i
i Nieuws- en Advertentieblad --
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
x
vaccineeren.
ZATERDAGQ14 SEPTEMBER 1918.
44ste Jaargang.
No. 38.
ng!
Officieel Gedeelte.
Binhenlandsch Nieuws.
Gjin sliepende hounen
wekker meitsje?
i
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. -
VETKAARTEN
voor het tweede tijdvak zullen
worden uitgereikt.
Handel, Nijverheid
voor
Vleesehdistributie.
Officieel wordt thans gemeld, dat de
vleesehdistributie tegen verlaagden prijs
1, 1
in eigenskip fen dy
men foar *e eagen hélde
sokke Ijue as aid
Reclames voor
Tot plaatsing van Adv. en
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM, brengt
ter algemeene kennis, dat op
Woensdag 18 Sept. ’18
des namiddags te 2 ure, in een
der lokalen van de School voor
Uitgebreid Lager Onderwijs,
gelegenheid zal bestaan om zich
gratis door den Arts C. E.
H. M. HESLENFELD alhier,
te doen
Workum, 11 Sept. T8.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Der binne minsken, dy *t bang wirde
fen in lege pilde. Oars sein, dy ’t oeral
bang fen binne, fen in miggebyt, fen in
sigentsje, fen in swart gesicht, en dy ’t
dertroch eigentlyk mar in noedlik, in
swier libben hawwe. Der ’t in oarmei
moed syn wei giet, sjugge hja gefaer
Swakheden en gebrekken wirde altyd goede einliks foarkomt.
slimmer-oan as men se dntsjucht en yn-
skikt en it allerslimste is, det dertroch
in gebrek, hweründer allinne de besitter
lidt, einliks in pleach, in ramp wirdt
for oaren ek.
By de frjemde forskynsels, dy 't de
minsken en maetskippy üs faeken to
sjen jowe, heardt ek, dat er nimmen is,
dy *t net graech ris hwet ngs heardt
on det er dochs noch sa’n boel binne
dy 't bang binne for hwet ngs.
Lit er is hwet fremds to hearenofto
sjen wêze, den wirde de halsen ütritsen,
om der neat fen to forliesen en as it
sjoen of heard is, den keare in hopen
hjar om mei in gesicht, sa binand, as
wierne se fen in forgiftige njirre biten.
Barst longerje en flamje op it mje
en dan der op skelde en skimpe. Dat
is sahwet de oanwênst fen in hopen ljue.
Se lykje krekt op 'o bern, dy warskóge
wirde om net oor *t ien nacht-iis to
der ‘t in oar him fredich deljowt, sjugge pude bang wirde, dat héld safolle goeds
hja eangstich om hjar hinne, en as se
hjir of der in wird opheine, dat se net
earder heard en, of det hjar hwet fortocht
yn ’e earen klinkt, den wirde sa skrüten,
en krépe se yn in hoeke as ’n slak yn
syn hdske.
Is det nou
minsken dy ’t
moat, sadet men
porslein behannelje moat en mei soarch
allee formeije hwet hjar steure kin?
Wy miene fen net.
Lit us derom net miene, dat hja de
bésten binne, dy ’t koartwei to swijen
twinge wolle, as, nei hjar oardiel, it
praten kwea of skeadlik wêze seoe. Dy
domper-stelling heart net yn üs tiid,
noch by hwet reedlik minske, yn hwet
tiid hy ek libbet, thus. Better is ’t
foarsichtich it fonkje oan to bliezen,
hwent de doofpot wirdt kald en dy *t
der om hinne sitte bibberje, mar dy ’t
by ’t fjür sitte kinne üntteije en troch
hjar libben?gloed oaren forwaermje.
FRISO.
tsjin en is fornederjend for de minske
en it minskdom, wylst it tagelijk sa
weinioh fortrouwen toant yn de deugd-
likheid fen hwet men mient foarstean
to moatten.
Allinne it goede héld stan en al hwet
net doooht fordwynt troch syn eigen
neatichheid.
