voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen en Stavoren.
In Südwestlike Brief.
Biew® leeriiagea
kunnen worden toegelaten tot
Vereenigde Burgerschool alhier.
■LEESTI
oxxxxoxxxxoxxxxoxxxxo:
I
ZATERDAG 9 MAART 1918.
44ste Jaargang
No. 11.
Officieel Gedeelte.
O
Binnenlandsch Nieuws.
O
OXXMXOMXXXOXXXXOXXMXOXMWOÖ
I
O
Burgemeester en Wethouders van
It biwiis folget
de
of
i
w
de
foarrie
I
is.
NJUGGEN EN TWEINTICHSTE BRIEF.
V
40
40
40
40
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH ZOON,
te WORKUM.
T. GAASTRA Bz.
Tot plaatsing van
Daardoor blijft men op de hoogte met alles wat er wetens-
waardigs plaats vindt in geheel den omtrek. Een abonne
ment kost slechts 70 ets. per halfjaar, fr. p. post 85 ets.
1 April begint een nieuw kwartaal, zij die zich vóór dien
datum als abonné opgeven, ontvangen de nog voor dien
datum verschijnende nos. gratis. De Uitgever,
Workum, brengen ter kennis van
Ouders en Voogden, dat op Maan
dag den 1 .April a.s.,
Kinderen die geboren zijn vóór
1 Januari 1913, komen voor toe
lating in aanmerking.
Aangifte bij het waarnemend
Hoofd der School (de heer L. de
WIT.)
Workum, den 4 Maart 1918.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
De Secretaris
A. DE VRIES.
De Burgemeester der gemeente
Workum maakt aan de ingezetenen
bekend,
dat volgens ontvangen minis-
terieele aanschrijving, tusschen 6
en 31 Maart 1918 op de Rijks-
petroleum distributiekaart kan
worden verstrekt een hoeveelheid
van 2 liter petroleum tegen
inlevering van de kaart met de
daaraan nog gehechte bons no.’s
10, 11 en 12 en dat houders van
gemeentelijke toeslagkaarten deze
petroleum kunnen bekomen tegen
25 cents per liter, onder
afgifte van bon F van voornoem
de kaart, welke bonnen door de
leveranciers van petroleum vóór
31 Maart a.s. aan het gemeente
lijk distributiebedrijf moeten wor
den ingeleverd om alsdan den
toeslag van f 0,38 per bon in
ontvangst te nemen.
Tevens moeten de houders van de
gemeentelijke toeslagkaarten even
eens inleveren ter secretarie in
gewone kantooruren.
Workum, den 6 Maart 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Kofje yn- en üifier
Ynfier 1915 3.491.500 balen ad 60 kilo.
1916 1.281.300 60
Utfier: 1914 110.800.000 kilo.
1915 168637.000
1916 67.018 000
scoe
Klein verlof.
Officiéél. Behoudens onvoorziene omstandig
heden zullen in het genot van onbeperkt
(klein) verlof worden gesteld in het tijdvak
van 8—13 April 1918 de dienstplichtige
korporaals en manschappen van de militie-
lichting 1915 der infanterie, die in het tijdvak
van 1517 December 1914 zijn ingelijfd
op 1 Juni 1918 de dienstplichtige korporaals
on manschappen van de militielichting 1915
der pontonniers, die in het tijdvak van 1819
Januari 1915 zijn ingelijfd.
'Tabaksverbouw.
Iemand die zich i>Tabaco« noemt, pleit in
een ingezonden stuk voor tabaksverbouw in
particuliere tuintjes, ook hier in Friesland,
waar het in Napoleons eveneens sohaarschen
tijd reeds verbouwd werd getuige de benaming
«tabakslandena of tabakskampenin ver
schillende dorpen, welke aan dien verbouw
herinnert. Zou menigeen ook thans niet een
stukje grond met tabak kunnen bezaaien, al
was het maar voor eigen gebruik? Met
eenige planten was daarin te voorzien. Buren
konden het samen doen. Licht werden zulke
proeven, zij het dan ook uit den nood geboren,
tot succes op nieuwe wegen. Probeeren is
het naaste recht en veel risico is er niet aan
verbonden. Vraag zou de minister hiertegon
geen bezwaar maken Voedsel gaat vóór
tabak en sigaren, al worden ze nog zoo schaarsoh
Het Jaarbeursgebouw.
Het plan bestaat om te Utrecht in de naaste
omgeving van het Vreeburg een permanent
gebouw te stichten. Het zou een oppervlakte
vereischten van 2560 vierk. M. en een uitgaaf
vorderen van f1 350 000. Het bouwplan zou
al reeds ontworpen zijn met vijf verdiepingen
Het gaat wel snel en energiek met die
Jaarbeurs beweging, merkt >de Tijd« op.
