinderen, vruchtgebruik enz. enz. enz.
Het boek bevat een uitgebreid alpabetisch register, dat behalve de hierbovengenoemde nog
honderden onderwerpen bevat en dat wij gaarne in zijn geheel in de annonce zouden opnemen
als het niet te kostbaar was. Dit boek van bijna 400 pagina’s is onmisbaar voor eiken Neder
lander, die zijn rechten en verplichtingen wil kennen. Men zal zich den aankoop van dezen
wegwijzer nooit beklagen. lederen dag kan men dit noodig hebben.
Afgehaald aan ons bureau, 65 cent, franco per post a 75 cent na inzending van onder
staande bon met het bedrag.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
voor de Gemeenten Workum. Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