En siz nou mar net, det neat for ’n
dach brooht wirde mocht, ear ’t net
blykt det it deugdlik is, hwent just troch
it ferarbeidzjen fen it gebreklike is it
’t Binne de
frjeonnen net dy ’t op wacht steane, om
to soargjen det nimmen us rêst forsteare,
as we de eagen ris flink dtwriuwe moatte
en toanne det we wekker binne.
Dy frjeonlike frjeonen sooene us yn
'e sliep hélde wolle, om us in réd foar
*e eagen draeije to kinnen, om us to
foriveljen en om hjar eigen plannen te
birikken.
We wolle net dntkenne, det we soms
kjel wirde en forbaesd tagelyk hwent
fenseis net elk dy ’t ós wekker mak-
ket komt mei oangename reden, mar det
moatte wy der for oer ha. As we ien-
kear wekker binne, leit it oan és, om
to oardielen of men As mei rjuoht to
wekker makke hat en wy heare dan de
moed to haw wen, om oan to nimmen
óf ou to keuren hwet men ós foarset,
net mei de willekeur fen de karmaster,
mar nei de ynspraek fen us eigen
oerstjUginge.
inderdaad 1 Oct. een aanvang zal nemon.
Reeds deze week zal vee ter beschik
king van de gemeentebesturen worden
gesteld op de basis van 2 ons per hoofd,
kinderen beneden ’t jaar niet meegere
kend, maar tot 1 Oct. wordt op dat
vleesch geen Rijksbijslag gegeven en zijn
de maximum-prijzen buiten werking ge
steld. Alleen de prijs voor vet kalfa-
vleesoh blijft gelden. Ook de verplich
ting om alleen in centrale slachtplaatsen
te doen slachten en ’t vervoerverbod van
versch vleesch zijn tot 1 Oct. opgeheven.
Aan de gemeentebesturen is overge
laten self de wijze van distributie van
dit rundvleesch te regelen.
Winterdienst der Spoorwegen.
Naar de >N. Gr. Ct.< verneemt, zal
de winterdienst op de spoorwegen ver
moedelijk in de tweode helft van No
vember worden ingevoerd. Is het blad
wel ingelicht, dan blijft de winterdienst
nagenoeg gelijk met den thans bestaan-
den spoorwegdienst.
Het «Hdbl.c verneemt echter dat, in
verband met de kolenschaarschte, het
noodig lijkt den treinenloop nog meer te
beperken.
De spoorwegautoriteiten moeten thans
bezig zijn de bestaande dienstregeling te
herzien. Het ligt in de bedoeling de
treinen, die zonder al te groot nadeel
voor het binnenlandsoh verkeer gemist
kunnen worden, tijdelijk uit te schakelen.
De Spoorwegtarieven.
De verhoogde spoorwegtarieven voor
het personenvervoer blijven ook vcor
den a.s. winter gehandhaafd.
De Wintered.
De invoering van den wettelijken
wintertijd zal hier te lande plaats hebben
in den nacht van 29 op 30 dezer, om
3 uur.
Het nieuwe ministerie.
Het nieuwe ministerie is dan eindelijk
gereed. Na meer dan twee maanden
voorbereiding.
Het nieuwe kabinet is als volgt samen
gesteld jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de
Beerenbrouck, premier en binnenlandsche
zaken mr. dr. H. A. van Karnebeek,
burgemeester van den Haag, bnitenland-
sohe zaken mr. S. de Vries, wethouder
van financiën van Amsterdam, financiën
jhr. G. A. A. Alting van Geusau, direo
teur-generaal der posterijen en telegrafie,
oorlog en ad interim van marine A. A.
H. W. Köning, hoofdingenieur directeur
van den rijks waterstaat in de 8e directie,
waterstaatH. A. van IJsselsteijn, di
recteur generaal van den arbeid, land
bouw, nijverheid en handelmr. Th.
