In Südwestlike Brief.
Nieuws- en Advertentieblad
nervoeis
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordi, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Schapen waschmiddel,
merk Hollandsche Big,
ZATERDAG 20 APRIL 11918.
No. 17.
44ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Aan de LEZERS en
ADVERTEERDERS
L
t
1 H.G. (ons) Kaas (20+)
Workum, 17 April 1918.
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Drogisterij J. W. DE JONG.
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
FRI8O.
re-
Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam.
Tel. Intercomm. 1114.
De vorige week n.l. werd te Echt
eenheidsworst gedistribueerd en aan den
avond van den dag waarop de distributie
plaats vond, werd een hoeveelheid van
niet minder dan veertig pond aan de
grens op een smokkelaar in beslag ge
nomen.
IEN- EN TRITICHSTE BRIEF.
Zooals men ziet heeft »Friso<
eenigszins ander aanzien bekomen,
geschiedde om
De BURGEMEESTER der ge
meente Workum, brengt ter
kennis van ingezetenen, dat ver
krijgbaar zal worden gesteld
op Bon No. 35#
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Tot plaatsing van Adv, en Reclames voor
van de deur en werd onverhoeds aan
gevallen door twee personen. Op haar
lulpgeroep snelde de pastoor, een zeer
oude man, toe en werd onder aan de
trap gegrepen. Op het hulpgeroep van
den pastoor, die den kapelaan toeriep
zijn revolver mede te brengen, namen
de dieven de vlucht, toen zij den kapelaan
van de trap hoorden komen. De pastoor
en de dienstbode zijn vrij ernstig, maar
niet gevaarlijk gewond. De pet van
een der personen bleef achter. Tot nu
toe zijn de daders onbekend.
«Alg. H.<
Oude thee* en koffiekaarten bewaren 1
Het Bureau voor Mededeelingen in
zake de Voedselvoorziening vestigt er,
nu de nieuwe thee- en koffiekaarten zijn
uitgegeven, nog eens de aandacht op,
dat de bons 21, 23 en 25 der oude
taarten van waarde blijven om daarop
ater waarschijnlijk nog thee te ontvangen,
den beware dus het restant der oude
thee- en koffiekaarten zorgvuldig.
Naar de »Tel.« verneemt, onderhan
delt de Nederlandsche regeering met
reeders over het afhalen van groote
jartijen soda uit Engeland.
Men acht dit een aanwijzing, dat de
opheffing van het uitvaarverbod op En
geland binnenkort tegemoet kan worden
j ezien.
Maximumprijs tarwewaterbrood.
De minister van Landbouw heeft be
paald, dat met ingang van heden de
maximumprijs wordt vastgesteld voor
tarwewaterbrood (gebakken van regee-
ringsbloem) op:
a. f 0.36 per KG. of
b. f 0.14l/a per 400 gram;
tarwewaterbrood (gebakken van
geeringsbloem onder rabbinaal toezicht)
op
a. f 0.37 per K.G. of
b. f 0.15 per 400 gram.
De eenheidsworst.
Terwijl wij de eenheidsworst hier nog
niet hebben gezien, tracht men de Duit-
Foarkomme is better as genêze, seit
it sprekwird en dan wiist it op it hils-
gesin fen Jentsje Japke. De bern kip
*'e üt alle oaren wei troch hjar sou n en
roun üterlik en tierich oansjen. De wan
gen appelje der oer, frisk, roun en fol,
mei eagen as stjerren sa helder. Thihte
maetsjes dy jonges, silver fen dy ik ene
pealtsjes, en de famkes allyk, lykje ek
wol üt ’e dyk dold to wêzen. Hwa ’t
ien fen dy bern ken, ken se allegjerr e,
alles jen fabrikaet. Behalven ien fen ’e
tsien. Dy iene mist dy soune skógin^r
fen de oaren. Hat hwet in goare kleur,
howol ’t him det net oan it byteje sjip w.
pe fen op heden leit. It jongkje js justjhjar lichem net forwaerloasje litte. Foar*
♦♦♦♦B
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per halfjaar
70 cents; per post 85 cents.
