Nieuws- en Advertentieblad
r
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
e
Misrekkenjen,
Adverteert in dit'Blad
Q I
1 I
11
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1918.
No. 37.
44ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Binuenlandsch Nieuws.
ng’
-:== Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. =-
MELKBOEKJES
tegen inlevering der oude om
slagen.
SUIKERBONS
voor kinderen beneden
hetjaar, op vertoon der
Trouwboekjes, die dus
moeten worden meegebracht
voor controle, alles op de be
kende uren en plaats.
MB
be-
FRI8O.
geheele gemeente niemand kon vinden,
1
Punten van Behandeling,
1. Notulen.
2. Mededeelingen.
3. Aanbieding der gemeente-
4. Voorstel’van0 Burg^eT withftot wg- hawwe’ ^at troch allerhanne omstannich-
VERGADERING van den Raad der
gemeente Hemelumer Oidephaert
en Noordwolde, op Zaterdag 7 Sep
tember 1918, des voormiddags pre
cies 9 uur, ten gemeentehuize.
De Burgemeester,
J. KROL Jn.
en den eersten Minister van Vrede be
noemen, die de wereld ooit had.
Rywieldieven op ’t pad.
Zondagavond bemerkte een bewoner van
den Linaeusparkweg te Watergraafsmeer,
dat een tweetal verdachte peronen aldaar
rondslenterde. Hij zag dat zij bij elk
huis gluurden door de brievenbus, blijk
baar of er een rijwiel in de gang aan
wezig was, of, zooals dat vaak voorkomt,
in een trapportaal aan een touw hing.
Daar die persoon alleen thuis was en
ook in de gang zijner woning een twee-
cents per stuk zou moeten verkocht
wordt, wordt door de »Tel.« op de meest
besliste wijze tegengesproken. Het blad
verneemt nog, dat de regeering aanvan
kelijk voornemens was de eenheidssigaar
tegen 4 cent per stuk voor het publiek
beschikbaar te stellen. De fabrikanten
hebben tegen dit plan zulk een scherpe
oppositie gevoerd, dat het werd opge
geven.
Thans is wel door de sigarenindustrie
voorgesteld den prijs op 6 cent te bren
gen, maar dit is door de regeering ge
weigerd.
Kin det yn üs tiid noch foarfalle
De bern binne just droech efter ’e earen,
of se leare rakkenkinde, stelkinde, wis-
kinde, allerhanne kindichheden dy ’t
alüte m in mütse mei saun kielbannen.
Wirde se hwet ilder, dan lost him haat
alle oare wirk en it djipper sjen yn al
dy kindichheden opderom scoe men
sizze, mis to rekkenjen soil by de ün-
mooglikheden rekkene wide kinne.
En dochs bard it. De leverancier hat
wol ris in fout of forsin yn *t optellen
fen syn rekken en dy *t de rekken
kriget, hat faken alteast net tocht, dat
dy sa hoech wêse scoe. Yn ’ejildhan-
pel binne de forsinnen noch net üt *e
heden, hinderpeallen en beletsels ünstean
kinne om ta in goede ütkomst fen üs
birekkeningen to kommen.
Ek derre hwer ’t alles moai wis liket,
tsjinnet noch in plakje iepen to bliuwen
for kansen, dy ’t üt *e iene of oare
hoeke opdaegje kinne.
Mar, soil men sizze, as dat allegjer
wier is, dan is yens hiele libben in mis
rekken en dan jowt it neat, dat wy üs
hersens kwelle mei ’t bisiferjen for de
takomst.
Dat is wer in oar üterste, hwer ’t
men like goed mis yn wêze kin en dat
we nimmen oan riede sooene to folgjen.
*t Is better ienige algemiene regels
to stellen, dy ’t we by de siferkinde yn
acht nimme moatte, om foar to kommen,
dat de sommen, dy *t we makken, net
goed slüte.
