Nieuws- en Advertentieblad
Skearwetter.
I
i
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
t
44ste Jaargang.
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1918.
No. 47.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
i
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. -
er
dy
ran
lei
Belastingverhoogingen.
Da Regiering becijfert, dat ter bastrjj-
rechten en vrijheden van het gansche
volk, hei geaag en de orde te handhaven.
wetter 1
Oerdeis waerd de lichte wash by de
colonel yn ’t skearwetter dien.
Oer for telt. FRISO.
o
o
van ’t quitantiezegel
van dee accijns op het ge-
jadering de volgende eisohen aangenomenbelasting en
Directe aftreding van de regeering en
van de gemeentebesturen. Instelling van
een volksregeering op den grondslag
van de Raden van Arbeiders en Sol
daten
Overgang tot de afschaffing van het
jrivaat bezit door alle bedrijven die
daaraan behoefte hebben
Gelijkberechtigdheid van man en vrouw;
Verbod van fabricage en verkoop van
sterke dranken
De agitatie van deze eischen zal heden
beginnen.
fréget men net.
Skearwetter, kolonel t<
«Barst
Hierenbird knope syn jas tioht, iepene
de doar en... der stie er yn in wolken
en damp en mist 1 Trije amerfollen 1
beheer der arbeidersverenigingen te
>rengen en de andere onder voortdurende
controle der vakvereenigingen
Invoering van een maximum-8-urigen
werkdag, als overgang naar den 6-urigen
arbeidsdag, zoo mogelijk door de arbei
ders zelf. In de mijnen directe invoe
ring van den 6-urendag
Oogenblikkelijk vrijlating van alle
dienstweigeraars, politieke gevangenen
en muiters
Afschaffing van het bestaande politie-
regime en handhaving van de orde door
de arbeiders zelf
Opheffing van alle wetten, die de vrij
heid van beweging van arbeiders en sol
daten belemmeren. Verovering van het
recht van demonstratie
Onmiddellijke demobilisatie met be
houd van wapens
I
De aardappelvooniening.
«Naar de Tel,< verneemt, heeft de
minister van Landbouw, aan de gemeen
tebesturen meegedeeld, dat de beschik
bare gegevens omtrent de aanwezige
voorraden aardappelen in het licht stel-
De BURGEMEESTER van
Workum maakt bekend, dat de
Broodkaart over het 76e tijd
vak loopt vanaf 15 tot en
met 84 November. De
broodbons zullen in dat tijdvak
de volle waarde hebben, en dus
niet meel, zooals totheden.de
halve waarde. In de daaraan
volgende 4 tijdvakken, waar
voor de broodkaarten 1400 gram
aan bons bevatten, zullen de
bons de dubbele waarde ver
tegenwoordigen.
De nieuwe Brood
kaarten zullen weer
uitgereikt worden op
Donderdag 81 Novem
ber a.s. op de bekende
plaats en uren.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 13 Nov. 1918.
De BURGEMEESTER van
WORKUM brengt ter kennis
dat verkrijgbaar wordt gesteld
op bon 87b en op bon 11 Kin-
sommige gemeenten worden ontdoken.
Een en ander wensoht de minister
niet bestendigd te zien, waarom aan de
gemeentebesturen de volgende distributie-
maatregelfcn worden voorgeschreven
In alle gemeenten, waar aardappelen
worden gedistribueerd worden aardappel-
caarten of bonboekjes verstrekt, ieder
levattende 130 bons van 1 K.G.
Zoodanige kaarten en bons zullen
niet mogen worden verstrekt, dan nadat
de belanghebbende een aanvraagformu-
ier volgens ministerieel voorgesohreven
model, zal hebben ingevuld.
Aan belanghebbenden, die over zoo
veel aardappelen beschikken als over
eenkomt met het aardappelrantsoen van
130 K.G. of een gedeelte daarvan, zul-
en géén bons of kaarten of slechts een
>eperkt aantal in verhouding tot alle
nog aan het rantsoen ontbrekende aard
appelen moeten worden verstrekt.