Enkele Nos. 3 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
B
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•SB
De prijs der Advertentiën
is van 1-5 regels 30 cents,
elke regel meer 5 cents.
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit-
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon-
j nement belangrijk lager.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦b
een
Dit
eenige meerdere plaats
ruimte te winnen, opdat onze verschil
lende rubrieken daardoor konden worden
uitgebreid, of gelegenheid gaf tot het
opnemen van nieuwe rubrieken. We
vertrouwen, dat onze lezers dit feit met
genoegen zullen constateeren. Hoewel
van verschillende zijden de vraag tot ons
kwam Friso tweemaal per week te
doen verschijnen, hebben wij gemeend,
met het oog op den zeer ongenstigen
toestand waarin we thans nog verkeeren,
daaraan geen gevolg te mogen geven,
doch op deze manier toch eenigszins aan
veler verlangen tegemoet te kunnen
komen, ’t Spreekt van zelve dat deze
uitbreiding ook weer meerders financi
eele uitgaven met zich brengt, maar wij
hopen en vertrouwen, dat het steeds
stijgend aantal abonnenten zal blijven
stijgen, opdat dan later aan het boven
bedoeld verlangen gevolg zal kunnen
worden gegeven. Ter bereiking van dit
doel roepen wij gaarne den steun in van
onze lezers
Ook H.H. Adverteerders kunnen ons
in dezen van grooten dienst zijn, door
hunne advertentiën geregeld in »Friso«
te plaatsen. Door onzen zeer vergrootten
lezerskring zal het hun dan ook weldra
blijken dat ze niet alleen hu'nne oude
klanten zullen behouden, maat' tevens
vele nieuwe verwerven.
De steun van H.H. Adverteerders zal
ons dan ook zeer aangenaam zijn.
Dat we ons best zullen doen zooveel
mogelijk een ieder te bevredigen moge
in ’t vervolg uit den inhoud van ons
blad blijken, hoewel we er ten volle van
overtuigd zijn, niet steeds een ieder het
naar den zin te kunnen maken.
Zoo ga dan dit nummer, dat ruim ver
spreid zal worden, de wereld in, mot de
beste bedoelingen en een goed ver
trouwen
REDACTIE en UITGEVER.
Een smeekbede.
Onderteekend door 10.000 Nederland
sche vrouwen, ingevolge den oproep van
den heer Reepmaker, is in Maart in het
Engelsch en het Duitsch de volgende
smeekbede verzonden aan Lloyd George
en graaf Hertling
Excellentie,
Wij vrouwen in Nederland, wij moe
ders, vrouwen en dochters sluiten ons
aan bij het hartverscheurende weeklagen,
dat Europa vervult, bewogen door innig
medelijden met onze zusters in de oor
log voerende landen, die hare mannen,
zonen en vaders moeten afstaan aan het
moorden op groote schaal, dat hen wacht
als het groote, dreigende offensief onver
mijdelijk is.
Wij vrouwen in Nederland smeeken
u umwuv mu, den regeeringen der centralen, zoowel
om to krijen hwet yen ta- a'8 die der entente in de diepte van hun
hart overleg te plegen of dit ontzettend
offer werkelijk toelaatbaar is bij volke
ren, die zich christenen noemen en vol
gelingen zijn van Hem, die ons allen
liefheeft, die bijna 2000 jaren geleden
ons de Blijde Boodschap bracht «Vrede
op aarde, in den Menschen een Wel be-
hagenc, in wiens oogen bloedvergieten,
wreedheid, haat en wraak een gruwel
i en wiens roepstem wij altijd, door
alles heen hooren«Vergeeft en U zal
vergeven worden.
