i
I
Nieuws- en Advertentieblad I
ervoe 5
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
G<zbr>s
ZATERDAG 27 APRIL 1918.
No. 18.
44ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Zuster Anna.
Binnenlandsch Nieuws.
Z
Bekendmaking.
Dinsdag 30 April a.s.,
in de bakende uren. Aangezien de opgave
van de verlangde soorten gedurende den
tijd van drie maanden geldig zijn en
hierin geen wijziging kan worden gebracht,
moet om foutieve opgaven te voorkomen,
ieder Hoofd van het gezin of die hem
vervangt persoonlijk dez4opgave verstrek
ken, en worden personen beneden den
leeftijd van 16 jaren in geen geval toe
gelaten.
1
-
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
16.
ver-
voor
houden
Omslag, dienst 1918.
gewoon gestegen, eender andere nawijs- naar het politiebureau gebracht.
Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Het opdryven der prezen.
Het Tweede Kamerlid, de heer W.
O. A. Koster, heeft zich met de volgen
de vraag tot den minister van Landbouw
gewend
>In de laatste dagen zijn de prijzen
van die levensmiddelen, voor welke geen
maximumprijzen zijn vastgesteld, buiten-
i!
I
o
4
L
»Zeg, lieve zuster, ziet ge ook al
Da waarheid over berg en dal
Haar zeeg’nend licht verbreiden
*k Zie nu en dan haar zachten gloed,
Doch vormendienst en overmoed
Doen haar zoo lang nog beiden».
Zie, zuster Anna; zie maar uit|
Naar Oost en West,, naar Noord en Zuid,
En deel ons allés mede
Van 't goede, dat ge op aarde ziet
En laat, al wat dénmensch verdriet,
In 's hemelsnaam met vrede.
W. M. Tz.
De Burgemeester van sHemelumer 01*
dephaert en Noordwolde» brengt ter open
bare kennis, dat door hem een vergadering
van den Raad dier gemeente zal worden
belegd op Zaterdag den 27 April a.s. des
voormiddag» precies ten 9 ure ten gemeen-
tehuize te Koudum.
KOUDUM, 23 April 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. KROL Jz.
Punten van behandeling.
1. Opening en notulen.
2. Mededeelingen,
3. Aanbieding rekeningen van de afdee-
lingen van het Groene Kruis te
Koudum. Oudega c.a., Hemelum en
Warns, dienst 1917.
4. Idem van de Woningvereeniging »He-
melumer Oidephaertc, dienst 1917
5. Idem van de voormalige armbesturen,
dienst 1917.
6. Idem van het Distributiebedrijf, dienst
7. Benoeming van een ambtenaar van den
Bangelijken Stand.
»Zeg, lieve zuster Anna, zeg,
Ziet gij de lente al op den weg,
Of schuilt zjj hier of ginter
Het antwoord luidt»Ik zie haar niet,
Die vreugde aan alle scheps’len biedt
*t Is soms nog bijna winter».
»Zeg, lieve zuster Anna, spreek,
Waar huist de vrede, in welke streek
Is hij voor goed gaan wonen
Weer antwoordt Anna»’k Zie hem niet,
Die zegen aan de menschheid biedt,
’k Zie slechts nog de oorlog tronen».
»Ziet gij, geliefde zuster, iets
Van de beschaving, of nog niets
Hebt gij ze al waargenomen
Ja, ’k zie haar, maar gebukt door wee,
Dew|jl haar gruw’l|jk oorlogswee
Belet tot ons te komen».
