voor de Gemeenten Workum, Hem, Oldeph. en Noord®, Hindeloopen en Stavoren.
ervoeis
J
No. 16
ZATERDAG 13 APRIL 1918.
44ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Geór»5 j
2VS K.G.
tot
Uitgave van T. GAASTRA Bz.
firma H. BRANDENBURGH Zoon,
te WORKUM.
V
I J
I
2 H.G. (ons) Vleesch.
1 ons Zeep.
2y2 K.G. Zand- en
[Kleiaardappelen.
3/, H.G. (ons) Havermout.
Dit blad verschijnt des Zaterdags en kost per halfjaar 70 cents
Per post f 0.85. Enkele Nos. 3 ets. Ingezonden stukken Donder
dags in te zenden. Advertentiën Vrijdagmorgens vóór 11 uur.
II
De BURGEMEESTER van Wor
kum richt in verband met een in
verschillende bladen voorkomend
artikeltje van de Heeren C. TEN-
HAEFF, Districtsveearts te Leeu
warden en Dr. S. FERWERDA,
Rijkskeurmeester te Harlingen,
een verzoek tot de eigenaars
van Honden en Katten in deze
gemeente, die zich van hunne
dieren wenschen te ontdoen of
wier dieren zijn gestorven, deze,
hetzij levend of dood, ten behoeve
van een wetenschappelijk onder
zoek te willen doen bezorgen aan
het politiebureau te dezer plaatse
en wel des voormiddags tusschen
10 en 12 uur.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
De prijs der Advertentiën is van 15 regels 30 cents, elke
regel meer 5 cents. Grootere letters naar plaatsruimte. Buiten
Friesland, uitgezonderd Familieberichten, 10 ets. per regel. By
abonnement belangrijk lager.
Tot plaatsing van adv. en reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78, Amsterdam
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114,
het geheel niet te rekenen ik spreek natuur
lijk van mijn gemeente. Mijn conclusie ia,
dat de distributie hier een mislukking is. De
maatregelen van den Minister zijn uitnemend,
maar hij heeft niet genoeg medewerking,
speciaal van de zijde der burgemeesters.
Uitvoer van gedistilleerd.
De uitvoer van geestrijke dranken uit
Nederland bedroeg in 1916 ruim 29 millioen
liter a 50 pct., 1370 duizend liter wijn en
ruim 14 millioen liter bier.
In 1917 daalden de uitvoercijfers tot ruim
13 milfioen L gedistilleerd, 575,000 L. wijn
en ruim 7 millioen L. bier. Deze daling is
natuurlijk vooral toe te schrijven aan de ver
minderde scheepsruimte.
Zoo ging ons kostbaar en met zooveel moeite
aangevoerd graan, verknoeid aan bier en
jenever, naar het buitenland, terwijl in het
binnenland honger geleden wordt.
In die beide jaren kreeg de westkust van
Afrika ongeveer 12 millioen liter jenever van
ons. En zoo zetten wij schrijft het Nat.
Persbureau voor drankbestrijding, met het
Sohiedamsche vuurwater» ons nobel bescha
vingswerk onder de Afrikaansche kleurlingen
voort
No. 34a
Workum, 8 April 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFÖRD.
rijen de verplichting werd opgelegd om slechts
11/14 van de toegewezen hoeveelheid te ver
bruiken.
En nu zal dezer dagen vanwege het Dep.
van L., H. en N., een mededeeling verschijnen,
die, naar men verwacht, het besluit zal
inhouden om geen graan meer aan de alco
hol-industrie te verstrekken.
De distributie op het platteland.
Een medicus van het platteland schrijft aan
het »Alg. H.<
De ernstige berichten omtrent plundering
van winkels en broodkarren in Amsterdam
brengen mij er toe de redactie eens in te
lichten omtrent de distributie op het platteland.
Mijn algemeene indruk is, dat de boeren
in mijn gemeente, zoowel groot als klein, in
een veel te bevoorrechte positie verkeeren op
het oogenblik tegenover de stedelingen.
