I
Raadsverslagen.
Burgerlijke Stand.
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
het vol-
ii.
Workum.
Van 7—14 Juni 1917.
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde,
Van 8 15 Juni 1917.
Geboren, Akke dv Pieter Roskam en Nieske
Haringsma te Hemelum. Hantje en Minne d en
z v Symen Bouma en Hittje Bruinsma te He
mel um.
Gehuwd, Melle Zwerver 24 jr te Koudum en
Sjuttje Bruinsma 25 jr te Warns.
Overleden, Klaas Schaper 64 jr echtg v Lolk-
je van der Wal te Nyega. Trijntje de Boer 77 j
wed v Popke Stegenga te Koudum.
Geboren, Jeltje Joukje dv IJpke Huisman en
Grietje Bekema. Pietje dv Douwe Huitema en
Wietske de Vries.
Gehuwd, Geene.
Overleden, Jurjen de Jager oud 66 jr echtg.
van Sjuwke Kramer. Pieter Wiersma oud 72 jr
echtg van Wikje de Jong.
VERSLAG van de vergadering van den Raad
der gemeente
HINDELOOPEN,
op Woensdag 13 Juni 1917, ’s voormiddags
10 uur.
Tegenwoordig alle leden.
Na opening van de vergadering door den voor
zitter worden de notulen der vorige vergadering
gelezen en vastgesteld.
Medegedeeld wordt o. m. dat het maxi
mum van de te heffen hoofdelijken omslag van
f3000.op f5000.bij Kon. besluit is goed
gekeurd en, dat de gemeente-begrooting 1917
goedgekeurd is terug ontvangen.
III. Wijziging gemeente-begrooting 1917.
Aangezien wegens gebrek aan kasgeld een
geldleening is aangegaan van flOOO.wordt
deze begrootingeovereenkomstig daarvan, gewij
zigd.
IV. Wijziging gemeente-begrooting 1916.
Deze wijziging bleek noodig te zyn, omreden
de distributiekosten over 1916 te laag geraamd
zijn.
V. Benoeming leden stem-bureau.
Behalve de heer de Vreeze worden alle leden
van den raad voor leden en plaatsvervangende
leden van het stem-bureau aangewezen.
VI. Benoeming lid schattings-commissie, als
bedoeld bij de inkomsten-belasting-wet.
Daar de heer H. Couperus in de vorige ver
gadering benoemd, deze benoeming niet aannam,
is thans de heer M. Leenstra benoemd.
VII. Vaststelling lijst oninbare posten.
Alle voorgestelde posten dienen oninbaar ver
klaard wegens vertrek uit de gemeente en
overlijden.
aanvoer van tomaten, bloemkool, asperges enz.
van Nederland naar Zweden, bezig met het
vraagstuk, of het niet mogelyk zou zyn, ook
aardappelen uit Nederland te importeeren. Het
blad meent* dat men, voor het geval hiertegen
bezwaren mochten bestaan, zou kunnen verlan
gen, dat Nederland die aardappelen zou leveren
als compensatie. Aangezien n.l. Zweden jaar
lijks voor een aanzienlijk bedrag dure tuinbou w
producten van Nederland af neemt, zegt het blad,
kan men verlangen, dat Nederland voor ten
minste hetzelfde bedrag aardappelen leveren zal. in de gemeente.
Het vraagstuk van den aardappeleninvoer uit
Nederland zou reeds een onderwerp van bespre
king uitmaken in de Zweedsche commissie voor
de volkshuisvesting.
Uit de onderwijzerswereld.
In «De Bode», het orgaan van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers, deelt iemand mee,
dat hem drie gevallen bekend zijn uit Drente,
waarbij sollicitanten naar een onderwijzersbe-
trekking om geloofsredenen werden geweigerd.
Zoo kreeg een zekere juffrouw C., solliciteerende
in de gemeente A., van den burgemeester te
hooren, «dat de Raad geen jodin wou!«
Toch aardappelen genoeg
In het «Eindh Dagblad» vindt men
gende redactioneele stukje
»Er wordt algemeen geklaagd, dat er geen
aardappelen te verkrijgen zijn, en enkelen die
er nog machtig kunnen worden, klagen over de
slechte kwaliteit er van.