Tot plaatsing van Adv. en
>Zeg, lieve zuster Anna, ziet
Gij niets nog komen Wie kent niet
Die welbekende woorden
Uit Blauwbaard’» sprookje En die vraag
Was ’t, dat we in dezen tijd nog staag
In vele monden hoorden.
zijn. De gemeentebesturen, die vaak
voor een niet onbelangrijk deel bij den
landbouw zijn betrokken, moeten er
buiten worden gehouden. Het blad stelt
een andere regeling voor
Een goed landbouwkundige kan van
oogstrijpe tarwe en rogge wel op 100
K G. na nauwkeurig de opbrengst per
H.A. schatten. Als men nu tegen den
tijd dat de oogst rijp is deze schatting
opdraagt aan een duizendtal deskundigen,
die zeker onder de gemobiliseerden ge
makkelijk te vinden zijn, dan krijgt ieder
deskundige ongeveer 250 H.A. voor zijn
rekening. Binnen een tiental dagen
kunnen zij vrij juist zeggen, wat de to
tale oogstopbrengst zal zijn. Om neigin
gen tot te lage schattingen te voorkomen,
zonde men b v. Zeeuwen naar Groningen
en Friesland. Veluwnaren naar Drente
enz. Bij eventueele te hooge schatting
zou de boer recht tot reclame hebben.
Wanneer men zijn taxateurs met zorg
kiest en de boeren voldoen dan aan de
opdracht tot levering van de opgegeven
hoeveelheden, dan zal ’t gansche jaar
door de broodkaart op 11 dagen kunnen
blijven, ook al laat het buitenland ons
geheel in den steek.
Een »pleizierreisje.<
De 10 jarige H. W. V. te Amsterdam
bezit een onuitroeibare reislust. Reeds
meermalen maakte hij als blinde passa
gier een treinreis mee. Zaterdag had
bij zich verstopt op den gashouder van
een goederentrein die naar het Noorden
vertrok. Hij boemelde den geheelen
kouden nacht en morgen door en arri
veerde Zondagmiddag om 12 uur in
Groningen. Hij bleek echter nog lang
niet genoeg van het avontuur te hebben
en in de hoop, dat de reis nog zou wor
den voortgezet, bleef hij rustig onder
den wagen wachten, tot.... Zondagavond
half zeven Toen werd het hem te
machtig en zwart als een neger kroop
hij te voorschijn en verscheen op het
perron. In het geheel had de jongen
dus ongeveer 22 uur op den gashouder
gezeten, zonder eten of drinken en in
een hoogst frissche temperatuur Het
werd toen hij zijn schuilplaats verliet
door het treinpersoneel opgemerkt en
als het slachten onder gewone omstandig
heden plaats vindt. Zooiots zou toch
het aantal noodslachtingen wel wat
beperken om reden van wel begrepen
eigenbelang.
De toekomst-boterham.
Hoop doet leven I Nu de boterham
wat erg schraal begint te worden, fleurt
men ons alvast wat op met de voorspie
geling van weer een dikker boterham...
nè den oorlog. De »N. R. Ct.« ver
neemt van bevoegde zijde, dat reeds
thans maatregelen in... studie zijn, om
drvoor te zorgen, dat Nederland onmid-
dellijk na den oorlog over -voldoende
graanvoorraden kan beschikken. En dan
krijgen we zeker meteen de reeds lang
beloofde botermelange en de heerhjks-e
eenheidsworst, om het er ecus dik oj. te
léggen, en alle andere toegevoegde, maar
nooit in vervuiling gegane heerlijkheden
meer. Na den oorlog 1
Hoevelen moeten er eerst nog sneu
velen, hoeveel moet er eerst nog worden
verwoest 1
De BURGEMEESTER der
Gemeente ’Workum, brengt
in herinnering, dat
zoowel koop als verkoop
van Brood, Beschuit, Bloem of
Meel op Broodkaartbons,
welke op het tijdstip van den
koop of verkoop niet geldig
zijn, VERBODEN is.
Ingeval van overtreding zal
dus niet alleen de verkooper
maar ook de koop er strafrech
terlijk worden vervolgd.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Wolgcbrek.
In de zitting der Eerste Kamer, j.l.