Aan hen, die de hun verstrekte for
mulieren niet tijdig of niet volledig in
gevuld terug zenden, kan geen aardap-
lelbonboekje of kaart worden uitgereikt. £ing Y*® ds meest dringende behoeften.
Houders van aardappelen zullen van l’AV
millioen gulden. Zn denkt het geld aldus
een juiste opgave van de reeds door hen ta vinden
ingeslagen aardappelen géén onaange
name gevolgen ondervinden.
Indien echter blijken mocht, dat er
jersonen zijn, die grootere hoeveelheden
dan het rantsoen hebben ingeslagen of
onjuiste opgaven verstrekken, dan zijn
de burgemeesters gerechtigd op dezulken
art. 9 der Distributiewet toe te passen.*
Uit de revolutionaire arbeidersbeweging.
Het Landelijk Revolutionair Socialis
tisch Comité heeft in zijn gehouden ver-
derkaart 21/u ons (V2 p.) suiker,
op bon 88b x/< K.G. Peulvruch
ten (V2 pond.)
op bon 89b IV2 ons Kaas.
De Burgemeester voorn.,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 15 Nov. T8.
De prijs der Adve.'ci'c
is van 15 regels 60 cents
elke regel meer 6
Grootere letters
ruimte. Buiten Friesland, ui
gezonderd Familieberichten, a
10 ets per regel. Bij abon-
nement belangrijk lager.
ts vinden
In de inkomsten- en vermogensbelas
tingen zullen wijzigingen worden voorge
steld, die, naar raming, eene hoogereb::e
van pl.m. f 35 000.000, waarvan echter voor
1919 slechts 2/, beschikbaar zal zijn of
plm. f24.000.000.
Voorgesteld zal worden het suikerfondf te
llquideeren, wat beschikbaar zal stellen
plm. f16 500.000.
De voorgestelde effectenbalasting zal
naar raming f36 millioen kunnen op
brengen, waarvan voor 1919 2/3 (,f
f2.300.000.
Uit herschattingen voor de personeels
i uit wyzigmg van dia be
lasting f2.500.000.
De voorgestelde plaatskaarten-belasting
f2.000.0000.
Verdubbeling van ’t quitantiezegel
f 1.500.000.
Verhooging
distilleerd f 1.750 000.
Eene herziening van de verdedigings-
belastingen, zoodat gedurende 4 jaar hier
uit een bedrag kan worden geraamd van
f35.000.000 per jaar, waarvan ten be
hoeve van het Leenin^sfonds genomen kan
worden f8.000 000.
Uit een en ander zal in totaal verkregen
wórden f58.550.000.
Voor het ontbrekende meent de Minister
van Financiën op het voetspoor van het
geen zyn ambtsvoorganger aanvoerde in
de Memorie van Antwoord betreffende het
wetsontwerp op de grondbelasting, voor
bands te mogen rekenen op de meerdere
opbrengst, welke uit onderscheidene mid
delen mag verwacht worden, terwjjl er
overigens in de bestaande omstandigheden
voor éénmaal in berust moet worden, dat
de begrooting niet geheel sluit.
Het spreekt van zelf, dat verdere maat
regelen tot versterking van ’s Rijks
inkomsten onverwijld dienen voorbereid te
worden.
De regeering is voornemens, de verde-
digingsbelasting te verlengen met 4 jaren,
derhalve tot 1 Mei 1923, waarbjj tevens
Afschaffing van alle indirecte belastin- zal worden voorgesteld de tarieven te her-
- - - - - - - - zjen> ten ein(ie da last meer naar draag
kracht te doen drukken.
Uit de gewjjzigde tarieven zal een bedrag
van f35 millioen worden verkregen tegen
ongeveer 50 millioen volgens de that s
geldende wetten.