Heemskerk, justitieA. F. Idenburg,
koloniën,
Spoedig worden nog ingesteld een
nieuw departement van onderwijs, waarbij
kunsten en wetenschappen worden onder
gebracht met dr. J. Th. de Visser als
minister en een nieuw departement voor
arbeid, waarvoor prof. mr. P. J. M
Aalberse is bestemd. Dinsdag werden de
nieuwe ministers reeds door de Koningin
beëdigd. Woensdag heeft de overdracht der
portefeuilles plaats gehadDe premier Ruys
zal zich, ten einde de homogeniteit in
het binnen- en buitenlandsch beleid te
verzekeren, daadwerkelijk bezighouden
met vraagstukken, dat beleid rakende
en die niet de directe medewerking van
den ministerraad eisohen. Hij zal daar
toe worden bijgestaan door een nader te
benoemen staatsambtenaar, wiens functie
te vergelijken is met den staatssecretaris
in het buitenland.
Het nieuwe Kabinet zal bestaan uit
elf leden, waarvan 4 katholieken (de
heeren Ruys de Beerenbrouck, Alting
van Geusau, Köning en Aalberse), 3
anti-rev. (de heeren Heemskerk, De
Vries en Idonburg), 2 chr.-hist. (de
heeren De Visser en Van IJsselstein),
1 liberaal de heer Van Karnebeok).
De heer van IJsselstein, die nimmer deel
uitmaakte van een politieke partij, wordt
tot de chr.-hist. richting gerekend te
behooren.
Twee nieuwe Kamerleden.
De heeren Idenburg, minister van Ko
loniën, en Dr. De Visser, minister van
het nieuwe departement van onderwijs,
sullen hun Kamerlidmaatschap niet aan
vaarden. De «Stand.» bericht, dat voor
den heer Idenburg in de plaats komt
de heer J. Schouten, antirevolutionair
lid van den Raad te Rotterdam en lid
der Provinciale Staten van Zuid-Holland,
en voor Dr. De Visser, de heer J. A.
Bakker, raadslid in Menaldumadeel.
De opening der Staten-Generaal.
X
Het ligt in het voornemen, dat H. M.
de Koningin persoonlijk de nieuwe zit
ting van de Staten-Generaal, op Dinsdag
17 dezer zal openen in de Ridderzaal.
Verhooging van de boterprjjzen.
De minister heeft aan de burgemees
ters bericht, dat hij de maximumprijzen
voor boter eenigszins hooger heeft ge
steld, in verband met de omstandigheid,
dat ten gevolge van het lage vetgehalte
in de melk gedurende do eerste zomer
maanden deses jaass voor do tot boter
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 30 cents,
elke regel meer 5 cents.
Grootete letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per halfjaar
70 cents; per post 85 cents.
Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
verwerkte melk niet die grondprijs be
haald is kunnen worden, welke als maat
staf heeft gediend bij de vaststelling van
tot dusverre geldende boterprijzen.
De nieuwe kleinhandelsprijs, ingaande
op 12 Sept., zal bedragen f 3.40 per
K.G.
Vermindering vetrantsoen.
Naar de «Maasb.» verneemt, zal tegen
het einde der maand, waarschijnlijk te
beginnen met het geldig worden van de
nieuwe vetkaart, het vetrantsoen worden
verminderd, door den duur van de vet-
kaarten met eenige dagen te verlengen.
De prijs der kleiaardappelen.
Naar de Tel. meldt, hebben B. en W.
van Amsterdam op hun missive aan den
minister van landbouw, waarin zij ver
laging van den prijs der te distribueeren
kleiaardappelen verzochten, ten antwoord
gekregen dat eerstdaags het hoofd van
de afdeeling crisiszaken van zijn depar
tement in een daartoe te beleggen ver
gadering, waarvoor de gemeentebesturen
zullen worden uitgenoodigd, met hen hier
over zal beraadslagen.
Thee en tabak.
Met het stoomschip «Rijnstroom* zijn
van Londen 1282 kisten thee en 2803
pakken tabak te Amsterdam aangebracht,
afkomstig uit het opgevorderde Neder-
landsche stoomschip Lombok.