De meeste boeren hebben een voldoenden
voorraad spek en vleesch, enkelen wel voor
een jaar, en dan waren er nog, die op hun
bonnetje varkensvleesch gingen halen, terwijl
zij den zolder vol hebben hangen De boeren
moeten uitgesloten worden van de distributie
De BURGEMEESTER der ge
meente Workum brengt ter kennis
van ingezetenen, dat op onderstaan
de bons der Levensmiddelenbon-
boekjes zal verkrijgbaar worden
gesteld, het navolgende
No. 31a
No. 32a
No. 33a
Distributie- maatregelen.
Kippen. De min. v. landb. heeft het
afleveren of vervoeren van hennen en hanen
met ingang van 10 April verboden. Ze
werden ook al weer veel te duur verkocht, - o- - -
f 1.50 ’t pond. wat betreft boonen en erwten. Zij kunnen
Kalveren. De min. v. landb. heeft
vastgesteld voor nuchtere kalveren, voor con
sumptie door het Rundveekantoor aangewezen,
een maximum-groothandelprijs van 60 cent
per K.G. levend gewicht, onder aftrek van
50 cents per kalf.
Eieren. De maximumprijs voor versche
eieren in den kleinhandel is bepaald op 14
cent.
Koffie.
den afgeleverd door handelaars, die inge
schreven zijn, in onbeschadigde origineele
verpakking.
Teerolie, etc. Verkoop, vervoer en
aflevering is verboden van steenkolenteer,
teeroliën, carbolineum en naphtaline.
R ij s t. De maximum-kleinhandelprijs van
rijst voor zieken en zwakken is door den min.
v. landb. vastgesteld op 45 ets. per K.G.
Koffie.
Het bureau voor Mededeelingen inzake de
Voedselvoorzieningen herinnert er aan, dat
tot en met 15 April a.s. op bon 24 der thee-
en koffiekaart 1 ons koffie is te krijgen. De
volgende verstrekking van weder 1 ons zal
geschieden op bon 27 en wel van 16 tot en
met 30 April.
De aleoholindustrle en het graantekort.
Is het «Hbl.« goed ingelioht, dan is het
zoo goed als zeker dat binnen zeer kort
nagenoeg de geheele alcohol-industrie zal
worden stopgezet in verband met de graan-
sohaarschte.
Vanaf 1 Januari j.l. was aan de Schie-
damsche branderijen een hoeveelheid graan
toegewezen van 21 van het normale, doch
het groeiend tekort aan graan maakte het
noodzakelijk, dat over April aan de brande-
Teelt voedsel 1
Het blijkt dat sommige landgebruiken, die
zeer goed aardappelen, bruine boonen, groenten
en dergelijke gewassen voor eigen gebruik
konden verbouwen, zich daarvan onthouden
in de verwachting, dat zij deze artikelen
goedkooper en gemakkelijker uit de distributie
zullen kunnen betrekken. De minister wijst
nu iedereen, die in de gelegenheid is zelf
voedings gewassen te teelen, op zijn plicht om
deze gelegenheid niet ongebruikt te laten
voorbijgaan. Intusschen zal aan de burge
meesters worden verzocht personen, die in dit
opzicht toch hun plicht verzaken, voor artikelen,
die zij zelf hadden kunnen verbouwen, uit te
sluiten van de distributie.
Dure gouden tientjes.