Omtrent heffing van oorlogswinstbe-
lasting en het desbetreffende wetsontwerp
zou de Regeering haar oordeel willen voor
behouden in afwachting van de resultaten
van een onderzoek, hetwelk zy met be
trekking tot deze aangelegenheid heeft
iagMtald.
■♦4
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
45 cents; per post per half
jaar f 1.Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Tel. Intercomm. 1114.
gen en belasting uitsluitend op het kapi
taal en de hooge inkomens
Opheffing van de staatsschuld en ver
beurdverklaring van alle oorlogswinst
Afschaffing van het koningschap en
de diplomatie
Een minimum bestaan voor alle ar
beiders en daarmee gelijkgestelden, dus
ook voor de gedemobiliseerden bene
vens inbeslagneming van de overtollige
woningruimte ten bate van hen, die
Krekt fen 't béd óf, siet kolonel
Hierenbird, noch yn syn flaneltsje-habyt,
foar de wasktafel, Syn flits-flikkerjend
each wjerkeatste ’m as in himel-kristal
yn ’e spegel en hy snaude: «Hwer
bliuwt it skearwetter!?*
Mefrou de kolonel, hwaens trijehoekick
pepierkespul, papilotten neamd men
bit
fen ’t kêasen, helle ien earm oerlangsum
ónder 'e tekkens wei en drukte op ’e
knop fen ’e «kille.
Nei inkele minuten, ónderwilens de
«skrik fen ’t legere hirdhandich de beide
óteinen fen syn snor ütriek en binnen-
mólske kommando’s ynlette, waerd der
oan ’e doar tikke.
«Is ’t Mine frege de kolonel en
noch noait hie in sersjant sok in seaft,
wirdsje-mennich üt d y mille
bjar hjitte, die se. Skande, sa lang as
al dy fammen mei dy fent fen ’e
sproeiwein stiene to kletsen I Nou ja,
’n aerdige ja wol, mar ’t wiedoohsmar
ien fen *e reinigers. Hja woe Ijeaver
om...
«Jo skearwetter, mynhear.c
O, Mine, tankje wol, hjer, tankje wol.
Set mar del, hjer Mine.*
Fiif tellen letter komt Pel oan ’e
doar. De kolonel sooe nou wol genooh
hawwe. Hawar, ’t win tsjiast. Den
en, dat daarmede zoo zuinig mogelijk
moet worden omgegaan en zij zoo gelijk
moge lijk over de bevolking moeten wor
den verdeeld,
Uit verschillende ingekomen berichten
ilijkt, dat in vele gemeenten, vooral te
Trije amen oan boppen ta fol mei hjit plattenlande, niet dienovereenkomstig
wordt gehandeld. Frauduleus vervoer
van aardappelen vindt aldus de mi
nister nog veelvuldig plaats, Aan
de gemeentebesturen is nadrukkelijk ver
zocht met alle ten dienste staande mid
delen daartegen te waken.
De minister geeft voorts eenige staal-
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
fluensk
heardt.
«Ne. mynhear, ’k Bin Anne,* klonk
it skróten efiter ’e doar wei. De kolo
nel sette op ’e nij syn kiel skerp en hy
stjitte wer mei in stemme fen «rechts-
om-keert*
«Alle divels 1 krij ’k nou hjoed ek
skearwetter, ja erf né?«
«Der is gjin vretter, mynhear,* andere
Anne bidést yn ’e gong. Hierenbird
eage-sparke oft er in stirdstjerre forskeat.
Syn knüst kaem as in moker op it
marmeren bied fen ’e wasktafel del, en
hied er net yn kleare flaneltsjes sitten,
hy sooe as Jupiter yndruk makke hawwe.
Gjin wetter 1 Hwerom gjin wetter...
ho gjin wetter 1
«Ne, mynhear,* lei de önsichtbre
efter ’e doar fierder üt. «Se hawwe
krekt it gas ófsnyd... e.r wie tofolle for-
brdkt.*
In tel koe de geweldige nin ffid jaen.
