voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen en Stavoren.
In Südwestlike Brief.
I
1
VORDERINGEN
vóór den 31 Januari ek.
ZATERDAG 5 JANUARI 1918.
No. 2.
44ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
f
Binnenlandsch Nieuw?.
■1
I
J
f51
eener thee-
bon no. 5
FJOUWER EN TWEINTICHSTE BRIEF.
I
lyk as
zal worden tegengegaan, dat in de bouwstre-
ken meer veevoeder wordt verbouwd dan voer
eigen behoefte nood’g is, terwijl hetgeen nog
te veel mocht worden verbouwd, voor de zand
streken zal worden bestemd. In de veehouderij-
streken zal men derhalve voor de voeding van
zijn vee op eigen verbouw zijn aangewezen.
St. Ct.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nij verheid en
voor
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van Worlrum, brengen
ter kennis van belanghebbenden,
dat de
ten laste der Gemeente, over het
dienstjaar 1917,
ter Secretarie der Gemeente zullen
worden ingewacht.
Workum, den ^Januari 191&
J. QUARLES VAN UFFORD,
L l- Burgemeester.
A. DE VRIES,
Secretaris.
De BURGEMEESTER der ge
meente Workum brengt ter
kennis van ingezetenen,
dat op Dinsdag 3 Januari
a.s. de uitreiking van nieuwe Bon-
boekjes voor goedkoope melk
zal plaats hebben en tevens de uit
reiking van Bons voor rep ar a-
tieleder over de maand Januari,
en aanvragen voor de maand
Februari.
De uitreiking zal geschieden op
dezelfde wijze als de broodkaarten
worden uitgereikt, dus beginnende
met wijk G. Ieder moet de om
slag van het oude bonboekje inle
veren.
Aanvragen tot het bekomen van
goedkoope melk kunnen alsnog ge
daan worden ter Secretarie in de
gewone kantooruren.
Workum, den 4 Januari 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Sa binne wy den wer fen wal mei in nij-
jier. As men op it aide tobek sjucht, skrillet
men efkes. It soil yn ’t skiedboek opteikene
stean nést 1914—15 16, as in bloed’rich,
drovig oarlochsjier, det Jijen en iliinde oer de
hele wrald brocht, dat dea en fordjer sjidde,
haet en nyt bjit stookte, en üs lan yn ear-
moede stiek oangeande üs earste en nediohste
libbensbehoeften. Al in jier lyn miende men
yn ’e fierte in frede-let hearre to kinnen. De
Sentralen hiene in fredefoarstel dien; de pre
sident fen 'e Forienige Steaten forwachte men
as »fredebimiddeler« opdaegjen to sjen. En
hwet is er fen tolanne komt Gjin frede
kaem mar wol in wiid ütdijen fen ’e oarloch.
De Forienige Steaten longerje op in minske-
slaohtsjen m e a r noch yn 't great hja wolle
de macht fen ’e dollar ütkomme litte troch
in ütrissing fen in miljoenenleger, troch it
meitsjen fen skippen en fleantügen en mu-
nysje op syn Amerikaensk troch heapen jild
to lienen en üt to lienen troch it üthongerje
liften fen de neutralen, ensafoart. Sont Fe-
brewaerje fen ’t foarige jier fornielt in dük-
boat-oarloch sa bird as er kin.
It fredefoarstel fen ’e Paus wie de Enten
te de moeite net iens wirdich, om it to biant-
wirdsjen. De tafier fen de nediohste libbens
behoeften for üs eigen lan wirdt daegliks noch
mear ófslüten. Us febriken steane for in part
stil troch it koallegebrek en üs kachels kin-
ne mar heal genoch forwaerme wirde It
lytse brea-rantsoen hjit noch to great to wêzen
nei ’t üs werklik mar barre mei. It nediohste
féfoer üntbrekt, en üs fé moat sadwaende
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH ZOON,
te WORKUM.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
Een smokkeltruc.
’t Gebeurde eenigen tijd geleden aan onze
Oostelijke grenzen. De ambtenaren hadden
de waoht bij een landhuisje, waarvan de
eigenaar bekend stond als smokkelaar. Een
flinke hoeveelheid smokkelgoederen moest in
de nabijheid van dat huis zijn opgeslagen om
weggevoerd te worden.