Het zou overbodig zijn over die kwestie te
spreken, als er nu eenmaal weinig en slechte
aardappelen waren.
Maar met zekerheid weten we, dat er in vele
plaatsen van ons land groote voorraden liggen
opgestapeld, die evenwel niet mogen uitgevoerd
worden naar andere plaatsen in Holland.
We hoorden voorbeelden noemen, die ergenis
wekken. In Zaltbommel, Hedel, Bergeijk enz.
zijn boeren die massa’s goede aardappelen in
hun voorraadschuren hebben liggen en ze gaarne
tegen billijken prijs wilden afstaan. Zij kunnen
ze evenwel niet uitvoeren en zien hun kostba
re koopwaar tot bederf overgaan.
Zoo blijven we verstoken van een der voor
naamste voedingsmiddellen, terwijl er genoeg van
is, en gaan kapitale sommen verloren. Dat alles
door een absoluut verkeerd en dwars optreden
der regeering.»
Aan «Het Volk« wordt voor waarheid verteld
dat een directeur van distributie ergens in Noord
Holland dezer dagen aldus om aardappelen seinde
«Enorme aardappelnood. Oproer dreigt 1 Stuur
direct zes waggons of sterke poliemacht, liefst
huzaren
Den volgenden dag waren er alvast vier wag
gons aardappelen: twee zouden er nog komen I
Vergiftiging van visch.
Zaterdagmiddag kwamen de talrijke visschers
die aan de rivier de Dommel te ’s- Hertogenbosch
zaten te visschen, eensklaps tot de ontdekking,
dat zich een byzonder verschijnsel onder de
visschen voordeed.
Hadden velen heel den namiddag al gehen
geld zonder beet te krijgen of zonder een viscbje
te zien, plotseling ze konden haast hun oogen
niet gelooven begonnen visschen van aller
hande soort en vooral veel groote en prachtige
exemplaren snoeken, palingen, baarzen, zeelten,
brasems en andere, zeer onvast en onwijs dicht
aan de oppervlakte van het water rond te dwa
len. Ze schenen machteloos om tegen de stroom
op te roeien en dreven breede kringen beschrij
vende, met den stroom mee en kwamen zelfs
vlak aan den kant van het water, waar de vis
schers ze met de handen konden grijpen.
In een ommezien kwamen van alle kanten
liefhebbers en gegadigden met schepnetten en
bootjes opdagen, en maakten zich van prachtige
quantums meester. Snoeken en palingen van veel
ponden zwaar werden geschept, zoodat deze
visschers een mooien dag maakten. Een hunner
verkocht een partij paling en Snoek aan een
handelaar voor f 60 en nog hield hij een mooie
zooi over, en toog weer opnieuw ter vangst.
Honderden en honderden arme gezinnen heb
ben volop visch gegeten, die ze anders wegens
de duurte niet kunnen koopen. Duizende visschen
zyn geschept.
Deze vischmoord op groote schaal vond zyn
oorzaak hierin, dat, evenals een paar jaar gele
den, het water uit de rivier De Ley te Tilburg
waar de fabrieken hun vuil water op uitloozen
in den Dommel is overgestroomd bij het hevig
onweer met wolkbreuk op Vrijdagavond.
De moord te ’s-Gravenhage.
Zooals men weet, wordt de gedeserteerde
22-jarige veldartillerist J. Schaap verdacht
vau den moord op den adjudant-onderoffioier
Galle in de Alexanderkazerne te ’s-Gravenhage.
S. is de zoon van vrij welgestelde ouders.
Hij leidde sedert zijn desertie een zwervend,
vagebondeerend leven en overnachtte dan in
in dit en dan weder in een ander logement.
Maandagavond heeft de politie hem bijna
te pakken gehad. Zij scheen er de lucht
van gekregen te hebben, dat hij vertoefde in
het volkslogement «De Vriendschap» in de
Zuilingstraat. Rechercheurs en politie-agenten
hadden den omtrek van het logement afgezet,
terwijl een inspecteur en drie rechercheurs
naar binnen gingen. De vogel was echter
gevlogen en met een der in het logement
vertoevende personen naar een bioscoop op
het Spui gegaan, waar hij later door een
ander was gewaarschuwd, dat de politie naar
hem zocht.