Hy gappe allinne mar. Dan bolderde
hy nei of papilotte pompierkespul op it
kêssen «Hui der... heardt 1 Se hawwe
*t weage I Se hawwft...«
Mefrou hie ‘t heeHt. Be ekodholle
Brandstichting.
Er is gepoogd brand te stichten in het
vliegkamp te Soesterberg. De comman
dant van de luchtvaartafdeeling werd
gewaarschuwd, dat door buiten het kamp
vertoevende kwaadwilligen pogingen zou
den worden aangewend, om de loodsen
m brand te steken. Dadelijk werden
door den bevelhebber maatregelen ge
nomen, om een eventueei pogen, den
rooden haan te doen kraaien, te voor
komen, en de manschappen kregen op
dracht de uiterste waakzaamheid te be
trachten.
Gedurende den tijd van afwachting
heerschte er een zenuwachtige spanning
evenwel is het tot uitvoering van
den opzet niet gekomen.
Boven Roermond hebben eergisteren
acht vliegmachines van onbekende natio
naliteit gekoerst, Alle kwamen uit wes
telijke en verdwenen in oostelijke rich
ting. In den namiddag daalde aan de
overzijde der Maas een Duitsche twee
dekker. De inzittende officier en een
onderofficier werden door de wacht van
de Maasbrug geïnterneerd; 120 scherpe
>atronen en eenige lichtkogels worden
in beslag genomen.
PROCLAMATIE.
De Regeering heeft de volgende pro- 6es’ °P welke wijze de voorschriften in
clamatie uitgevaardigd. Het stuk is door
alle ministers onderteekend.
Regeerin gsproclamatie.
In deze meer dan ooit moeitevolle
tijden ziet de regeering zich genoopt een
dringend beroep te doen op de mede
werking en den steun van alle mede-
jurgers.
De oorlog behoort tot het verleden,
maar hersteld is nog allerminst de ont
wrichting van het economisch leven.
Alleen met inspanning van alle krachten
kan het tijdperk, waarvoor wij thans
staan, voorbijgaan zonder de meest ern
stige rampen met zich te brengen. Mooh
ten onlusten of erger den richtigen gang
van zaken belemmeren dan moet het
ergste worden gevreesd. Het voorbeeld
van Rusland is een onmiskenbaar baken.
Last tot demobilisatie, voorzooveel
zulks slechts eenigszins mogelijk is, werd
reeds gegeven. Zorg is gedragen, dat
de gewezen soldaten niet broodeloos zul-
en zijn.
De militaire voorraden worden ter be
schikking van de burgers gesteld. Daar
door zullen tal van lichtlooze gezinnen
in het bezit van petroleum worden ge
steld, 500 000 paar militaire schoenen
romen ter beschikking.
Goedkooper onder- en bovenkleederen
worden dezer dagen op groote schaal
verstrekt.
Het broodrantsoen wordt over eenige
dagen van 200 tot 280 gram verhoogd.
Kwaliteit en voedingswaarde zullen ver
beteren.
Vet en koloniale waren worden uit
hdië spoedig verwacht.
In ruime mate zal afslachting van
jaarden en schapen ten behoeve van de
vleeschvoorziening plaats vinden.
De handelsvloot is op het punt
uit te varen.
Een voorloopige schikking met de
Geallieerden waarborgt ons de spoedige
evering o.a. van 50.000 ton tarwe,
2000 ton cacao, 6000 ton petroleum, - - - -
1000 ton benzine, 1700 ton soda en zeep, daarvoor ^in aanmerking komen, onder
3000 ton looistoffen, 4000 ton katoen,
1000 ton wol.
Uit Amerika kunnen bovendien 40.000
ton graan, uit Engeland wollen en ka
toenen garens en goederen worden aan
gevoerd.
Alle schikkingen met het buitenland
worden op losse schroeven gezet, als het
wettig gezag wordt aangetast.