De eenvoudigste waarheden zijn niet meer
waar. Vroeger was het een ondankbaar iets,
dat de waarde van een gouden tientje ooit
boven de tien gulden zou kunnen stijgen,
thans gaat die «waarde» bij sprongen omhoog
Men betaalt f 12, f 13, ja het loopt al naar
de f 14 per stuk. Hoe kan dat
De «Haagsche Post» wil er geen doekjes
om winden en noemt de opkoopers van tientjes
tegen zulke opgedreven prijzen eenvoudig
smokkelaars-handlangers. Hadden wij, zegt
het blad, een minder slappe figuur aan het
hoofd van justitie, aan dezen handel ware
reeds lang een eind gemaakt. Niemand der
druk adverteerende opkoopers kan ontkennen
te weten, dat zijn materiaal ten slotte in
smokkelaars handen komt. Immers, goud
smeden kunnen voor hun bedrijf bij de Ne-
derlandsohe Bank materiaal krijgen en betalen
voor een stukje goud ter zwaarte van een
tientje niet meer dan circa f 10. Welk
verschil is er, mag gevraagd worden, tusschen
deze goud-opkoopers en iemand die adverteert
«Varkens te koop gevraagd om clandestien
uit te voeren
De voorraden van de stelling Amsterdam.
Terwijl de groote massa van het volk zich
niet behoorlijk kan voeden, worden in de
stelling Amsterdam voorraden voedsel achter-
gehouden voor 't geval van oorlog en beleg.
«Het Volk< eischt dat van deze voorraden
een belangrijk deel onder het volk zal worden
gedistribueerd. Want aan de mogelijkheid
van een langdurige verdediging' van de stel
ling Amsterdam gelooft toch buiten een
kleinen kring van militairen, niemand meer,
zoodat deze voorraden in geval van een oorlog
toch terecht komen in de maag van den
vijand, meent het blad. Men zou zonder
bezwaar voor onze veiliheid en zelfstandigheid
het broodrantsoen wel op 250 gram kunnen
terugbrengen en er dan ook wel wat rijst en
peulvruchten bij kunnen verstrekken.
„Ersatz”-tabak.
Men schrijft uit Wageningen aan het «Alg.
H.<!
Naar wij vernemen, zijn alhier voorberei
dingen getroffen om fabriekmatig «Ersatz»-
tabak te vervaardigen. Na langdurige proef
nemingen schijnt het gelukt te zijn een hoogst
bruikbaar materiaal te verkrijgen, dat zich als
binnengoed voor sigaren en voor sigaretten
uitstekend moet leenen.
Een dievenbende.
De politie te Rotterdam heeft in een café
aan den Schiedamschedijk twee vrouwen ge
arresteerd, die in vereeniging met zekeren W.
L. van B uit den Haag, eenige dagen ge
leden een houthandelaar van Noord Brabant
van f 5400 en 1000 mark hebben beroofd.
Bij deze arrestatie is in het café beslag gelegd
op een zilveren armband, waarop met dikke
zilveren letters staat «Jersey*. Deze armband
is vermoedelijk van diefstal afkomstig. lu het
zelfde café is beslag gelegd op een sleutel,
welke afkomstig is van een inbraak te Apel
doorn gepleegd. De caféhouder van W. is
als verdacht van heling van verschillende ge
stolen goederen eveneens in bewaring gesteld.
De Hagenaar W. L. van B., die zich W. W.
noemt, moet behalve een inbraak in Den
Haag nog andere inbraken op zijn geweten
hebben. De politie heeft nog een drietal per
sonen in arrest gesteld, en meent, hiermede
een dievenbende, op het spoor te zijn, die
haar beroep op verschillende plaatsen in ons
land uitoefent.
Plant zonnebloemen.
Er worden tegenwoordig pogingen aange
wend, om het zaaien van zonnebloemen te
bevorderen, daar deze o.a. een zeer goed voor
't eten te gebruiken olie bevatten.
Het «Hbl.c schrijft over deze planten
Zoowel de pitten als de bloembodems
waarop de zonnebloemen zijn ingeplant, zijn
voor onze voedselvoorziening van groote waarde.
De pitten toch bevatten van 30 tot 35 °/o
olie, die er door persing gemakkelijk uit
verwijderd wordt en met Genua-olie op één
lijn kan worden gesteld, zoodat ze als spijsolie
uitstekend te gebruiken is. Na nitpersing
blijft er van de pitten een meel over, dat zeer
rijk is aan eiwit en bovendien nog vrijwat vet
en zetmeel bevat, waarom het een zeer aan-
bevelenswaardig kippevoer is, en ten slotte
vormen de bloembodems (die behalve eiwit en
vet ongeveer 30 zetmeel bevatten), even
als de bladeren, en de boveneinden van de
stengels, een uitstekend veevoeder.