Bons voor Pasmunt.
Wegens gebrek aan pasmunt geeft de
gemeente Coevorden bons uit van 25,
10 en 5 cent, bij minstens 100 stuks.
Zij zijn verkrijgbaar en kunnen te allen
tijde ingewisseld worden aan het bureau
van levensmiddelen aldaar.
Gedeeltelijke demobilisatie.
De anti-rev. iN. Haagsche Crt.< meldt
dat de aan het nieuwe ministerie toege
schreven plannen tot gedeeltelijke demo
bilisatie niet de instemming hebben van
generaal Snijders.
Aardappelen.
Er was bij den minister op aange
drongen om den prijs voor kleiaardappe
len niet op 9x/s ets. per kilo, maar veel
lager te stellen, opdat heel het volk
dezen meer voedzamen aardappel zou
kannen koopen. De minister heeft ge
antwoord ’t gaat nietreeds lang is
vastgesteld dat althans tot 15 Maart *19
de kleiaardappelen niet beneden kost
prijs zullen worden gedistribueerd. De
prijs der zand- en veenaardappelen zal
ets. per kilo blijven. De distributie
zal op dezelfde wijze plaats hebben als
de beide vorige winters met een rant
soen zoo mogelijk van 4 K.G. per week.
Zijn de veen- en zandaardappelen opge
bruikt, dan zal ook op kleiaardappelen
bgslag worden gegeven zoodat deze dan
voor 6^2 ent. per Kg. verkocht rallen
worden.
Voor eigen gebruik.
Aan verbouwers van aardappelen en
peulvruchten zullen uitsluitend voor eigen
gebruik worden gelaten
van aardappelen 4 H.L. ad 70 K.G.
van peulvruchten 12 K.G., per gezins
lid boven één jaar.
De verbouwers, die voldoende ver
bouwden om deze rantsoenen voor hunne
gezinnen te bereiken, zullen van de dis
tributie van de betrekkelijke artikelen
worden uitgesloten.
Mocht de opbrengst van de door ver
bouwers beteelde oppervlakte minder be
dragen dan het voor de overige inwoners
vastgestelde rantsoen, dan aal het ont
brekende hun door de gemeente-distri-
butie worden toegewezen, waartoe hun
dan de benoodigde levensmiddelenbons
moeten worden gegeven.
Geen rekening wordt gehouden met
de producten, geteeld in kleine moes
tuintjes welke niet grooter zijn dan 5
are.
Relletjes.
Nu eergisteren de laatste brooddag
inging en ook geen aardappelen te krijgen
waren (ook zeep, die beloofd was, was
nergens te bekomen) ontstonden aien dag
te Rotterdam op verschillende plaatsen
opstootjes. Verschillende deputaties ver
voegden zich ton stadhuize, waar er een
door den burgemeester ontvangen werd.
Anderen werden door de politie ver
dreven. Een menigte volks die zich
langs den Goudeohen Rijweg bewoog,
heeft daar de winkels van de Mij. «De
Korenschoof* geplunderd. De politie
verjoeg ze. In de Jan van der Heyden-
straat werd een bakkerswagen geplun
derd. Verschillende winkels hadden blïn-
deeringen aangebraeht.
Een hevige onweersbui, welke tegen
zes uur boven de stad losbarstte, maak
te een einde aan de ongeregeldheden.
Des avonds waren de relletjes echter
weer in vollen gang. Vooral in de om
geving van den Goudschen Singel was
het zeer rumoerig. Twee groote wagens
met margarine en een sleeperswagen met
aardappelen werden geplunderd. De
politie trad over het algemeen zeer ge
matigd op.
Tegen 8 uur begonnen eenige opge
schoten jongens door de straten te ren
nen onder het geroep «Honger*. De
troep groeide steeds aan en weldra moes
ten de winkelruiten het ontgelden. Op
den Goudschen Weg, Goudschon Rijweg,
Weteringstraat en Lusthofstraat zijn
talrijke ruiten vernield. Steeds meer
winkeliers laten de ruiten blindeeren.
