Nieuws- en
Hooivordering.
De jirpeltaert.
T
I
q
Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
ZATERDAGSS AUGUSTUS 1918.
44ste Jaargang.
No. 32.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
MELKBOEKJES
zullen worden uitgereikt, tegen
inwisseling der oude omslagen.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
P o o t u i e n.
I
Men rydt bjar yn *e tsjillen sa,
r
I
i
l
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor
Jy treffe ’m oan, ajo der, yn ’t skip
Mei büter, en mei lollum-stip,
En op ’e brilloftstafel ek,
Seis by ’t bigraffenisse-leed
Fynt hy sa linkenwei al sleet
Men hat him oeral brek.
En Jantsje en Pytsje, elk for oar
Tomükjes dagg’se tajin elkoar
Mei ’t hearlik nijerwetsk gebak
De ien’ wol d’ oar’ deryn forby
Elk longret op »de eare oan my,<
De bakkers soil fen ’t plak.
r I
i»!
o
r I
u
d
De prijs der Advertentiën I
is van 15 regels 30 cents, j
elke regel meer 5 cents.
Grootere letters naar plaats- I
ruimte. Buiten Friesland, uit-
gezondere! Familieberichten,
De BURGEMEESTER van
WORKUM brengt ter kennis
van de veehouders in deze
gemeente, van wie hooi ten
behoeve van het leger is ge
vorderd, dat zij de schadeloos
stelling voor die levering in
ontvangst kunnen nemen ter
Secretarie op Vrijdag den
9 Augustus 1918 des
voormiddags tusschen
10 en 18 uur.
Workum, den 2 Augustus 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
ou op *t himd
en mag 50 pet. voor het buitenland of
fabrieken geveild worden.
Zeep. De minister van landbouw
heeft vastgesteld voor zachte zeep een
maximum-inkoopprijs, door de gemeenten
in de periode van 13 Augustus tot 9
Septembor a.s. te besteden van f 67.75
per 120 K.G.
Theedistributie op bon 21.
Het in de bladen medegedeelde, dat
op bon no. 21 weer thee gedistribueerd
zou worden, blijkt op een misverstand te
berusten. Althans aan het Rykskantoor
voor thee en koffie is daarvan niets be
kend.
Landbouwstatistiek en landbonw-
inventarisatie.
De heer J. H. W. Th. Reimers, te
Wageningen somt in het »Hbl.« zijn
bezwaren op tegen de statistiek, die op
gegeven zal worden over de in Neder
land aanwezige oppervlakte van ver
schillende gewassen in dezen tijd, waarin
controle op bona fide opgaven zoo hoogst
noodig is. Hij acht deze statistiek, ge
zien de wijze waarop ze is verkregen,
niet betrouwbaar.
Indien men hierin verandering wil
hebben, zal men in iedere gemeente een
goede commissie voor de statistiek op
landbouwgebied moeten aanstellen tegen
goed salaris en de eigenaren of gebrui
kers van land moeten verplichten alle
aanwijzingen aan die commissie te doen
en alle gegevens te verschaffen, die de
commissie redelijkerwijze bij het uitoefe
nen van hare werkzaamheid mag vergen.
Op de wijze als nu, komt men er nooit
en zeker niet als dan daarbij nog de
noodige haast moet worden betracht,
waardoor er in heel veel streken maar
een beetje »met het been naar geslagen
wordt.
En wat de vee-inventarisatie betreft,
ziet het er nog vermakelijker uit.
Wanneer men een inventarisatie had
willen houden, die kans gaf nauwkeurige
cijfers te geven, had men dit in den
winter moeten doen en daarvoor de
noodige tijd moeten geven aan lieden,
die alleszins deskundig waren en hiervoor
goed werden betaald, doch men late het
nu niet voorkomen aan de goegemeente
of deze inventarisatie eenige kans van
slagen zal hebben. Zij is, evenals die
van de bouwgronden, een mooie papieren
maatregel, waarmede de regeering zich
misschien tegenover het volk meent te
mogen vrijpleiten van hare nalatigheid,
doch waarmede ze bij ingewijden slechts
lachlust, medelijden of verontwaardiging
verwekt.
Gjin ding tsjinwirdich sa gesocht,
En dat it hjoeddeis sa fier brooht,
As de romrofte jirpeltaert.
Men bakt him seis, sa moai en brün
Mei sier fen stjerkes yn syn krün,
En yt him dan as slaed.
’t Is oeral hwer ’t jy kom of gean,
Men sjucht him op ’e tafel stean
By rintenier, by baes en boer,
By nearingdwaende en hanwirksman
Arbeidersljue dy plüzje er fan
As lekker en net djür.