Vrijdag, drong de heer Diepen aan maat
regelen te nemen betreffende de schapen
teelt, zulks in verband met het dreigend
wo’gebrek. Reeds waren er in den
zomer van 1917 een 250 000 schapen
minder dan in 1913 en in de laatste
weken is vermoedelijk nog een 25 pet
van den schapenstapel afgeslacht, Er
zullen er nu niet veel meer dan een
400 000 over zijn. Men moet er reke
ning mee houden, dat de invoer van wol
voorloopig blijft stilstaan en daarom is
het dubbel te betreuren, dat de wol-
productie van ons vaderland mat de helft
is verminderd, ook vooral omdaffons legt'r
meer wol dan anders gebruikt. Een
schaap stelt zich met zeer weinig voedsel
tevreden, en is gemakkelijk in het leven
te honden.
Naar aanleiding van de woorden, van
den heer Diepen lijkt het ons niet on
dienstig te wijzen op hetgeen het Olden
burger Lw. BI.» meedeelt. Dit blad
wijst er op, dat brandnetelstelen gebruikt
kunnen worden voor wol-fabrioatie In
Duitschland zijn uit de in ’t wild groei
ende brandnetels jaarlijksch gemakkelijk
20 miljoen K G. brandnetelstelen bijeen
te brengen. Hieruit zijn te vervaardi
gen 2 miljoen K G. voor het spinnen
bruikbare vezels, die op hun beurt l1/,
miljoen M. stof, d.i. 500 000 manshem-
den kunnen leveren.
Er bestaat in D. een aparte vereeni-
ging voor de bevordering van den brand-
netelverbouw, welke vereeniging voor
iedere H.A. verbouwde brandnetels uit
eigen kas 100 Mark premie geeft. De
verbouw kan b.v. uitstekend geschieden
langs boachranden, op laag gelegen weiden
op land, dat veel van wildsohade heeft
te lijden.
De verzameling kan hei best geschie
den door kinderen onder leiding van on
derwijzers. Voor hem, die de ingeleverde
brandnetels ontvangt en bijeen brengt,
wordt per 100 K.G. drie Mark ver
goeding verstrekt, terwijl voor deze hoe
veelheid ingeleverde brandnetels 14 Mark
wordt betaald. De bijeengebrachte hoe
veelheden worden aan een centraal punt
afgeleverd de magazijnmeester ontvangt
een kwart Mark per 100 K.G. vergoeding
Door vliegtuigen beschoten.
Zondag kwam te Terschelling binnen
de Wieringer blazer no. 55, die op
eenige mijlen buiten de territoriale wa
teren in het gezicht van Terschelling
vischte en door drie Duitsohe vliegtuigen
met bommen bestookt werd. Eén bom
viel zoo dicht bij het vaartuig, dat de
scherven gaten sloegen in het fokzeil.
Bovendien werd het vaartuigje nog met
mitrailleurs bewerkt. Het is wonder dat
daardoor niet de geheele bemanning ge
dood is, want overal waren de gaten van
de kogels aan dek te zien. Alleen de jon
gen had eenige kogels in een been gekregen.
De sleepboot «Simson» Woensdag van
Nieuwediep vertrokken voor aflossing van
de bemanningen der lichtschepen »Dog-
gersbank» Noord en Zuid, ontmoette op
de terugreis Zaterdagmorgen in de vrije
vaargeul de Nederlandscho motorschoe
ner «Bertha» met een lading carbid
afkomstig van Hanborg met bestemming
naar Rotterdam. De equipage van den
schoener had even te voren het schip
verlaten, omdat het beschoten was door
twee vliegmachines van onbekende nati
onaliteit. Ook was een bom op zeer
korten afstand van het schip in zee te
recht gekomen. De equipage weigerde
aan boord terug te keeren, vreezende
dat het schip beschadigd was. De sleep
boot heeft het schip toen opgesleept tot
voor het Schulpengat en is de equipage
na beraad, gezien de gunstige gelegen
heid, daarop weer aan boord gegaan en
heeft het schip op eigen gelegenheid de
reis naar Rotterdam vervolgd. Het had
slechts lichte averij aan tuigage en zeilen
bekomen.