Als deze eenvoudige smeekbede, een
weerklank van diepgevoeld vrouwenleed,
door millioenen geleden en van meer dan
tienduizend handteekeningen voorzien, U, daar kwamen de vrouwen in grooten
Excellentie bereikt, moge dan Uw hart
geleid worden, zijn geheelen invloed te
wijden aan het stichten van een spoedi-
gen vrede.
God geve U, Excellentie, de kracht
en het inzicht om dit te bereiken en
komende geslachten zullen U zegenen
als een weldoener der menschheid.
De S. D. A. P. en de regeering.
Het partijbestuur van de S. D. A P.
leeft in zijn Zaterdag gehouden verga
dering uitgesproken, dat Kamer-ontbin-
ding gewenscht is, aangezien na de er
varingen, in het bijzonder der laatste
weken, vaststaat, dat van deze regeering
geen afdoende maatregelen tot redelijke
voorziening (in den voedselnood) te ver
wachten zijn. Het vertrouwen, dat zg
door een rechtvaardige en goede distri-
butieregeling, in verband met de moge-
1 lijke productie uitbreiding en aanvoer
van buiten, de te lijden ontbering, bin
nen de nauwst mogelijke grenzen zal
houden, heeft deze regeering verloren, r, -
aldus het communiqué omtrent de ver- medegaan; Da meid deed den ketting
gadering van het partijbestuur in «Het
Volks en kan zij niet meer herwinnen.
Iet partij bestuur is overtuigd, dat het
reeds thans geboden is de bevolking
onverwijld in de gelegenheid te stellen
voor de verkiezing van een nieuwe ver
tegenwoordiging, een regeering aan het
roer te brengen van wie het in deze
tgden vereisohte beleid kan worden ver
wacht.
elkaar gezakt. De passagiers trokken
door hun angstgeroep de aandacht van
den conducteur, die door spoedig ingrij
pen een groot onheil wist te voorkomen.
Ook op de lijn ArnhemOosterbeek
is een wagenbestuurder plotseling onwel
geworden en in elkaar gezakt.
Beide gevallen worden aan ondervoe-
»N. v. d. D.<
getale, en in een oogwenk waren hij
en zijn broodwagen omsingeld. Zij stuit
ten echter op zijn verzet, of was ’t maar
schijnbaar verzet? Dit is zeker, dat hij
al heel gauw het veld ruimde, maar...
de vrouwen ook. Want toen zij ’t dek
sel van den wagen oplichtten, kwam
daar ineens uit kijken de grimmige snoet
van een niet malschen doghond.
De vrouwen stoven uiteen en de bak
ker kon rustig zijn wagen verder rijden.
Het brood bevond zich in den bak
onder den wagendaar hadden de
door den hond verschrikte vrouwtjes
geen erg in<.
Een aanslag.
Te Beek bij Grave werd Dinsdagnacht
omstreeks halfeen bij den pastoor gebeld
en gezegd, dat vrouw Melis, reeds lang
ziek, zeer slecht was. De persoon, die
aan de deur stond, gaf voor de zoon
van vrouw Melis te zijn. De meid
waarschuwde den pastoor. Deze verzocht
den man te laten wachten, dan zou hij
byiden for ’t gripen, om yen hinne, fen
frouljue, dy ’t as sa bisünder flink bi-
kend stiene en wol binide waerden
troch hjar likens, omdet se sa fen oan-
pakken wisten en hjar warden fen iere
moarn ont lette joun mar hwa ’t dat
wramen nei forrin fen jierren sür op
britsen is en dy 't nou mei forsterkjende
middels en folie rest de forlerne kreften
trachtsje moatte werom to winnen. Mei
de kans noait wer de aide fen earder to
wirden. Sjen üs jongkje, hwer 't we
earst oer hiene, sjen de ier aide frouljue
fen fjirtich dy ’t wol sechtich jter êld
lykje.