Bezoekers van het logement verklaren, dat
zij S., dien zij zeiden goed te kennen, on
schuldig achten aan den moord.
De verdachte, die den kost verdiende met
liedjeszingen op straat en in enkele koffie
huizen, was al eens in handen van de politie
gevallen, wegens het zonder de vereischte
vergunning uitoefenen van het bedrijf van
straatmuzikant, doch had toen door het opgo
lven van een valschen naam weten te voor
komen, dat men hem vasthield als deserteur.
Sommigen meenen dat 8. verraden was
door een vrouw met wie hij vroeger omgang
had, doch die hij weer had verlaten. Zij
achtten hem een «veel te gladde jongen» om
zich te laten pakken en verzekerden dat zyn
vrienden hem nooit zouden verraden, om de
door de justitie uitgeloofde geldsom te verdienen.
Verkiezing Eerte Kamer
In de gistermiddag gehouden buitengewone
zitting van de Provinciale Staten zijn tot leden
van de Eerste Kamer herkozen de heeren
E. J. BERGSMA (lib.j te Enschedé,
met 38 stemmen en 11 briefjes in blanco,
Mr. H. BINNERTS (lib:) te Heerenveen
met 37 stemmen en 12 briefjes in blanco.
H. H. VAN KOL (s-d.) te Voorschoten
met 37 stemmen en 12 briefjes in blance.
HENRI POLAK (s.-d.) te Laren (N.-H
met 36 stemmen en 13 briefjes in blanco.
Aanwezig 49 leden. Afwezig de heer Visser.
Smokkelaar.
Ean landbouwer uit Heijen (L.) Siebenge-
wald stond Dinsdag voor de Bossche rechtbank
terecht wegens smokkelen van een party zeep
en kwatta.
In een schrijven dat de president had ont
vangen, werd de beklaagde een reuzensmok
kelaar genoemd die voor den oorlog'in'behoef-
tige omstandigheden verkeerde, doch thans
een man in bonis is. hij heeft een groot gezin
en liet thans een guïs bouwen van f 5000
waarde terwijl verder als zijn kenmerk van
zyn welstand werd aangegeven, dat hij eiken
dag dronken is.
De man wierp de betïchtïging der kommje-
zen als zou hij een smokkelaar van beroep
zyn ver van zich af.
De officier eischte vier maanden gevange
nisstraf,
De nieuwe minister van oorlog.
Naar het Haagsche Correspondentiebureau
verneemt, is bestemd voor het ambt van mi
nister van oorlog jhr. mr. B. C. de Jonge, admi
nistrateur chef der afdeeling van het Kabinet
van den minister van oorlog.
Een burger-minister van oorlog dus, een
nieuwigheid, getemperd door de deskundigheid
van den nieuwen titularis waaraan niemand zal
'twijfelen, omdat hij als *t ware de procuratie
houder van den vorige minister is geweest.
Verandering in eenig syteem zal hiervan wel
niet het gevolg zyn.
Koffle-distributie.
Door N. O. T. is het volgende schrijven
aan de koffiehandelaren gericht
Met het oog op den beperkten koffievoor-
raad dient althans zoolang deze niet door
nieuwe aanveer s aangevuld het verbruik
van koffi ie worden verminderd.
Wij zullen derhalve bij het verleenen van
goedkeuringen tot aflevering van ruwe koffie
voorloopig de hoeveelheid op de helft moeten
brengen van het gemiddelde gebruik geduren
de de tweede helft van 1916.
Ten einde dus te voorkomen dat geduren
de zekeren tijd zonder koffievoorraad zoudt
kunnen zijn zvlt u, naar wij meenen, onmid-
dellijk na ontvangst van deze circulaire tot de
overeenkomstige beperking van de afleveringen
aan uw afnemers moeten overgaan.
Zoodra de voorraad weder een ruimer ver
bruik zal toestaan zullen wij u daarvan onver
wijld mededeeling doen.
Gedroogde koolbladeren.