Vordering van vee.
Men schrjjft uit onze Provincie
De vee vordering schiet niet op, althans
bare reden, dan dat producenten, han
delaren en in het bijzonder tusschenhan
dolaren voordeel willen trekken uit den
nood der bevolking.
Zoo wordt voor rookvleesch f 3.50 per
K.G. gevraagd, voor ham f 5.25 per
yg K G., voor bussenvleesoh (corned beef)
f 3 per KG., griesmeel f 2 per yg
K.G., witte pronkboonen f 1 per 1/2
K.G. enz.
Is de minister voornemens maatregelen
tegen deze onredelijke prijsopdrijving te
nemen 1
Hoe de oogst moet worden getaxeerd.
Verleden jaar is de oogst voor de re-
geering in beslag genomen. Dat wil
zeggen op papierin werkelijkheid, zoo
luidt veler beschuldiging, hebben de
boeren heel wat achter gehouden ten
bate van hen zelf en hun vee. En de
boeren worden egoïsten genoemd, die
hun plicht ten aanzien van de gemeen
schap verzaken.
Zeker, een boer die graan aan de ge
meenschap onthoudt, handelt niet mooi
Maar is ’t wel veel erger dan wat an
deren doen, n.l. hun kelders vol stoppen
met levensmiddelen, omdat zij vreezen
wat ook werkelijk het geval is
dat zij aan het gedistribueerde niet ge
noeg hebben
Maar dit jaar zal dan opnieuw de oogst
ten bate van ’t geheele land worden in
beslag genomen. En als er door de
boeren niets weer wordt achtergehouden,
dan wat de regeringscommissarissen toe
staan, dan zullen wij bij een broodrant
soen van 250 gram por dag (thans is
het slechts 200 gram) met de opbrengst
van onzen eigen bodem ongeveer een ge
heel jaar kunnen rondkomen, rekent het
»Hbl.< uit. Doch dan moet de organi
satie, wat betreft de verzameling van
Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per halfjaar
70 cents; per post 85 cents.
Enkele Nos. 3 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
j Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 30 cents,
elke regel meer 5 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
■44444444444444444444444‘S
8. Vaststelling opnieuw van de verorde
ningen op de heffing en invordering
van havengelden.
9. Voorstel van B. en W. om het voet
pad achter het huis van E. Vlieg
te Koudum af te voeren van den
Legger van Waterstaatswerken.
10. Idem tot intrekking van het raadsbe^
sluit tot aankoop van grond van R
van Rjjs te Warns.
11. Adres van het bestuur der Vereeniging
tot bevordering van Dorpsbelangen
te Hemelum ca. om aldaar het ton
nenstelsel in te voeren.
12. Voorstel van B. eu W. om de Brand-
stoffencommissie in deze gemeente
een cradiet te verleenen van f 40000
13. Idem om het bedrag, dat per leerling
voor aankoop van leermiddelen etc.
voor de O.L. Scholen mag worden
besteed, tot wederopzegging toe te
verhoogen tot f 1 75.
14. Idem inzake verhooging van de jaar
wedde van de onderw es in van K
aan de O L. School te Melkwerum.
15. Idem inzake wjjziging van de instruc
tie etc. van de ambtenaren ter sec
retarie.
Adres van de Vereeniging van Burge
meesters en Secretarissen in Fries
land inzake verhooging van de jaar
wedden van burgemeester, secreta
ris en ontvanger.
17. Idem van den Heer P. Wiersema, ge-
meente-arts te Koudum, inzake ver
hooging van zjjne jaarwedde als
zoodanig.
18. Voorstel van B. en W. om de gepen-
sionneerde gemeenteambtenaren tot
wederopzegging toe 25 toeslag
op hun pensioen te verleenen.
19. Adres van wegwerkers, dorpsreinigers
en brugwachter om verhooging van
duurtetoeslag, met voorstel van B.
en W.