De avond, waarop alles moest gebeuren,
kwam. In ’t huisje brandde kaarslicht. Het
was er niet erg rustig man en vrouw hadden
twist, die spoedig zoo hoog liep, dat ze elkaar
in de haren vlogen en weldra drong een
angstkreet van moord naar buiten. Nu was
de maat vol, de grenswacht kwam ongevraagd
te hulp en daarop was in huis gerekend.
De weg naar de grenzen was nu vrij.
De ruzie tusschen man en vrouw was co-
medie geweest en de handlangers hadden de
goederen veilig in Duitschland gekregen.
Boeven,
Te Zandvoort zijn aangehouden de Amster
dammers B. G. H Mertens en F. van Berkel,
oud 20 en 19 jaar, wegens inbraak in de
bodega Driehuizenen de zaak van Andreo-
witsj, die daarnaast gelegen is. Een klein
bedrag is gestolen. De brandkast konden de
inbrekers niet openen. Op de jongelieden
werden gevonden een paar revolvers, een
portemonnaie met veel kopergeld, f 330 aan
bankpapier, 205 metalen lepeltjes, 50 tabletten
chocolade en bonbons.
Bovendien werd in het bezit van een der
aangehoudenen als verdacht van de inbraak
te Zandvoort ongeveer f 400 aan bankpapier
gevonden, dat hij ten nadeele van zijn ouders,
die te Amsterdam wonen, had ontvreemd. Zij
zijn gevankelijk naar Haarlem overgebracht.
Blijvende schaarschte van wol, zijde, enz.
Na den oorlog zal het nog een reeks van
jaren zeer moeilijk zijn, om de benoodigde
hoeveelheden wol, katoen, vlas, jute en zijde
te verkrijgen. De wereldproductie van wol
is sterk verminderd door het afslachten van
groote getallen schapen wegens den vleesch-
nood. In Frankrijk en Italië zijn vele moer-
beiboomen geveld voor brandhout, tengevolge
waarvan China en Japan de voornaamste
zijdeleveranciers moeten worden. De toestand
in Rusland doet een verminderden aan bouw
van vlas verwachten, zoodat papier, brand
netels enz. nog lang dienst zullen moeten
doen voor het leveren van plaatsvervangende
garens en weefsels.
Vervening van Rijkswege gewenscht.
Een vervener waarschuwt in het »Hbl.<
voor wat er dreigt te geschieden in de veen
derijen. Daar staat n.l. loonsverhooging voor
de deur en geen geringe. Reeds werden ver-
hoogingen van 80 °/0 genoemd.
De minister heeft in Oct. bekend gemaakt,
dat de maximum-prgzen niet verhoogd zullen
worden. Wanneer dat het geval is en de
loonen wel verhoogd worden, dan zal de pro
ductie ver beneden het normale blijven en
een nog grooter gebrek aan brandstoffen zal
dus het gevolg zijn.
Tenzij, zegt de schrijver, de regeering de
geheele vervening gedurende den oorlog een
voudig voor hare rekening neemt. De ver-
veners zouden dan belast moeten worden met
het produoeeren, droogmaken en afleveren aan
de Rgkskolendistributie en per gemaakten kub.
M. of naar een andere maat kunnen worden
betaald, zoodat dit aan de productie ten goede
zou komen.
Maar laat de regeering vooral spoedig in
grijpen, zegt de schrijver, omdat zij anders,
wijl de voorbereidende werkzaamheden reeds
zija begonnen, weer achter de feiten zou aan-
loopen.
dolaren wordt verkocht. Het schijnt dat enkele
hunner hunnen voorraad hebben willen ver-
grooten door toevoeging van water. Ook tijdens
het vervoer moet het voorgekomen zijn, dat
vervoerders of hun personeel een gedeelte van
den inhoud der vaten petroleum vervingen
door water. Hoewel van de zijde der petro-
leum-importeurs al het mogelijke wordt gedaan
om dergelijke handelingen tegen te gaan, zijn
deze uit den aard der zaak meermalen moeilijk
te bewijzen. Ik wil in het bijzonder uwe
aandacht op deze aangelegenheid vestigen, om
daardoor te bevorderen, dat de politie-autori-
teiten de bedrijvers van deze onregelmatig
heden doen opsporen, opdat tegen hen maat
regelen kunnen genomen worden om zulks in
den vervolge te voorkomen.