En derom stel er net to folie eare
yn, wêz er net to great op dat jy jo
seis foarby parte, jo eels gjin rest gun-
ne. ’t Is better dat men fjirtich jier
yn souuens libbet en arbeidet, as det
men tweintich jier klaud en skrept en
tweintich jier dernei sahwet to hea en
to gers omhinget en mei pompen boppe
wetter bliuwe moat. Mar wy sizse noch
ris, ’t is tsjinwirdich sa ’n biroede tiid.
it spant er
komt, en doohs scoe men nou better en
kreftiger op it foer ritte moatte as foar
de oarloch. We witte nou net ho ’t
nei geast en lichem de proeve wol op
'e somme komme kin to stean, mei 't
each op ’e oarlochtastannen, en den is
in soun, kreftich lichem, as in tichte
oaljejas yn kald en reinioh waer. De
illinde kin der sa gau gjin fet op krye.
Foarkomme is better as genêze, tinke zÜn
de hearren Tenhaeff, feu Ljonwert en
dr. Ferwerda fen Harns. Sjuch hjar
ynstjürd stik yn it foarige nümer fen
Friso. De hond als indirecte ziekte
oorzaak voor den mensch. Nou ’t
it ienkear fêst stiet det de minske troch
de houn in sykte sklepje kin, is it fen
it greatste belang tinke dy ljue, det er
in ündereiik ynsteld wirdt nei it foar-
kommen fen de gefaerlike lintwjirm by
de hounen yn Fryslan. As hja dat
witte is misskien nei to gean ho de bi-
smettinge komt en binne er mogelik
irikken yn ’t wirk to stellen om dizze
sykte yn ’e prowinsje tejin to gean.
Slaen ris my eamst acht op dat ynstjür-
de stik en help dy ljue mei hjar plan
nen ütfiere te kinnen
Woningnood.
Te Rijswijk (Z.-H.) doet zich het
eigenaardige verschijnsel voor, dat on
danks den meer dan pijnlijken woning
nood in het geheele land, tal van nieuw
gebouwde huizen ledig staan. Het is
iet eenvoudig gevolg van den eisch der
xrawondernemingen, dat men, om een
dezer woningen te kunnen betrekken,
iet perceel moet koopen. Het voort
durend aangroeien van ’t aantal bordjes
met het opschrift «te koopt doet in
steeds sterker mate den wensch opleven,
dat ook ten aanzien van dit dwingen
tot koopen een regeeringsmaatregel worde
I getroffen.
Inelkaar gezakt.
Te Arnhem is een wagenbestuurder
van de gem. electrische tram op de sterk
hellende Paul Krugerstraat plotseling in
Nog tijdelijk tegen billijken
prijs, leverbaar
in bussen van 6,12 en 30 schaap.
Gevestigd sedert 1905.
Tel. No. 24.
Voor Heidenschap ver
krijgbaar bij HENDRIK
DE BOER.
ding toegeschreven.
Listig.
Het «Rott. N.bld.c vertelt van een
bakker, die een list te baat nam om
zijn brood te beschermen tegen de plun-
derzucht van oproerige vrouwen.
Ziehier, hoe hem dat gelukte.
«Op een morgen zou hij in het Oos
ten brood rondbrengen. Maar jawel,
ek net meager en earmoedich of swak
fen üterlik, mar hy hat gjin kleur op ’t
antlit. Hwet is de reden der fen
Slik wést.
’t Is opmerklik hwet in foroaring it
siikbêd by dat bern toweeoh brocht hat.
Hwent earder koe men him net üt ’e
oaren wei.
En non komme wy wer by it sprek
wird der ’t we mei bigoun binne «Foar
komme is better as genese,hwer fen
dit jongkje as in libbene illustraesje yen
de wierheid sjen lit. Dit bern is wol
genêsen fen syn siikte, mar toboppe is
by it net rjucht kommen, en soil det
licht forearst of alheelendal licht noait
wer komme. Hwent skoan ’t it al in
hele tiid lyn is det er siik wést hat en
sunt altyd goed op him past is, wol de
kleur mar net wer op wangen en lippen
werom komme en skitter je syn eagen
noch noait net, as dy fen syn oare
broerkes.