Er wordt thans geregeld te Loosduinen in
’t Westland veiling gehouden van bloemkool-
bladeren en peenlof, rommel die anders wordt
weggeworpen. Beide brengen voor de drogerij
nog op van f4.10 tot f 6 90 per 100 Kg.
Vooral gedroogde koolbladeren worden door
hen die ze proefden, hoog gewaardeerd en
gesteld verre boven boerenkool.
De Commissie van Toezicht op de Groen-
ten-Centrale heeft nu ook bepaald, dat door
geschoten andijvie anders mede niets waard
onder verantwoordelijkheid van het veiling-
beatuur geveild mag worden voor de drogerijen
teneinde daarna met consent uitgevoerd te kun
nen worden.
Twee gevallen van nekkramp.
Bij het garnizoen te Leeuwarden hebben zich
twee gevallen van nekkramp voorgedaan, één in
de kazerne en één in de barakken. Reeds eer
gisteren was ons het gerucht daarvan ter oore
gekomen, doch gister ontvingen wy de officieele
bevestiging. Beide aangetasten worden verpleegd
in de barak van het hospitaal voor besmettelijke
ziekten. Het betrokken troepengedeelte van de
kazerne on de barak zyn in observatie en wor
den op bacillen onderzocht en blijven, in af
wachting van het resultaat, geïsoleerd. De
dienst van het heele bataljon is aanmerkelijk
verlicht. Gistermiddag was de toestand der pa
tiënten, de omstandigheden in aanmerking ge
nomen, bevredigend. De maatregelen zyn zoo
doeltreffend genomen, dat er voor ongerustheid
geenerlei aanleiding is. «L. N.«
Terwijl schipper Jongsma uit Stryen voor
eenige dagen met zijn schip op weg was van
Amsterdam, naar Meppel, werden hij en zijn
twee zoons na het nuttigen van het avondmaal
ernstig ongesteld. Bij aankomst te Meppel was
de toestand van Jongsma zoodanig verergerd,
dat een dokter moest ontboden worden. Deze
constateerde meelvergiftiging tengevolge van het
eten van bruinbrood. Óp ’t oogenblik is de
toestand tamelijk goed. Resten van het brood
zijn naar Utrecht gezonden om onderzocht te
worden.
Dinsdagmiddag is door de justitie, byge-
stqan door marechaussées en de beide inspec
teurs van politie uit Middelburg op den Nieuwen
Viissingschen weg onder de gemeente Koude-
kerke een inval gedaan ten huize van v. D.
Gedurende de huiszoeking werd de omgeving
streng afgezet. Na afloop van het onderzoek
begaf een der inspecteurs zich stadwaarts met
eenige instrumenten, blijkbaar een ontvangtoe
stel voor draadlooze telegrafie.
In de consistorie der Ned. Herv. Kerk te
Ilpendam is ingebroken, vermoedelyk in den
nacht van Maandag op Dinsdag. Men ontdekte
de inbraak Woensdagmorgen. De brandkast der
diaconie is geforceerd. Aan alles is te zien, dat
echte heroepsdieven aan ’t werk zijn geweest,
In de brandkast waren mede geborgen de waar
den van de Nutsspaarbank. Eergisteren kon nog
niet worden vastgesteld, wat vermist wordt. De
Nutsspaarbank is tegen inbraak verzekerd.
WORKUM. In het begin dezer week werd
in een weiland onder Hijlaard een hert gezien
dat by nadering van menschen vluchtte. Woens
dagmorgen was vermoedelyk dit zelfde hert in
een weiland van den heer Ybema naby de
zeedijk. Het dier zwom door de dyksvaart, liep
over de dijk, en sprong daarna over de palen
op het strand. Hier werd het opgemerkt door
eenige jongens die dadelyk begonnen jacht op
het arme dier te maken. Na een lange jacht,
sommigen beweren H/2 uur, werd het hert, dat
niet best kon zwemmen, in het water levend
gevangen en naar de stad gedragen, waar het
voorloopig ondergebracht werd in de stal van
den heer S. Pruiksma slager.
Een dubbeltje geleend.
Een der groote Amsterdamsche geldmagnaten
werd in een der Amsterdamsche ziekenhuizen
verpleegd.