Stijgende ontevredenheid.
Te Leeuwarden waren Dinsdag een 600
mannen en vrouwen vóór het stadhuis verza
meld. Aan een zestal vrouwen werd toegang
den burgemeester verleend om hare
wenschen kenbaar te maken. Nadat zij,
buiten gekomen, van den uitslag van dat
bezoek mededeeling hadden gedaan, werden
optochten door de stad gehouden.
Ofschoon het eenigszins rumoerig bleef, be
hoefde de politie niet daadwerkelijk op te
treden.
Te Amsterdam hebben de vertegenwoordi
gers der plaatselijke moderne arbeidersbewe
ging een onderhoud gehad met den burge
meester en den wethouder van de levens
middelen, waarin gevraagd werd, dat het
gemeentebestuur zich tot de regeering aal
wenden om het broodrantsoen weer met 200
gram te verhoogen, het voedsel van de cen
trale keuken voor de arbeidersbevolking en
aan fabrieken en werkplaatsen beschikbaar te
stellen zonder inlevering van distributiebons,
en verder tijdig maatregelen te treffen, opdat
de jonge groenten bij grootere hoeveelheid
dan vroeger het geval was, in het land worden
gehouden en onder de bevolking worden ge
bracht, terwijl als plaatselijke maatregel ver
zocht werd te bepalen, dat in lunchrooms en
café-restaurants niet zoude worden geleverd
zonder inlevering van distributiebon.
Verder wordt medegedeeld, dat met het N.
V. V. een onderhoud heeft plaats gehad tot
bespreking van den ernstigen toestand.
In de Putsche Laan te Rotterdam werd
Dinsdagmorgen een broodwagen door een 15-tal
bootwerkers aangehouden. Er werden 95
broodjes uitgebaald zonder bon of betaling.
die zelf verbouwen, en wat zij halen van de
distributie, geven zij aan de kippen.
De boeren hebben ruimschoots aardappelen.
Niettegenstaande dat, laat de burgemeester
aardappelen van elders komen voor de be
woners van de kom der gemeente, in plaats
dat hij zijn plicht doet, om zooveel mogelijk
eerst uit de gemeente zelf te halen. Op die
manier onttrekt hij aardappelen aan de dis-
Gemalen koffie mag alleen wor- tributie, die elders meer noodig zijn.
Tot op heden kan ik in onbeperkte hoe
veelheid vleesch van den slager betrekken
van rantsoenneering is hier nog geen sprake.
Zaterdag j.l. heb ik nog vleesch naar mijn
moeder in Amsterdam gezonden. Hoe is dat
dan mogelijk Doet de burgemeester niet
zijn plicht, of zouden de circulaires van den
Minister hem nog niet bereikt hebben
En dan spreek- ik nog niet eons over het
geen de boeren aan rogge achterhouden van
de distributie. Een boer, raadsman van den
burgemeester, die een goede reputatie had,
werd betrapt op het voeren van rogge aan de
varkens door de marechaussees, die hem om
andere redenen een bezoek brachten. De
contróle door de gemeente-veldwachters is van
geen beteekenis, terwijl de marechaussees te
gering in aantal zijn om voldoende contróle te
oefenen.
Nu is hier nog een burgemeester, die pas
kort is benoemd, die zijn taak wel ernstig op
vat, maar nog geen ervaring heeft.
In gemeenten, waar de burgemeester met
de boeren bevriend is, of zelf boer is, moet
de toestand nog veel bedroevender zijn. Als
geneesheer kom ik veel bij de boeren, ken
ze dus goed. Zij hebben aan niets te kort,
en ingeval van ziekte hebben zy melk en
eieren genoeg. Op hun medewerking valt in
FRISO
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