De BURGEMEESTER der
gemeente Workum, brengt
ter kennis der ingezetenen, dat
de uitreiking van
Aanvullings-Broodkaarten
onder opgave van het nummer,
zal plaats hebben op Maan-
dag 5 Augustus a.s. en
dat op Donderdag 8 Au
gustus d.a.v. de nieuwe
Op denzelfden dag zal dan te
vens gelegenheid worden gege
ven, opgave te doen van de
soorten BOTER, die op de
later uit te reiken nieuwe Vet-
kaarten worden verlangd.
Een en ander in de bekende
uren en plaats.
Workum, 1 Augustus 1918.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES v. UFFORD.
Men mjukselt alles der yn gear,
Mei help fen krüden komt er klear
En spullen üt ’e apteek
Si der! de bakkers fen ’t banket
Dy fiskje al aerdich efter 't net
En binne fen ’e streek.
Mar ’k eang-e al dat it bütenlan
Syn greate en griperige han
Skielk nei üs taert ütslaoht,
En easkje soil, (dy is wol sa)
»Stjür my in hündert tüzend ta.«
En dan is ’t hjir wer nacht.
I
't Giet skielk op kreakelingen ta
Op dümkes, süzen, allerlei,
Op drabbelkoekjes en frou-frou
En hwet for pain de luxe gau
De mear wer wêze mei.
Van de pootuien moet volgend kind beneden 7 jaar f 0,25,
voorloopig 50 pet. voor het binnenland voor ieder kind van 7 tot benedon 16
jaar f 0.40 en voor ieder kind of inwo
nend persoon van 16 jaar of daarboven
f 0.50 per dag.
Voor gemeenten vallende in de le
klasse vrouw f 1.35 per dag, overigens
als voor Amsterdam. Voor gemeenten,
vallende in de 2e kl.vrouw f 1.25 p.
d„ overigens als voor Amsterdam. Voor
gemeenten, vallende in de 3e kl. vrouw
f 1.20, 1 kind beneden 7 jaar f 0,30
ieder volgend kind beneden 7 jaar f 0.20,
ieder kind van 7 tot beneden 16 jaar
f 0.35, en ieder kind of inw. persoon
van 16 jaar of daarboven f 0.45 per
dag. Voor gemeenten, vallende in de
4e kl. vrouw f 1.10, ieder kind van 7
jaar tot beneden 16 jaar f 0 30 en ieder
kind of inw. persoon van 16 jaar of
daarboven f 0.40 per dag, overigens als
voor de gemeente in klasse 3.
Gezinnen, waartoe ongehuwde militairen
behooren. Amsterdam. Gezinshoofd
f 1.45, ieder volgend persoon van 16
jaar of daarboven f 0,50, ieder volgend
persoon van 7 jaar tot beneden 16 jaar
f 0.40 en ieder volgend persoon beneden
7 jaar f 0 25 per dag. Voor gemeen
ten, vallende in de le kl.gezinshoofd
f 1.35, overigens als voor Amsterdam.
Voor gemeenten in de 2e kl. gezinshoofd
f 1.25 ieder volgend persoon van 16
jaar of daarboven f 0.40, ieder volgend
persoon van 7 jaar tot beneden 16 jaar
f 0.30 en ieder volgend pers, beneden
7 jaar f 0.25 p. d. Voor gemeenten
in de 3e kl. gezinshoofd f 1.20 overigens
als voor de gemeenten in de 2e kl. voor
gemeenten in de 4e kl. gezinshoofd f 1.10,
overigens als voor de gemeenten in de
2e kl.
Bovendien wordt voor de berekening
der vergoeding huur- en fondsgeld gesteld
op f 0.40 per dag. Heeft evenwel het
gezin nog andere inkomsten in geld of
natura, dan zal het vergoedingsbedrag
hiermede verminderd moeten worden.
X 10 ets per regel. Bij abon- X
Duur fruit.
Het Bureau voor Mededeelingen
inzake de Voedselvoorziening meldt
De duurte van het fruit wordt her
haaldelijk toegeschreven aan uitvoer van
dit artikel. Ten onrechte evenwel.
Behalve aardbeien, waarvan de oogst
groot was, gaat er geen fruit over de
grenzen. De hooge prijzen vinden dan
ook, behalve in de algemeene redenen
die de productiekosten aanzienlijk boven
die van normale tijden doen stijgen, hun
oorzaak in den buitengewoon slechten
oogst, die kleiner is dan in vele jaren
het geval was. Een deel van het fruit
gaat bovendien naar de fabrieken. Welis
waar zijn deze beperkt in hun aan-
koopen, maar met het oog op de vet
schaarschte is het toch gewenscht flinke
hoeveelheden jam voor den aanstaanden
winter te fabiiceeren.