De earste regel, om inkle to neame,
is forsiker, dat men bidaerd oan yens
wirk giet, sünder oerdreaune easken,
hege forwachtings en sa mear. Hwa ’t
yn opwining de dingen biskóget, to
haestich is of ünder allerhanne gemoeds
bewegings mei syn rekken bigjint, sjucht
fakentiids net hwet er stiet, mar mient
to sjen hwet er net stiet.
In twade eask is, det men de dingen
nimt lyk as se binne en derwei bigjint,
al is ’t ek, dat men it graeoh oars hawwe
woe. Bygelyks; om yn ’e omgong mei
minsken bald men wol yn ’t each, dat
er weinich op to rekkenjen fait, det
deselde persoenen yn it iene kleed oars
oardiele en prate as yn it oare det de
wrald him moedwillich hwet wys meitsje
lit, him bidrage lit en op syn beurt wer
in oar bidraegt. ’t Is wol spitich det it
sa is, mar it is sa en net oars.
It forstan hat hjir ek gans mei to
sissen. Om net mis to rekkenjen yn ’t
libben, tsjinnet men in boel to witten,
in boel op to merken, folie goeds to
ünderskieden. De minsken sizze wol
ris dat men trooh rekkenjen goed tinken
leart, mar men kin ’t ek wol oarsom
draeije, en sizze, det men goed tinke
moat, om goed rekkenjen to learen. Er
komt hjir in hele boel op *e praktyk oan.
De hollen der *t de measte geleardens
ynhüzet, fynt men net altyd op in
lichem, hwerfen al de lea krekt en op
Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per halfjaar
70 cents; per post 85 cents.
Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
j vóór 11 uur.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦Hl
het idee aan de hand te doen. In zake
politiek mochten wij wel eens blijk geven
van initiatief en oorspronkelijkheid en be
hoeven wij ons niet steeds te bepalen
tot navolging. Van een Minister van
vrede mag gerust gezegd worden, dat
de tijden rijp voor hem zijn. De Minis
teries van Oorlog en Marine kunnen ge
voeglijk weg, althans wat de namen
betreft Het zal helaas wel noodig zijn dering in de practijk
er een Ministerie van Verdediging op na
te houden. Maar men kan de aloude
departementen tenminste een naam geven,
die vastlegt, dat Nederland wenscht te
breken met het verfoeilijke stuk atavis
me, dat oorlog heet. Wij moeten een
Minister van Vrede hebben, een minister,
die niets heeft te doen dan de goede
verstandhouding tusschen Nederland en
andere landen bevorderen, vriendschap
tusschen ons volk en alle andere volke
ren kweeken en arbitrageverdragen met
alle landen voorbereiden.
Nu is ’t het juiste oogenblik voor dezen
stap. De wereld is thans meer ben van
oorlog dan zij ooit te voren geweest is.
Laat Nederland den wereldwil vertolken
Lumineus idee.
De «Haagsche Post* lanceert een lu
mineus idee. Het blad wil Nederland
n.l. een Ministerie van Vrede schenken
en zegt, dat hoewel men op den poli-
tieken Olympus doorgaans weinig ge
diend is van nieuwtjes, het toch maar
3. Aanbieding der gemeente- en arm-
voogdjjbegrooting, dienst 1919.
ziging van de verordening op de ^ef
fing van Hoofdelyken Omslag en tot
opmaking van een tweede Primitief
Kohier van Hoofd. Omslag, dienst
1918, ten bedrage van f15000.
5. Adres van het sub-vrouwencomité
voor de Distributie, inzake verstrek*
king van flanel, etc.
6. Adres van een Commissie van het
Hoofdbestuur van den Nederlandschen
Bond van Gemeente-Ambtenaren om
een bjjdrage voor de stichting van
een rustoord voor gemeente-ambte-
naren.
7. Adres van het Hoofdbestuur van het
Friesch Volks-Sanatorium aHerema-
State* te Joure, houdende verzoek
om voor 1919 een bjjdrage van 2
cents per inwoner te mogen ontvangen.
8. Adres van de afdeeling Friesland van
den Ned. Bond van Gemeente-Amb-
tenaren om een jaarljjksche subsidie
voor een cursus in de gemeenteadmi
nistratie.