Moge het gezond verstand van de
overgroote meerderheid onzer bevolking
en vooral de minderbedeelden bewaren
voor de namelooze ellende welke haar
deel zal zijn, als de geregelde gang van
zaken wordt verstoord.
Volk van Nederland Gij hebt Uw
Fiif sekonden letter kindige Mine bjar positie zelf in handen.
Tegenover de aankondiging, dat een
minderheid naar de macht zal grijpen, heeft
neat mei to meitsjen. Hwet mynhear je regeering besloten, in het belang van de
oan. Se hie wol in skim fen de oare
om ’e hoeke sjoen, mar der hie hja
«To den
koart.
tiid.<
Dat durre in foech ketier en Anne
wier noch net werom. Mefrou, üt bjar
papilotten en yn bjar oerrok, skille. Dy
fammen I
Klap, klap, klap
Dit kear wier ’t Mine.
«Hwer sit Anne salang 1 frege kolo-
nelske strang.
Mine wist fen neat. En dat wie wier.
De famme koene net fensels. De iene
roan de oare al dagen sünder boe noch
ba foarby.
Och, Mine, ju, helje ris hwet skear
wetter for my fen ’e sproeiwein, sei
Hierenbird mei in frjeonlike stemme dy
’t mefrou net by bjar man siikje seoe.
(Mine hie nou ienmel in pear strepen
bij mynhear foar.)
«Jawol mynhear,* song Mine en tripke
foart. Altyd sa’n fluch, redsum en
aerdich ding.
Tsjien minuten letter wier dy ek noch
net werom. Hierenbird, allinne
mefrou, bang for ütbarstingen, hie fen
róten spile nou heal yn unifoarm,
lypsnaren, in feestlike forsiering foarmen popele, oft er in festing nimme moast.
- - - Hy seach as in bytling en syn snoar
trille. Personeel Neat mear I De
tucht wie ta de wrald üt. De staat
fen belech... ja
Hy skonke as bezeten nei de skille,
treau op ’e knop as moast de elektryske
stroom op. Foart der op waerd er op
’e doar haeid.
«Bistou der Pel?* knarste de terge.
«Jawol, kolonel,* antwirde de op
passer.
«Helje dan as de bliksem skearwetter
fen de sproeiwein om ’e hoeke.*
«Asjobleaft, kolonel
Wer wachtte Hierenbird. Dan jowoh
er ’t op en bigyng to birdzjen mei kald,
mar freeslik ho ’t er it wearm wetter
en de tsjinstboden forflokte.
Krekt wied er üt it bird, of Anne
tikke wer.
«Jo skearwetter, mynhear.*
«Donderje op
yn ’t kêssen fen üntsteltennisse en al
hjar hier-forpakkings skodden mei.
Hierenbird stapte yn mars-tempo hinne
en wer en al droech er yet net de
spoaren, alles om en oan him like to
rinkeijen. Soa, soa, dy boargelike ge-
sachfierders I Wachtsje mar ris efkes
jonges Lit earst de staet fen bilech
mar ris ófkindige wêze... I
De «hege* snüfde üt ’e noasters, blees
troch de snor. Dan naem er de halding
oan flak foar it «echtlike leger* en
spriek«Hwet nou?*
«Ja, hwet nou baude mefrouw him,
mei de eagen noch heal tieht en de
müle heel iepen fen ’t gapjen, nei.
Hja wist it sa gau ek net, mar hja
tocht ek dat it in raer gefal wie.
Der waerd wer op ’e doar tikke en
Anne stelde foar
>’k Hie sa tocht de sproeiwein...
stiet ien om ’e hoeke... soil ’k mar
helje
De kolonel tocht ris nei. Net sa’n
forkeard foarstel. Do klonk ünder ’e
tekkens wei«Dat stêdsk-waermwetter
is for ’t folk... net for üs... ha-a ha-a-a.
*t Wier ek sa tocht kolonel, mar yn
dit bysünder gefal
mar kommandearre hy
«As de deale’k Ha gjin
FRISO
I