Herstellend kreeg hij van den geneesheer ver
lof zich eens naar z’n huis te begeven, maar de
dokter verbood hem daar heen te loopen.
Hij ging met de tram. Als het zyn beurt is
te betalen, tast hij in alle zakken, maar bevindt
dat hij geen geld bij zich heeft, dat hij geen
tramkaartje betalen kan.
En zijn crediet in de tram blykt niet groot.
Hij vraagt den conducteur hem het geld voor
te schieten, maar deze is weigerachtig. Hy zegt
den heer, dat hij aan de volgende halte moet
uitstappen. Deze vertelt, dat hij uit het zieken
huis komt, maar het helpt niets.
In de tram zit ook een vrouwtje, schraaltjes
net, maar heel armoedig gekleed. Zij vraagt
aan den man zonder geld of zij hem een dub
beltje mag voorschieten.
De conducteur meent haar te moeten waar
schuwen, ze zal het nooit terug zien. Maar het
vrouwtje geeft het dubbeltje, de zieke koopt
zich een retour en vraagt het vrouwtje haar
adres om het geld te kunnen terug geven.
De bekende geldmagnaat liet onderzoek doen
en nu bleek, dat het menschje, van wie hy een
dubbeltje geleend had, in zeer behoeftige om
standigheden leefde. Zij ontving een paar dagen
later een cheque van duizend gulden en 10 ct.
't Is te hopen, dat de conducteur het leest.
Het geval is beslist historisch.
Meikevers.
Men schrijft uit Limburg
Onlangs is in het «Handelsblad» medegedeeld,
dat meikevers, al of niet gedroogd en gemalen,
gebruikt werden voor veevoeder. Deze mede
deeling kan aangevuld worden met de opmer
king, dat de Limburgsche jeugd indertijd mei
kevers zelfs als een lekkernij beschouwde. Ze
plukten den dieren vleugels en pooten uit en
verorberden ze smakelijk, daarby verklarende,
dat ze smaakten als hazelnoten. Pooten en vleugels
heetten onverteerbaar. Dit is inderdaad juist,
want voedert men zyn pluimvee met meikevers,
dan vindt men onvermijdelijk poot- of vleugel-
resten terug in de uitwerpselen.
In de laatste jaren is echter de «oeconomische»
jositie van de Limburgsche dorpsjeugd veel ver-
leterd. Ook de smaak is meer veredeld... De
snoepwinkels liggen immers vol babbelaars, tof
fees, zuurtjes, caramels en sigaretten, zoodat het
niet anders kan, of de knappende bruine mei
kever met den hazelnootsmaak wordt tegen
woordig nog slechts minachtend aangezien.
Hollandsche aardappelen naar Zweden.
Naar men in «Svenka Dagbladet» van den
Iden Juni leest, houdt het Zweedsche tuinbouw
blad Viola zich, in aansluiting met den groeten
De vergadering maakt geen bezwaar tegen de
oninbaarver klaring.
VIII, Vaststelling kohier van hoofdelijken
omslag.
Voormeld kohier wordt vastgesteld met een
bedrag van f 4987.20. Het vorige jaar was dit
bedrag f 2998 79.
Ondanks aanmerkelijke stijging dezer belasting
is het vermenigvuldigingscijfer lager dan in 1916.
Toen bedroeg dit 4.55, thans 3.88. Oorzaak
dezer verlaging is. hoogere belasting-inkomsten
Het aantal aangeslagenen is vermeerderd van
141 op 202het hoogste belasting-bedrag over
het loopende jaar is f439.67, het laagste f0.24.
Bij de rondvraag geeft de heer van Elselo B.
en W. in overweging de petroleum, die later in
de gemeente mocht aankomen, te laten distri-
bueeren. Hij zou het niet goed vinden dat ze
geleverd en verkocht werd als vroeger.
De voorzitter zal ter zijner tyd op dit idee
letten.
Da voorzitter bespreekt de mogelijkheid van
turfgraven in de gemeente-landeryen. De com
missie zal naar die mogelijkheid een onderzoek
instellen.