9. Adres van den Toeristenbond voor
Nederland inzake plaatsing van hand
wijzers.
10. Voorstel van Burg, en Weth. tot het
verleenen van een voorschot en bjj
drage aan de Woniningvereeniging
♦Hemelumer Oidephaert*.
11. Voorstel van Burg, en Weth. om over
1918 en volgende jaren aan de on
derwijzers uit te betalen de jaarwedde-
verhoogingen ingevolge de wet van
18 Februari 1918 [Stbl. 147].
12. Behandeling reclames Hoofd. Omslag.
13. Vaststelling suppl, Koh. Hoofd Omslag,
dienst 1918.
Eieren.
Uit Roermond wordt aan het »Hbl.<
geschreven
Terwijl men, bij een door de regee
ring vastgestolden maximumprijs van 14
cent in de groote steden graag 25 cent
en meer voor een ei betaald, zit men
als gevolg van het vervoerverbod hier
en daar op het platteland gewoonweg
met de eieren verlegen, zooals blijkt uit
een feit, dat zich dezer dagen op een
dorp in Limburg voordeed. Daar waren
door een ambtenaar een honderdtal eieren
in beslag genomen en vanwege de auto
riteiten werd den burgemeester opge
dragen, dien voorraad te verkoopen tegen
den vastgestelden maximumprijs. De
burgemeester was echter genoodzaakt te
berichten, dat hij geen gevolg aan de
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 30 cents,
elke regel meer 5 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
De BURGEMEESTER van
Workum brengt ter kennis der
ingezetenen, dat Zaterdag
*7 Sept, de uitreiking za\
plaats vinden der
Tegelijk zullen worden afge
geven
Workum, 6 Sept. T8
De Burgemeester
voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
wrald en dy ’t bitelje of hjar bitelje
litte, hawwe wol ris missjoen of misteld.
Yn saken fen hüshaudlike of hannels-
aerd wirdt wol op in baet wachte of op
u winst hope, dy ’t net komt en se
sjugge skean by de noas lans, dy ’t
derbij in misrekken makken.
Men hoecht net om yen hinne to sjen.
’t Is faek foldwaende yens eigen libben-
skiednisse mar ris nei to gean, om oer-
tsjüge to wêzen, det men fen ’e skoalle
komme kin mei ’t heechste oantal punten
for it rekkenjen en dat de fyfste reken-
master ek misrekkenje kin en it tsjin
oaren soms net helje kin.
’t Hinget ek net altyd fen de reken-
master seis óf om goed üt to kommen,
tominsten net yn dy saken, hwer ’t
oaren hjar ynminge en sa de rekken yn
’e war stjüre.
Sokke misrekkens binne wol fen de
fortrietlikste. As men alles goed oerleit, er yen yn ’e steek lit en. yen ütlaket.
goed oanfettet en goed ütarbeide hat,
is ’t ünfordraeohlik, honear oarmans
dommens, in oarmans ünwil of ünbi-
tochtsummens, yens rekken mistribelje lit. siket.
Dat twa kear twa fjouwer is, is wier,
mar dat men by yens goede bidoelings
meiwirking fine moat by hjar, dy ’t
derta roppen en forplichte binne, op hwa
’t men rekkent en dy ’t hjar help ta-
sizze, dat is in stelling, dy ’t yn it
óftritsene wol Ijke wis is, mar yn ’e
praktyk faek tige mank giet.
It béste is, om by allo berekkenings
op nimmen to rekkenjen en it forfêst
net op oaren oankomme to litten, hwet
min sa mooglik seis ündernimme kin.
En dochs kin dit ek forkeard ütpakke,
as wy üs plannen net goed makke hawwe
of üs kreften oarskat of er net om tocht
tiid hjar wirksumbeden dogge. Libbens-
wiisheid is in takke fen wittenskip, dy
’t op gjin skoalle, op ’e hege ek net,
leard wirdt, mar yn ’e wrald forkrigen
wirde moat. Al heart men net by de
snoade koppen, dy ’t üs doezolich meitsje
fen al hjar kennis, mei in bytsje libbens
wiisheid kin men al moai wisse en fêste
birekkeningen meitsje.