Maar wat menigeen verwondert is, dat men er
heel niet de aan schijnt te denken, dat
zooal niet in de naaste omgeving van het
zoozeer begeerde Vreeburg, er dan toch op
niet zoo grooten afstand daarvan een gebouw
staat, hetwelk aan heel wat eischen voor een
Jaarbeurs zal blijken te kunnen voldoen en
dat zelfs is opgericht voor groote tentoonstel
lingen.
Het Paleis van Volksvlijt te Amsterdam, dat
met zijn tuin een vlakte beslaat van 20.000
vierk. M., is indertijd voor groote nationale
tentoonstellingen gebouwd en het staat er nog
met al zijn groote nevenzalen en gemakken.
Waarom gaat men te Utrecht kapitaal be
lt komt tsjinwirdich wol tige op ’e binnen
en bargen oan, en ek wol op ’e minsken
fensels, mar dan wol binammen op minister
Posthuma. Do ’t dan einliks de greate dei
oanbritsen wie, hwerop de libbensmiddel-poli-
tyk fen dizze minister ónder it Haegske snoei
mes nomd wirde scoe, moat de man dan ek
wol sadanioh gesteld west hawwe, dat men
al sa Ijeaf in bin of in baeroh for dat set
wie dan in minister efter ’e griene tafel. De
hear van Berensteyn foei it earst op him oan
en kjimde ’m sa goed it hier ut dat er mar
inkele geve hierkes op hjar plak sitten
bleauwen. As men sa ris sizzen heardt »Ik
ha him ris goed de wierheid sein,» dan for-
stiet men der gewoauliks ónder sforgoed ón-
wierheid sein,« hwent sok »wierheidsizzen«
komt meast foart ót eigen lilkens, en ’t is
biswierlik oan to ninunen dat in lilk minske
krekt by de wierheid bliuwt. Nou is ’t yn
’e regel sa, as de iene de oare ris good de
wierheid seit, dan is er in oandachtig gehoar.
Mar hjir gyng it oarsom. Hast alle Keamer-
lOiegenen, welke belang stellen in wat in WORKUM en
OMLIGGENDE GEMEENTEN voorvalt, raden wij aan:
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
It thégebrek scoe net needsakelik west
hawwe hie de Regearring net to let yngrypt.
Ynfier: 1915 481.900 kisten ad 40 kilo’s
40
40
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. Bij
abonnement belangrijk lager.
adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
1916 316 000
Mei’noar 797.900
31.916 000 kilo’s thé.
Utfier: 1915 291.000 kisten ad 40 kilo’s
40
40 of
1916 193.200
Mei’noar 484.200
19.368.000 kilo’s.
De ynfier wie dos 12 548.000 kilo’s mear
as de utfier.
By it selde rantsoen thé as kofje scoe it
forskil twisken de yn- en utfier in 1915 en
1916 foar oardeljier foldwaende wést hawwe,
mar de hele ynfier yn 1915 en 1916 hie by
ien óns per persoan per moanne for hast 4
jier foldwaende west. Dan sei men der efter
oan allinne de kans det us lan yn oarlooh
komme koe hie foldwaende wêze moatten om
folie greater oarlochreserves to foarmjen.
Si, sa, nou wo’k mar fen de balen kofje
en thékisten ofstappe, de pin dellizze en in
bakje.malke-en-wetter drinke.
2 Maert 1918. FRISO.
longert er op det Posthuma bliuwt. Se scille
him kneppelje, tokerve, óffearnje, delhouwe
mar tokneppele en tokerve hy bliuwt. Omdat
de iene helt Treub net mei, en de oare gjin
sin der oan hat fjouwer moannen foar de for-
kiezing heibel to meitsjen, en in leech plak to
sjen Sa seit »men«. Mar yen oan foer
spellen to weagjen is dwazens. Wywachtsje
mar óf, ónder greate bilangstelling. De knokke-
ploege stiet ré. En by de tafel der regearring
»daer sit de fader self, zoo bleek en afge
vast De fader fen us distribueeje bem.
Mar bleek hy hat in aerdich kleurke en
óffêstte. hy is sa glanzich as in melk-kou fen
foar ’e oarloch.
Treub wol der op oan dat de Staet hwet
minder bypasse soil en de distribuesje-artikels
hwet forhege wirde moatte. Mar nou kriget
hy op syn baeitsje, dat er mei syn priispraet
komt op in eagenblik, dat it net for in reda-
like tapassing fetber is, dat er dit seit op in
eagenblik, nou ’t trooh de sleawens fen syn
amptgenoot Posthuma de prizen fen forskate
for it arbeidersgesin ónmisbre libbensbehoeften
en benoadigheden ta woekerpeil opdreaun
binne, dus op in eagenblik, dat syn leuze
allinne bliid forwolkomme wirdt by de jildpong
en by de greate kliber allinne fortriet en
ergewaesje ütlokket.