Of er gebrek aan tabak is
«De Tijd* vertelt als historisch:
Gisteren toen ik op het perron van
het station Leiden op en neer liep,
wachtend op mijn treintje, dat me ver
der brengen moest, en filosofe erend over
den duren tijd, terwijl ik peinzend een
trek deed aan mjjn 15 cents-sigaar, werd
op eens mijn aandacht getrokken door
een sjovet gekleeden man, die ijverig
uitgekauwde tabakspruimen gaarde, die
luxueuse confraters op het perron en
De BURGEMEESTER van
Workum maakt bekend, dat op
VrijdeLgSO September,
plaats en uren bekend, de
Dringend wordt verzocht
zelf de kaarten te komen halen.
Aan kinderen en aan personen,
die desverlangd geen volledige
inlichtingen kunnen geven, om
trent het aantal inwonende
personen en ouderdom, worden
geen vetkaarten afgegeven.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 13 Sept. ’18.
gean, mar dy ’t dochs ris prebearjc
wolle* of it net balde kin ën... mei in
wiet pakje thus komme.
En hwet wol it allerberoerdste isdy
’t him forionigje kin of wol mei in nij
tinkbield of in nije saek, dy ’t docht
meast syn best ek al, om oaren net
allinne der fen óf to hélden mar der ek
tsjin to krijen.
Mar hwerom komt men der ek mei
op ’e lappen? Lit mar bliuwe sa 't is
aityd west hat, dan wirdt nimmen for
steurd, toleursteld of sahwet, as oft hja
dan net it slachtoffer wierne, dy ’t yn
it tsjuster sitten bleauwen.
’t Is al sa faek foarfallen, dat er
immen for ’n dach kaem mei in nij
stik en him miende waerm meitsje to
moatten, om it oaren ek as smakelik
oanpriisgje to scillen. Mar jawol 1 Hy
hie him forsind. Der wierne wol dy ’t
it moai founen, dy ’t it oernamen seis,
mar der wierne folie mear, dy ’t moard
en brén skreauden, omdat hja en oaren
yn hjar rêst forsteurd, yn hjar wiisheid
koartwjukke waerden. Se hiene mar op
*t élde paedsje Ijeaver bliuwe wollen, it
tsjernpaed, dat se altyd ronnswalken en
der wierne seis, dy *t mei in deftich
gesicht seine men hie dy minsken folie
Ijeaver mar nat steure moatten yn hjar
tige by tige rêstige rêst.
Mar as dy stelregel altyd folge wier,
dan seoene wy nou in boel misse en
géns minder wite, der ’t elkenjen gonst
en nut fen hat. As men dy kitelhoar-
nigen of freeseftige minsken altyd dnt-
sjoen en foar ’e eagen hélden hie, hwet
wie der den fen 'e wréld tolénne komd.
De greate mannen, dy ’t noch foart-
libje yn hjar dnsterflik wirk en hwaens
neigedachtenis men noch segent, waerden
bast altyd smeulsk en mei wantrouwen
ilntfongen, dy hiene meast wol hwet üt
to stean en moasten hjar der troch
wrakselje, foar det se op it lést ris
inkle fruchten fen hjar writen seagen.
En as dy nou ris swein hiene of de
utkomsten fen hjar óndersiik ynlitsen
hiene, om dy rêstige, brave dea-iters net
lêstioh to wêzen, dy ’t sa lekker sitte to
slügjen op it kjêssen fen hjar élde ken-
nisseas de wréldherfoarmers wykt
wierne for de wréldbidjêrders, dan seoene
wy net wêze hwer 't we nou binne yn
in hele boel dingen en saken.
Och, det bang wêzen, om de minsken
oan ’t tinken to bringen, al krabje se
hjar somstiids efter 'e earen, ear ’t se
er hjar yntocht hawwedet nei de
eagen sjen fen hjar, dy ’t fen in lege
i
T- --
X‘
S
1
1
FRISO