Kaas. De Minister van Landbouw enz.
heeft thans maximumprijzen vastgesteld voor
kaas van den verplichten voorraad 1917 (be
legen kaas).
Voor de soorten volvette Gouda en Edam
mer met Rijksmerk,'idem zuiver Rijksmerk,
Gouda 40 i<L 30 -|-> 20 Edam
mer 40 id 30 20 en nagel-
kaas zijn de maximumprijzen per 50 KG.
resp. f 86, f 84, f 71.50, f69 50, f 57, f79 50,
f70.50, f58, en f40, terwijl aan de ge
meentebesturen in overweging wordt gegeven
belegen kaas ter distributie te verstrekken
aan grossiers en detaillisten tegen de navol
gende prijzen, resp. voor de genoemde soorten
aan grossiers: f79, f77, f71.50, f62 50,
f50, f72.50, f63 50, f51 en f 33 aan
detaillisten f80, f78, f72.50, f63.50,
f51, f 73.50, f64 50, f52 en f34.
De maximum kleinhandelprgzen voor belegen
kaas worden bepaald op resp. f 0.94, f 0 92,
f 0.85, fO-74/ f 0 60. f 0.86, f0.76 f0 61
en f 0.40 per KG. en f0.19, f 0.17,
f0.15, f0,12, f 0.18, f0 16, f 0.13 en f 0.08
per 0 1 K.G. de maximumprijzen voor die
kaas in den groothandel per 50 KG. f 79,
f77, f71 50, f 62.50, f50, f 72.50, f 63 50,
en f33; idem in den tusschenhandel
f80, f78, f 72.50, f 63.50, f 51, f 73.50,
f 74 50, f 52 en f 34.
Ongemotiveerde prijsstijging.
Als een of ander artikel enorm in prijs
omhoog gaat, dan bepaalt de minister gewoon
lijk als maximumprijs den. reeds buiten
sporig opgedreven prijs. Wat geeft het dan?
vraagt iemand uit Breda in de N. Rt. Ct.
Neem b,v. gebakken steen. De prijs daarvan
steeg van f 16 a f 20 tot f 40 a f 45 per
duizend. Een prijsverhooging met f 10 zou
gemotiveerd zijn, hooger niet. Met cement
dreigde het desgelijks te gaan. Zink veran
dert door aanraking van de Rijksdistributie in
goud de prijs is van 50 ets. tot f 2.50 per
K.G. omhoog gegaan. Waar moet het heen?
En is dat Rijks zorg voor de ingezetenen,
die aan zoo ongemotiveerde prijsopdrijving zijn
overgeleverd.
Scheuren van grasland.
Het blijkt, dat sommige landbouwers niet
tot het scheuren van grasland overgaan, om
dat zij vreezen, dat hetgeen zij op dat land
zullen telen, in het geheel door de Regeering
in bezit zal worden genomen.
In dit verband zij opgemerkt, dat uit den
aard der zaak voor de gewassen, geteeld op
gescheurd land, geen uitzondering op de alge
meen te stellen regeling kan worden gemaakt.
Aan de andere zijde zullen echter in geenen
deele de op grasland geteelde gewassen bij
die van het bouwland ten achter worden ge
steld.
Buitengewone omstandigheden voorbehouden,
zullen voederbieten, koolrapen en paardepeen
in ruime hoeveelheden aan de verbouwers
worden gelaten, terwijl, indien het mogelijk
is haver, gerst en andere veevoeders aan de
verbouwers voor veevoeders te laten, ook zij,
die deze gewassen op gescheurd grasland
hebben geteeld, daarvan zullen kunnen profi
teered
Den landbouwers in de veehouderijstreken
wordt derhalve nogmaals dringend aangeraden,
om tot het scheuren van grasland over te
gaan. Zooals reeds eerder werd medegedeeld,
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Distributie-maatregelen.
Koffie en thee. De leveranciers van
thee en koffie aan detaillisten, zullen ook nog
in het tijdvak van 29 December 1917 toten
met 12 Januari 1918 aan detaillisten thee en
koffie mogen afieveren en wel op een hun
door een detaillist over te leggen bon no, 3
en koffiekaart 0 05 K.G. thee,
eener thee- en koffiekaart 0.05
K.G. thee, bon no. 8 eener thee- en koffie
kaart 0.05 K.G. koffie.