HEM. OLDEPH. en NOORD W., 14 Juni. In
de vergadering van den Raad dezer gemeente
is het verzoek van R. van der Horst te Hemelum
om hem ingevolge art. 5, le lid der Drankwet
vergunning te verleenen voor het door hem be
woonde koffiehuis te Hemelum, op grond dat
genoemde localiteit deel zou uitmaken van een
buitengewone inrichting voor maatschappelijk
verkeer, ter afdoening gerenvoyeerd aan Burg,
en Weth., omdat genoemde wetsbepaling blykens
de literatuur eenig en alleen geschreven is voor
buitengewone inrichtingen als tentoonstelling,
kurhaus, concertgebouw etc.
Afwijzend is beschikt op het adres van de
Vereen, van gemeenteveldwachters in Friesland
houdende verzoek aan de veldwachters in deze
gemeente een billijke vergoeding te verleenen
voor de buitengewone werkzaamheden tenge
volge de Distributiewet, omdat dit in deze ge
meente reeds bij verordening is geregeld.
Is medegedeeld dat door Ged. Staten is goed
gekeurd het kohier van Hoofd. Omslag, opgemaakt
tot een bedrag van f 36765.04het vermenig
vuldigingscijfer is 1.16 tegen 0.925 in 1916; dat
de verpachting van het vischrecht heeft opge
bracht f 102.78; dat het raadsbesluit tot onge
vraagd eervol ontslag aan J. M. de Jong te
Koudum, als onderwijzer der O. L. School wel
en dat tot opheffing der O. L. School te Molk-
werum niet door Ged. Staten is goedgekeurd;
ten aanzien van laatstgenoemd besluit besloten
by de Kroon in beroep te gaan.
Tot leden van de Stembureaux zyn benoemd
Koudum: Burgemeester, ambtsh. voorz. leden
P. Schut en M. Brandsma4e lid J. K. Bajema
plaatsvervangende leden F. de Jong, P. de Jager
en H. Koornstra.
WarnsA. A. Bajema, voorz O. Krul en
A. Schrale leden O. H. Bajema 4e lid plaats
vervangende leden P. N. van der Zypp, A. O.
Bajema en B. Schilstra.
Oudega L. Dokkum, voorz.leden Y. Boer-
sma en B. Yntema4a lid S. P. B. Martens
plaatsvervangende ledenA. van der Schuit,
K. Bosma en Durk D. van der Wal.
Aangenomen is het voorstel van B. en W. om
de verhooging van jaarwedde van de hulptele-
graaf kantoor houders voor het in eenig jaar ver
kregen punten-aantal onmiddellijk in het daarop
volgend jaar te doen ingaan.
Inzake de afvoering van den legger van
Waterstaatswerken van het voetpad dat loopt
vanaf de Zwarte weg te Koudum over land van
E. Vlieg naar de huizen bewoond door P. Abma
en W. Tilstra, is op voorstel van den heer Dok
kum besloten belanghebbenden aan te schryven
zich dienaangaande met elkander eerst te ver
staan.
Naar aanleiding van het ingekomen verzoek
tot het opmaken van een opslagplaats te Nyega
is in verband met de binnen korten tyd uit te voeren
werken door het waterschap «Woudsend» be
sloten B. en W. in dezen blanco crediet te ver
leenen ter zake in overleg te handelen met de
raadsleden uit de Wouddorpen.
Vastgesteld zyn de schoolgeldkohieren van over
het le kwartaal 1917 en wel dat van, gewoon
onderwys tot een bedrag van f 348.38 en dat
van herhalingsonderwys tot een bedrag van f25 80
Hierop volgde de vaststelling van verschillende
af- en overschrijvingen en van en op de ge
meen tebegrooting van 1916.
Naar aanleiding van een schryven van Ged.
Staten om bericht en raad over een bij hen in
gekomen verzoek van den burgemeester, secre
taris en ontvanger dezer gemeente om de trak-
tementsregeling voor die ambtenaren dermate
te herzien, dat voor deze gemeente niet geldt
het bevolkingscijfer van 1916, maar van 1 Jan.
1917, tengevolge waarvan deze gemeente onder
de 6e klas van de regeling zou vallen, is met
algemeene stemmen besloten Ged. Staten te be
richten het verzoek in te willigen.
9