Yet hwet. Yn ’e sifer- en stelkinde
mei men noait in hier breed fen de fêste
kinstregels ófwike. As men det yn ’t
libben ek dwaen wol, den soil men faken
neffens alle regels op in greate mis üt-
komme.
Alteast as men yen as neirinner oan
de regels haldt, dy ’t men, de greate
men stolt. De wrald is sa nau gezet
net as de wiskinstner, en as men dy
wrald yens regelfêsten oanspresgje wol,
den kin men der mar op rekkenje, dat
Mar 'fen alles en for alles is dit de eenheidssigaar niet voor 5 doch voor 6
regel, dy ’t men noait loslitte moast, det
men for yen seis en for oaren it goede
As men den mei yens bestindige
reiskameraet, it geweten, de reken op-
makket, hoecht men net to frezen for
in tokoart, det men selsforwyt neamt.
Men kin alle posten op ’e rekken, dy
’t oars ütkamen, as men birekkene hie.
maklik forjitte, as men mar net troob
dy kompajon op in misrekken wizen
wirdt.
In lyts flaterke is mogelik, mar ek yn
to skikken, sok is wer yn oarder to
meitsjen en it bidjert de hele rekken net.
Mispassen, dy *t men keard kinne hiene
dy ’t men foarkomme koe, meitsje det
er ’n streek troch de hele rekken helle
wirdt. Sok in misrekkenjen moat en kin
ek mijd wirde.
standspartij, mr. M. W. F. Treub van door een stouten maar gevaarloozen stap
den Economischen Bond, en W. Wijk,
van het Verbpnd tot democratiseering
van de weermacht, tot de slotsom ge
komen, dat er tusschen hen genoegzame
punten van overeenstemming bestaan om
oamenwerking gewenscht te doen zijn.
Zg hebben daarom besloten zich te
vereenigen in een Kamerclub van neu
tralen, met behoud van volledige vrijheid
voor elk der partijen om bij verschil van
oordeel over speciale punten van staats
beleid een eigen tandpunt in te nemen
en om bij het zich openbaren van diep
gaand verschil van inzicht omtrent onder-
werpen van algemeen politiek beleid, tal fonkelnieuwe rgwielen stonden, was
zich van de club af te scheiden. Tot
voorzitter van deze club van 7 leden is
mr. Treub gekozen.
De eenheidssigaar.
Een bericht van »de Maasb,« dat de
Distributie van vleesch
Men meldt aan de »N. R. Ct.c, dat
het wel 15 October zal worden, voordat
met de distributie van rund- en paarden-
vleesch een begin wordt gemaakt.
Distributiemaatregelen.
Aardappelen. De Minister van Land
bouw heeft vastgesteld de volgende maxi
mumprijzen voor consumptie-aardappelenopdracht kon geven, daar hij in zijn
a. Maximumprijzen, vastgesteld inge
volge art. 2 der Distributie wet 1916: die meer dan 8^2 cent per stuk wenschte
Zand- en veenaardappelen 5llz centte betalen.
kleiaardappelen 91/a cent per K.G.
b. Maximumprijzen, vastgesteld inge
volge art. 8, 3e lid, der Distributiewet
1916; groothandelprijs zand- en veen
aardappelen f 3.55, kleiaardappelen f7.60
per 100 K.G. tusschenhandelprijs, zand
en veenaardappelen f 4, kleiaardappelen
f 8.10 per 100 K.G.kleinhandelprijs
zand- en veenaardappelen 5^2 cent, gewaagd moet worden den góden daar
kleiaardappelen cent per kilogram.
Verder heeft de Minister vastgesteld
de verkoopprijzen, welke aan de ge
meentebesturen in overweging worden
gegeven voor consumptie-aardappelen:
I. Inkoopprijs der gemeente (art. 3
Distributiewet 1916) zand- en veenaar
dappelen f 760, kleiaardappelen f 760
per 10.000 K.G.