Gedurende het tijdvak, aanvangende 1 Ja
nuari en eindigende 15 Januari 1918, zal
door detaillisten aan verbruikers nog thee en
koffie mogen worden afgeleverd en wel op:
bon no. 9 eener thee- en koffiekaart 0.05
K.G. thee, bon no. 26 eener thee en koffie
kaart 0.05 K,G koffie.
Petroleum. De Minister van Landbouw
richtte tot de burgemeesters de navolgende
circulaire
Mij bereiken klachten over de hoedanigheid
van petroleum, welke door sommige kleichan-
hird forminderje en yn wearde efterüt gean.
Bargen en hinnen geane stadichwei üt de tiid.
Us jongkearels steane noch oan ’e grins üs
lésten wirde geandewei swierder. De prizen
fen ’e libbensmiddels rize en makket de min-
sken forlegen en üntofreden. Forsiker, de
tast an is yn in j>er in heel ein swarter noch
wirden.
En dochs, as we de eagen gean lit oer de
grinsen, scille wy net oars of tankber wêze
kinne en meije. Dan sjugge wy, dat 1917
it noch folie minder mei üs meitsje kinnen
hie. Derom lit üs sjen nei hjarren dy ’t it
minder hawwe as wy en wy binne tankber
en fielle üs lokkich. As it yn ’e oare Jannen
om üs hinne op heden wie sa ’t it yn Neder-
lén foar de oarloch wie, dan scoe men yen
al earm fielle. Mar we kinne üs nou noch
ryk bjitte, as we tinke oan ’e oarloch yn
Belgje, yn Frankryk, yn Eastenryk, yn Itaelje,
yn Turkije, yn Ruslan, Dütsklan, en yn ’e
Balkansteaten, Seis mei Ingelan, mei gjin-
ien fen dizzen scoe men ruilje, ommers. Hwa
’t tinkt om de klibers jonge minsken. dy ’t
foelen en noch falie by dagen, of fór hjar
libben üngelokkioh makke om de klibers dy
’t nou wer yn ’e Forienige Steaten klear
makke wirde for de dead, dy soil syn
eigen heitelan net genoch witte to priisgjen,
allinne mar dat er him seis of syn neisten
net hoecht to offerjen oan it wrede münster
fen ’n oarloch. Ja seis, as wy sjonne nei de
inkele neutrale lannen dy ’t noch oerbleauwen.
Spanje, Switserlan, de Skandinaefyske
riken, dan is der ek net ien by hwer ’t men
*t noch sa flot en fleurich hat as yn üs lan
Né, by alle earmoede, alle teleurstellingen, dy
’t we ünderfoun hawwe en noch daegliks ün-
derfine, moatte wy noch tankber en tofreden
wêze.
Fensels ek wy binne bliid dat it opheden
hwet bigiet »to daegjen yn it Easten» nou
’t Ruslan tarierd om mei syn fijannen frede
to slüten. Lykwol scille we üs der foart ne
tofolle op forgapje. Wy wolle net roppe fen
hearing ear ’t we de stirt net yn ’e bannen
hawwe. Mar licht soil de striid yn ’t Easten
net wer op nij bigjinne, men is to eêd, to
wirch fen de grouwels. Mei it mogelik wirde,
dat de foltsen yn it Westen nou net langer
blyn bliuwe for de earnstige wil fen ’e Sen-
traien, om in frede to sinten, dy ’t for nim-
men in fornedering is. It kin hast net oars
of ek dit folk ecil ’t einliks ba wirde, langer
to foldwaen oan ’e heechmoed fen inkelen en
der oan op to offerien alles hwet hjar dierber
wêze moat. Soks moast nou ek ris üt ’e tiid
Mei derom dit nije jier, mei 1918 oan alle
oarlocbfierjende lannen de frede jaen, in frede
dy ’t net allinne de wounen helet, dy ’t slein
binne, mar in frede, dy ’t op it ein fen dit
nije jier, allegjerre dy ’t libje, yn frede op
eigen hüs en hiem, yn frede om eigene
smoute hird hinne sitte lit. Dit is de hert-
like winsk fen FRISO.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
i
V
FRISO.
I
I