Vergoeding wegens kostwinnerschap.
Blijkens een circulaire van den minis
ter van oorlog luidt de maatstaf voor het
toekennen der vergoedingen thans als
volgt
Gezinnen van gehuwde militairen. Am
sterdam voor een vrouw f 1.45, voor
1 kind beneden 7 jaar f 0.30, voor ieder
Dos haldt se yn ’e gaten mar
Lit oan üs brave buer- en hjar
De taert net rüke en sjen.
O, as er der ris fül nei hapt
En yn syn greate gaffel flapt
Den binn’ we alheel forlern.
FRISO.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per halfjaar
70 cents; per post 85 cents.
Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
■♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦I
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Roodvonk te Noordwjjk.
In verband met de geruchten, dat op
de badplaats Noordwijk aan Zeo verschil
lende gevallen van roodvonk waren voor
gekomen, heeft het Haagsche Correspon-
dentiebureau zich gewend tot den heer
Ocsterbaan. inspecteur van de Volksge
zondheid te Den Haag, dio hot volgende
mededeelde
»Inderdaad bleek mij bij een onder
zoek, dat te Noordwijk aan Zee meerdere
gevallen van roodvonk zijn voorgekomen,
waarvan helaas aangifte achtergebleven
was.
In '■het hotel »Rembrandt< kwamen
sedert half Juli ten minste 7 gevallen
bij badgasten voor. In het hotel het
»Huis ter Duin« tenminste 3 gevallen en
verder in enkele pensions eveneens eenige
gevallen.
Aangezien, zooals gezegd, aangifte
achterwege was gebleven, kon de in
specteur derhalve niet nagaan of niet
nóg veel meer gevallen zich hadden voor
gedaan.
Hij meende, dus, dat hij niet kon
verklaren, dat een verblijf in de bad
plaats Noordwijk aan Zee althans in de
beide genoemde hotels niet met bijzonder
gevaar voor besmetting met roodvonk
gepaard zou gaan.
Het hotel Rembrandt was gesloten
en werd ontsmet, a
De Spaansche griep.
Uit verschillende plaatsen komen nog
steeds berichten over het voorkomen van
de nieuwe ziekte. Enkele uit de vele
berichten laten we hier volgen
Te Deventer komen onder de inge-
kwartierde veldartilleristen ruim 300
gevallen voor.
In de Harskamp worden drie sterfge
vallen aan de ziekte toegeschreven.
In Garderen heerscht de ziekte in
bijna alle huisgezinnen.
In Eindhoven meldden zich Dinsdag
Mar oars, hast alle dagen taert
Dat jowt sa licht in fiis tier aerd
In swiete müle wis.
Goed dat as tsjingif d’ iterij
Dy ’t wy as haedkost daegliks krij
Hwet rüoh en droechspul is.
in Philips’ fabrieken 400 ziek, waardoor
’t aantal zieken steeg tot 1000.
Meer dan 150 leden van den Ned.
Kader Landstorm, die thans te Oldenzaal
oefeningen houdt, zijn door de Spaansche
ziekte aangetast.
Het aantal gevallen in het garnizoen
te Leiden is sinds de vorige week toe
genomen met 600. Ongeveer 200
patiënten zijn nagenoeg hersteld. Ook
eenige militaire artsen zijn door de ziekte
aangetast. Ook onder de burgerlijke
bevolking komt de ziekte vrij veelvuldig
voor.
De ziekte breidt zich zich onder het
garnizoen in Den Haag uit. Niet enkel
in alle kazernes doen zich talrijke ge
vallen voor, doch ook in het kampement
onder Waalsdorp. De dienst wordt zoo
goed mogelijk waargenomen, zoo noodig
met intrekking van verloven.
De Centrale Gezondheidsraad ter zake
om advies gevraagd, is van oordeel, dat
op het oogenblik geen maatregelen van
bijzonderen aard kunnen worden aanbe
volen, die van regeeringswege te treffen
waren tegen insleeping of verspreiding
van de Spaansche griep.
Wel is het meer dan ooit geraden de
meer algemeene hygiënische regelen in
acht te nemen en minder goede verhou
dingen uit den weg te ruimen. Wat in
het algemeen tot verspreiding van een
besmettelijke ziekte kan medewerken,
dient vermeden te worden. Als zoo
danig zijn te noemen volksophoopingen
en met name zou het zeer gewenscht
zijn, indien kermissen en soortgelijke,
waar ook vaak de matigheid niet vol
doende betracht wordt, van overheids
wege verboden worden.