II. Verkoopprijs, welke aan de ge
meenten in overweging wordt gegeven
a. aan grossiers zand- en veenaardap
pelen f 3.55, kleiaardappelen f7.60 per
100 K.G.b. aan detaillisten zand-en
veenaardappelen f 4, kleiaardappelen
f 8.10 per 100 K.G.
Een neutrale Kamerclub.
Op aanstichting van den heer H. J.
ter Hall, van de Neutrale Partij, zijn na
eenige sohriftelijke en mondelinge ge
dachtenwisseling de nieuwe Kamerleden
F. Bos, van den Plattelandsbond, W.
H. de Buisonjé, van den Economischen
Bond, L. de Groot van den Economischen
Bond, H. J. ter Hall van de Neutrale
Partij, Abr. Staalman, van de Midden-
hij op zijn hoede. Plotseling hoorde hg
geritsel aan de buitendeur, het geluid
herhaalde zich en toen trok hij de
buitendeur zijner woning open. Hij zag
dat de verdachte individuen reeds van
buiten af door het gat der brievenbus
een ijzerdraad gestoken hadden en het
bevestigd hadden aan den knop van het
binnenslot. Bij het plotseling openen der
buitendeur lieten de hoeren het ijzer
draad in den steek, hetgeen later door
de politie in beslag is genomen.
Zeepschaarschte als oorzaak van
echtscheiding.
Aan het distributiebureau te Apeldoorn
kwam een vrouw om zeep vragen. Men
kon haar die niet verstrekken. De
vraagster, waarschijnlijk op deze nood
gedrongen weigering voorbereid, deelde
mede, dat zij, als ze geen zeep ontving...
echtscheiding zou aanvragen, want n
advocaat had haar ingelicht en verklaard,
dat zij niet verplicht was met zoo’n
vuilen vent als heur man tegenwoordig
was, to huizen.
Zoo vertelt »de Maasb.* historisch.
Muntzaken.
Uit het verslag van de Rijksmunt over
1917 blijkt, dat ongeveer voor 62 mii-
lioen zilveren munt (guldens en rijks-
daalders), welke in omloop moesten zijn,
voor ’t grootste deel worden achterge-
houden en opgepot. De oorspronkelijke
tactiek om dit oppotten tegen te gaan
door het in omloop brengen van steeds
nieuwe hoeveelheden, heeft men laten
varen, daar de regeering heeft geleerd,
dat ook dit zilvergeld spoedig zou ver
dwijnen.
De in omloop zijnde hoeveelheden
zilveren en bronzen pasmunt worden
voortdurend aangevuld, zoodat de voor
raad voor het dagelijksch gebruik mis
schien niet geheel voldoende is, maar het
publiek zich toch kan behelpen.
Een aldus in het leven geroepen
matige sohaarechte aan deze ruilmid
delen leidt minder spoedig er toe dat de
circulatie voor ander doel misbruikt wordt
de snelheid van omloop van de beschik
bare munten zal er door toenemen. Hoe
wel met eenig ongemak, wordt aldus
tenminste het resultaat bereikt, dat wg
onze pasmuntcirculaire kunnen behouden
en niet behoeven over te gaan tot
andere maatregelen bijv, het invoeren
van papieren pasmunt of pasmnnt van
andere metalen, hetgeen, behalve be
langrijke kosten, nieuwe gedeeltelijk
misschien wel onoverkomelijke bezwaren
zoude medebrengen, terwijl deze veran*
zeer waarschijnlijk
veel onaangenamer en lastiger zou blijken,
dan het behoud van een niet idealen,
maar toch dragelgken toestand.
Het laat zich aanzien, dat men op den
bestaanden voet nog een tijd lang met
de aanmunting zal kunnen doorgaan.
Het is en big ft intussohen in hooge
mate gewenscht, dat het publiek zelve
ten volle medewerkt om de zilveren en
bronzen pasmunt op behoorlijke wijze in
de circulatie te laten.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
FRISO
i
o