20. Voorstel van B, en W. om den ge
meenteveldwachters een duurtetoe
slag te verleenen.
21. Behandeling reclame tegen aanslag sup
pletoir kohier Hoofdel. Omslag,
22. Vaststelling primitief kohier Hoofdel. het k"on> tot ,do Pantjea verzorgd
De BURGEMEESTER der Gemeente
Workum brengt ter kennis van ingezete
nen, dat binnenkort van Regeeringwege
door bemiddeling van het Distributiebureau
VETKAARTEM zullen worden verstrekt,
ter verkrijging van Margarine, Melange
of Natuurboter. Een ieder is vrij in de
keuze welke kaarten hij verlangt en het
is geoorloofd dat men kaarten aanvraagt,
om alléén Margarine te ontvangen, of
alléén Melange of alléén Boter. Ook kun
nen volgens onderstaand voorbeeld
schillende kaarten worden genomen.
Voorbeeld: Iemand wenscht
xjjn gezin, bestaande uit 7 personen boven
den leeftyd van een jaar te ontvangen
3 kaarten voor Normaal Margarine, 1 kaart
voor Melange A, 2 kaarten voor Melange
B en 1 kaart voor Natuurboter. Totaal 7
kaarten, hetgeen overeenstemt met het
aantal leden van het gezin boven den leef
tijd van één jaar.
Als maximumprijzen voor deze
artikelen zijn voorloopig bepaald
Voor Normaal Margarine 50 cent per pond,
Melange A, bevattende 250/0 Boter
en 75O/o Margarine JL 75 cent per
pond, Melange B, bevattende 5O0/o
Boter en 5O0/o Margarine _L fl.10
per pond en voor Boter fl.60 per
pond.
Voor deze aangifte zal ZITTING worden
gehouden in het Gemeentehuis op
Workum, den 25 April 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
niet ten genoege van den Minister van
Landbouw, zooals blijkt uit eene mede-
doeling vanwege het bureau van voedsel
voorziening. Naar ik ben ingelicht laat
het administratieve gedeelte om tot eene
behoorlijke uitvoering der veevordering
te komen, ook wel iets te wenschin
over, hetgeen ook geen wonder is, daar
de landbouw in het algemeen genoma
nog niet zoo goed is georganiseerd, dat
men in landbouwkringen zoo dadelijk
maar bij eene nieuwe tak van diens. de
beschikking heeft over het vereischte
administratief talent.
Wordt er terstond niet tot eene be
hoorlijke levering van slaohtveo besloten,
dan zal bij het vorderen van vee mot
de particuliere belangen der veehouders
geene rekening meer kunnen worden
gehouden, zoodat alsdan de opzet deze?
zaak om daarmede wel rekening te
ten eenenmale uit het w'-g
zal worden verloren.
Naar het mij voorkomt verdiende t
wel overweging, dat van rcgeering.wc e
bij voorbaat maar werd medegedeeld, u
als de leverantie van slachtvee binnen
kort niet zal plaats vinden ten genoeg n
van den betrokken minister, dat aledm
veel lageron prijs voor het vee 1
worden uitbetaald, dan zouden de vee
houders een prikkel hebben om uit eigen
vrije beweging tot het afzetten i
slachtvee zoodra mogelijk over te gn.
Over het algemeen genomen schijr a
dergelijke prikkels wel noodig te zijn.
Zoo b.v. ook bij het verrichten vu
noodslachtingen, ten opzichte waarvan
de ervaring reeds heeft uitgewezen, d
menigeen er op uit is om het begrp
noodslachting zoo ruim mogelijk te maken,
ten einde maar tot slachten te kunnen
overgaan.
Ook by deze materie ware de aan
wezigheid van een prikkel om daartoe
minder vaak over te gaan zeker wel
gewenscht, hetgeen gemakkelijk zou
kunnen gebeuren door te bepalen, dat
voor vee uit nood geslacht een veel
lagere prys zal worden uitbetaald dan
FRISO.
0
4
4
4