Sadwaende hak men noch mear it grou op
Treub dan op Posthuma. It hat sahwet to
sizzen Langlêsten hearde ’k in praetsje oer
de kofje en thé-biweging. Mei de théfoarrie
moat it er dan fensels wol heel min foar
stean, men bigjint der sa swietwei al óf to
wennen. Kofje is er mear, men wol ha, for
langer dan in jier genóch mei 't rantsoen der
’t we nou op sitte. En sa hjir en der skólje
ek noch wol in pear beannen yn in tsjuster
hemtsje.
Mar nou dittoTuzenden en tózenden
gounen moat er troch de kofje- en théhannel
mei de ótfier forstjinne wêze. Men hat de
oer ’e grinzen fieane litten, mei ’t
gefolch dat er nou in ónfoldwaende reserve
De kofje-rispinge 191516 moat de
greatste west hawwe dy ’t er oait to wrald
bistien hat, hy bidroeoh 20 miljoen balen
tsjin it deroan foarófgeande jior 17 miljoen.
De ynfier fen kofje yn us lan wie yn 1915
hoger dan yn de 10 deroan foarofgeande
jierren. Dy ynfier bidroeoh 3.491.500 balen,
hwet bamd 17.457.500 kilo kofje bitsjutte.
Stelle wy it oantal ynwenners fen us lan op
7.000.000 dan scoe by in forstrekking fen
ien óns kofje per moanne en per persoan
moanneliks 700.000 kilo barnde kofje noadioh
wêze, of per jier 8.400.000 kilo. It rantsoen
fen ien óns jildt dan ek for bern, sadat dit
trooh’noar op ’t gesin genooh wêze scoe.
Allinne de ynfier fen 1915 scoe dan for twa
jier foldwaende wést hawwe. Marder is sa 'n
knoarre ótfierd, neffens de folgjende sifers.
leden wierne mei gauwens'de oanfaller sêd
en joegen hjar slupstirdtsjend óf. De hear
v. Berensteyn steurde him der net oan en
prate troch. Min. Treub socht tiidkoarting
yn brieveskriuwen en Min. Posthuma under-
wilen yn lézen, hofolle oandacht de léste der
by hie is (slim) to rieden, mar v. Berensteyn
prate troch, óren oer in boech. De sprekker
hat him der alheel op u trekt om it tsjustere
distribnesje- fraechstik ris goed yn ’t Ijooht to
setten. Dy eare moat men him dochs to
minsten neijaen al spoen er syn biswieren dan
ek to langtrieddich ut.
De krityk, dy ’t foaral yn ’e léste moannen
losbarsten is oangeande de distribuesje, is sa
oerweldigjend en yn folie gefallen sa rjucht
feardich, dat er in soart foroaringen ynfierd
wirde moatte, soil de tastan in bytsje yn ’t
lyk komme.
Tsjinwirdich tominsten hat, sa 't nou is,
nimmen der frede mei, der wirdt yn in boel
klassen fen ’t folie gebrek lijdt, der tsjinoer
wirdt er yn oare klassen op skandlike menier
it algemien bilang fortrape en de jildjacht,
dy ’t sokke allertreurigste gefolgen mei bringt,
hat, neat sparjende, neat óntsjende, de best
bidoelde regearrings bipalingen ienfaldioh lam
slein.
Dat moat net oer ’e holle sjoen wirde, by
it hier-ütkjimmen fen minister Posthuma al
binne we ’t ek net yn alle dielen fen syn bileid
iens, dit wolle we dochs efkes hjir twisken
yn smite.
Wy wolle ek wol birednearje, dat de mi
nister gau ris in misgreep dien hat, sawol
yn it bineamen en gearstallen fen kommiejes,
as yn 't bestriden fen de woekerhannel en yn
it priissetten. Mar. de béste stórljue steane
meast oan *e wal. En krekt mei it debat
fen v. Berensteyn en oaren wirdt nou de
gelegenheid iepene, hwerby de minister oer
folie tsjustere saken Ijocht skine fitte moat.
Is dizze skiednis earst ris oan ’e kant dan
soil earst mei reden beslist wirde kinne as
men de minister fen ’e Lanbou ek tofolle
forwiten hat of net, as men him gelyk of
óngelyk jaen moat.
Nüver en bryk doar men mei de greate
hearen omboartsje yn ’e kranten. Ien makke
it den ek wol alheel nuver dy ’t skreau:
De lange jacht op Posthuma. It wyld sit
efter de regearringstafel. De politieke wyn-
hounen hawwen it yn in hoeke dreaun, hap-
pich steane se der om hinne. Soil it noch,
trooh it léste gatsje, wite to óntsnappen?
Der sit noch in stik wyldTreub. In part
fen ’e jagers hawwe foaral der hjar hounen
op ófsjasse. Der troch is ’t moochlik, dat
Posthuma misskien op in ónfortocht eagenblik
noch ontkomme kin. Hy kin troch in lyts
gatsje en is fluoh.
Gans folk dangeit efter *e lange jacht oan.
En oan breaiters-profeten gjin gebrek. Min
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
FRISO
I
RISO.I