Men seit dan wol ris siik is elkenien
wol ris op syn tiid, dat giet wol wer
oer en dan is men wer de aide. Mar
scoe men der ek ris to licht oerhinne
gean Scoe ’t ek wizer wêze mei alle
macht en middels in sykte to foarkom-
men, of tominsten dat to probearjen,
dan sünder omtinken mei in skeel foart
to sloeren
En Blinder nou just ta oerforsiohtigens
to forfallen, kinne we dochs üs sela en
us hüsgenoaten üntsjen en as ’t m o o g-
lik is, dat léste der drukke wy apart
op yn üs tsjmwirdige tiden, forearst
troch in goede en kreftige fieding it
liohem wapen je tsjin neidielige ynfloeden
Nou is er trochstrings gjin minske,
dy *t him seis sa ’n bytsje acht slacht,
him seis sa weinich üntsjucht, as de hüs-
frou, de mem fen it gesin. Hjar seis
foarby gean de soarget se alderearst
en faek allinne for man en bern.
Gjin wirk is hjar tofolle, hja skrept fen
’e iere moarn ta de lette joun, hja is
de earste meast en fêst tominsten de
léste dy ’t arbeidet, en de béste biten
binne ornaris for de oaren, en de min
sten as hwet oerbliuwt is for hjar.
Yn dizze skriele tiden komt det noch
mear üt as oars. Nou ’t alles sa djür
is en in hopen speesje sa krap is en min
to krijen, scille noch mear memmen as
earder hjar oan hjar seis bisünigje, yn
’t liif bisparje en teffens mear noch seis
sjen to fortsjinjen, om in arbeidstersdei-
hier üt winne to kinnen.
It moat sein wirde det soks üt in goed
hert, in krigel aerd foartkomt, en fen
dy kant bisjoen wolle wy det ek priis-
gje mar derom kinne wy noch netsizse
det soks forstannich hannele is. Wy
seoene it Ijeaver in forkearde goedens
neamme wolle, in oanwénst dy ’t net
oan to rieden is ta neifolging. Sa giet
it o.mmers noch wol ris mear, it hert
moat nei ’t forstên harkje, soil ’t oer ’t
hele w?rk goed rinne.
Krekt, omdet de mem de spil is, hwer
*t alles om draeit, moat hja soargje sterk
to wêzen en sterk to bliuwen, dat se
yn steat is hjar wirk net allinne goed
to dwaen, mar it ek bliidmoedich to
dwaen. Hwent in ófmet fromminsk kin
net soargje «dat de sinne yn hjar hüs
skinen bliuwt, en dat ia dochs sa tige
nedich.<
Tsjin in great part fen ’e hüsfrouwen,
wirdt nou de helt faker noch as yn
fredestiid, preeke>Nim jy dochs hwet
yn achtGean seis net foarby 1... Nim
ek ris hwet rêstmei as taheak der
efteroan de warskou wing «As jy ris
siik waerden, hwet den?<
Mei in flau glimke wirdt er dan an
dere «Ja, dat soil ’k wol dwaen, ik
bin sa wiis wol da ’k op my seis pas,<
mar yn hjar hert wit se, dat ae hjar net
foroarje soil, net kin, mient se. Hja
fart troch, arbeidet, wasket, naeit en as
*t oan middels ütdielen ta is hat ae sa-
beare net safolle sin oan... en kriget it
minste en *t lytste. Nou den is ’t al
slim om dér hirdhandich tsjin yn to gean. sobers er gelukkig mee te maken 1
Hwent üt Ijeafde wirdt hjir sündige, lyk-
wol sündige wirdt er. De mem mei
■V
JE .KJLoO. i
BM—BB—M—Ia yf T