De minister heeft, door tusschonkomst
van Gedeputeerde Staten, het voren
staande onder de aandacht van de ge
meentebesturen doen brengen en hunne
medewerking doen inroepen.
Opdoen van aardappelen als provisie.
De permanente commissie in zake
orisis-maatregelen heeft een adres gezon
den aan den minister van Landbouw,
waarin ze nogmaals aandringt op het
openen der gelegenheid tot het opdoen
van aardappelen als winterprovisie, voor
alle gezinnen die dit wenschen.
Ter inotiveering van het verzoek, her
innert de commissie er aan, wat zij bij
schrijven van 6 September 1917 onder
de aandacht van den Minister bracht.
De motieven daarin aangevoerd, zijn
nog ten volle geldend, waarbij thans nog
met volstrekte zekerheid valt aan te
merken, dat in tal van werkliedenver-
eenigingen wordt gespaard, om van het
aldus verkregen bedrag onder meer ook
aardappelen als winterprovisie te kunnen
koopen.
Het hoofdbezwaar tegen het opslaan
van winterprovisie door de gebruikers
kan thans wel als vervallen beschouwd,
omdat ons volk wel zooveel zuinigheid
op voedingsartikelen heeft leeren betrach
ten, dat zij hun hopelijk goede aardap
pelen wellicht met even groote, zoo
mogelijk nog met grootere zorg zal be
handelen als de overheid.
De commissie dringt er daarom bij
den minister op aan, dat ten tweeden
male herhaald verzoek toe te staan.
Geen paarden-export.
Naar wij vernemen, laat de uitvoering
der scheurwet geen paarden-export meer
toe, terwijl ook het departement ven
Oorlog zich tegen verderen uitvoer verzet.
Dit zal niet nalaten de speculatie iu
paarden, die aanvankelijk door export-
geruchten was gestimuleerd, en de
prijzen fabelachtig heeft opgevoerd, ern
stig te treffen, Men sprak ons zelfs van
f 5000 f 6000, die gevraagd worden
voor een paard.
Mochten alsnog paarden de grens
overgaan, dan zou dit als een capitulatie
tegenover speculanten beschouwd moeten
worden. Tel.
Oars waerden w’ ek yn ’t hert bidoarn
Derby üs mage gyng er oan
Swier foer en swiete kou
Wy ieten üs noch yn ’e groun
We kamen net mei 't büsjild roun
En rekkeji bakker ou.
Mar dat is dat non ha we ’t sa
Nou moatt’ we ’t den fen slikjen ha
Krapsêd en gapje om mear
Dat is tsjinwirdich mar it praet
En derom binn’ we mei de taert
Fen eigen frouljue klear.
Derom is ’t, nei myn sjen,’ wol goed
En roppe wy mar net to lüd
Fen ’t nijerwetsk gebak,
Op hoop dat bütslan 't net fornimd,
8e klaeije üs ommers
En halde üs ünder ’e plak.
Distributie-maatregelen.
Koffie. De thans nog in ons land
aanwezige voorraad koffie strekt bij de
huidige rantsoeneering tot einde October
a.s. Indien echter de verwachte hoeveel
heid koffie uit de in beslag genomen
Nederlandsche stoomschepen Lombok,
Danae, Rhea en Thalia van Engeland
hier te lande zal zijn aangevoerd, kunnen
wij in de gelegenheid worden gesteld
gedurende 4 a 5 maanden na October
koffie te drinken.
Boonen, Kool en Uien. Door
het Rgkekantoor voor groenten fruit is
de volgende regeling getroffen voor
boonen, witte kool en pootuien.
Sngboonen. Hiervan moet 50
pet. voor het binnenland en 50 pet.
voor de fabrieken worden geveild.
Wasboonen, Wagenaars,
Rattekeutelen, Heinrich-Riesen
en Rheinische Speckboonen.
Van deze soorten moet 50 pot. voor het
binnenland en 50 pot, voor het buiten
land of fabrieken worden geveild. Wan
neer deze soorten ten behoeve van het
binnenland niet voor 15 cents per kilo
worden afgenomen, mogen zij voor het
buitenland of fabrieken worden overge
veild. De bestaande regeling voor Lim
burg is hiermede vervallen.
Pronkboonen. Van de pronk-
boonen moet 10 pet. voor het binnen
land en mag 90 pot. voor de fabrieken
worden geveild.
Spercieboonen. Van de enkele
en dubbele spercieboonen moet 60 pot.
voor het binnenland en mag 40 pot
voor de fabrieken geveild worden.
Witte kool. Hiervan moet 25
pot voor het binnenland en 75 pot. voor
het buitenland of fabrieken geveild
worden.
i
1
I
i
4
l
j
i
U
t
e
i.
fl
FRISO
